Tadeusz Deptuła

Wody mineralne Sudetów

Klasyfikacja wód:

1. Naturalna woda mineralna - woda pochodząca z udokumentowanych zasobów wody podziemnej, wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, charakteryzująca się stabilnym składem mineralnym oraz właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi.

2. Naturalna woda źródlana - woda pochodząca z udokumentowanych zasobów podziemnych, wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, nie różniąca się właściwościami i składem mineralnym od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, określonej w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę.

3. Woda stołowa - woda otrzymana po dodaniu do wody źródlanej, naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych, zawierających jeden lub więcej składników mających znaczenie fizjologiczne, jak: sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany, wodorowęglany;

Naturalne wody można pić bez ograniczeń, zwłaszcza, gdy ich mineralizacja nie przekracza 500 mg/litr. Wody silniej mineralizowane są wskazane do spożycia po uprzednich konsultacjach z lekarzem.

Sudety są największym obszarem występowania wód mineralnych w Polsce Do obfitości sudeckich terenów w wody mineralne przyczynił się prawdopodobnie wulkanizm trzeciorzędowy. Spowodował on, między innymi nasycenie wód wyzwalającym się dwutlenkiem węgla, sprzyjającym rozpuszczeniu się w nich niektórych minerałów.

Wody mineralne na terenie województwa dolnośląskiego występują i są wykorzystywane w rejonie sudeckim oraz na terenie bloku przedsudeckiego. Charakterystyczną cechą tego rejonu jest występowanie skał krystalicznych często na niewielkiej głębokości od powierzchni terenu. Sa to intruzje granitowe, skały wulkaniczne i zmetamorfizowane przeważnie o dużym stopniu spękania oraz naruszenia tektonicznego. Spękania te oraz dyslokacje tektoniczne siegają niekiedy znacznych głebokości i stwarzają korzystne warunki do przepływu wód podziemnych. Warunki te sprzyjają występowaniu wód mineralnych, wśród których przeważają szczawy, a niemal całkowicie brak jest wód chlorkowych. Szczawy należą do wód chłodnych.

W Sudetach występują głównie:

- szczawy zawierające CO²,

- wody radoczynne z niewielką ilością pierwiastków promieniotwórczych,

- cieplice których temp. jest wyższa niż 20°C.

Szczawy występują w trzech rejonach:

-w rejonie Wałbrzycha, gdzie są związane z utworami karbonu,

-w Kotlinie Kłodzkiej w rowie Nysy Kłodzkiej, gdzie są związane z piaskowcami kredy górnej i w Kudowie gdzie drogi krążenia tworzą szczeliny w skałach osadowych karbonu, permu i kredy

- w Górach Izerskich, gdzie są związane ze szczelinowatymi i spękanymi gnejsami.

Wody termalne Sudetów są znane z rejonu Cieplic, gdzie występują wody typu siarczanowo - wodorowęglanowo - sodowego, fluorkowego, krzemowego o temperaturze 18-68°C oraz Lądka, gdzie występują wody słabo zmineralizowane zawierające fluorki, radon, siarkowodór i charakteryzujące się temperaturą od 30°C - 45°C

Wody radoczynne są związane głównie z masywami krystalicznymi, rzadziej z piaskowcami triasu. Występują w Świeradowie, Czerniawie, Lądku, Kowarach, Szklarskiej Porębie.

Nazwa szczawy obejmuje wody zawierające węglany i znaczne ilości dwutlenku węgla - dopuszczone do spożycia poniżej 1g/l rozpuszczonego gazu dwutlenku-węgla. Solanki to wody obfitujące w sól NaCl; wody siarkowe obfitują w siarczany H₂S. Wody gorzkie są to solanki o znacznej zawartości MgSO₄. Głównym składnikiem wód alkalicznych jest wodorowęglan sodowy NaHCO₃.

---