Jonoforeza (leki powinny mieć pH 4,5-5,5)- jodu (blizny), wapnia (stany zapalne gałki ocznej, zespół Sudecka, utrudniony zrost kości), cynku (przyżeganie trudno gojące się owrzodzenia), prokainy (nerwobóle, rwa kulszowa, bóle głowy), histaminy (sinica kończyn, odmroziny, rwa kulszowa, zapalenia okołostawowe), epinefryny (stany zapalne gałki ocznej, lecznie stanów bólowych), antybiotyków (bakteryjne stany zapalne skóry i tk miekkich), hydrokortyzonu (stany zapalne skóry, tk miekkich, stawów, gałki ocznej), tolazoliny (zaburzenia ukrwienia). CELE - znieczulenie, uśmierzenie bólu neurogennego, miejscowe działanie przeciwzapalne, rozmiękczenie blizn, zmniejsza potliwość, rozszerzenie lub zwężenie naczyń, zmniejsza obrzęk. Zalety - leki najpierw do miejscowych kom, a potem do wątroby; brak wpływu pH wyst w przewodzie pok; miejscowo stosuje się niewielkie dawki leków działają tylko na ograniczone tk; trudno o przedawkowanie. Dawkowanie - tak jak w galwanie (0,01-0,1 mA/cm2), czas 5-30 min, w serii 10-20 zabiegów codziennie lub co 2. Histaminową wyk przez 3-5min. Wskazania - odmrożenia, rwa kulszowa, przewlekłe stany zapalne stawów, owrzodzenia troficzne, neuralgie, artrozy, urazy sportowe, przeciążenia st i ścięgien.
Galwan - procesy w tk przy przepływie prądu stałego - elektrokinetyczne - ruch jonów w kier przeciwnego bieguna prądu; elektroforeza - ruch cząstek i kom z zaabsorbowanym ładunkiem elektrycznym w kier przeciwnego bieguna prądu (kataforeza, anaforeza); elektroosmoza - przemieszczania fazy rozpraszającej względem fazy rozproszonej; elektrochem - związane z elektrolizą. W końcowym etapie na katodzie powst wodorotlenek sodowy (silna zasada) a na anodzie kwas solny; elektrotermiczne - powst w tk ciepła Joule'a wskutek tarcia cząstek będących w ruchu pod wpływem siły elektromotorycznej; elektrotoniczne - związane z depolaryzacją na katodzie i hiperpolaryzacją na anodzie. Katelektrotonus- zwiększenie pobudliwości ukł ner-mm pod katodą (stymulujące działanie) i zmniejszenie pod anodą (przeciwbólowe). Dawkowanie - obiektywne (uwzględnia wielkość elektrod) słaba 0,05mA/cm2, średnia 0,1mA/cm2 i silna 0,15; nie przekraczamy 0,2; subiektywne: ponadprogowa (mała, brak odczuć), progowa (średnia, słabe mrowienie), ponadprogowa (duża, silne wibracje), ponadprogowa (zbyt wysoka, kłucie, pieczenie, ból). Krótki 5min, średni 10, długi 15, b.długi 20. Wyk codziennie przez 10-12 dni. Powtarzamy po 1-2 tyg. Wskazania - nerwobóle, polineuropatie, zapalenia nerwów, bóle stawów, zapalenie ścięgien, ch tk okołostawowych, obwodowe porażenia, miażdżyca zarostowa tętnic, odleżyny, przedłużające się gojenie ran, osteoporoza, stany pourazowe, porażenie wiotkie, przeciążenie mm. Przeciwwskaz - ropne stany zapalne skóry i tk miękkich, zmiany na skórze, stany gorączkowe, porażenia spastyczne, zaburzenia czucia, nowotwory, krwotoki, wyniosłości kości, ostre procesy zapalne, rozrusznik serca, pompa insulinowa, zakrzepy, zatory, metale w tkankach, blizny, ciąża, endoprotezy.
Elektrosty - jednobiegunowa - czynna połączona z ujemnym w miejscu pkt motorycznemu mm lub nerwu zaopatrującemu mm. Bierną z dodatnim nad przyczepem mm lub nad nerwem ruchowym zaopatryjącym go w pewnym oddaleniu od czynnej. Dwubiegunowa - 2 małe równe elektrody, ułożone na skórze w pobliżu przyczepów mm a dokładniej tam gdzie mm przechodzi w ściegno. Ujemną układamy dystalnie a dodatnią proksymalnie. Przeciwbólowa - zazwyczaj wyk met 2biegunową. Elektrody umieszcza się nad miejscami bólowymi, mm-powięziowymi pkt spusowymi, korzeniami nerwowymi lub w pkt odp wyjściu nerwu. Katoda nad obszarem bólwym, anoda przeciwlegle lub proksymalnie. Gdy segmentarnie to katoda nad bólem a anoda przykręgowo w segmencie odp bólowi. W ostrych bólach wyk pradami dwufazowymi o szer impulsu 0,1-1,0 ms. Wyk 10-30min. Zdrowych mm - zwiększa siłę (prądy z jednobiegunowych impulsów o czasi 1ms i f=50Hz, DD CP, LP; wzrost siły wprzy impulsach o f=30hz), metabolizm i ukrwienie mm, przepływ krwi żylnej i limfy w tk, zmiany strukturalne mm, utrzymanie lub zwiększenie zakresu, ułatwienie ruchów dowolnych. Zmęczenie większe niż po izometrycznych skurczach. Wskazaniami są uszkodzenia więzadeł st kol, niestabilność, po rekonstrukcji st kol, przykurcze, złamania uda, bóle krzyża, idiopatyczne skrzywienia kręgosłupa. Odnerwionych - Uszkodzenie dolnego neuronu powoduje porażenie wiotkie mm. MM mogą być tylko drażnione bezpośrednio. Jeśli udaje się wywołać skurcz mm impulsem prostokątnym o t=0,1ms i f=40Hz tzn że niektóre włókna są unerwione. Mm odnerwione można pobudzić tylko impulsami o powoli narastającej amplitudzie. Zazwyczaj trójkątne o t narastania większym niż 100ms. Ponieważ brak płytki motorycznej stosujemy elektordy na końcach mm. Celem opóźnienie zaniku. Im większe odnerwienie tym impulsy dłuższe. W spastyce - uszkodzenie górnego neuronu ruchowego. Met dwukanałowej elektrostym - drażniąc rytmicznie impulsem prostokąt najpierw mm spastyczny, a następnie antagonistyczny. Najlepsze wyniki u dzieci z porażeniem mózgowym. Na mm porażony detonizująco działa galwanizacja zstępująca. Met Hufschmidta - dwukanałowe, rytmiczne i naprzemienna elektrostym mm spastycznych i antagonistycz (je pobudzamy gdy mm spastyczne w spoczynku) Met Jantscha - pobudzenie poj impulsami mm spastycz i w odp czasie gr impulsów wywołujących skurcze tężcowe osłabionych antagonistów. TONOLIZA - zniesienie lub zmniejszenie spastyki. W I etapie działamy na mm spastyczny poj impulsem o wys amplitudzie, wywołuje silny skurcz a następnie rozluźnienie. W tym momencie stymuluje się poj impulsem lub serią (tonoliza) mm antagonisty. W II fazie optymalny okres rozluźnienia mm spastycznych i silniejszy skurcz antago. Poprawiająca ukrwienie - skurcze wywołane elektrostym przebiegają ze zwiększeniem metabolizmu (zużycie tlenu, usuwanie produktów przem mat, wzrost temp, działnie pompy mm). Rytmicznie przerywane prądy impulsowe, działające przeciwbólowo i zwiększające ukrwienie. Małe kieszonkowe elektrostym wytwarzające prąd dd poprawiają. Wyk gdy przeciwsk kineza do poprawy. TENS - konwencjonalna - prąd wys f (40-150Hz), krótkie impulsy (ok. 50mini s), małe natężenie (czuciowo progowe), czas 30-60 min dziennie; podobna do akupunktury - o małej f (ok. 2Hz), czas impulsu 0,2ms; natężenie czuciowo progowe, czas 20-30 min dziennie; Burst TENS - serie bliźniaczych impulsów, f=40-150Hz, duże natężenie; Krótkie, intensywne - impulsy 0,2ms, f=100Hz, natężenie max tolerowane; Tens o zmodulowanej dł, f i amplitudzie impulsu (modulacja stała lub przypadkowo zmienna). Ułożenie elektrod w TENS - nad bolesnym miejscem, w pkt spustowych, akupunkturowych, nad nerwem obwodowym, nad korzeniami obwodowymi. Wskazania - przewlekłe i ostre zespoły bólowe (w st pooperacyjnych i pourazowych, ch wew, ch reumatycznych, neurolog, chirurgicznych, ginekol, w kontuzjach sportowych, bólach głowy, zębów, zapaleniach nerwów, bólach w ch zwyr kręg,, artrozy. Przeciwskaz - bóle psychogenne i ośrodkowe zespoły bólowe, rozrusznik serca, w okolicy zatoki tętnicy szyjnej, gardła, ciąża.
