PROBLEMY GLOBALNE

GLOBALISTYKA - zajmuje się politycznymi, gospodarczymi i kulturalnymi procesami w skali światowej, korzysta z dorobku naukowego i pojęć teoretycznych innych dyscyplin naukowych; ekonomii, handlu mi.edzyn. i nauk polit. oraz geopolityki.

- G. - ujawnia struktury globalne, zajmuje się systemem światowym, ukazuje świat jako społeczną strukturę globalną

Z dotychczasowych rozważań wynika, że proces globalizacji jest nieunikniony. Globalizacja oznacza integrację narodów i regionów, konieczność zmiany struktur gospodarczych, co prowadzi do przekształceń w gospodarce światowej, do tworzenia sieci wszechstronnych powiązań, powstania olbrzymich rynków światowej wymiany towarów i usług oraz nowych rodzajów konsumpcji.

Uwzględniając założenia metodologiczne można ułożyć listę problemów globalnych:

- ogólnospołeczne (wojna i pokój, przezwyciężanie zacofania społecznego)

- człowiek i społeczeństwo (postęp naukowo techniczny, eksplozja demograficzna, problemy zdrowotne)

- światowy system globalny

- człowiek i przyroda (zasoby, aprowizacja, środ. Ekologiczne)

Raport U-Thanta (lata 70te): problemami są:

- problem zbrojeń - eksplozja demograficzna - Zagrożenia ekologiczne - różnice poziomów rozwoju

W Trzecim Raporcie Klubu Rzymskiego (1978) za sprawy istotne dla stworzenia nowego ładu międzynarodowego uznano: wyścig zbrojeń, zagadnienia wzrostu liczby ludności, żywność, głód, urbanizację, międzynarodowy system walutowy i handlowy, zasoby naturalne i energię, przedsiębiorstwa transnarodowe, przestrzeń kosmiczna, instytucje międzynarodowe

Klub Rzymski - międzynarodowa organizacja,działa od 1968 r, zajmująca się badaniami nad rozwojem ludzkości

Istnieją działania globalne:

- od góry (above) ---- duże banki komercyjne, duże przedsiębiorstwa, spoza sektora niebankowego działające na międzynarodową skalę (rządy, banki centralne, towarzystwa ubezpieczeniowe)

- od dołu ( from below) --- (np. Greenpeace) działalność organizacji międzynarodowych deklarujących, że nie są ponadpaństwowe i nie zajmują się formalnie kierowaniem państwami odgórnie przez nacisk.

Teoria ludnościowa - występuje stała tendencja do nadmiernego przyrostu naturalnego ludności do przyrostu środków ilości żywności

1944 spotkanie w Breton Woods - omawiano projekty kierowania gospodarką światową. Powołano ponadpaństwowe organizacje : Międzynarodowy Fundusz Walutowy, i Bank Światowy. Był to początek „inicjatywy od góry”

1947 utworzenie GATT ( General Agrement on Tariff and Trade) - duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego świata, trzecia siła kształtująca stosunki gospodarcze świata

W. Aniol - Trzypodstawowe cechy problemów globalnych:

-ogóloświatowa skala - dotyczy całej ludzkości, charakter ponad państw i ponadreg

-olbrzymia waga - problemy maja charakter krytycznych zagrożeń

-- sposób rozwiązywania - potrzebna możliwie ścisła i szeroka współpraca wszystkich stron

Sposoby rozwiązywania problemów globalnych:

-reforma międzynarodowego systemu finansowego

- przekazanie kompetencji w tych sprawach dla ONZu

- ścisła i szeroka współpraca

Współzależność problemów globalnych

- problem demograficzny i żywnościowy wykazują wzajemne związki a ponadto oddziałują na problem ochrony środowiska

- problemy żywnościowy i surowcowy wykazują głębokie związki z problemem przezwyciężania zacofania oraz z problemami ekologicznymi

-złożoność związków i ich powiązania z pozostałymi problemami wykazują również zagadnienia społeczne i kulturalne, do których zalicza się stosunki międzynarodowe, kryzys kultury, deficyt demokracji i problem moralności, które są równie ściśle związane z problemami o charakterze politycznym ekonomicznym i przyrodniczym

PROBLEMY GLOBALNE LUDZKOŚCI
Wyzwania i problemy współczesnego świata:

