DIAGNOSTYKA PEDAGOGICZNA
CZĘŚĆ A - WYKŁADY
Zajęcia organizacyjne: omówienie tematyki, charakterystyka literatury przedmiotu, ogólne wprowadzenie w problematykę zajęć.
Przegląd koncepcji diagnozy w wybranych dyscyplinach współpracujących z peda-gogiką:
- koncepcje diagnozy w prakseologii, socjotechnice,
- koncepcje diagnozy w psychologii, psychiatrii, resocjalizacji.
Geneza i rozwój diagnostyki pedagogicznej.
Istota i zakres diagnozy indywidualnych przypadków.
Techniki i narzędzia badawcze stosowane w diagnozie indywidualnych przy-padków.
Próby samodzielnego opracowania i prezentacje diagnoz cząstkowych indywidual-nych przypadków.
Istota i zakres diagnostyki pedagogicznej środowiska, przedmiot, problematyka.
Szczegółowe aspekty diagnozy pedagogicznej, jej etapy, funkcje.
Wzory narzędzi diagnostycznych: m. in. Skala Niedostosowania Społecznego opra-cowana przez L. Pytkę; Narzędzie oceny progu zagrożenia biosocjokulturowego rozwoju dziecka opracowane przez E. Marynowicz - Hetka; Narzędzie do pomiaru czynników rodzinnych warunkujących osiągnięcia szkolne dziecka opracowane przez J. Nikitorowicza.
Systematyka rodzajów cech diagnozowanych przedmiotów.
Interpretacja wyników diagnozy, błędy w diagnostyce.
Pojęcie i diagnostyka potrzeb opiekuńczych:
- Podstawowe czynniki i uwarunkowania potrzeb opiekuńczych,
- Klasyfikacja i diagnozowanie potrzeb opiekuńczych,
- Przykłady badań diagnostycznych nad potrzebami opiekuńczymi wychowanków wybranych placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Praca diagnostyczna w Pogotowiu Opiekuńczym - praca zespołu diagnostycznego PPO, zajęcia w Policyjnej Izbie Dziecka - diagnoza i prognoza w pracy Policyjnej Izby Dziecka, zajęcia w Ośrodku Konsultacyjno - Diagnostycznym przy Sądzie Wojewódzkim w Białymstoku - diagnozy indywidualnych przypadków i środowisk rodzinnych.
Diagnoza klasyfikacyjna i typologiczna, zalety i ograniczenia diagnozy typologi-cznej.
Diagnoza genetyczna, celowościowa, fazy, i prognostyczna.
Kolokwium zaliczeniowe.
LITERATURA
B. Chmielewska. Metodologia i metody badań społecznych ze szczegółowym uwzględnieniem diagnozy. Słupsk 1982.
Cz. Czapów. Wychowanie resocjalizujące (elementy metodyki i diagnostyki). Warszawa 1978.
S. Kawula, Z. Dąbrowski (red.). Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo - wychowaw-czych i kulturalnych środowiska. Toruń 1980.
K. Kuberska-Gaca, A. Gaca. Profilaktyka niedostosowania społecznego w szkole. Warszawa 1986.
I. Lepalczyk, J. Badura, (red.). Elementy diagnostyki pedagogicznej. Warszawa 1978.
M. Łopatkowa. Jak pracować z dzieckiem i rodziną zagrożoną. Warszawa 1976.
J. Nikitorowicz. Uczeń w sytuacjach szkolno - domowych. Białystok 1990.
G. Olszewska-Baka. Działalność profilaktyczna i resocjalizacyjna Sądów Rodzin-nych. Białystok 1990.
Z. Plewicka. Podstawy diagnozy psychologicznej. W: Stosowana psychologia wychowawcza. pod red. A. Guryckiej. Warszawa 1980.
T. Pilch, R. Wroczyński. Metodologia pedagogiki społecznej. Wrocław 1974.
L. Pytka. Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizujacym. Warszawa 1986.
H. Rylke, G. Klimowicz. Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi.
Warszawa 1992.
