Geneza i rozwój pedagogiki opiekuńczej w Polsce.
Rozwój pedagogiki opiekuńczej w Polsce można podzielić na dwa okresy :
a. okres przednaukowy ( oparty na filantropii), który obejmował opiekę indywidualną podejmowaną w trudnych sytuacjach życiowych oraz opiekę nad środowiskami w sytuacjach zagrożenia.
b. Okres naukowy - rozwinięcie opieki państwowej , obejmował profesjonalną organizację państwową oraz stowarzyszenia czyli organizacje pozarządowe( kościelne, świeckie, ustawa o wolontariacie)
lata |
Pedagodzy i ich poglądy |
Geneza pedagogiki opiekuńczej w Polsce |
50 |
Helena Radlińska |
Wskazała teoretyczne podstawy pedagogiki opiekuńczej. Wyróżniła odmienne formy jej działalności :opiekę , pomoc, ratownictwo. |
60 |
Ryszard Wroczyński 1964r. |
W studiach pedagogicznych umieszcza artykuł od filantropii do pedagogiki społecznej . Omówił przemiany jakie dokonały się w ciągu dziejów w organizacji działań opiekuńczych. Wskazał perspektywy rozwojowe opieki. |
|
Irena Izdebska 1964r. |
W studiach pedagogicznych zamieszcza artykuł ,,Wybrane formy opieki nad dzieckiem. W nich omówiła wybrane formy opieki nad sierotami społecznymi i naturalnymi , jednocześnie zajęła się problemami tych sierot. |
|
Ryszard Wroczyński 1966r. |
Wstęp do pedagogiki społecznej, opisał tu cele, zakres pedagogiki opiekuńczej . Wyznaczył kierunki rozwoju tej nauki |
|
1973r. |
Pedagogika opiekuńcza staje się odrębnym przedmiotem na wyższych studiach pedagogicznych- wówczas pedagogika spełniła kryterium warunkujące istnienie jej jako odrębnej dyscypliny naukowej. |
|
1978/79 |
Pedagogika staje się specjalizacja na wszystkich kierunkach pedagogicznych . Wówczas to połączono pedagogikę szkolną z pedagogiką wychowawczą i nazwano ją pedagogiką opiekuńczo- wychowawczą |
|
1974r. |
Jerzy Wołczyk powołuje do życia Koło Pedagogów Opiekuńczych ( w zakres ich działalności wchodziły badania, konferencje). Był to główny ośrodek inicjatyw i poczynań naukowych w dziedzinie pedagogiki opiekuńczej. |
80 |
|
Intensywny rozwój badań naukowych(powstaje wiele publikacji i artykułów |
90 |
|
Pojawienie się alternatywy pedagogicznej. Przedstawiciele: B. Smolińska-Theis, H. Muszyński. M . Kolankiewicz. |
Postulaty wysuwane przez pedagogów:
1. wykazano ewidentną słabość państwa opiekuńczego- państwo tworząc i rozszerzając pole opieki zmierza do dominacji nad jednostką , uzależnia ją od siebie poprzez różnego rodzaju świadczenia opiekuńczo- socjalne, dlatego też może sprawować nad nią kontrolę
2. ukazano walory społeczno- pedagogiczne modelu państwa obywatelskiego - model państwa obywatelskiego staje się szansą na uzdrowienie systemu opieki. Charakterystyczne cech państwa obywatelskiego: istnienie autonomicznych organizacji , instytucji, które powstają z woli ludzi. Działalność opiekuńczo- socjalna w państwie obywatelskim oparta jest na 4 zasadach:
A. zasada pomocniczości- polega na preferowaniu inicjatywy społecznej, własnej aktywności człowieka, jego samodzielności, przedsiębiorczości. Interwencja państwa sprowadza się głównie do wspierania podmiotów społecznych.
B. Zasada solidarności- nakazuje angażowanie się na rzecz dobra wspólnego i indywidualnego . Służenie innym poprzez inicjatywy oddolne za pośrednictwem małych grup i wolontariatów
C. Zasada odpowiedzialności- oznacza, że jednostki i grupy społeczne biorą na siebie obowiązek czynnego udziału w tworzeniu warunków życia i w zaspokajaniu swoich potrzeb
D. Zasada bliskości - nakazuje ukierunkowanie działalności opiekuńczo- socjalnej na rodzinę, uwzględniając jej własne zaangażowanie
3. apelowali o preferowanie integralnej koncepcji człowieka zbudowanej na podstawach personalizmu chrześcijańskiego
4. wykazali słabość tradycyjnego rozumienia opieki przesądzając o konieczności jej odrzucenia.