ZASADA TO NORMA, REGUŁA ZASADY NAUCZANIA ogólne normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia realizacje procesu dydaktycznego. Odnosi się do działalności nauczyciela i pracy uczniów.
Zasady nauczania wg Kupisiewicza 1.poglądowości 2.przystępności w nauczaniu 3. świadomego i aktywnego udziału uczniów 4.systematyczności 5.trwałości wiedzy 6.operatywności wiedzy uczniów 7.wiązania teorii z praktyka
ZASADA SWIADOMEGO I AKTYWNEGO UDZIALU znajomość celu i zadania działalności ucznia jest niezbędna do osiągania pozytywnych wyników uczenia się. nauczyciel powinien zapewnić -świadomy stosunek ucznia do celów i metod uczenia się (stawianie jasnych i konkretnych zadań), tworzenie pozytywnych motywów uczenia się - uwzględniają zainteresowania uczniów -świadomy i aktywny udział uczniów w nabywaniu wiadomości, umiejętności, nawyków - 3 rodzaje aktywności : intelektualna, emocjonalna, praktyczna.
ZASADA POGLADOWOSCI konieczność powiązania nauczania z poznaniem rzeczywistości -powstanie zmysłowego obrazu zjawisk w postaci spostrzeżeń i wyobrażeń (wzrokowe, smakowe, węchowe, dotykowe) -zdobywanie wiedzy w sposób pośredni i bezpośredni -funkcja ilustratywna -pokaz+ objaśnienie
ZASADA PRZYSTEPNOSCI = STOPNIOWANIA TRUDNOSCI konieczność dostosowania materiału nauczania, metod kształcenia i środków dydaktycznych do poziomu rozwoju ucznia i jego możliwości -zaczynamy od rzeczy łatwe→ trudne znane → nieznane bliskie uczniowi → dalsze -uwzględniać różnice w tempie pracy i stopnia zaawansowania uczniów -brać pod uwagę poziom całej klasy i nie przeciążać nadmiarem zadań -zbadać stan zaawansowania wiedzy wyjściowej -w przypadku spodziewanych trudności w kształceniu należy *zwolnić tempo nauczania *wprowadzane treści przedstawiać jasno i wyraźnie *wiedze poprzeć przykładami
ZASADA SYSTEMATYCZNOSCI -wywodzi się z prawa etapowości i integracji -wymaga by praca ucznia była zaplanowana konsekwentnie realizowana -konieczność kształcenia w określonym porządku (nowe wiadomości opierają się na już znanych)
ZASADA WIAZANIA TEORII Z PRAKTYKA -przed praktyka należy zapoznać się z teoria -zasady związane z działalnością uczniów powinny być wynikiem działalności uczniów -zakres wiedzy powinien być rozszerzany przez aktywność uczniów -praktyczne operacje uczniów powinny mieć charakter kształcący
|
ZASADA TRWALOSCI -stosowanie takich metod i środków, dzięki którym wiadomości uczniów będą się stawać coraz bardziej trwale
-trwałość warunkuje *respektowanie zasad kształcenia *rożne środki i metody *utrwalanie i powtarzanie *pozytywny stosunek ucznia do materiału nauczania (zainteresowanie, przeżycia, motywacje, użyteczność)
(najwięcej wiedzy umyka w pierwszym dniu)
ZASADA OPERATYWNOSCI WIEDZY -konieczność stwarzania sytuacji wymagających przede wszystkim posługiwania się zdobyta wiedza i umiejętnościami w pracy -wymaga świadomości myślenia i działania -muszą się wykazać inicjatywa, pomysłowością, posługiwaniem się wiadomościami w sytuacjach rożnych od tych, które sobie przyswajali
METODA TO SPOSÓB METODY NAUCZANIA intencjonalnie i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami umożliwiający osiągniecie celów
METODA KSZTALCENIA wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania określonych zmian w osobowości ucznia
