Psychologia Wykład II 03.10.2009 r.

Dwa mechanizmy regulowania stosunków z otoczeniem:

Czym jest potrzeba?

Potrzeba jest wtedy gdy odczuwamy brak; jest to odczucie braku

POTRZEBA - jest wyrazem zależności człowieka od otoczenia np. potrzeba pożywienia-odczucia złości; Gdy pojawia się potrzeba -uruchamiają się emocje.

1. Rodzaje potrzeb:

• Biologiczne - np. są wyrazem zależności człowieka od fizjologicznego dążenia do utrzymania homeostazy(np. potrzeba snu, pokarmowa, potrzeba na stymulację bodźcową np. potrzeba zdobywania inf. z otoczenia.)

• Społeczne - są wyrazem człowieka od innych ludzi, np. potrzeba akceptacji, walki, prestiżu

• Kulturowe :

1. potrzeby kultury materialnej - są wyrazem zależności człowieka od wytworów materialnych np. lodówka, samochód - ale prowadzą do uzależnień(np. od komputera), potrzeba instrumentalna(np. gromadzenie narzędzi pracy)

2. potrzeby kultury duchowej - są wyrazem zależności człowieka od instytucji które wnoszą jakieś idee, np. kościół, potrzeby estetyczne(piękna)

2. Klasyfikacja potrzeb:

• Potrzeby społeczne - wszyscy ludzie mają takie same potrzeby

• Potrzeby indywidualne - mogą pojawić się u jednej osoby jedne a u drugiej inne, np. potrzeba twórczości (np. malarstwo, muzyka itp.)










Hierarchia potrzeb Maslowa
według HERZBERGA	SAMOREALIZACJI wzrost, rozwój indywidualny, wykorzystanie uzdolnień, wykształcenie	podejmowanie ryzyka, innowacyjność, eksperymentowanie
CZYNNIKI MOTYWACYJNE dają satysfakcję	UZNANIA poczucie godności, szacunek, sukces, niezależność, odpowiedzialność, bycia docenianym, uznawanym, wiedza, pozycja społeczna	zadania pozwalające na wykazanie kompetencji, umiejętności, zaangażowania (kreatywności, sprawdzenie siebie)
		SPOŁECZNE (przynależności) poczucie przynależności, poszukiwanie harmonii, związków, potrzeba akceptacji, bycia popularnym, miłości, przyjaźni, aktywność społeczna	POTRZEBY DRUGORZEDNE
		BEZPIECZEŃSTWA poczucie pewności, stabilizacji, ochrona przed niebezpieczeństwem, pozbawieniem wolności, własności
CZYNNIKI HIGIENICZNE	FIZJOLOGICZNE (podstawowe) pożywienie, napoje, powietrze, sen, ciepło, schronienie, dążenie do przyjemności, do stanu posiadania (pieniędzy, wolnego czasu)=zachowanie niedojrzałe, nie konstruktywne, zainteresowanie	POTRZEBY (jednostka nieelastyczna, nie kreatywna)

3. Rodzaje sytuacji trudnych np. DEPRYWACJA (niezaspokojone potrzeby)

• Deprywacja sensoryczna - niemożność zaspokajania potrzeb, które prowadzą do zaburzeń psychicznych (nawet do halucynacji)

• Deprywacje emocjonalne - niezaspokajanie potrzeb miłości (np. choroba sieroca - występuje w domach dziecka)

Człowiek który nie może zaspokoić potrzeb ulega pewnym zaburzeniom.

DZIAŁANIE - rodzaj aktywności organizmu...

Człowiek działając dąży do określonego celu, zaś ten cel ma bardzo określone skutki.

Działając podejmuje różnego rodzaju czynności a wykonywanie tych czynności jest możliwe w określonych warunkach, te warunki mogą być zewnętrzne lub wewnętrzne.:

Warunki Wewnętrzne - jakie warunki wewnętrzne muszą być spełnione aby człowiek zaczął działać? - kondycja psychofizyczna organizmu, nastawienie, poziom zdolności umysłowych (wiedza), zdolność i umiejętność.

Sposoby działania i środki działania.

































4. Formy działania (3):

• Dzieciństwo (zabawa)

• Przedszkole - studia (nauka, przygotowanie do dojrzałości)

• Praca (ćwiczy charakter człowieka)






























*CUN - centralny układ nerwowy

Percepcja - dostrzeganie







































5. Co to jest świadomość a co to jest psychika??

PSYCHIKA - doskonalenie się systemu nerwowego, mogą być zwierzęta.

Świadomość - odnosi się wyłącznie do człowieka;

Jest zdolny do zdawania sobie sprawy z wszystkich przeżyć psychicznych.

