Maria Gordon
Psychologia penitencjarna - wykład
Celem zajęć jest przekazanie wiedzy na temat polskiego sytemu wykonywania kary pozbawienia wolności i psychologicznych problemów wynikających z wpływu izolacji więziennej na funkcjonowanie człowieka. Przedmiotem zajęć będą następujące zagadnienia:
- wybrane teorie przestępczości
- historia rozwoju systemów penitencjarnych
- polski system penitencjarny
- pojęcie resocjalizacji
- postępowanie z wybranymi kategoriami osób pozbawionych wolności (młodociani, kobiety, uzależnieni od substancji psychoaktywnych, osoby z zaburzeniami psychicznymi, chorzy psychicznie, sprawcy przemocy domowej, sprawcy czynów seksualnych)
- izolacja więzienna jako sytuacja trudna z psychologicznego punktu widzenia, zaburzenia zachowania charakterystyczne dla więźniów
- zjawisko podkultury więziennej
- zadania psychologów więziennych ( diagnostyka psychologiczno - penitencjarna, pomaganie psychologiczne więźniom - poradnictwo, terapia, pomaganie psychologiczne personelowi więziennemu)
Literatura
Bulenda, T., Musidłowski, R.(red). (2003). System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Instytut Spraw Publicznych Warszawa.
Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa.
Gajdus, D., Gronowska, B. (1998). Europejskie Standardy traktowania więźniów. Toruń.
Gordon, M. (2009). Ciemna strona kobiety - wybrane aspekty kryminologiczne i psychologiczne przestępczości kobiet. W: Chybicka, A., Pastwa - Wojciechowska, B. (red). Kobiecość w obliczu zmian. IMPULS Kraków.
Machel H. (2003). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Wyd. ARCHE Gdańsk.
Machel, H., (red), (2006), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Przybyliński, S. (2005). Podkultura więzienna. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.
Szaszkiewicz M. (1997). Tajemnice grypserki. Wyd. Instytutu Ekspertyz Sądowych Kraków.
Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Urban, B., Stanik, J. M., (red), (2008), Resocjalizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
Psychologia penitencjarna - seminarium
Celem seminarium jest poznanie problemów psychologicznych związanych z funkcjonowaniem człowieka w warunkach izolacji więziennej. W szczególności zostaną omówione zagadnienia:
- cele kary pozbawienia wolności
- społeczność więzienia, przyczyny napięć i konfliktów
- więzienie jako instytucja sprzyjająca przemocy (totalitaryzm instytucji, izolacja i związane z nią ograniczenia, przeludnienie, bezczynność i nuda, cechy osobowe więźniów, wzorce zachowania przestępnego, cechy osobowe personelu)
- antyspołeczne zaburzenia osobowości
- pojęcie sytuacji trudnej
- psychologiczna problematyka stresu
- psychologiczne bariery resocjalizacji (rola mechanizmów obronnych, poczucie winy, poczucie krzywdy)
- agresja i autoagresja więźniów (uwarunkowania, funkcje)
- zaburzenia reaktywne więźniów (uwarunkowania, obraz kliniczny)
- negatywne przejawy podkultury więziennej
- zagrożenie wyuczoną bezradnością i prizonizacją
Literatura z zakresu psychologii penitencjarnej - seminarium
Bulenda, T., Musidłowski, R.(red). (2003). System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Instytut Spraw Publicznych Warszawa.
Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa.
Frączek A., Zumkley H. (red. (1993). Socjalizacja a agresja. Wyd. IP PAN i WSPS Warszawa.
Gardocka, T. (red). (2006). Kary długoterminowe. Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa Warszawa.
Gordon, M. (2009). Ciemna strona kobiety - wybrane aspekty kryminologiczne i psychologiczne przestępczości kobiet. W: Chybicka, A., Pastwa - Wojciechowska, B. (red). Kobiecość w obliczu zmian. IMPULS Kraków.
Gordon, M. (2010). Psychologiczne bariery resocjalizacji. W: Wiedza - doświadczenie - praktyka. Interdyscyplinarne spojrzenie na problemy społeczne. M. Marczuk, B. Pastwa - Wojciechowska, M. Błażek. (red). Wyd. Impuls Kraków.