1.)Groźba zniszczenia ludzkości w wypadku wojny jądrowej-

Problem wojny, pokoju i zbrojeń, pojawił się z całą ostrością po Hiroszimie i Nagasaki, gdy grożba zniszczeń związanych z użyciem broni nuklearnej stała się monstrualna, bardzo szeroki, składają się nań takie sprawy jak:-zbudowanie globalnego,wzajemnego ezpieczeństwa państw i odejście od klasycznego podejścia-poszukiwanie bezpieczeństwa pojedyńczego państwa;-likwidacja broni jądrowej, zakaz jej produkcji, doświadczeń i rozprzestrzeniania;-zakaz, użycia i posiadania broni chemicznej;-dążność do radykalnego zmniejszenia broni konwencjonalnej, redukcja wydatków wojskowych,wycofanie wojsk stacjonujących na obcych terytoriach;-dążność do rozwiązywania konfliktów tylko w sposób pokojowy, metodami politycznymi;-wyeliminowanie wojny, siły i grożby użycia siły ze sfery stosunków międzynarodowych;-szerszą niż dotychczas działalność na rzecz przygotowania społeczeństwa do życia w pokoju, wzajemnej tolerancji, pokojowego współżycia i współpracy.
2.)Ochrona środowiska naturalnego człowieka, problem ekologiczny. Nieprzemyślana działalność człowieka wpływa niszcząco na przyrodę, trzeba brać pod uwagę całą biosferę, na którą składają się:powietrze,roślinność,świat zwierzęcy,świat gleby,zasoby wodne itp., biosfera stanowi pewną całość i wpływa na życie ludzi, tak samo jak działalność ludzka ma wpływ na biosferę. Konieczność ujmowania całościowego wynika stąd,że biosfera stanowi system wzajemnie na siebie wpływających elementów:ruch mas atmosferycznych,opady lodowce,zmiany temp. Lądów i oceanów,roślinność,obieg tlenu w przyrodzie ożywionej. .Państwa bogate chętnie pozbywają się odpadów na terytorium państw biednych.Nosi to nazwę brudnego interesu.Utylizacja odpadów staje się coraz droższa.Alarmujące są dane o szybszym tempie zużycia drewna do róznych celów niż tempo odtwarzania lasów..

3.)Szybki przyrost ludności w skali globu ziemskiego,:Problemami demograficznymi zajmują się światowe kongresy ludnościowe(Bukareszt,Meksyk,Kair).W przeszłości problem ten był także przedmiotem rozważań, np.:Malthusa,który głosił że występuje stała tendencja do nadmiernego przyrostu ludności wyprzedzającego przyrost żywności.Ludność globu wzrasta rocznie o 70-75mln. Osób.Poszukuje się humanitarnych metod regulowania tempa przyrostu naturalnego.Nie ulega wątpliwości że jest to problem globalny. Trzeba też wspomnieć że dla niemałej liczby państw problem przyrostu ludności nie istnieje,gdyż notują zmniejszenie liczby mieszkańców.Największe tempo przyrostu ludności notują kraje najbiedniejsze w Afryce,Ameryce Łacińskiej i Azji.Już dziś w tych trzech regionach żyje 4/5 ludzkości i udział ten rośnie. Stały wzrost ludności na kuli ziemskiej z możliwością jej podwojenia około połowy XXI wieku stawia przed nami szereg pytań:Czy i jak ludzkość zapewni wszystkim dostateczną ilość wyżywienia,zlikwiduje głód,zapewni wykształcenie,ochronę zdrowia i miejsca pracy.Dotyczy to głównie Afryki,Azji i Ameryki Łacińskiej.

4.)Problem wyżywienia Dla różnych regionów klimatyczno-geograficznych i rodzajów wykonywanej pracy opracowywane są normy kaloryczne wyżywienia.Proponowane są różne programy walki z głodem i niedożywieniem.Szuka się sposobów podniesienia wydajności z hektara,zagospodarowania w sposób racjonalny wyprodukowanej żywności(magayznowanie), właściwego transportu,pomocy żywnościowej itp. Problem występuje z podziałem i nierównomiernym występowaniem urodzajności ziemi..W krajach najwyżej rozwiniętych 1 rolnik żywi około 50 osób,gdy w krajach najsłabiej rozwiniętych 2-3 osoby.By zwalczać dysproporcje w urodzajach w poszczególnych latach proponowane są zakupy zbóż w celu tworzenia światowych zapasów z nadwyżek w latach urodzaju.Wymaga to jednak dobrej współpracy międzynarodowej i znacznych nakładów finansowych.
5.)Problem Surowców i Energii:Beztroskie korzystanie z różnych surowców i energii powoli zmierza ku końcowi.Zasoby nieodtwarzalne są na kuli ziemskiej nieodwracalne.Sprawa gospodarowania surowcami,ich oszczędzania rysuje się coraz ostrzej.Wiele kłopotów powodują ruchy cen surowców i energii,gdyż interesy eksporterów i importerów są rozbieżne,ma miejsce często spekulacja,sztuczne obniżanie popytu lub podaży.Kraje bronią się szukając technologii energooszcz.,zastępowania surowców naturalnych zamiennikami pochodzenia chemicznego.Sprawy surowców i cen energii są szczególnie ważne dla krajów bez własnych zasobów w tej dziedzinie.Wymagają one również współpracy międzynarodowej.

6.) Zagrożenia narkomanią, AIDS i innymi grożnymi chorobami.Zagrożenia dla zdrowia ludzkiego:Jest wiele zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego.Chodzi jednak o te najgrożniejsze,trudne do opanowania mimo postępów medycyny.Nazywane są one chorobami cywilizacyjnymi.Na pierwszym miejscu wymienia się choroby układu krążęenia,stanowiące około połowy zgonów.Na drugim miejscu wymienia się choroby nowotworowe które powodują około 20% zgonów.Do chorób zalicza się narkomanię,AIDS i chorobę Alzheimera.Ta ostatnia zbiera obfite żniwo w USA,a w końcu lat 80-tych rocznie powoduje ona 100 tyś. Zgonów.

7.)Terroryzm międzyn. I wewnętrzne zagrożenie bezp.Wymienia się inne zagrożenia, jak np.:wzrost przestępczości młodego pokolenia,wielkie zadłużenie zagraniczne wielu państw.

---