Inny odbiór rzeczywistości zależy od naszych indywidualnych doświadczeń, treść tych zjawisk świadomości jest dynamiczna, zmienna i indywidualna.

Świadomość jest ograniczona (zmniejszona) - podczas snu, jakiś środków odurzających lub bardzo silnych emocji; zaburzenia choroby np. wysoka temp., stany majaczenia, alkoholu (zamroczenie alkoholowe)

Świadomość jest eksropektywna - na świat zewnętrzny

Świadomość jest introspektywna - na świat wewnętrzny (własne przeżycia); ma znaczenie w terapii psychologicznej.




Człowiek w Sytuacji Trudnej:

















SYTUACJA

1. Sytuacje Trudne:

1. Deprawacje - są zablokowane potrzeby, człowiek nie może ich zaspokoić np. kiedy człowiek nie może odwzajemnić naszej miłości, nie możemy kupić nowych budów.

2. Frustracja - gdy człowiek nie może zrealizować swojego celu, napotyka na przeszkodę np. mężczyzna przynosi kwiaty kobiecie ale nie przynosi to pożądanego efektu; kobieta oczko - ostania para rajstop

3. Zagrożenie - pojawia się wówczas gdy człowiek może być pozbawiony czegoś co sobie bardzo ceni, jakąś wartość np. zdrowie lub życie, zagrożenie społeczne(np. kompromitacje)

4. Motywacyjny - (intrapsychiczny - wewnętrzny konflikt); pojawia się gdy człowiek musi dokonywać wyboru; Twórcą jest KURT LEWIN (dla człowieka działają różne siły (wektory) motywacyjne ale nie może działać bo musi dokonywać wyboru.




















Np. lodówka lub samochód - tylko jedno można wybrać bo na więcej nie ma pieniędzy.

+ + Człowiek dokonuje wyboru wiążąc te wartości i musi dokonać wyboru, ale jakiejkolwiek wybór człowiek by nie dokonał zawsze żałuje, że nie dokonał innego i dlatego jest sytuacja konfliktowa.

- - dwie sytuacje negatywne od których nie można uciec a musi dokonać wyboru, cokolwiek by jednostka nie wybrała zawsze myśli, że coś innego by było mniejszym obciążeniem.

- + np. studenci, zanim się uzyska wartość ukończenia studiów, trzeba przejść przez negatywy(zaliczenie, sesja, kolokwia)

5. Sytuacja utrudnienia - jest praca, potrzeba wydrukowania ale w drukarce nie ma tuszu.

6. Sytuacja przeciążenia - kiedy człowiek nie dysponuje odpowiednim poziomem psychofizycznym, np. nie nauczy się ktoś do egz. kto jest ciężko chory.

Trudności intelektualne lub emocjonalne

II Reakcje na sytuację trudną:

1. bunt

2. protest

3. ucieczka

4. agresja - zachowanie destrukcyjne w inne osoby lub w samego siebie w celu osiągnięcia krzywdy np. samo agresja - samobójstwo, głodzenie się, samookaleczenie, alkoholizm, palenie papierosów, narkotyki

5. fiksacja

6. regresja

7. stupor

Fiksacja - np. płacz, że nie można znaleźć tych kluczy...

Stajemy się infantylni

Stupor - gdy człowiek jest w sytuacji agonii

-Brak reakcji na bodźce - utrata kontaktu z rzeczywistością

-zatrzymanie reakcji organizmu na bodźce zewnętrzne, może być objawem depresji; pojawienie się jakiś trudności

W sytuacjach trudnych człowiek posługuje się mechanizmami obronnymi działając automatycznie, nie mamy świadomości ich działania ale na dłuższą metę są szkodliwe jednak w pierwszym okresie są korzystne - regulują lęk, są różnie.

Np. mechanizm racjonalizacji - człowiek czyni intelektualne obróbki:

Słodka cytryna - osładza sobie coś co dla niego jest krzywdą

I kwaśne winogrona - człowiek zniechęca się do czegoś co ma dla niego wartość

MECHANIZMY:

Racjonalizacja - słodka cytryna np. samochód z niższej półki - ale osładza że to dobra marka

Projekcja - rzutowanie na innych swoich słabości, niedoskonałości, wad

Zaprzeczanie - obrona percepcyjna, niedostrzeganie rzeczy nieprzyjemnych

Fantazjowanie - swoista gratyfikacja niespełnionych pragnień, dokonania wymyślonych

Identyfikowanie - mechanizm pozwalający poprawę poczucia własnej wartości poprzez utożsamienie, upodobanie się z daną osobą lub instytucją

Izolowanie - odłączenie emocji od bolesnych sytuacji

Przemieszczenie - rozładowanie uczuć na obiektach mniej niebezpiecznych niż te które wzbudziły emocje, np. zamiast na człowieka o na drzwiach

Sublimowanie - rozładowanie niezaspokojonych pragnień przez zastępczą aktywność ale także która jest akceptowaną społecznie w danej kulturze.

EMOCJE - przystosowanie się do otaczającego świata, otoczenia do samego siebie

- złożone np. przyjaźń, miłość, odczucie sympatii

- proste (dla zwierząt i człowieka) złość, radość, smutek

Każda emocja ma charakterystyczne cechy (5) -> Może być takie pytanie na egz.

1. aktywizacyjny charakter emocji

2. afektywny charakter emocji

3. ekspresyjny charakter emocji

4.odruchowy charakter emocji

5. majoryzujący charakter emocji

Ad. 1 Pozostaje w ścisłym związku z procesami fizjologicznymi np. czerwienienie i blednięcie skóry, przyspieszony oddech;

- człowiek przygotowuje się do działania

Ad. 2. Każda emocja ma swój znak - swoją Walencję

- np. uczucie miłości -> mogą być elementy przyjemne i nieprzyjemne (np. czekanie)

Zadowolenie

Mają swój wewnętrzny wyraz. Ma ekspresyjny charakter - czyli się uzewnętrzniają(np. zmiany mimiczne na twarzy, ruchy rąk, elementy wokalizujące czyli barwę głosu)

Ale człowiek potrafi je kontrolować; opanowanie emocji.

Gdy ktoś kłamie, jest negatywna emocja - źrenice się zwężają

Gdy jest szczęśliwy, emocja pozytywna - źrenice się rozszerzają

Do większości emocji rysunek mimiczny jest wyuczony.

Ekspresyjni -włości, nie ekspresyjni - Anglicy, chińczycy

Dziecko jest bardzo ekspresyjne

Emocje mają charakter odruchowy:

a) wrodzone

b) warunkowe

Rodzimy się z emocjami:

-złość

-smutek

-radość

-strach


-wstręt

Można lepiej je rozróżnić bo rysunek mimiczny jest taki sam u wszystkich ludzi.

Strach - kiedy jest nieprzyjemny stan napięcia wywołany czymś rzeczywistym np. strach przed pająkiem

Lęk - jest bezprzedmiotowy, przykre napięcie ale bez przedmiotu tej emocji; jest osiowym objawem nerwicy.

Ad. Majoryzujący - silny związek między emocjami a innymi…

Związek napięcia emocjonalnego i poziomu efektywności działania












Major - większy

Afekt - „popełnienie zbrodni w afekcie”:

- afekt patologiczny - uszkodzony centralny układ nerwowy lub choroba (guz mózgu) - występuje u ludzi chorych

-afekt fizjologiczny - występuje u ludzi zdrowych; gwałtowna spiętrzona reakcja emocjonalna może nie być na konkretny bodziec bo emocje się kumulują.

Afekt charakteryzuje się zaburzeniem świadomości, zaburzone myślenie, niezdolność do realnej oceny sytuacji (obiektywnej) oraz bardzo silne reakcje wegetatywne

=następuje apatia i zobojętnienie; odczucie silnego zmęczenia fizycznego

1

człowiek

działanie

cel

Skutki działania

czynności

W określonych warunkach

zewnętrzne

Wewnętrzne (stan organizmu, wiedza)

Mechanizmy regulacyjne

zewnętrzne

wewnętrzne

fizjologiczne

psychologiczne

-narządy zmysłów

-CUN

-procesy poznawcze; pamięć, wyobraźnia

ZACHOWANIE

I reaktywne (proste)

II Celowe (złożone)

Mechanizmy regulacyjne

Wew. wzorce, sytuacje rzeczywiste (reprezentacje obrazowe i symboliczne)

W drodze uczenia się, przykłady symboliczne

1. Wrodzone (proste odczucia bezwarunkowe) (instynkty)

2. Nabyte (nawyki) - nabywamy je poprzez uczenie się kiedy daną czynność wykonujemy 21 razy

Sytuacje budujące następujące elementy, tworzą ja:

1. Cel (potrzeby)

2. Czynności

3. Warunki :

1. sytuacje zew.

2. Sytuacje wew.-osobowości

Jeżeli te 3 ele. nie są zakłócone to wtedy ta sytuacja jest NORMALNA

Jeżeli któryś z tych ele. zostaje zakłócony to sytuacja jest TRUDNA

JA

1. + +

2. - -

3. - +

fizjologiczne

bezpieczeństwa

uznanie

samorealizacja

społeczne

II RZĘDU

I RZĘDU

Czynniki matywacyjne

Czynniki higieniczne

niski

średni

wysoki

Najbardziej korzystny dla jednostki

niskie

srednie

wysokie

MAX

o

nastrój

efekt

Pozycja napięcia emocjalnego

Pozycja

Efektywności

działania

---