Górski J. (1984). Podkultura więzienna a problem resocjalizacji skazanych W: Hołyst B. (red.) Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce. WP Warszawa.
Kosewski M. (1985). Ludzie w sytuacji pokusy i upokorzenia. WP Warszawa.
Kuć, M. (red) (2008). Kryminologiczne i penitencjarne aspekty wykonywania kary pozbawienia wolności. Towarzystwo Naukowe KUL Lublin.
Machel H. (2003). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Wyd. ARCHE Gdańsk.
Machel, H. (2006). Sens i bezsens resocjalizacji. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.
Machel, H., (red), (2006), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Porowski, M. (2004). Zarys myśli penitencjarnej w okresie ostatniego stulecia. W: M. Gordon (red). Więzienie Mokotowskie, historia i teraźniejszość. Wyd. Drukarnia nr 1 Warszawa.
Przybyliński, S. (2005). Podkultura więzienna. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.
Szaszkiewicz M. (1997). Tajemnice grypserki. Wyd. Instytutu Ekspertyz Sądowych Kraków.
Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zimbardo P. G. (2008). Efekt Lucyfera. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
Przegląd Więziennictwa Polskiego. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom kryminalnym i penitencjarnym. Wyd. Centralny Zarząd Służby więziennej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Psychologia penitencjarna - ćwiczenia
Celem zajęć jest poznanie różnych aspektów pracy psychologa penitencjarnego, w szczególności następujących zagadnień:
- możliwości i ograniczenia adaptacji więźniów do warunków izolacji więziennej
- zaburzenia zachowania więźniów i ich negatywne skutki
- kompetencje psychologa penitencjarnego
- cel i zakres diagnozy psychologiczno - penitencjarnej (orzeczenie psychologiczno - penitencjarne, opinia psychologiczna)
- indywidualne programy resocjalizacyjne i terapeutyczne
- profilaktyka autoagresji i postępowanie z więźniami autoagresywnymi (charakterystyka więźniów autoagresywnych, podkultura więzienna a autoagresja, samobójstwa więźniów)
- doradzanie psychologiczne w różnego rodzaju sprawach (tworzenia relacji interpersonalnych, higieny psychicznej, planów życiowych itd.)
- doradzanie personelowi więziennemu w sprawie postepowania z więźniami
- problemy etyczne w pracy psychologa więziennego
W ramach ćwiczeń zostanie zorganizowana wizyta w Areszcie Śledczym Warszawa Mokotów przy ul. Rakowieckiej.
Literatura z zakresu psychologii penitencjarnej - ćwiczenia
Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz - Winiewska, M. (2008). Etyka zawodu psychologa. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
Bulenda, T., Musidłowski, R.(red). (2003). System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Instytut Spraw Publicznych Warszawa.
Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa.
Gardocka, T. (red). (2006). Kary długoterminowe. Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa Warszawa.
Gordon, M. (2009). Ciemna strona kobiety - wybrane aspekty kryminologiczne i psychologiczne przestępczości kobiet. W: Chybicka, A., Pastwa - Wojciechowska, B. (red). Kobiecość w obliczu zmian. IMPULS Kraków.
Górski J. (1984). Podkultura więzienna a problem resocjalizacji skazanych W: Hołyst B. (red.) Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce. WP Warszawa.
Kosewski M. (1985). Ludzie w sytuacji pokusy i upokorzenia. WP Warszawa.
Machel H. (2003). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Wyd. ARCHE Gdańsk.
Machel, H. (2001). Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
Machel, H. (2006). Sens i bezsens resocjalizacji. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.
Machel, H., (red), (2006), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Marczuk, M. (red). (2009). Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez służbę więzienną w Polsce. IMPULS Kraków.
Przybyliński, S. (2005). Podkultura więzienna. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.
Szaszkiewicz M. (1997). Tajemnice grypserki. Wyd. Instytutu Ekspertyz Sądowych Kraków.
Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zimbardo P. G. (2008). Efekt Lucyfera. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
Przegląd Więziennictwa Polskiego. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom kryminalnym i penitencjarnym. Wyd. Centralny Zarząd Służby więziennej Ministerstwa Sprawiedliwości.
6