kryteria doboru metod: -wiek uczniów -potrzeby rozwojowe i możliwości dziecka -właściwości poszczególnych przedmiotów nauczania -cele i zadania dydaktyczne
Funkcje metod: -zapoznanie uczniów z nowym materiałem -utrwalenie zdobytej wiedzy -ułatwianie kontroli i oceny stopnia opanowania wiedzy
najstarszy podział metod 1.słowne -opowiadanie -wykład
-dyskusja -praca z książką 2.oglądowe -pokaz -pomiar 3.praktyczne *laboratoryjne -tradycyjna -problemowa *zadań praktycznych
metody słowne = podające przekazywanie gotowych wiadomości głownie za pomocą słowa mówionego a następnie pisanego, potem drukowanego
metody oglądowe należą do nich film, ekspozycje (tablice, schematy, modele), sztuki teatralne
metody praktyczne polegają na odpowiednim organizowaniu działalności praktycznej mającej na celu zdobycie wiedzy -cw przedmiotowe -laboratoryjne -produkcyjne -zajęcia praktyczne
nowy podział metod: -podające -problemowe -eksponujące -programowe -praktyczne
|
Ludzie pamiętają:
10% tego co słyszą 20% tego co widza 40% tego o czym rozmawiają 90% tego co robią
Kontrola i ocena Kontrola - sprawdzenie osiągnięć uczniów pozwala ocenić na ile materiał został opanowany -porównanie stanu faktycznego z wymaganym -jedno z ogniw procesu nauczania -przegląd czegoś lub nadzór nad czymś
kontrola obejmuje -osiągnięcia uczniów -pracy nauczyciela -programu nauczania -warunków procesu kształcenia
Cele sprawdzania -jaki jest poziom uczniów w celu przygotowania programu -poprawne organizowanie, doskonalenie procesu kształcenia poprzez porównanie przebiegu kształcenia z przygotowanym planem -określenie rezultatów pracy dydaktycznej po zakończeniu kształcenia w celu ustalenia ocen -określenie aktualnego poziomu i stanu opanowania treści programowych w celu usunięcia trudności
Funkcje sprawdzania -dydaktyczna -profilaktyczna -prognostyczna -selektywna -poznawcza -kształcąca -wychowawcza
wymagania dotyczące sprawdzania: -objecie całości procesu kształcenia (wielokrotnie) -ekonomiczne i urozmaicone -sprawdzenie i ocena powinny być obiektywne -nie należy stosować zasady stałego łączenia sprawdzania z ocena
-sprawdzenie powinno pozwolić na określenie poziomu wiedzy
formy sprawdzania -spr wstępne → -spr bieżące → proces kształcenia spr końcowe →
jakość sprawdzania zależy od: -rzetelność (zgodność wyników) -trafność (planowy dobór treści) -obiektywizmu (zgodność z wymogami).
|
TRUDNOŚCI I NIEPOWODZENIA W SZKOLE Niepowodzeniami dzieci w nauce szkolnej nazywamy sytuacje, w których występują wyraźne rozbieżności między celami edukacji a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowaniem się negatywnego stosunku młodzieży wobec wymagań szkoły.
Z punktu widzenia ucznia, o niepowodzeniu szkolnym mówimy, kiedy osiąga on wyniki o wiele gorsze od oczekiwanych, niewspółmiernie do swoich możliwości.
Czynniki warunkujące powodzenia ucznia w nauce: - szkoła - nauczyciele- stosowane przez nauczycieli metody, środki dydaktyczne, klimat - uczeń- jego uzdolnienia, rozwój emocjonalno- społeczny, cechy woli, charakteru, stan zdrowia - sytuacja domowa
Etapy powstawania niepowodzeń: Niepowodzenia w nauce: - ukryte - jawne * przejściowe * względnie trwałe ++ drugoroczność ++ odsiew
Przyczyny niepowodzeń szkolnych i wychowawczych są najczęściej złożone i zależne od wielu czynników.
