POJĘCIE ZAJĘĆ KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNYCH
Termin ćwiczenia korekcyjno - wyrównawcze zawiera w swej treści elementy pracy korekcyjnej tj. usprawnienie deficytów rozwojowych (z łac. correctus - poprawiony) i wyrównanie braków w wiadomościach oraz umiejętnościach szkolnych. Zamiennie stosujemy nazwę ćwiczenia (zajęcia) korekcyjno - kompensacyjne. Kompensacja (z łac. compensatio - wyrównanie) może być rozumiana jako wyrównanie braków lub też zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem, a także jako wspieranie rozwoju funkcji zaburzonej przez sprawną lub mniej zaburzoną.
PODSTAWOWE I SZCZEGÓŁOWE CELE PRACY KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNEJ
Do podstawowych celów pracy korekcyjno - kompensacyjnej można zaliczyć:
Usprawnienie zaburzonych procesów psychomotorycznych istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.
Ćwiczenie sprawności czytania i pisania.
Oddziaływanie psychoterapeutyczne ogólnie uspakajające, a równocześnie aktywizujące dzieci.
Do najważniejszych szczegółowych celów pracy korekcyjno - kompensacyjnej zaliczamy:
Konieczne wszechstronne ćwiczenia zaburzonych funkcji analizatora wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno-ruchowego.
Stosowanie ćwiczeń usprawniających analizę i syntezę słuchową i wzrokową, a także sprawność ruchową i koordynację wzrokowo -ruchową.
Ćwiczenia usprawniające trudności w czytaniu i pisaniu uczniów z ryzyka dysleksji.
Rozbudzanie motywacji do pracy nad wyrównywaniem braków.
ORGANIZACJA PRACY KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNEJ
Na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne kwalifikujemy dzieci z diagnozą psychologiczno-pedagogiczną z poradni, ze stwierdzonym rodzajem trudności i opisanym sposobem pracy.
Zajęcia powinien prowadzić nauczyciel posiadający kwalifikacje w zakresie terapii pedagogicznej.
Zajęcia odbywają się na etapie nauczania zintegrowanego od I do III klasy, wskazane 2 razy w tygodniu. Liczba uczestników od 2 do 5.
Podstawą pracy jest diagnoza z poradni, która powinna zawierać:
informację o przyczynach trudności,
informację o stanie psychicznym dziecka,
informację o zaburzeniach funkcji,
informację o analizie jakościowej trudności w czytaniu.
Wnioski po diagnozie pozwalają konstruować indywidualny program
terapii.
W czasie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych obserwujmy dziecko pod
kątem:
postępów w nauce,
niwelowania zaburzeń rozwojowych,
reakcji emocjonalnych dziecka,
motywacji do pracy,
Spostrzeżenia odnotowywane są w dzienniku lub na wpiętej kartce.
Obraz dziecka widziany przez nauczyciela- terapeutę, może być zupełnie
inny na zajęciach korekcyjnych niż w klasie wśród wielu uczniów.
Ocena postępów dziecka i obserwacja funkcjonowania pozwala na:
podjęcie decyzji o zwolnieniu ucznia z zespołu, gdy opóźnienia zostały wyeliminowane,
określenie dalszych kierunków terapii pedagogicznej,
obserwacji rozwoju dziecka i w razie czego , skierowanie na
badania kontrolne np. regres- cofanie się.
* Nauczyciel-terapeuta przekazuje informacje nauczycielom uczącym np. w
jaki sposób ma pracować z uczniem oceniać go itp.
TOK JEDNOSTKI METODYCZNEJ- ZAJĘĆ KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH
Ćwiczenia ogólnorozwojowe- np. rozmowa z całą grupą, z wykorzystaniem wiersza, piosenki, zagadek, obrazków, loteryjek obrazkowych w celu ćwiczenia mowy, myślenia, pamięci, dostrzegania akcji i związków przyczynowo-skutkowych, koncentrujące uwagę, aktywizujące.
2.Ćwiczenia utrwalające (1—2) materiał z poprzednich zajęć w różnych
wersjach: sprawozdanie w jakim stopniu zostały przyswojone treści
programowe i usprawnione analizatory.
3.Ćwiczenia relaksacyjne, odprężające w formie zabaw ruchowych, czy kierowanych ruchem , z wykorzystaniem piosenek ( w miarę możliwości dostosowanych do tematyki wiodącej).
4.Ćwiczenia związane z podaniem nowych treści programu terapii pedagogicznej -np.: ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
5.Ćwiczenia podsumowujące - całościowe, utrwalenie materiału, sprawdzenie w jakim stopniu dzieci opanowały treści programu terapii pedagogicznej.
Gdy układy ćwiczeń będą atrakcyjne w formie i treści, na pewno spowodują
uaktywnienie do myślenia i działania , będą miały wpływ na usprawnienie
funkcji percepcyjno- motorycznych, ćwiczenia umiejętności szkolnych i
usuwanie luk w wiadomościach szkolnych.
Nauczyciel-terapeuta to kompetentny nauczyciel który:
Prężnie i sprawnie włada wiedzą merytoryczną, metodyczną w zakresie terapii pedagogicznej i poradnictwa terapeutycznego.
Wykazuje umiejętności diagnozowania działań terapeutycznych, konstruowania programu konkretnej działalności terapeutycznej.
Posiada własny warsztat diagnostyczny i terapeutyczny oraz dorobek w praktyce pedagogicznej pozytywną ocenę pracy w roli nauczyciela terapeuty.
Posiada dokumentację przypadków, diagnozę wyjściową, końcową, program i plan jego realizacji, wytwory pracy dziecka wraz z ich analizą własne weryfikacje, modyfikacje programu.
