realizowanego w okresie stażu warunkującego ubieganie się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego w terminie od 1 września 2001r. do 31 maja 2002r.

Poznań, 1 czerwca 2002 r.

SPRAWOZDANIE

Opis według schematu planu rozwoju zawodowego.

W okresie od 1 września 2001 r. do 31 maja 2002 r. realizowałam opracowany osobiście plan rozwoju zawodowego, wypełniając zaplanowane zadania z jego poszczególnych sfer.

W czasie stażu uczestniczyłam w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia nauczycieli, studiowałam literaturę, zgromadziłam i zapoznałam się z niezbędną dokumentacją dotyczącą procedury awansu zawodowego, zasad funkcjonowania i organizacji szkoły oraz sposobu prowadzenia obowiązującej w szkole dokumentacji.

W rozwiązywaniu pojawiających się problemów uzyskałam znaczną pomoc i zrozumienie dyrektora szkoły oraz innych nauczycieli.

I. Strefa organizacyjna

1. Poznanie procedury awansu zawodowego

Przeanalizowałam przepisy prawa oświatowego dotyczące awansu zawodowego nauczycieli:

• Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 roku po zmianach z 21 stycznia i 18 lutego 2000 roku,

• Ustawa Karta Nauczyciela z dna 26 stycznia 1982 roku po zmianach z 18 lutego 2000 roku,

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Zapoznałam się z literaturą dotyczącą awansu zawodowego nauczycieli:

• Dzierzgowska I. Wspinaczka po stopniach awansu. I. Nauczyciel stażysta. Warszawa 2001.

Ponadto korzystałam z różnorodnych opracowań:

• Awans zawodowy nauczycieli - poradnik CODN,

• Publikacje zawarte w serwisach internetowych:

www.men.waw.pl

www.edukator.w.pl

www.eduseek.pl

www.codn.edu.pl

www.odn.edu.pl

2. Poznanie zasad funkcjonowania i organizacji szkoły.

Zapoznałam się z następującą dokumentacją:

• Statut,

• Program Wychowawczy,

• Wewnątrzszkolny System Oceniania,

• Szkolny Plan Nauczania,

• Regulamin Pracy,

• Regulamin działania Samorządu uczniowskiego

• Regulamin działania Rady Pedagogicznej

• Ramowy Plan Nauczania dla Gimnazjum.

• Podstawa Programowa Kształcenia Ogólnego dla Szkół Podstawowych i Gimnazjów

Opracowałam przedmiotowy system oceniania z biologii w roku szkolnym 2001/2002

3. Poznanie sposobu prowadzenia obowiązującej w szkole dokumentacji.

Zapoznałam się z zasadami prowadzenia:

• dzienników lekcyjnych,

• arkuszy ocen,

• księgi zarządzeń

• protokołu z posiedzeń rady pedagogicznej

Zgodnie z obowiązującymi w szkole przepisami ukończyłam kurs BHP.

II. Strefa osobista

1. Wstępna ocena własnych umiejętności.

Pierwszy kontakt z uczniami i szkołą jako nauczyciel miałam podczas praktyki studenckiej w szkole podstawowej i liceum ogólnokształcącym. W tym czasie nie wystąpiły jakiekolwiek problemy zarówno w nauczaniu jak i w relacjach uczeń - nauczyciel. Stąd też, praca z młodzieżą nie była dla mnie zupełnie obca i nie bałam się jej podjąć. Zawsze interesowały mnie zagadnienia związanie ze sposobem przekazywania wiedzy i metodami wychowawczymi, dlatego praca w szkole stała się dla mnie w pewnym stopniu wyzwaniem dla sprawdzenia zdobytej wiedzy i umiejętności pedagogicznych. Okazało się to jednak nie tak łatwe, jak sobie wyobrażałam.

