Pojęcie  „wychowanie" jest rozumiane w szerszym i węższym znaczeniu. Szerokie rozumienie terminu  odnosi się do wychowania skoncentrowanego zarówno na rozwoju   umysłowym i uczuciowym jednostki, jak również na sferze jej motywacji i konkretnych  działań. Inaczej mówiąc, wychowanie takie jest utożsamiane z rozwijaniem  (kształtowaniem) osobowości pod względem wszystkich jej cech. Obejmuje zarówno nauczanie (uczenie się), jak i wychowanie w jego węższym znaczeniu. Innymi słowy,  przedmiotem wychowania w szerszym znaczeniu jest „całość psychiki człowieka", czyli ogół procesów i właściwości psychicznych.

Węższe znaczenie terminu wychowanie to: kształtowanie charakteru jednostki, „ w którym -zgodnie z przekonaniem Bogdana Nawroczyńskiego - stała, silna, samodzielna, przedsiębiorcza i praktyczna wola jest skierowana na cele wartościowe, w tym przede wszystkim na cele moralne".

Wychowanie w ujęciu Antoniny Guryckiej, które zostało sformułowane dla potrzeb pedagogiki brzmi następująco: 1) wychowanie jako „dynamiczny, złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjonalnych, interpersonalnych, pośrednich i bezpośrednich, wywołujących zmiany w osobowości człowieka tym oddziaływaniom poddawanego”. Druga definicja wychowania, tj. sformułowana z myślą o zastosowaniu w psychologii, ma następujące brzmienie: „wychowanie to dynamiczny, złożony układ wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania i odbioru wpływu (wywierania wpływu) zachodzących między jednostkami o zróżnicowanych, specyficznych rolach, z których jedna jest dojrzałym wychowawcą, a druga mniej od niego dojrzałym wychowaniem, w celu zrealizowania, w sposób względnie trwały, jakiegoś mniej lub bardziej, ale świadomie złożonego przez wychowawcę projektu jego osobowości”.

Godna uwagi jest definicja wychowania w ujęciu Emila Durkheima zgodnie z którą, „wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych na te, które nie dojrzały jeszcze do życia społecznego”. Jak również następujące sformułowanie Jana Szczepańskiego: „ wychowanie - to intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między wychowawcą i wychowankiem, według przyjętego w grupie ideału wychowawczego”. Natomiast Wolfgang Brzezinka wychowankiem nazywa „takie działanie, poprzez które ludzie starają się w sposób trwały udoskonalić układy dyspozycji psychicznych innych ludzi lub tez utrzymać ich stany uznane za wartościowe, bądź wreszcie zapobiegać powstaniu dyspozycji, które ocenia się negatywnie”. Interesująca wydaje się również definicja wychowania, zaproponowana przez Romanę Miller. Zgodnie z jej przeświadczeniem stanowi ono „interwencję w dialektyczny stosunek człowieka i świata, regulującą ich wzajemne stosunki za pomocą twórczego współdziałania dotyczącego rozwoju społeczeństwa i jednostki”. Wartościowa poznawczo jest także definicja wychowania sformułowana przez Romana Schulza, według której wychowanie to „planowa aktywność człowieka, zorientowana na osiągnięcie pewnych celów, tj. pewnych pożądanych i trwałych zmian w osobowości ludzki”. Wychowanie w ujęciu Heliodora Muszyńskiego, który wychowanie określa jako: „sterowanie procesami socjalizacyjno - enkulturacyjnymi oraz uczenia się jednostek podporządkowane celom kształtowania określonych dyspozycji osobowościowych”.

Znane są również inne definicje wychowania, znacznie uproszczone: To jest:

• celowe sterowanie procesami uczenia się człowieka,

• oddziaływaniem na wszechstronny rozwój osobowości,

• działanie wywierające na człowieka określony wpływ,

• zjawisko przenikające całe życie społeczne,

• dorastanie do zadań,

• kierowanie rozwojem,

Próba klasyfikacji definicji wychowania:

S. Kunowski wyróżnił - ze względu na dominujące w wychowaniu cechy („elementy”) - cztery grupy definicji tego rodzaju:

- definicje prakseologiczne, według których wychowanie jest równoznaczne z oddziaływaniem wychowawców na wychowanków, czyli z ich „urabianiem”,

- definicje ewolucyjne, upatrujące w wychowaniu proces samorzutnego rozwoju wychowanka, w tym szczególnie w wyniku nabywanego przez niego doświadczenia,

- definicje sytuacyjne, doceniające uwarunkowania środowiskowe w procesie wychowania łącznie z tzw. Sytuacjami wychowawczymi,

- definicje adaptacyjne, podkreślające mniej lub bardziej wymierne efekty wychowania, których wyraźnym przejawem jest przystosowanie wychowanka do słusznych wymagań i oczekiwań społecznych.

K. Olbrych wyodrębnia także cztery sposoby rozumienia pojęcia „wychowanie” - ze względu na „stopień oraz charakter intencjonalności objętych nim oddziaływań”. Ujęte w ten sposób wychowanie jawi się, według niej, bądź to jako:

- „kształtowanie tzw. cech kierunkowych”,

- „świadome, celowe kształtowanie osobowości wychowanka zgodnie z przyjętym ideałem”,

- „ świadome i celowe wywieranie wpływu na drugiego człowieka”

lub jako:

- „oddziaływanie na człowieka łącznie z socjalizacją i inkulturacją''.

---