Posiada wiarę, że to co robi jest słuszne, potrzebne.
Dziecko musi chcieć przychodzić na zajęcia, ma odnosić sukcesy.
ZASADY DZIAŁAŃ KOREKCYJNYCH
W pracy z dzieckiem o nieharmonijnym rozwoju celowe jest także stosowanie następujących zasad.
1.Zasada indywidualizacji.
Dobieramy ćwiczenia na podstawie diagnozy dostosowane do możliwości
dziecka rodzaju oraz stopnia zaburzeń. Nie wskazane jest współzawodnictwo,
gdyż dzieci , które nie są wstanie nadążyć za innymi zniechęcają się do
pracy.
2.Zasada celowości.
Układ ćwiczeń powinien być skonstruowany w taki sposób, aby nawet
najdrobniejszy element zajęć był podporządkowany określonemu celowi.
Uświadomienie celu ćwiczeń motywuje dzieci do wysiłku.
3.Zasada wszechstronności.
Starając się pomóc dziecku w nauce należy stosować wszechstronnie,
szerokozakresowe ćwiczenia. Usprawniamy nie tylko funkcje zaburzone
, ale także nie zaburzone , aby uczeń mógł kompensować swoje braki.
Wszechstronność działań to też współpraca z rodzicami i nauczycielami
w szkole.
4.Zasada życzliwości.
Dziecko nie osiągnie sukcesu gdy nie ma wokół siebie osób życzliwie
ustosunkowanych, które razem z nim cieszą się z jego postępami i
sukcesami. Życzliwy stosunek do dziecka mobilizuje do pracy .
PROGRAM POSTĘPOWANIA TERAPEUTYCZNEGO
UWZGLĘDNIA 4 ASPEKTY ODDZIAŁYWAŃ:
I. Aspekt psychologiczny- występuje w interakcjach między dzieckiem,
terapeutą i rodziną. Rozwija motywację do nauki.
II. Aspekt psychokorekcyjny - stosowanie szeregu zabiegów korekcyjno-
kompensacyjnych i naprawczych.
III. Aspekt psychodydaktyczny - kształtowanie prawidłowych umiejętności
czytania i pisania w miarę aktualnych i przyszłych potrzeb dziecka oraz
wymagań programów nauczania.
IV.Aspekt ogólnorozwojowy - to pobudzanie i wszechstronne usprawnianie
rozwoju psychoruchowego i emocjonalnego, rozwijanie zainteresowań i
zamiłowań dziecka.
Struktura jednostki zajęć w ujęciu metodycznym zamyka się w układzie czterech podstawowych ogniw:
Ogniwo I Organizacja, mobilizacja i wdrożenie dzieci do pracy.
Ogniwo II Intensywna, efektywna praca korekcyjno- usprawniająca.
Ogniwo III Relaks, odprężenie, odciążenie po wysiłku i zmęczeniu.
Ogniwo IV Podsumowanie i sprawdzenie poziomu efektów terapii.
Programowanie i planowanie efektów pracy korekcyjno-kompensacyjnej.
Struktura programu pracy korekcyjno- kompensacyjnej obejmuje 3 okresy:
1.Okres propedeutyczny (wstępny).
2.Okres właściwy (najdłuższy).
3.Okres uzupełniania podstawowych wiadomości i umiejętności oraz ich
doskonalenie.
Okres wstępny - poprzedzający rozpoczęcie systematycznej nauki czytania i pisania, metodą sylabową np.
ćwiczenia w analizie i syntezie mowy,
ćwiczenia wdrażające i utrwalające znajomość samogłosek,
Okres właściwy - systematyczne kształtowanie i utrwalanie umiejętności poprawnego czytania i pisania w oparciu o podstawowe litery i głoski alfabetu.
Okres uzupełniania wiadomości i umiejętności ortograficznych oraz doskonalenie czytania i poziomu graficznego pisma np.
ćwiczenia usprawniające tempo i technikę czytania i czytania ze zrozumieniem.
ćwiczenia doskonalące graficzny poziom pisma płynne pisanie liter, wzorów itp.
Konstruując jednostkę metodyczną, zajęciową należy:
nowy materiał podać, pogłębić i utrwalić,
sprawdzić stopień opanowania materiału uprzednio opanowanego,
nowy materiał powinien ściśle wiązać się z poprzednim,
niektóre formy, ćwiczenia, treści programowe należy powtarzać indywidualnie z uczniem,
należy stosować przeplatankę ćwiczeń o charakterze korekcyjnym, relaksacyjnym i stymulującym,
nie przedawkować jednorodnych ćwiczeń wymagających wysokiego wysiłku,
przeplatać ćwiczenia usprawniające zaburzone funkcje.
Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne nie przypominają lekcji, nie ma ocen, rywalizacji, współzawodnictwa. Tempo pracy dostosowuje się do możliwości ucznia .
Zadaje się mało prac domowych - na początku wcale .
Czas trwania zajęć: dzieci młodsze - 20, 30 minut, starsze - 45 minut do 1,5 godziny.
Nauczyciel powinien prowadzić dokumentację:
dziennik zajęć,
prace dzieci, zeszyty, teczki z pracami.
* Na udział dziecka w zajęciach muszą wyrazić pisemną zgodę rodzice.
* Na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne mogą uczęszczać dzieci nie zdiagnozowane, (gdy rodzic nie wyraża zgody na badanie w poradni) ,
a nauczyciel widzi taką potrzebę.
* Za prawidłowy przebieg zajęć odpowiada dyrektor placówki.
Opracowały: