CHRARAKTERYSTYKA TYPÓW DYZARTRII
DYZARTRIA WIOTKA = OPUSZKOWA
Przyczyny: uszkodzenie neuronu ruchowego lub nerwów obwodowych biegnących do mięśni aparatu mowy
Objawy:
osłabienie, zwiotczenie mięśni np. żuchwy, warg, policzków, podniebienia miękkiego, gardła, języka;
zniekształcenia przy realizacji głosek
odczuwanie duszności w czasie mówienia,
nosowe zabarwienie głosu,
osłabienie odruchów, zanik, drżenie lub nieprawidłowe ruchy
trudności w żuciu i przełykaniu
DYZARTRIA SPASTYCZNA = PIRAMIDOWA
Przyczyny: uszkodzenie układu piramidowego, który tworzy okolica ruchowa kory mózgowej wraz z odchodzącym od niej szlakiem piramidowym prowadzącym przez pień i rdzeń kręgowy do jąder ruchowych rdzenia kręgowego
Objawy:
hipertonia - wzmożenie napięcie mięśni aparatu artykulacyjnego o charakterze spastycznym (scyzorykowym)
ruchy artykulacyjne przesadne i nieskoordynowane
niskie natężenie głosu, przerwy w emisji głosu,
chrapliwość i napięto-zdławiony głos,
zwolnione tempo mówienia, krótkie frazy, zniekształcona wymowa głosek
wolniejsze ruchy warg, języka i podniebienia oraz niedowład dolnej części twarzy
DYZARTRIA ATAKTYCZNA = MÓŻDŻKOWA
Przyczyny: uszkodzenie móżdżku i/lub dróg móżdżkowych,
Objawy:
zaburzenia koordynacji ruchów oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych; hipotonia
brak zróżnicowania w akcentowaniu, nadmiernym akcentowaniem wyrazów lub sylab nieakcentowanych,
nieregularne przerwy w artykulacji,
przeciąganie fonemów i przerw międzywyrazowych
zwolnione i nierytmiczne tempo mowy
występowanie chaotycznych ruchów, brak kontroli kierunku ruchów i czasu ich trwania.
DYZARTRIA HIPOKINETYCZNA = POZAPIRAMIDOWA HIPERTONICZNA
Przyczyny: uszkodzenie układu pozapiramidowego (na skutek choroby Parkinsona)
Objawy:
zredukowany ruch, co powoduje jednostajność melodyki, zmniejszone akcentowanie, jednakową głośność,
nagłe przyspieszanie i zwalnianie tempa mowy, krótkie przyspieszone frazy
zatrzymywanie procesu mówienia spowodowane chwilami ciszy; czasami powtarzanie głosek i sylab
szybkie, lecz ograniczone ruchy języka i warg, w wyniku których głoski wymawiane są nieprecyzyjnie.
DYZARTRIA HIPERKINETYCZNA = POZAPIRAMIDOWA HIPERKINETYCZNA
Przyczyny: uszkodzenie układu pozapiramidowego - następstwo zaburzeń ruchowych, jak np. pląsawica, atetoza, dystonia, kloniczne skurcze mięśni krtaniowo-gardłowo-podniebiennych, organiczne drżenie głosu; pojęcie hiperkinezji dot. ruchów mimowolnych, które przeszkadzają w ruchach celowych; kilka rodzajów dyzartrii hiperkinetycznej
Objawy:
ruchy narządów mowy są niezorganizowane, mało precyzyjne
ruchy oddechowe są nieregularne
niedokładna artykulacja, powolne tempo mówienia
zaburzona wysokość głosu, melodia i rytm wypowiedzi
DYZARTRIA KOROWA
Przyczyny: uszkodzenie okolicy ruchowej kory mózgowej, odpowiedzialnej za pracę języka, żuchwy, gardła, krtani
Objawy:
porażenie języka, gardła, żuchwy, krtani lub obniżenie ich ruchliwości
zaburzenie bardziej złożonych struktur wypowiedzi
trudności z wypowiadaniem słów bardziej złożonych
DYZARTRIE MIESZANE
Charakteryzują się występowaniem różnych cech, różnych rodzajów dyzartrii, co ma miejsce przy stwardnieniu bocznym zanikowym, stwardnieniu rozsianym, chorobie Wilsona; wspólne pojawienie się i nasilenie jednych cech może zamazać odbiór innych.