WYKŁAD 1. 26.02.2014r.
DEFINICJA PRAWA- jest to zbiór obowiązujących norm, których nieprzestrzeganie jest zazwyczaj zagrożone zastosowaniem przymusu państwowego. Normy prawne wyrażone są w postaci przepisów prawnych, należycie ustawionych przez organy państwa, które opublikowane są w aktach prawnych generalnych (normatywnych)
CECHY PRAWA:
Normatywne (normy prawne)
Sankcjonowanie
Sformalizowany charakter
Związek z państwem
NORMATYWNOŚĆ PRAWA- prawo ma charakter perswazyjny, określa pożądane stany zachowań. Ma charakter powinnościowy czyli wskazuje jak ma być i sugeruje jak powinno być. Są to nakazy, zakazy, dozwolenia, uprawnienia i kompetencje.
SANKCJONOWANIE- mają charakter prawny, są to ujemne konsekwencje zagrażające osobom nie stosującym się do norm prawnych.
RODZAJE:
Represyjne (penalne, karne)- grożące za dokonanie czynów zabronionych, polegających na działaniu. Pozbawienie jednostki cennych dla nich dóbr tj. wolność (przepisy karne, administracyjne i finansowe)
Egzekucyjne- zmuszenie adresata normy prawnej do wykonania obowiązku prawnego, którego to obowiązku nie wypełnił on dobrowolnie, np. eksmisja z lokalu, eksmisja z wynagrodzenia za pracę.
Nieważność- dokonana czynność jest prawnie bezskuteczna czyli nie rodzi skutków prawnych, np. unieważnienie małżeństwa.
SFORMALIZOWANY CHARAKTER PRAWA- normy prawne wyrażone są w przepisach prawnych. Przepisy prawne są to jednostki techniczne aktów prawnych normatywnych i formalnie wyodrębnione w tekstach tych aktów jako paragrafy, artykuły, ustęp, zdania. Wskazują jak adresaci powinni się zachowywać. Wyrażone są w języku prawnym, składają się z poprzednika i następnika.
RÓŻNICA MIĘDZY NORMĄ A PRZEPISEM- są rezultatem prawotwórczej działalności państwa. Normy prawne są efektem interpretacji owych przepisów przez naukę prawa czyli są pojęciami prawnymi.
ZWIĄZEK PAŃSTWA Z PRAWEM- normy są tworzone lub uznane przez organy władzy państwowej w postaci przepisów. Są stosowane przez organy państwa czyli sądy i organy wykonawcze. Są sankcjonowane przez państwo i podane do publicznej wiadomości.
REALIZOWANE FUNKCJE PRAWA:
Metafunkcja (funkcja naczelna)- polega na organizacji społeczeństwa, określanie struktury życia społecznego wraz ze sferą gospodarki, utrzymanie ładu społecznego i zabezpieczenie przestrzegania prawa
Funkcja organizacyjna- normy prawne wyznaczają kompetencje, działania rozmaitych instytucji i podmiotów.
Funkcja ochronna- polega na zabezpieczeniu interesów ogólnospołecznych, tj. ład i porządek, bezpieczeństwo, środowisko naturalne, ochrona słabszych
Funkcja wychowawcza- kształtowanie pozytywnych postaw wobec prawa
Funkcja represyjna- wymierzanie kary
Funkcja rozstrzygania konfliktów- między stronami dokonywania jest najczęściej przez sąd za pomocą wyroku, orzeczenia pojednania, ugody
Funkcja sprawiedliwości wyrównawczej- czyli rekompensata społeczna, zapewnienie nieuchronnej reakcji i adekwatnej kary za naruszenie prawa.
PRAWO I TRADYCJA KULTURALNA:
Feudalizm i państwo nowoczesne
Islam
Daleki wschód i Chiny
NORMA PRAWNA- wypowiedź wyrażająca wskazanie komuś jakiegoś postępowania
PRAWO I INNE NORMY SPOŁECZNE:
Normy moralne
Normy obyczajowe
Normy organizacyjne
Normy techniczne
Zasady współżycia społecznego
BUDOWA NORMY PRAWNEJ:
Hipoteza- warunki na gruncie których adresat normy jest zobowiązany do nakazywanego i zakazywanego mu zachowania, równocześnie odpowiednio wyróżniając adresata : kto , jak, gdzie, kiedy.
Dyspozycja- sposób zachowania się adresata normy prawnej
Sankcja- dokuczliwość łączącą się z zachowaniem niezgodnym z normą prawną.
ŹRÓDŁA PRAWA W ROZDZIALE III KONSTUTUCJI RP- POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE:
Konstytucja
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły.
ŹRÓDŁA PRAWA O CHARAKTERZE WEWNĘTRZYNYM:
Uchwały rady Ministrów
Zarządzenia wydawane na podstawie ustaw
ŹRÓDŁA PRAWA W STANACH NADZWYCZAJNYCH:
Stan wojenny