Polityka a kultura
Polityka i władza jako wartości są częścią kultury. Ich funkcję są kształtowane przez wzory kultury społeczeństwa.
Charakter narodowy - system postaw, wartości i przekonań charakterystycznych dla narodu, ważny czynnik kulturowy - determinujący zachowania polityczne społeczeństwa (emocjonalny stosunek Polaków do rzeczywistości = źródło kłopotów politycznych).
Stereotyp - sąd o określonych właściwościach, upraszczający, generalizujący, przypisujący jakiejś klasie osób określone właściwości lub sposób zachowania.
Autostereotyp - dotyczy własnej grupy społecznej.
Stereotypy w polityce - powodują określone decyzje (np. leniom bezrobotnym nie należy dawać zasiłków, bo to ich demoralizuje).
Polityka może wpływać na rewizję stereotypów poprzez zbliżanie narodów i grup społecznych.
Normy kulturowe - ogół preferencji i wzorów zachowań, a więc instrument selekcji sprzecznych postulatów i interesów dążących do spowodowania pożądanej decyzji politycznej.
Mit polityczny - pamięć wydarzenia, które miało kiedyś miejsce. Znak, który stanowi hasło rozpoznawcze i ułatwia kontakt wewnątrz grupy społecznej. Idea zrodzona z legendy o wydarzeniu: wizja ideologiczna bardzo trudno urzeczywistniana, ale posiadająca moc silnego apelowania do działania.
Funkcje mitu:
- integrująca
- wartościująca - wzorcowy model stosunków
- apelująca - apel do podjęcia walki, współpracy, Negacja konkurujących wizji, ale wzmocnienie przekonania o celowości zbiorowych działań.
- wyjaśniająca - łatwiejsze zrozumienie aktualnej rzeczywistości
- sygnalizacyjna - ścieranie się mitów świadczy o intensywności życia i myśli politycznej; brak mitów może być przejawem stagnacji życia ideowego.
Kultura polityczna - całokształt wartości, norm, reguł zachowania utrwalonych w świadomości podmiotów biorących udział w działaniach politycznych. Jest to właściwość określonego systemu politycznego.
Polityka a prawo
Prawo - ogół reguł i norm moralnych, ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo, których stosowanie zabezpieczone jest przymusem państwowym.
Państwo jest podstawowym środkiem mającym zapewnić ład polityczny.
Społeczeństwo i państwo nie mogłoby funkcjonować bez polityki i prawa.
Normy polityczne dotyczą w znacznej części pomiotów władzy, rzadziej całego społeczeństwa.
Normy prawne obowiązują wszystkich obywateli.
Normy polityczne umożliwiają ustanowienie norm prawnych przez określone pomioty, a normy prawne legitymują normy polityczne.
Normy prawne regulujące stosunki władzy politycznej:
- normy gwarantujące asymetrię uprawnień i obowiązków stron stosunku władzy politycznej (prawo represyjne)
- normy gwarantujące kontra symetrię uprawnień i obowiązków stron stosunków władzy politycznej (prawo obywatelskie)
- normy gwarantujące symetrię uprawnień i obowiązków stron (prawo społeczne).
Prawo represyjne w służbie władzy, prawo obywatelskie obroną podwładnych przed prawem represyjnym.
Naruszenie norm prawnych = przymus państwowy.
Naruszenie norm politycznych = przymus organizacyjny. Sankcja polityczna - odsunięcie ukaranego od decyzji.
Relacje między prawem, a polityką:
1. prawo nad polityką
2. polityka nad prawem
3. absolutna władza polityczna
ad.1: państwo prawne - zasady ustroju uregulowane w konstytucji, która pochodzi od narodu, nad przestrzeganiem konstytucji czuwa aparat państwowy. Prawo traci znaczenie, kiedy okazuje się, że zagraża państwu, zamiast je chronić lub przeszkadza jego naturalnemu rozwojowi. Aby uniknąć rewolucji, należy prawo dopasowywać do zmieniającej się sytuacji i dążeń społeczeństwa
ad.2: prawo traktowane jako instrument realizacji interesów polityków; „naginanie prawa”: przystosowanie go do potrzeb grupy rządzącej, łamanie prawa jako przeszkody w rządzeniu, hamowanie reform, spowalnianie procesów politycznych. Tak zachęca się do rozwiązań pozaprawnych.
ad.3: uprzedmiotowienie społeczeństwa, cała władza w ręku podmiotu władzy.