Większość badaczy przedmiotowej problematyki wyróżnia trzy grupy przyczyn niepowodzeń szkolnych: - przyczyny społeczno- ekonomiczne - przyczyny biopsychiczne - przyczyny dydaktyczne
Przyczyny społeczno- ekonomiczne: - brak pozytywnego wpływu wychowawczego i zainteresowania się dzieckiem ze strony rodziców. - niepełna rodzina - negatywny wpływ wywierany przez rodzinę i otoczenie (niewłaściwy stosunek do szkoły i społeczeństwa, nikotynizm, alkoholizm, narkomania, prostytucja) - złe warunki mieszkaniowe - niewłaściwe odżywianie - niskie dochody rodziców - niedostateczne zaopatrzenie w odzież i obuwie oraz przedmioty do nauki, zabawy i wypoczynku - udział dzieci w pracy zarobkowej i zajęciach domowych
Przyczyny biopsychiczne: - ogólny stan zdrowia dziecka - wady fizyczne (wzroku, słuch, zaburzenia mowy, lateralizacja) - ogólny poziom rozwoju umysłowego ucznia - zaburzenia w funkcjonowaniu procesów poznawczych (wolne tempo myślenia, nieumiejętność kojarzenia faktów, powierzchowne uogólnienia, brak umiejętności wyciągania wniosków) - zaburzenia układu nerwowego (niestałość emocjonalna, nerwice, brak wytrzymałości i cierpliwości) - cechy charakteru i temperament ucznia - brak uzdolnień wykazywanych przez ucznia
|
Przyczyny dydaktyczne: - organizacyjne (drugoroczność, niedoskonałe programy nauczania, zbyt liczne klasy, brak pomocy dydaktycznych, zły plan zajęć, dwuzmianowość) - metodyczne (błędy metodyczne i rzeczowe, złe przygotowanie przedmiotowe nauczyciela, nieznajomość procesu nauczania, nieprzestrzeganie zasad nauczania, niedostateczna znajomość uczniów, brak właściwej opieki nad uczniami opóźnionymi w nauce, jak i najzdolniejszymi)
Środki zaradcze służące eliminowaniu niepowodzeń szkolnych: - profilaktyka pedagogiczna- stosowanie aktywizujących metod pracy ucznia powoduje wzrost zainteresowania problematyką zajęć, uczy wspólnego przezwyciężania problemów i współdziałania w zespole - diagnoza pedagogiczna- polega na prowadzeniu permanentnej obserwacji i indywidualnych rozmów z uczniami. Cel: jak najlepsze poznanie wychowanków, ich zainteresowań, motywacji, pozycji społecznych, warunków materialnych, itp. Pomocne w jej realizacji mogą okazać się również wywiady środowiskowe, badania testowe oraz organizowane cyklicznie rady klasowe dla wszystkich nauczycieli prowadzących zajęcia w danej klasie, które powinny być koordynowane przez wychowawcę klasowego. - terapia pedagogiczna (po przeprowadzeniu dwóch pierwszych sposobów można skutecznie przejść do terapii pedagogicznej. Polega ona na pracy z uczniem z wykorzystaniem różnorakich metod (dodatkowe prace domowe, konsultacje, specjalny nadzór na lekcji, rozmowy z rodzicami, tworzenie grup wyrównawczych) w celu zlikwidowania bądź złagodzenia określonych braków. Przeprowadza się ją indywidualnie lub grupowo.
Oprócz przedstawionych powyżej sposobów zwalczania niepowodzeń szkolnych, nauczyciel powinien ciągle podejmować kroki, które są wycelowane w zwiększanie pewności siebie u wychowanków i docenianie swoich działań, np.: - diagnozować potrzeby, zainteresowania i zamiłowania poszczególnych uczniów - pomagać uczniom w określaniu własnych celów i dostosowywaniu ich do celów kształcenia - dopasowywać ogólne cele nauczania do indywidualnych zainteresowań - uporządkować cele nauczania i czynności w taki sposób, aby umożliwić i ułatwić indywidualny sukces ucznia - posługiwać się wzorem osobowym dla wskazania uczniom wartości poszczególnych osiągnięć
|