BYDŁO
Pogłowie bydła w Polsce: 5,5 mln sztuk, światowe pogłowie: 1,3 mld.
Największe hodowle bydła domowego znajdują się w Europie, USA, Meksyku, Argentynie i Indiach. Polska zajmuje 7. miejsce w Europie, średnia mleczność bydła dl aPolski wynosi 4 tys. kg.
Bydło domowe (bos taurus) Rząd: Parzystokopytne, Rodzina: Krętorogie.
Udomowione ok. 6 tys l p.n.e. na terenie Europy i Azji, dzikim przodkiem był tur. Pierwsze wzmianki pochodzą sprzed ok. 8 tys. l p.n.e. Początkowo stanowiło siłę roboczą, później stało się źródłem mięsa i mleka.
Ciężar bydła: 400 - 1200 kg.
Bydło hodowane w Azji pochodzi od bawołu domowego, jaka, bantenga, gaura.
Istnieje około 700 ras bydła.
Typy użytkowe bydła.
Typ mięsny:
- Aberdeen Angus
- Hereford
- Charolaise
Typ mleczny:
- Jersey
- Holsztyńsko-fryzyjska
- Ayrshire
Typ dwukierunkowy kombinowany mięsno-mleczny:
- czarno - biała holenderska
- czarno - biała
- czerwono - biała
Typ mięsno-mleczny
- bydło normandzkie
- rasa parteneska
- groningen
- polska czerwona
- rasa Pinzgauer
Wszechstronnie użytkowy:
- Simentaler
- czeska pstra
- Watusi
Przeciętna długość życia bydła: 20 l. Powyżej 15. roku życia spada wartość hodowlana i użytkowa.
Dojrzałość płciowa: ok. 6 miesięcy.
Dojrzałość użytkowo-rozpłodowa: 2 lata.
Cykl płciowy: 21 dni. Ruja trwa 18 - 36 godzin.
Ciąża trwa 9 miesięcy (przeciętnie 280 dni).
CHARAKTERYSTYKA TYPÓW UŻYTKOWYCH BYDŁA
Typ mleczny
- żywy temperament
- budowa ciała kanciasta, wystające guzy biodrowe i kulszowe
- skóra cienka, krótki włos
- w czasie 305 dni laktacji dają 10 - 20 x więcej mleka niż wynosi ich masa ciała
Typ mięsny
- łagodny temperament
- wczesne dojrzewanie
- kościec lekki, mała głowa, krótkie nogi i szyja
- bardzo mocno umięśnione partie zadu i przodu tułowia
- masa 450 - 1800kg
- wydajność rzeźna: 60 - 80%
Typ kombinowany mięsno - mleczny
2 podgrupy:
a) mięsno - mleczny (przewaga mleczności)
b) mleczno - mięsny (przewaga mięsności)
RASY BYDŁA HODOWANE W POLSCE
Czarno - białe (holsztyńsko-fryzyjska) - stanowi 95% pogłowia krajowego, sprowadzona w Średniowieczu z Fryzji Zachodniej.
Masa: 650 - 700 kg.
Wysokość w kłębie: 140 cm.
Wydajność: 6 - 8 tys. kg mleka (zawartość tłuszczu: 4,2%, zaw. białka: 3,3%)
Dojrzałość płciowa: 15-16 miesięcy.
Dobowy przyrost masy buhajów: do 1000g.
Wydajność rzeźna: 56 - 60%
Czerwono - białe - przez długie wieki rasa dominująca na terenie Europy Zachodniej. Do Polski przybyła przed II Wojną Światową na tereny Opolszczyzny i Dolnego Śląska, obecnie hodowana w Polsce południowo - zachodniej oraz woj. śląskim i małopolskim.
Masa : krowy - ok. 600kg, buhaja - 1000 - 1100kg.
Głęboka, dobrze wysklepiona klatak piersiowa, dobrze umięśniony grzbiet i zad oraz krótkie mocna kończyny.
Wydajność rzeźna: 58 - 63%.
Użytkowość większa od czarno - białej.
Polska czerwona - w zaniku, jedyna rodzima rasa bydła. Odznacza się dużą żywotnością i odpornością na choroby, dobrą płodnością.
Masa: krowy - 440 - 500kg, buhaje: 550 - 600kg.
Wydajność mleczna: 3,5 - 4,5 tys. kg mleka.
Wady: mniejsza mleczność, gorsza zdolność opasania, mniejsza wartość rzeźna.
Populacja zmniejszyła się z 25% w latach 60. do niecałego procenta obecnie (kilka tsięcy sztuk - jako bank genów).
Rasa simentalska - szwajcarska rasa bydłą mleczno-mięsnego, odpornego na choroby, długowiecznego.
Masa: 600 - 700kg.
Wysokość w kłębie: 136 cm.
Wydajność mleczna: 4 - 5 tys. kg
Ta rasa ma najlepszą wydajność rzeźną. Stanowi 0,8% pogłowia bydła w Polsce.