Zabytki j. polskiego// B. Walczak

-Geograf bawarski- poł. IX w.-> kilka nazw plemion zamieszkujących na północ od Dunaju i na wschód od Łaby, nazwy rzek i grodów

-Kronika Thietmara- X/XI w. -> imiona Mieszka, Bolesława, nazwy Polski i Polaków

-Dagome iudex -> pojedyncze nazwy własne

-Bulla gnieźnieńska - 7 lipca 1136r -> bulla protekcyjna papieża Innocentego II, wystawiona w Pizie na prośbę Jakuba, arcybiskupa gnieźnieńskiego, biorąca w opiekę Stolicy Apostolskiej uposażenia arcybiskupstwa. Wymienia liczne grody, i wsie należące do arcybiskupstwa, liczne imiona osadników, poddanych arcybiskupstwa. Zawiera 410 polskich nazw miejscowych i osobowych, dzięki temu stanowi najstarsze obszerne źródło dziejów j. polskiego.

-Bulla wrocławska - 1155r. -> 80 nazw osobowych i miejscowych Śląska

-Przywilej trzebnicki (wydany przez księcia Henryka Brodatego dla klasztoru w Trzebnicy ) - 1204r. -> 280 nazw osobowych

-Kroniki 1)Galla 2)Kadłubka -> nazwy własne, osobowe, miejscowe

-Nekrologi klasztorne 1) Liber fraternitatis Lubinesis 2) Nekrolog premonstreatensów -> liczne imiona osobowe ( spis zmarłych )

-Księga henrykowska 1270r. -> autor- ojciec Piotr, opat klasztoru cysterskiego w Henrykowie na Śląsku, zawarł w swoim dziele dzieje klasztoru ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności darowizn i nabytków składających się na majątek klasztorny. Przy tej okazji przytoczył ok. 120 nazw miejscowych i nieco osobowych, opatrując niektóre objaśnieniami etymologicznymi. W dziele tym jest zawarte pierwsze polskie zdanie prozaiczne- Daj, ać ja pobruczę, a ty poczywaj.

-Bogurodzica - od X w.

-Kazania świętokrzyskie pol. XIV w. (kopie oryginału z końca XII w.) - 18 pergaminowych pasków, użytych niegdyś do oprawy łacińskiego kodeksu. Paski składają się na fragment zbioru kazań, obejmujących 1 kazanie zachowane w całości i 5 mniejszych lub większych w urywkach.

-Psałterz floriański - XIV/XV w. ->pierwszy zachowany przekład Psałterza Dawidowego, najobszerniejszy i najważniejszy pod względem literackim i językowym zabytek przełomu wieków. Jest bogato iluminowany, piękny pod względem kaligraficznym. Zawiera tekst psałterza w 3 językach: łacińskim, polskim i niemieckim. Księga była prawdopodobnie przeznaczona dla królowej Jadwigi i powstawała w klasztorze kanoników lateraneńskich w Kłodzku na Śląsku.

-Roty przysiąg sądowych - XIV w. -> zeznania stron i świadków. Są niezwykle ważne z trzech względów, po 1. jako jedyne teksty średniowieczne są ściśle datowane i zlokalizowane. Po 2. choć krótkie, składają się na materiał językowy dużej objętości. Po 3. ich język jest najbardziej zbliżony do ówczesnej polszczyzny potocznej.

-Kazania gnieźnieńskie - początek XV w. -> 10 polskich kazań + 95 łacińskich

-Żywot św. Błażeja - przed połową XV w. -> zachowany we fragmencie, w postaci pergaminowej karty

-Przekłady statutów prawnych 1449r.

-Biblia Królowej Zofii - pol. XV w. -> najobszerniejszy zabytek średniowiecznej prozy polskiej, pierwszy polski przekład Biblii. Inicjatorką przekładu była królowa Zofia, 4 zona Władysława Jagiełły.

-Legenda o św. Aleksym 1454r.

-Dialog Mistrza Polikarpa ze śmiercią 1463r.

-Psałterz puławski - koniec XV w. -> odznacza się wielką wartością artystyczną

-Rozmyślania przemyskie początek XVI w. -> utwór o charakterze apokryficznym

Dodatkowo autor wspomina o:

Inne pieśni religijne:

-Posłuchajcie bracia mila - koniec XV w.

- Jezusa Judasz przedał ( autor- Władysław z Gielniowa )

- odpisy modlitwa codziennych

- Urywki Żywotów świętych - koniec XIV w.

-Legenda o św. Dorocie - początki XV w.

Proza:

- XVI w . przekład romansu pseudohistorycznego Historyja Aleksandra Wielkiego(autor- Leonard z Buńczy )

- przekład Kroniki tureckiej

Poezja społeczno- obyczajowa:

-Wiersz o chlebowym stole XV w.

-Pieśń o Wiklefie ok. 1449r.

-Satyra na leniwych chłopów połowa XV w.

Poezja miłosna XV w. :

-Pieśń o wybieraniu zony

-Miłuj miła, miłuj wiernie

-Cantilena inhonesta (koniec XV w.)

Słowniczki:

- łac-pol - wokabularz trydencki 1424 r.

- słownik przyrodniczo- lekarski , około 20 000 terminów łacińskich, autorstwa ks. Jana Stanki

+ wiersze mnemotechniczne, czyli służące zapamiętywaniu czegoś

1

---