Teorie psychoanalityczne i neopsychoanalityczne Eriksson.

Rozwój jednostki jest wyznaczony przez biologiczne czynniki popędowe i czynniki społeczne interakcje, w które człowiek wchodzi stąd teoria rozwoju psychospołecznego

Wyróżnił 8 stadiów ukształtowanych przez wpływy społeczne w czasie których człowiek narażony jest na dylematy i konflikty. Ich rozwiązanie daje siłę do dalszego rozwoju.

Stadia 1-4 niemowlęctwo, dzieciństwo

Stadium 5 dojrzewanie

Stadia 6-8 wiek dojrzały, starość

8 stadiów rozwoju wg Erikssona:

Rok życia 1 2 i 3 4 i 5 6 -11 12- 18 20 - 30 40 - 64 65 +

Cnota charakteryzująca dla stadium Nadzieja- gdy SA wrażliwi rodzice niemowlę osiąga stan zaufania, pewność, spokój Siła woli- dziecko uczy się jakie są jego przywileje obowiązki ćwiczy się w uporze Cel- dziecko realizuje się poprzez swój podstawowy cel czyli zabawą. Planuje swoje działania ich realizację. Jeśli stosuje środki ostateczne to ma poczucie winy Kompetencja- kiedy osiągnie poziom rozwoju inteligencji zaczyna naukę szkolną. Musi opanować wyobraźnię i dostosowywać się do reguł szkolnych. Kiedy sobie nie radzi ma poczucie niższości Wierność- zdolność do dotrzymywania przyjętych zobowiązań. Poczucie że jest się istotą ludzką zobowiązaną do pełnienia ról Miłość - to rozwój bliskości zdolność do zaangażowania się w związek. Szukanie związków Opieka - wyraża się troską o innych dzieleniem się wiedzą, wychowaniem dzieci Wolność - mądrość dostrzeganie celowości życia lub rozpacz z powodu zmiennych kolei losu

Kryzys życiowy Zaufanie vs. Brak zaufania Autonomia vs. Wstyd i zwątpienie Inicjatywa vs. Poczucie winy Przedsiębiorczość vs. Poczucie niższości. Tożsamość vs. Rozproszenie ról Intymność vs. Samotność Produktywność vs. Stagnacja Integracja vs. Rozpacz

Behawiorystyczna teoria rozwoju : Skinner

• znaczna cześć ludzkich zachowań jest nabyta a nie wrodzona. Zmiany zachodzące w zachowaniu w miarę są wyuczone czyli w/w warunkowania i uczenie się.

• Uczenie się to względnie stałe zmiany w zachowaniu wynikające z ćwiczenia lub doświadczenia. To uczenie się odbywa się:

- habituację; zmniejszanie się lub zanikanie reakcji odruchowej w skutek wielokrotnego jej wywoływania Np. klaskanie przy niemowlęciu najpierw wywołuje strach jeśli klaszczemy kolejny raz dziecko się przyzwyczaja do tego odgłosu.

- warunkowanie reaktywne; jeśli jakiś bodziec który wcześniej nie wywoływał określonej reakcji nabiera takiej mocy. Neutralny bodźiec zostaje skojarzony z bodźcem wywołującym określoną reakcje. Po kilku takich powtórzeniach bodziec neutralny wywołuje reakcję.

- warunkowanie instrumentalne; na zachowanie instrumentalne wpływają ich efekty czyli konsekwencje. Te z nich które prowadzą do powtórzenia zachowania bo przynosi korzyści nazywa się wzmocnieniami pozytywnymi a te które pozwalają uwolnić się od czegoś niekorzystnego to wzmocnienia negatywne. Z kolei te które przyczyniają się moich zanikania to kary.

Behawiorystyczna teoria rozwoju: teoria uczenia się społecznego Bandury

• wprowadził uczenie się obserwacyjne jako 4 typy uczenia się. W miarę jak dziecko dorasta jego rozwój zaczyna opierając się właśnie na tym uczeniu się. Następuje ono wówczas gdy na zachowanie obserwatora wpływa to że widzi on zachowanie modeli i jego konsekwencje. Modelami są rodzice nauczyciele itp. Będzie naśladowany ten model który ma atrakcyjne dla dziecka cechy.

• Jeśli model otrzymuje nagrodę za obserwowane przez dziecko zachowanie to i dziecko doświadcza wzmocnienia tzw. zastępczego. Jeśli zaś model jest karany za zachowanie to dziecko odbiera to jako kara tzw. zastępcza.

Konsekwencją takich obserwacji jest:

- naśladowanie które zachodzi gdy dziecko odtwarza lub kopiuje co zobaczyło

- zachowanie reakcji gdy obserwator staje się mniej skłonny do przejawiania modelowych zachowań

- przyswojenie obserwowanego zachowania zależy od procesów uwagi i pamięci obserwatora a wykonanie od procesów wykonawczych

- współ determinizm mówi o tym że rozwój człowieka jest efektem złożonej interakcji między właściwościami osoby jej zachowaniem i środowiskiem.

Teorie poznawcze Piaget.

• rozwój to ciąg jakościowych zmian w strukturach poznawczych i czynnościach umysłowych jednostki. Rozwój jest stadialny stadia przebiegają w ściśle określonej kolejności ale długość ich trwania zależy od właściwości jednostki.

• Inteligencja to forma aktywności przystosowawczej która przybiera odmienne formy w kolejnych okresach jej rozwoju.

Wyróżnił sensoryczno-motoryczne 0-20

Inteligencja przedoperacyjna 2,0 - 6,0

Operacje konkretne 6,0 - 11,0

Operacje formalne 12,0 - 15,0

Kierunek kulturowo-historyczny

Podkreślają związek między kulturą a rozwojem psychicznym człowieka.

Kulturowe środki rozwoju to swoiste wypracowane w toku historii społeczeństwa sposoby działania przy użyciu narzędzi i znaków.

Procesy zachodzące zewnętrznie mające charakter społeczny interpersonalny.

Koncepcje dialektyczne

Rozwój dzieci i młodzieży jest ciągiem zmian ilościowych i jakościowych dokonujących się pod wpływem grup czynników i ich wzajemnej interakcji: własna aktywność wychowanie, wrodzone zadatki organiczne, środowisko.

Zmiany postępują wzdłuż 4 wymiarów:

- wewnątrz biologicznego

- indywidualno -biologicznego

- kulturowo

Kompleksowe koncepcje: Levinson.

Bieg życia ludzkiego należy rozpatrywać w jego aspektach biologicznych społecznych psychologicznych łącznie.

Każdy z okresów oddziela od następnego faza przejściowa.

Poszczególne stadia rozwoju człowieka należy wyróżniać na podstawie takich kryteriów jak:

- zadań

- problemów do rozwiązania

- trudności i dylematów

- faz i środków wypełniania zadań.

3

---