Społeczeństwo - podstawowa makrozbiorowość - zbiorowość złożona z wielu grup społecznych pozostających ze sobą w jakiejś zależności.

Struktura społeczna - układ wzajemnie powiązanych grup społecznych i wzorców zachowań.

Integracja - proces scalania się zachodzący na różnych szczeblach społ. Pozytywnym skutkiem tego procesu jest proces dostosowywania się do siebie zachowań ludzi w grupie

Czynniki kształtujące integrację wewnętrzną społeczeństwa:

- granice terytorialne

- język, jako forma komunikacji

- typ gospodarki np. socjalizm, kapitalizm

- więzi sąsiedzkie i rodzinne

- kultura zachowań np. religia

RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA I JEJ POSTRZEGALNE ATRYBUTY W EDUKACJONALNYCH ZALEŻNOŚCIACH.

(DYDAKTYCZNY MODEL STRUKTURALNO-MERYTORYCZNY)

Władza - możliwość wywierania wpływu na zachowania innych.

Typy władzy:

- Demokratyczna - sprawowana przez swoich przedstawicieli wprost z ludu, źródło władzy to wola większości obywateli, a ich prawa polityczne zapewniają im udział w sprawowaniu władzy.

- Totalitarna - związana z totalitaryzmem czyli systemem polegającym na ingerencji władz we wszystkie dziedziny życia jego obywateli, przez co ma sprawowanie nad nimi całkowitej kontroli.

Rodzaje władzy:

- polityczna

- przemysłowa

- rodzinna

- religijna

Źródła władzy politycznej:

- charyzma wybitnej jednostki postrzeganej społecznie

- poprzez dziedziczenie pokoleniowe

- poprzez wybór społeczny z wykorzystaniem stanowionego prawa

Narodowość - pochodzenie, przynależność historyczna, polityczna i społeczna do danego kraju

Społeczeństwo - podstawowe pojęcie socjologii - zbiorowość złożona z wielu grup społecznych pozostających ze sobą w zależności kształtującej się w stałym procesie historycznym

Determinacja - zdolność do stanowczych zdecydowanych rozstrzygnięć

Utylitaryzm - zachowanie mające na celu korzyści polityczne, wygodę lub względy materialne, mające zastosowanie polityczne i użytkowe

Totalitaryzm - system polegający na ingerencji władz we wszystkie dziedziny życia politycznego, społecznego, kulturalnego/

Demokracja - ustrój w którym oficjalnie uznaje się wolę większości obywateli jako źródło władzy oraz przyznaje wszystkim obywatelom swobody i prawa polityczne zapewniające im udział w sprawowaniu władzy

Liberalizm - kierunek polityczny opowiadający się za ograniczeniem roli państwa do minimum, zagwarantowaniem praw jednostki i mniejszości narodowych, wyznaniowych itp.

Demografia - struktura płci, wieku, stan cywilny itp.

Instytucja - uformalniona grupa ludzi wykonująca dla społeczeństwa określone zadania.

Zasady gospodarowania:

- gospodarka centralna sterowana - własność ogólnie-społeczna, która właściwie należy do władzy

- gospodarka rynkowa - swoboda wyboru, czyli swoboda gospodarowania

Struktura Zawodowa:

• struktury pochodne:

- struktura wykształcenia

- struktura majątkowa

- struktura prestiżu (zawodowa, społecznego)

- struktura władzy (politycznej i przemysłowej)

Socjalizm - praca jest wartością kształtującą człowieka, jako osobowość oraz jego świadomość.

Faszyzm - ruch polityczny o charakterze nacjonalistycznym - jeden wódz, zhierarchizowany aparat partyjny, terror wobec przeciwników politycznych

Suwerenność - niezależność władzy państwowej od wszelkiej władzy w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi

Nacjonalizm - ideologia i postawa społeczno - polityczna uznająca interes własnego narodu za wartość najwyższą.

Ideologia - całokształt idei i poglądów na świat i życie społ. Właściwy danej warstwie, grupie społecznej, prądowi politycznemu, artystycznemu itp.

Kapitalizm - system społeczno - gospodarczy oparty na prywatnej własności, konkurencji i rozwiniętej gospodarce rynkowej

rewolucja - szybka, radykalna zmiana struktury społecznej, ustroju politycznego, systemu ekonomicznego z reguły połączona z walką zbrojną i przemocą.

Komunizm - idea społeczeństwa bezklasowego opartego na wspólnej własności i równym podziale dóbr

Fundamentalizm - dosłowna wierność doktrynie zwłaszcza religijnej czy politycznej. Rygorystyczne przestrzeganie norm i zasad.

Państwo - ograniczona granicami geograficznymi i politycznymi suwerenność funkcjonująca jako organizacja polityczna. Państwo cechuje ustrój (system) własny, narodowość (kultura, język, itp.)

Radykalizm - kierunek zmierzający do wprowadzenia zasadniczych zmian w życiu społecznym lub politycznym

Reforma - usankcjonowana prawnie radykalna zmiana w jakiejś dziedzinie życia społecznego, mająca na celu jego ulepszenie

Dyktatura - władza jednostki, grupy lub klasy społecznej niczym nie ograniczona, oparta nie na prawie ale na sile faktycznej. Jest to także typ ustroju politycznego o nieograniczonej władzy

Społeczeństwo jako całość - każdy w społeczeństwie jest zintegrowany poprzez swoją funkcjonalność.

Społeczeństwo jako makrozbiorowość ludzi - wyodrębnia się poprzez różne czynniki jeszcze większej całości

Terytorium - ściśle określone przez granice odpowiednio zagospodarowane przestrzenie.

Globalizacja - związana komunikacyjnie z przestrzenią (autostrady itp.)

Społeczeństwo wielonarodowe - np. mniejszości narodowe w państwie

Norma - ustalona ogólnie przyjęta zasada, reguła

Normy:

- obyczajowe - umowne

- prawne (ściśle powiązane z życiem gospodarczym) - pisane (np. regulują stosunku pracy, prawo rodzinne itp.

Ustawa - zgodna z prawem pisemna norma funkcjonująca w społeczeństwie

Prawodawstwo - ustalanie zasad, jako norm prawnych

Normy etyczne - normy, których powinno przestrzegać społeczeństwo jako całość, np. wzajemna przyzwoitość

Społeczeństwo i jego cechy merytoryczne

zasady gospodarowania

poziom podmiotowości jednostki ludzkiej

struktury społeczne

instytucje społeczne (wojsko, szkoła)

państwo jako instytucja nadrzędna

sposób sprawowania władzy

systemy wartości

---