Paulina Nec
Agnieszka Prokopiuk
System edukacji w Izraelu
W dzisiejszych czasach system kształcenia w Izraelu opiera się na wychowaniu i nauczaniu o wartościach i tolerancji. Dzieci i młodzież przygotowywani są na otwartość wobec świata i innych narodowości. Główny nacisk kładzie się na naukę przedmiotów ścisłych oraz zajęć technologicznych. Władza uważa, że dzięki temu przyszli młodzi ludzie będą mogli wprowadzić dużo dobrych zmian w państwie.
System oświaty w Izraelu jest bardzo scentralizowany. Ministerstwo Oświaty i Kultury jest odpowiedzialne za treść oświaty (programy nauczania, podręczniki), politykę oświatową, nadzór nad szkołami, przyjmowanie nauczycieli do pracy, rozwój oświaty oraz budżet. Izraelski system edukacji na pięć typów szkół: świeckie, religijne, ultraortodoksyjne, komunalne i arabskie. Najliczniejsza jest grupa szkół publicznych świeckich, do których uczęszcza największa liczba uczniów żydowskich i niearabskich. Językiem nauczania jest język hebrajski. Większość Arabów wysyła swoje dzieci do arabskich szkół ze względu na wykładowy język arabski. W szkołach ultraortodoksyjnych duży nacisk kładzie się na naukę i szanowanie religii oraz tradycji żydowskiej.
Już od drugiego roku życia dzieci zaczynają uczęszczać do żłobków lub przedszkoli państwowych i te, są finansowane z budżetu lokalnych władz. Dzieci mogą również uczęszczać do placówek prywatnych, które opłacają rodzice. Większą opieką są objęte instytucje oświatowe, które znajdują się w najuboższych częściach Izraela. Dzieci pięcioletnie mają obowiązek uczęszczać do przedszkola a ich edukacja jest bezpłatna. Kształcenie pięciolatków opiera się głównie na nauce pisania, czytania i liczenia, kształcenia sfery społecznej, fizycznej oraz psychicznej. Celem podstawowym jest solidne przygotowanie do nauki szkolnej. Charakterystyczne dla pracy przedszkola w Izraelu, to duża ilość czasu przeznaczonego na indywidualną pracę z dzieckiem. Nauczyciele jako zasadę traktują to, że muszą wysłuchać każdego podopiecznego.
Wiek szkolny zaczyna się od ukończenia 6 r.ż. i trwa do osiągnięcia 18 r.ż. . Szkoła podstawowa jest bezpłatna, trwa od 1 do 6 klasy. W szkołach podstawowych realizuje się przede wszystkim programy kształcenia ogólnego, biorąc pod uwagę kontekst społeczno-kulturowy. następnym szczeblem edukacji jest gimnazjum, które trwa od 7 do 9 klasy. Po jego ukończeniu rozpoczyna się naukę w szkole ogólnokształcącej, która swoim systemem obejmuje tylko 2 klasy. W Izraelu występuje kilka rodzajów szkół, ponieważ państwo to zamieszkują ludzie różnej narodowości. Są to szkoły publiczne, szkoły religijne, także publiczne, szkoły druzyjskie, arabskie i szkoły prywatne. Stworzono również szkoły, na które duży wpływ mają rodzice i to oni decydują w najważniejszych kwestiach placówki.
Nauczyciele tego szczebla szkoły są kształceni w wyższych szkołach pedagogicznych przez 3 lata - w uniwersytetach (4 lata w tym rok na wydziale pedagogicznym).