2. Obserwacja i analiza możliwości ucznia.

W czasie rocznego stażu próbowałam różnych metod nauczania. Najczęściej stosowałam pogadankę, ponieważ zauważyłam, że ta metoda jest dla uczniów najbardziej przystępna. Podczas lekcji prowadzonych tą metodą mogłam aktywizować wszystkich uczniów, poprzez kierowanie pytań zarówno do tych słabszych, jak i zdolniejszych. Jeżeli lekcja dotyczyła materiału mniej znanemu uczniom, łączyłam pogadankę z demonstracją okazów, foliogramów, filmów, zdjęć i własnych rysunków wykonywanych na tablicy.

Niekiedy wprowadzałam także elementy wykładu, ale nie dłuższe niż kilka minut. Z reguły było to wprowadzenie do tematów, które znajdowały się w programie nauczania, ale nie zostały w wystarczającym stopniu opisane w podręczniku.

Do metod nauczania stosowanych przeze mnie na lekcjach biologii należała też dyskusja. W czasie dyskusji opierałam się na wiadomościach ze źródeł pozaszkolnych, samodzielnie przez uczniów zdobytych podczas oglądania filmów i programów telewizyjnych, lektury artykułów popularnonaukowych, itp.

Następna metodą jaką stosowałam na lekcjach była praca w grupach.

Bardzo często stosowałam też pracę z podręcznikiem. Podręcznik uwypukla najistotniejsze informacje, służył mi niekiedy, jako główne źródło wiadomości, a innym razem tylko w celu weryfikacji i uporządkowania wiadomości zdobytych z innych opracowań. Tę metodę nauczania mogłam skutecznie łączyć z innymi, np.: pogadanką.

Zgodnie ze Szkolnym Systemem Oceniania uczniowie, którzy nie spełnili elementarnych wymagań, otrzymali wskazówki do uzupełnienia braków. Dodatkowo przygotowałam dla tych uczniów materiały ułatwiające opanowanie elementarnych treści. Były to zadania łatwe, opracowane w oparciu o różne zeszyty ćwiczeń lub własnego pomysłu. Z kolei uczniowie, u których zaburzony jest proces zapamiętywania pojęć, mogli w czasie sprawdzianów korzystać z podręcznika.

W czasie lekcji starałam się zwracać uwagę na problemy ze zrozumieniem treści przez uczniów. Sprawdziany układam tak, aby uczeń ze specyficznymi trudnościami zdążył wykonać zadania, a uczeń z obniżonymi możliwościami znalazł tak sformułowane zadania, aby mógł kilka z nich wykonać i uzyskać pozytywną ocenę. W razie szczególnych trudności, uczeń taki mógł poprawić ocenę. Bardzo dokładnie starałam się wskazywać podstawowy zakres treści nauczania, tak aby słabszy uczeń wiedział na które z nich musi zwrócić szczególną uwagę, a które może pominąć. Często zresztą prosiłam uczniów, żeby próbowali określić poziom trudności oraz ważność rozważanych treści i zadań.

Uczniowie chętni do większego wysiłku mogli wykonywać dodatkowe zadania, np.: referaty na wskazane zagadnienia, plakaty i plansze tematyczne, albumy.

Opracowałam szczegółowe kryteria wymagań do realizowanych działów nauczania i systematycznie z nimi zapoznawałam uczniów. Ponadto kryteria te były do wglądu uczniów w pracowni biologicznej.

W czasie swojej pracy starałam się różnymi metodami realizować programy ścieżek edukacyjnych.

Rezultaty działań dydaktycznych rozpoznawałam również przez obserwację przebiegu lekcji.

Istotny wpływ na jakość i efekty nauczania ma wiele elementów, w tym „jakość” zespołu klasowego oraz nauczyciela. Zaplanowałam opracowanie i przeprowadzenie ankiety oceniającej mnie jako nauczyciela i prowadzonych przeze mnie lekcji. W przygotowaniu ankiety wykorzystałam wskazówki z książki I. Dzierzgowskiej „Wspinaczka po stopniach awansu. I. Nauczyciel stażysta”. Ankietę przeprowadziłam w kilku klasach. Jednakże dla mnie, nie mniej ważne były także informacje z codziennych obserwacji uczniów, rozmów z nimi, zwracanie uwagi na niewerbalne komunikaty.

Wyniki ankiet potwierdziły moje spostrzeżenia z obserwacji i rozmów z uczniami:

• dobrze wyjaśniam materiał nauczania i uczniowie nie boją się zadawać mi pytań,

• nauka biologii sprawia uczniom przyjemność,

• potrafię słuchać uważnie, patrzę na ucznia, gdy z nim rozmawiam,

• lekcje prowadzone są w sposób jasny i przejrzysty,

• dla większości nie jestem zbyt surowa i nie oczekuję zbyt dużo,

• staram się być jak najlepiej przygotowana do lekcji,

• dla większości lekcje nie są nudne ani trudne,

• uczniom przeważnie podoba się praca jaką wykonują na lekcjach,

• w większości uczniowie traktują lekcje biologii jako coś ważnego lub dość ważnego,

• są jednak i tacy (na szczęście w mniejszości), do których trudno jest dotrzeć, którzy nie lubią lekcji biologii, są one dla nich nudne i męczące, a prace które wykonują nie mają większego znaczenia.

3. Umiejętność rozpoznawania potrzeb i problemów środowiska.

Aby poznać środowisko z którego wywodzą się uczniowie odbyłam rozmowy z pedagogiem i psychologiem. Wiele informacji dostarczyły mi także rozmowy z wychowawcami i uczniami, a także własne obserwacje.

W czasie mojej pracy uczniowie stwarzali wiele problemów wychowawczych z którymi próbowałam sobie jakoś radzić. Do trudności takich należały np.: przeklinanie na przerwach i lekcjach, rozmowy w czasie lekcji, samowolne opuszczanie miejsc, przemoc, agresja, wszczynanie awantur na lekcjach, prowokacyjne pytania itp. Dzięki pomocy ze strony pedagoga, psychologa i innych nauczycieli starałam się te trudności pokonać.

Aby zrozumieć postępowanie uczniów i efektowniej z nimi współpracować sięgnęłam również po kilka książek z zakresu psychologii.

• Ernst K. 1991 - Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić. WSiP Warszawa

• Grochulska J. 1993 Agresja u dzieci. WSiP Warszawa.

• Nowacki T. 1969 - Elementy psychologii. Wydawnictwo Ossolińskich Wrocław.

• Oniszczenko W. 1998 - Stres to brzmi groźnie. Wydawnictwo Żak Warszawa

• Psychologia rozwojowa. (red.) Bryant P. E., Colman A. M. 1997. Wydawnictwo Zysk i s-ka. Poznań.

• Szewczyk K. 1999 - Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

4. Poszerzenie wiedzy i umiejętności w procesie aktywnego udziału w wewnątrzszkolnym doskonaleniu.

W czasie roku szkolnego uczestniczyłam we wszystkich zebraniach Rady Pedagogicznej w dniach: 30. 08. 2001., 11. 09. 2001., 15. 01. 02., 05. 02. 2002.

Pomogły mi one w analizowaniu osiągnięć uczniów oraz efektów mojej pracy.

Brałam udział w radach szkoleniowych dotyczących następujących zagadnień:

a) Komunikacja interpersonalna w dniu 13. 11. 2001 roku.

Spotkanie prowadziła pani Emilia Gostomska - psycholog szkolny.

b) Sposoby oceniania zachowania uczniów w dniu 19. 03. 2002 roku

Spotkanie prowadziła pani Renata Zwolak - nauczycielka historii.

Uczestniczyłam w spotkaniach zespołu samokształceniowego w dniu 22. 11. 2001 oraz w dniu 21. 02. 2002 roku. Udział w tych spotkaniach pozwolił mi na poznanie metod pracy nauczycieli z bloku matematyczno - przyrodniczego, co pomogło mi w urozmaicaniu własnych metod pracy.

5. Samodzielne studiowanie literatury pedagogicznej. Wymiana doświadczeń, poszukiwanie rozwiązań.

W trakcie stażu poprzez samodzielne, refleksyjne studiowanie literatury pedagogicznej doskonaliłam warsztat i metody pracy pedagogicznej, dokonywałam ewaluacji własnych działań i wprowadzałam stosowne korekty.

Zapoznałam się z następującymi pozycjami:

• Dydaktyka biologii i ochrony środowiska. (red.) Stawiński W. 2000. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.

• Faber A., Mazlish E. 1996 - Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole. Media Rodzina of Poznań.

• Faber A., Mazlish E. 1992 - Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina of Poznań.

• Fisher R. 1999 - Uczymy jak myśleć. WSiP Warszawa.

• Fisher R. 1999 - Uczymy jak się uczyć. WSiP Warszawa.

• Jopowicz Z., Rajper S., Świrska - Kalinowska J. 1991 Wybrane zagadnienia z pedagogiki ogólnej i dydaktyki. Wydawnictwo SGGW Warszawa.

• Joyce B., Colhoun E., Hopkins D. 1999 - Przykłady modeli uczenia się i nauczania. WSiP Warszawa.

• Mossor - Pietraszewska T., Szulc A. 2001 - Przyjazne testy - biologia dla gimnazjum. Wydawnictwo Szkolne PWN Warszawa.

• Paris S. G., Ayres L. R. 1997 - Stawanie się refleksyjnym uczniem i nauczycielem. WSiP Warszawa.

Jako młody nauczyciel starałam się korzystać z fachowych rad starszych kolegów. W ramach wymiany doświadczeń odbyłam liczne spotkania z opiekunem stażu, dyrektorem szkoły i innymi nauczycielami.

6. Rozwijanie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych.

W czasie stażu starałam się podnieść poziom swojej odpowiedzialności, obowiązkowości, dyscypliny pracy i polepszyć jakość komunikacji interpersonalnej. Służyły temu zapewne częste spotkania z opiekunem stażu, dyrektorem szkoły, pedagogiem, psychologiem, a także dzielenie się swoją wiedzą z koleżankami i kolegami z pracy na temat procedury awansu zawodowego, metod pracy, rozwiązywania problemów wychowawczych. Znaczącym poszerzeniem wiedzy w tym zakresie, były informacje przedstawione na Radzie szkoleniowej na temat Komunikacji interpersonalnej oraz samodzielne studiowanie literatury:

• Faber A., Mazlish E. 1996 - Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole. Media Rodzina of Poznań.

• Faber A., Mazlish E. 1992 - Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina of Poznań.

III. Strefa dydaktyczna

1. Prowadzenie zajęć w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły.

Raz w miesiącu prowadziłam zajęcia w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły. Opracowywałam pełne scenariusze lekcji, konsultowałam oraz omawiałam je z osobami hospitującymi. Pod okiem opiekuna stażu, Pani mgr Joanny Wilmańskiej oraz dyrektora, Pani mgr Wandy Podoleckiej przeprowadziłam lekcje, w następujących terminach: 20. 09. 2001., 25. 10. 2001., 15. 11. 2001.,19. 12. 2001., 10. 01. 2002., 22. 02. 2002., 25. 03. 2002., 17. 04. 2002. Analiza hospitowanych zajęć dała mi wiele cennych wskazówek, które starałam się od razu stosować w swojej pracy.

2. Obserwacja zajęć ukierunkowana przez dyrektora szkoły lub opiekuna stażu.

Dwa razy w miesiącu obserwowałam zajęcia prowadzone przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli.

Terminy obserwowanych lekcji: 20. 09. 01., 28. 09. 01., 11. 10. 01., 29. 10. 01., 05. 11. 01.,22. 11. 01., 29. 11. 01., 19. 12. 2001., 10. 01. 2002., 11. 01. 2002., 13. 02. 2002., 22. 02. 2002., 20. 03. 2002., 22. 03. 2002., 10. 04. 2002., 11. 04. 2002., 18. 04. 2002., 24. 04. 2002.

Uczestnicząc w nich szczególną uwagę zwracałam na:

- wykorzystanie czasu na lekcji,

- rodzaje środków dydaktycznych i formy pracy z uczniami,

- zajęcia pozalekcyjne i ich wpływ na zainteresowania uczniów,

- zasady stosowania wewnątrzszkolnego systemu oceniania,

- indywidualizację procesu nauczania z uwzględnieniem uczniów słabszych i zdolniejszych,

• lekcje podsumowujące i sprawdzające wiedzę uczniów,

• sposób kontrolowania przyswojonych wiadomości.

Nauczyciele przedstawiali mi cele i założenia zajęć, krótko omawiałyśmy, co się udało zrealizować, co sprawiało problemy, co można by zmienić. Z obserwowanych lekcji wyniosłam wiele cennych informacji, niektóre elementy lekcji stosowane przez innych nauczycieli wykorzystałam w swojej pracy.

3. Doskonalenie metod pracy pedagogicznej.

W czasie stażu brałam udział we wszystkich formach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczania. Niestety, z powodu choroby nie udało mi się dotrzeć na jedyne oficjalne spotkanie z metodykiem biologii.

4. Poszerzenie warsztatu pracy dydaktycznej.

Korzystając z różnych pozycji literatury (podręczników i czasopism dla nauczycieli), oraz współpracując z uczniami, próbowałam tworzyć bazę dydaktyczną pracowni. Większość pomocy była „domowej produkcji” np.: plansze tematyczne, foliogramy, środki audiowizualne, albumy, modele z plasteliny, schematy, biologiczne gry planszowe, układanki itp. .Z czasem wykształciła się we mnie umiejętność twórczego traktowania przedmiotów codziennego użytku i wymyślania dla nich zastosowań w procesie dydaktycznym. Równolegle powstawały pomysły na lekcje z wykorzystaniem wymyślonych środków dydaktycznych oraz zachęcanie uczniów do samodzielnego przeprowadzania prostych eksperymentów i obserwacji zachodzących w ich trakcie zjawisk biologicznych.

5. Czasowe pełnienie funkcji wychowawcy klasy III C.

W okresie od 03. 01. 02. do 03. 02. 02 i od 20. 05. 02. roku, w zastępstwie za Panią Marię Zawadzką, byłam wychowawczynią klasy III C. Pozwoliło mi to na zapoznanie się z obowiązkami wychowawcy, m.in.:

• spotkania z rodzicami,

• lekcje wychowawcze,

• prowadzenie dziennika lekcyjnego,

• wypełnianie arkusza ewaluacyjnego wychowawcy,

• wypisywanie świadectw.

Podsumowanie:

Do realizacji zaplanowanego przeze mnie planu rozwoju zawodowego przystąpiłam z ogromnym zapałem, ponieważ praca z młodzieżą sprawia mi przyjemność i przynosi satysfakcję. Swoją przyszłość zawodową upatruję głównie jako nauczyciel, w związku z tym awans zawodowy ma dla mnie duże znaczenie. Cieszę się, że udało mi się wykonać większość zaplanowanych zadań.

W realizacji planu rozwoju zawodowego bardzo pomogła mi intensywna współpraca z wieloma osobami pracującymi w naszej szkole oraz poza nią. Byli to m. in. nauczyciele, bibliotekarka, pedagog szkolny, psycholog, zespół wychowawczy oraz zespół przedmiotowy.

Ukończony staż wzbogacił mnie o wiele nowych doświadczeń i sprowokował do bardziej refleksyjnego spojrzenia na pracę, którą wykonuję ja i moi koledzy. Dostrzeżenie wielu możliwości rozbudowania i uatrakcyjnienia prowadzonych działań edukacyjnych, motywuje mnie do dalszego rozwoju.

Składam serdeczne podziękowania Paniom: dyrektor szkoły Wandzie Podoleckiej i opiekunowi stażu Joannie Wilmańskiej, za wszystko co dla mnie zrobiły.

Opracowała: Aldona Mazurkiewicz

2

---