Ludność
Definicja obywatelstwa
szczególny węzeł prawny łączący jednostkę z państwem
swoboda regulacji obywatelstwa w prawie krajowym
możliwość ograniczenia przez zobowiązania międzynarodowe, np. Europejska Konwencja Rady Europy z 1997 r. o obywatelstwie
zasada efektywności jako gwarancja pełnej realizacji istoty obywatelstwa (kazus Nottebohma)
dwustronne obowiązki: państwo-obywatel, obywatel-państwo
Nabycie i utrata obywatelstwa
pierwotny i wtórny, sposób nabycia obywatelstwa
ius sanginis, ius soli, naturalizacja, służba wojskowa, wstąpienie do służby publicznej danego państwa, zawarcie małżeństwa, adopcja, opcja, repatriacja
art. 34 ust. 1 Konstytucji RP oraz Ustawa o obywatelstwie polskim z 10 lutego 1962
utrata obywatelstwa - prawo krajowe
art. 34 ust. 2 Konstytucji
art. 7 EKO - możliwość utraty obywatelstwa ex lege jedynie w określonych sytuacjach
Podwójne obywatelstwo
prawo międzynarodowe nie wyklucza możliwości posiadania dwóch lub więcej obywatelstw - jednak stan niepożądany, którego powinno się unikać
zasadniczo nabycie obywatelstwa powinno prowadzić do utraty obywatelstwa poprzedniego
obowiązek odbycia służby wojskowej w siłach zbrojnych tylko jednego państwa
metody rozstrzygania konfliktów ustaw o obywatelstwie: zasada wyłączności obywatelstwa, zasada efektywności
Bezpaństwowość
apatryda - osoba, która na gruncie obowiązującego prawa nie posiada obywatelstwa żadnego państwa
prawo międzynarodowe dąży do ograniczenia takich sytuacji
status bezpaństwowców: Konwencja nowojorska z 1954 r. o statusie bezpaństwowców oraz Konwencja z 1961 r. w sprawie zredukowania i wyeliminowania przypadków bezpaństwowości
Obywatelstwo UE
instytucja wprowadzona do prawa UE przez TUE
charakter prawny obywatelstwa UE: akcesoryjny, zależny od obywatelstwa krajowego państw członkowskich UE, dynamiczny
prawa obywateli UE: swoboda przemieszczania się i osiedlania, czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa, czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do PE w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa, prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej w państwie trzecim, prawo petycji do PE, prawo skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich UE, prawo dostępu do dokumentów Rady UE, PE i KE, prawdo do dobrej administracji
Ochrona mniejszości
ochrona mniejszości obejmuje jednostki należące do mniejszości
mniejszości muszą być mniej liczne niż pozostała część danej społeczności, aczkolwiek na określonej części terytorium mogą dominować muszą przejawiać świadomość i chęć zachowania własnej odrębności, muszą być lojalne w stosunku do państwa, którego są obywatelami i mieszkańcami
Konwencja ramowa Rady Europy z 1995 r. o ochronie mniejszości
ustawa z 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
Cudzoziemcy
cudzoziemiec to przebywający w danym państwie obywatel obcy, korzystające z ochrony dyplomatycznej „swojego” państwa
o sytuacji prawnej cudzoziemców rozstrzyga prawo wewnętrzne poszczególnych państw, z zastrzeżeniem ewentualnego związania powszechnym prawem międzynarodowym lub umowami międzynarodowymi
cudzoziemiec powinien być traktowany jako pełnoprawny podmiot prawa
cudzoziemcy maja prawo do posługiwania się własnym językiem, zachowania własnej kultury, swobody przekonań, sumienia i wyznania, pokojowego manifestowania i zrzeszania się
brak obowiązku dopuszczenia cudzoziemców na swoje terytorium
Problem statusu uchodźcy
dwa podejścia: traktowanie narodowe i standard minimum określony prawem międzynarodowym
uprzywilejowania - ochrona dyplomatyczna
możliwość dyskryminacji w stosunku do własnych obywateli
możliwość różnicowania między cudzoziemcami (KNU)
udział w życiu gospodarczym
ustawa z 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach
Konwencja genewska z 1951 r. w sprawie statusu prawnego uchodźców wraz z Protokołem nowojorskim z 1967 r.
traktowanie narodowe i klauzula najwyższego uprzywilejowania
zasada non-refoulment - art. 33 Konwencji genewskiej
bezpieczny kraj pochodzenia, bezpieczny kraj trzeci, wnioski arylowe oczywiście bezzasadne
azyl dyplomatyczny - wyrok MTS z 1950 r.: „Uchodźca znajduje się na terytorium państwa, gdzie przestępstwo zostało popełnione. Decyzja przyznania azylu dyplomatycznego powoduje derogację suwerenności tego państwa. Wyłącza przestępcę z jurysdykcji terytorialnej państwa i stanowi interwencję w sprawy należące do wyłącznej kompetencji państwa. Takie wyłączenie suwerenności terytorialnej nie może być uznane, chyba że w każdym poszczególnym przypadku mogła być ustalona jego podstawa prawna”