A. Siemaszko. Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych.
Warszawa 1993.
Z. Skorny. Obserwacje psychologiczne dzieci i młodzieży. Warszawa 1988.
W. Socha. Wybrane problemy z diagnostyki i organizacji środowiska wychowaw-czego. Lublin 1984.
Społeczeństwo w transformacji. Ekspertyzy i studia pod red. A. Rycharda i M.
Fedorowicza. Warszawa 1993.
Studia Pedagogiczne. Kwartalnik Pedagogiczny. Problemy Opiekuńczo - Wycho-wawcze i inne pisma (wybrane artykuły).
T. Wiśniewski. Profilaktyka pedagogiczna. Warszawa 1989.
S. Ziemski. Problemy dobrej diagnozy. Warszawa 1971.
CZĘŚĆ B - ĆWICZENIA
Zajęcia organizacyjne - wprowadzenie w tematykę zajęć, zapoznanie z programem i literaturą tematyczną.
Pojęcie diagnozy : rodzaje diagnoz, diagnozy cząstkowe, etapy diagnozy, diagnoza pełna i niepełna.
Potrzeby opiekuńcze : pojęcie, czynniki, uwarunkowania, klasyfikacja, diagnozo-wanie, typologia.
Sposoby poznania diagnostycznego : obserwacja, analiza dokumentacji i wytwo-rów, testy socjometryczne, kwestionariusz i ankieta, rozmowa i wywiad.
Pisanie diagnoz.
Metody pracy opiekuńczo-wychowawczej (prowadzenia indywidualnego przypad-ku, metody pracy z dzieckiem zagrożonym, metody pracy grupowej, metody pracy z rodziną zagrożoną, metody organizowania społeczności lokalnej).
Środowisko wychowawcze i jego diagnoza.
Repetytorium końcowe.
W trakcie kursu diagnostyki pedagogicznej przewidziane są także zajęcia warsztatowe:
Zajęcia związane z tematem potrzeb, ze zwróceniem szczególnej uwagi na potrzeby opiekuńcze;
Zajęcia mające na celu praktyczną naukę układania kwestionariusza i ankiety, ćw-iczenia w dobieraniu odpowiednich typów pytań przy układaniu własnego kwestio-nariusza czy ankiety.
LITERATURA
Z. Dąbrowski. Teoretyczne podstawy opieki i wychowania przez opiekę. UMK. Toruń 1987. Wydanie drugie uzupełnione i poprawione.
Z. Gostkowski. Podręcznik ankietera. IFIS PAN. Warszawa 1994.
A. Kamiński. Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna. PWN. Warszawa 1974.
M. Karwowska-Struczyk, W. Hajnicz. Obserwacja w poznawaniu dziecka. WSiP. Warszawa 1986.
Metody badań pedagogicznych. red. A. Góralski. WSPS. Warszawa 1994.
A. Janowski. Poznawanie uczniów. WSiP. Warszawa 1975.
J. Lutyński. Metody badań społecznych, wybrane zagadnienia. Łódzkie Towarzy-stwo Naukowe. Łódź 1994.
M. Łobocki. Metody badań pedagogicznych. PWN. Warszawa 1978.
M. Łopatkowa. Jak pracować z dzieckiem i rodziną. WSiP. Warszawa 1976.
H. Rylke. Wzgodzie ze sobą i uczniem. WsiP. Warszawa 1993.
Z. Skorny. Obserwacje, interpretacje i charakterystyki psychologiczne. PZWS. Warszawa 1968.
W. Socha. Wybrane problemy z diagnostymi i organizacji środowiska wychowaw-czego. Wydawnictwo UMCS. Lublin 1984.
P. Wallon, A. Cambier, D. Engelhart. Rysunek dziecka. WSiP. Warszawa 1993.
W. Zaczyński. Praca badawcza nauczyciela. WSiP Warszawa 1979.