Raskolnikow dzieli ludzi na wyjątkowych i zwykłych, sam siebie uważa za człowieka wyjątkowego. Zwykli ludzie, to tylko materiał w ręku wyjątkowych. Wyjątkowi natomiast są cenniejsi, wartościowsi - są organizatorami ludzkości. Zwykli ludzie są konserwatywni a każda zmiana jest dla nich złem, natomiast wyjątkowi napędzają tryby świata prowadząc go do celu, przekraczając dotychczasowe granice, tradycje i prawa. Wyjątkowi mają prawo do nieprzestrzegania prawa, jeżeli prowadzi to całą ludzkość do błogosławionego celu. Mają prawo do dokonania zbrodni pod pewnymi warunkami. W relacji człowiek - człowiek mają wszyscy tę samą wartość i powinni przestrzegać prawo. Natomiast w relacji człowiek społeczeństwo są ludzie wyjątkowi bardziej wartościowi, co im pozwala na zagłuszenie własnego sumienia i przekroczenie prawa pod pretekstem dobra powszechnego. Raskolnikow chce być człowiekiem wyjątkowym i częściowo wierzy, że nim rzeczywiście jest, chcę ale przejść przez próbę, która potwierdzi jego teorię. Po dokonaniu próby- morderstwa lichwiarki Aleny Iwanowny, ponownie ocenia siebie i dochodzi do wniosku, że próby nie przeszedł. Przyznaje, że nie należy do ludzi wyższych i wyjątkowych. Widzi, że nie potrafi „iść po trupach” do postanowionego celu. Uważa, że ludzie wyjątkowi nie zastanawialiby się, nie mieli by wyrzutów sumienia, wiedzieliby, że zwykli ludzie powinni ustąpić drogę. Widzi, że jest niewolnikiem własnych myśli i teorii, doświadcza, że jest zwykłym, przeciętnym człowiekiem. Stawia sobie wyrzuty, że w czasie dokonania zbrodni nie miał czystego umysłu, odczuwa ulgę z powodu planowanego przyznania się do zbrodni. Nie potrafił doskonale dokonać tego, co tak dokładnie przemyślał, jest to dla niego dowodem jego zwyczajności.
Filozofia Raskolnikowa, to filozofia relatywizmu moralnego. Prezentuje ją w swoim artykule. Ludzi nie obowiązują te same reguły, ludzi zwyczajnych, którzy są w większości, obowiązują ogólne zasady moralne a jeżeli popełnią zbrodnię, zostaną ukarani według obowiązującego prawa. To, co powszechnie uznaje się za dobre, jest dla nich dobre a to co uważane jest za złe, jest dla nich złem. Drugą grupę, w której rękach znajduje się historia i los całej ludzkości, obowiązują szczególne prawa w związku z ich szczególna rolą. Powszechne prawa dla nich natomiast obowiązujące nie są. Przykładem, który Raskolnikow podaje, jest Napoleon. Żeby zmienić Europę, musiał ponieść pewną ofiarę - życia swoich żołnierzy. Nie jest jednak mordercą, chociaż jest odpowiedzialny za ich śmierć. Prawdziwym złem popełnionym przez ludzi wyjątkowych jest niespełnienie ich misji. Według Raskolnikowa tak istnieją dwie moralności. To co dla tych pierwszych jest złem, dla drugich może być dobrem, a to co dla pierwszych jest dobrem, dla drugich może być złem. Jest to bardzo podobne do filozofii Nietzschego.