Po ukończeniu edukacji gimnazjalnej młodzież kontynuuje edukację w szkole średniej. W szkołach średnich występują różne profile: ogólnokształcący, techniczno-zawodowy oraz rolniczy. Nauka w szkołach ogólnokształcących kończy się egzaminem maturalnym zwanym Bargut. Aby otrzymać świadectwo dojrzałości wymagana jest biegłość w przedmiotach obowiązkowych, takich jak: matematyka, Biblia, język hebrajski i literatura powszechna, język angielski, historia i wiedza o społeczeństwie. W szkołach techniczno- zawodowych oprócz matury uczniowie mają możliwość zdania specjalnego egzaminu zawodowego. Po ukończeniu tego rodzaju szkoły młodzież może kontynuować naukę na uczelniach wyższych, bądź zdobyć tytuł zawodowy, albo nabyć praktyczne umiejętności w swoim zawodzie. Nauka w szkołach zawodowych trwa trzy lub cztery lata, jednak na trzecim roku nauki uczniowie większość czasu spędzają w pracy, natomiast do szkoły chodzą przez dwa lub trzy dni . Szkoły rolnicze przygotowują uczniów do prowadzenia agrobiznesu i rozwoju rolnictwa w państwie. Młodzież, która nie uczęszcza do żadnego z powyższych typów szkół, musi na podstawie ustawy o praktykach/szkolnictwie zawodowym uczyć się zawodu w jednej z uprawnionych szkół zawodowych.
Izrael ma swoje wojsko, do którego przyjmowani są absolwenci szkół wojskowych. Tu szkoleni są także technicy wojskowi, którzy mają duży wkład w usprawnienie działania izraelskiej armii.
Po ukończeniu szkół ogólnokształcących, bądź technicznych i po pozytywnie zdanym egzaminem maturalnym, młodzież ma możliwość uczęszczania do szkół wyższych. Nad wszystkimi uniwersytetami i szkołami wyższymi czuwa Rada ds. Szkolnictwa Wyższego. Wszystkie Uniwersytety są otwarte dla studentów, a jeśli są uczniowie, którzy nie mają jeszcze odpowiedniego zasobu wiedzy, szkoły wyższe zapewniają odpowiednie wsparcie w postaci przygotowania ich do kursów. Po pozytywnym ich zdaniu uczeń staje się studentem danego uniwersytetu. W szkołach wyższych ci, którzy nie podlegają służbie wojskowej, mogą bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej starać się o przyjęcie na wyższe studia (uniwersytet, wyższa szkoła pedagogiczna, kolegium środowiskowe). Z kolei ci, którzy zostali uznani za zdolnych do odbycia służby wojskowej, idą do armii przynajmniej na 3 lata. Natomiast najzdolniejsi 18-latkowie kierowani są do specjalnych jednostek, w których służą od 5 do 7 lat. Instytucja wyższego szkolnictwa w Izraelu podzielone są na trzy główne grupy:
- Uniwersytety oraz Instytuty, umożliwiające zdobycie stopień doktora,
- Akademie i regionalne College, umożliwiające uzyskanie stopnia akademickiego
- College, umożliwiające zdobycie tytułów nauczycielskich.
Do najpopularniejszych uniwersytetów należą m.in. Akademia Nauk im. Weizmanna w Rechowot, Uniwersytet Telawiwski, czy uniwersytet artystyczny - Jerozolimska Akademia Muzyki i Tańca.
Wszystkie szkoły pracują przez 6 dni w tygodniu. Dzień pracy w szkole jest krótki (4 godziny: 8-12) w szkole podstawowej i trochę dłuższy w szkole średniej (6 godzin 8-14).
Bibliografia:
1. Ks. Dr hab. Janusz Lemański, O wychowaniu w starożytnym Izraelu [w:] http://www.pedkat.pl/index.php/publikacje/artykuly/225-lemanski-janusz-o-wychowaniu-w-starozytnym-izraelu
4. Dr Bruria Schaedel, dr Rollande Deslandes, Yovav Eshet, Ustawodawstwo w zakresie oświaty i motywacji rodziców w edukację. Analiza porównawcza Izraela i Quebecu w Kanadzie, [w:] http://www.npseo.pl/data/various/files/SESJA%202%206%20i%203%206%20BRURIA%20SCHAEDEL%20artyku%C5%82%20%281%29.pdf.
http://embassies.gov.il/warsaw/AboutIsrael/Pages/edukacja.aspx - dostęp z dnia 10.11.2014 r.
http://embassies.gov.il/warsaw/AboutIsrael/Pages/edukacja.aspx - dostęp z dnia 10.11.2014 r.
http://embassies.gov.il/warsaw/AboutIsrael/history/Pages/czasy-biblijne.aspx - dostęp z dnia 10.11.2014r.