Diatermia (zmniejsza reobazę i skraca chronaksję)- zasady powst drgań - kondensator - miedzy jego okładkami dielektryk. Po połączniu płytek ze źródłem 1 płytka ładuje się + a 2 - (między nimi pole elektryczne kondensatora). Gdy połączymy z prądem zmiennym ładują się one okresowo. Cewka - wokół przewodnika przez który płynie prąd, powst pole mag. Jeśli przwodnik nawinie się na rdzeń żelazny pole ulega wzmocnieniu. Obwód drgający - gdy płytki kondensatora zostaną połączone przewodnikiem ulegają rozładowaniu, zanika pole elektr a uwolniony prąd płynie przez przewodnik łączący płytki. Po włączeniu do takiego obwodu cewki powst obwód drgający. W kondensatorze powst pole elektr a w cewce mag. Gdy ustanie przepływ prądu rozładowania kondensatora, zanika pole mag. Powst prąd w cewce biegnący przeciwnie który ładuje kondensator (płytka - staje się +). Met kondesatorowa - przeważa komponent elektryczny; źródłem ciepła w tk jest tarcie między poruszającymi się jonami płynów tkankowych; cechą jest prąd przesunięcia w polu kondensatora, który sprawia że zmianą odl elektrod od ciała zmienia się głębokość, na której w tk powst ciepło; głęboki i równomierne przegrzanie równymi elektrodami uzyskuje się przy równym odsunięciu na odl 5-10cm a powierzchowne 2-3; powoduje największe ogrzanie tk tł i najmniejsze mm; wymaga tech 2elektrodowej. Met indukcyjna - przeważa komponenta mag; źródłem ciepła w tk jest oscylacja at i cząsteczek wokół ich średnich położeń pod wpływem prądów wirowych; cechą jest powst prądów wirowych w tk. Siła zmiennego pola mag wielk f zmniejsza się wraz z odl cewki od ciała. Głębokość przegrzania zwiększa się przez odsunięcie elektrody; odp przy bardziej powierzchownych chorobach; powoduje największe ogrzanie mm, mniejsze zaś tk tł i skóry; stosuje się tech 1elektrodową. Dawkowanie - I atermiczna - mała, najsłabsza, nie wywołuje wrażeń cieplnych; II oligotermiczna - mała, słaba wywołuje minimalne, progowe ciepło; III termiczna - średnia, najmniejsza dawka nadprogowa wywołująca wyraźne wrażenie ciepła; IV hipertermiczna - duża, prawie max nadprogowa, wywołuje silne, nieprzyjemne wrażenie ciepła ale bez bólu. Czas zabiegu krótki (3-4), średni (5-9), długi (10-15). Seria może być krótka (1-2tyg), średnia (3), długa (4). Wskazania - przewlekłe reumatoidalne zap st, artrozy bez zaostrzeń, przykurcze mm, ch ścięgien i tk okołost, przewlekłe ch jamy ustnej, gardła, nosa, ch kobiece. Przeciwsk - ostre ch, ch zakaźne, ostre zap nerwów, ostre st zap stawów i kości, zabużenia krążenia obwodowego, krwawienie, nowotwory, zakrzepy, żylaki odbytu, obrzęki, miesiączka, ciąża, zaburzenia czucia, ciała metalowe, rozrusznik, gruźlica, ostre st pourazowe, ch wrzodowa, u dzieci na nasady kości. Mikrofale - mała dł fali w tk 3-4cm cechuje się wł fiz: ulegają odbiciu, rozproszeniu, załamaniu. Trudno określić głębokość przegrzania. Powodują silne ogrzanie warstw pow ciała i małe głębszych (50% odbite, reszta absorbuje do 7 cm).my w postaci ciągłej lub impulsowej. 2 aplikatory (słaby 0-25W, silny 0-250W odl 8-10cm). Dawka ok. 150W w czasi 10-15min. Wskazania - ch skóry i laryngologiczne. Przeciwskaz - jak w DKF. Fale decymetrowe - o dł fali w pow 69cm a w tk 20cm=leczenie prądami ultrawielkiej f. Dawkowanie jak w DKF tylko że próg wrażliwości cieplnej między dawką II i III. Działają silniej przy takim samym natężeniu. Odl od ciał 8-10cm, krótki czas 3-4min, średni 5-9 a długi 10. W serii 6-10 zabiegów 3 razy w tyg.