Aleksandra Zawiślak
Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego
Odczucia osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim odnośnie własnej sytuacji rodzinnej
(Artykuł ukazał się w tomie: Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy. Zeszyt 4 . Pod red. Tamary Zacharuk Wyd. Akademii Podlaskiej Siedlce 2000 s. 235-247.)
1. Wstęp
Sytuacja rodzinna jednostki jest niewątpliwie jednym z najważniejszych wyznaczników jakości jej życia. Rodzina, czego dowiedziono w licznych badaniach, może jednostkę wyzwalać i podnosić ku lepszemu funkcjonowaniu lub też sprzyjać deprecjacji osobistej i społecznej.
To szerokie zagadnienie posiada obok aspektu obiektywnego również subiektywny, który rzadziej staje się obiektem dociekań naukowych. Dla samej jednostki zagadnienie zadowolenia z własnego życia rodzinnego jest jednak kwestią podstawową wiążącą się z poczuciem tak zwanego szczęścia osobistego. Nie trzeba dodawać, iż subiektywne odczucia ludzi odnośnie ich obiektywnej sytuacji rodzinnej nie zawsze bywają adekwatne do istniejącej rzeczywistości. Dlatego zajmowanie się tym zagadnieniem nie jest bezzasadne. Istnieje pytania, które mogą się nasuwać. Czy ludzie podobnie wyrażają swe przecież intymne przeżycia związane z życiem rodzinnym oraz czy poziom umysłowy człowieka ma związek z jakością tych przeżyć. Powiązanie więc tych dwóch problemów odsłania ciekawe obszary badawcze.
Prezentowany artykuł podejmuje to zagadnienie, przy czym zdecydowano się spośród szeregu budzących się w tym obszarze szczegółowych zagadnień na przedstawienie odczuć rodzinnych jednostek upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim a dotyczących zadowolenia zarówno w aspekcie materialnym jak i niematerialnym oraz wyobrażeń tych osób oraz posiadanych wizji siebie w przyszłości. W tym celu sformułowano następujące pytanie o charakterze badawczym:
Czy osoby upośledzone umysłowo w stopniu lekkim są zadowolone z własnej sytuacji rodzinnej oraz czy posiadają plany odnośnie siebie i swej rodziny na przyszłość ?
2.Założenia metodologiczne
Analizowany problem wymagał aby użyte techniki badawcze uwzględniały jego specyficzny charakter. Zdecydowano się na analizę łączącą elementy badania jakościowego z ilościowym. W tym celu przeprowadzono rozmowę swobodną z badanym dotyczącą jego życia rodzinnego. Miała ona nieustrukturalizowany charakter. Zawierała jedynie otwarte tezy. Badany mógł w dowolny sposób wypowiedzieć się w nieskrępowanej atmosferze. Do przeprowadzającego badanie należała kategoryzacja wypowiedzi uczestników rozmowy. Zaznaczyć trzeba, iż badani znali wcześniej osobę przeprowadzającą badanie, co znacznie ułatwiło nawiązanie niezbędnego kontaktu Konstrukcja rozmowy uwzględniała wymogi typowe dla tego typu narzędzi badawczych (S. Gerstmann l980), oraz specyficzne dla badanej kategorii osób (P. Sztabiński 1994). Do obliczeń statystycznych posłużono się testem Chi-kwadrat niezależności cech jakościowych ( L. Sachs l984 ).
Badaniami podstawowymi objęto 60 osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim (30 kobiet i 30 mężczyzn). Osoby te liczyły od 20 do 30 lat (średnia 24,4 ), czyli znajdowały się w fazie wczesnej dorosłości (E.H .Erikson l963). Wszystkie były mieszkańcami miasta Bydgoszczy oraz absolwentami szkoły zawodowej specjalnej, reprezentowały jednak różnorodne zawody (12 profesji). Stan cywilny badanych był równomiernie zróżnicowany (31 osób nie zawarło jeszcze związku małżeńskiego; 27 posiadało współmałżonka). Grupa porównawcza liczyła 58 badanych pełnosprawnych umysłowo o podobnych cechach demograficzno-społecznych, takich jak wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania i stan cywilny. Ogółem przebadano 118 osób.
Rozwiązanie zarysowanego we wstępie problemu badawczego wymagało wyłonienia następujących szczegółowych wskaźników, określeń do nich oraz kategoryzacji zebranego materiału:
Ocena sytuacji materialnej swej rodziny -wska*nik ten rozumiano jako odczucia osoby badanej odnośnie statusu materialnego swej rodziny w następujących określeniach: bardzo dobra, przeciętna, trudna i bardzo trudna. Przyjęto następującą skalę tego wska*nika:
3 punkty - ocena bardzo dobra i dobra,
2 punkty - ocena przeciętna,
1 punkt - ocena trudna i bardzo trudna.
Satysfakcja z własnej sytuacji rodzinnej - wskaźnik ten rozumiano jako subiektywnie odczuwane zadowolenie z sytuacji rodzinnej, w jakiej się znalazła osoba w chwili badań. Przyjęto następującą skalę i jej określenia:
3 punkty - satysfakcja wysoka (odczucie szczęścia rodzinnego płynącego z poczucia samodzielności i autonomii),
2 punkty - satysfakcja przeciętna (zadowolenie z życia rodzinnego, lecz poczucie stereotypowości, percepcja doznawania nadmiernej opieki),
1 punkt - satysfakcja niska (brak zadowolenia, poczucie unieszczęśliwienia i niespełnienia).
Plany rodzinne - kolejny wskaźnik dotyczył wizji siebie i swej rodziny w przyszłości. Zastosowano następującą klasyfikację:
3 punkty - wizja dynamiczna (wypowiedź przejawiająca chęć zmian w swej sytuacji w przyszłości, dążność do rozwoju, zdawanie sobie sprawy z przemian zachodzących w życiu rodzinnym i chęć dostosowywania się do tych zmian ),
2 punkty - wizja statyczna (brak chęci do zmiany swej sytuacji rodzinnej w przyszłości, przeświadczenie o niezmienności życia rodzinnego, chęć utrwalenia obecnego stanu rodziny),
1 punkt - brak wizji (brak umiejętności formułowania planów rodzinnych na przyszłość lub plany szczątkowe).
3. Uzyskane wyniki
Przeprowadzona analiza jakościowo-ilościowa ujawniła szereg interesujących danych. Okazało się, iż młodzi ludzie niepełnosprawni umysłowo doznają szeregu odczuć związanych z życiem rodzinnym, są w stanie komunikować o nich oraz wyrażać oceny jakości swojego życia oraz życia swojej rodziny. Ponadto z badań wynika że zarówno niepełnosprawni jak i pełnosprawni podobnie oceniają swe życie rodzinne w perspektywie materialnej jak i pozamaterialnej. Wyraźnie jednak różnicuje ich osobista wizja siebie i swej rodziny w perspektywie przemian (tab.1 i 2).
Tabela 1
Tabela 2
Ocena sytuacji materialnej swej rodziny
Ogólne wyniki pogłębiono analizą nasilenia w badanych wskaźnikach.. W zakresie subiektywnej oceny własnej sytuacji materialnej okazało się, że połowa upośledzonych umysłowo ocenia swą sytuację na ocenę dobrą i bardzo dobrą. Byt materialny swej rodziny na poziomie przeciętnym dostrzega co trzeci badany z tej grupy, a jedynie co piąty widzi trudności pod tym względem. Wśród osób pełnosprawnych najwięcej osób zalicza swe warunki do przeciętnych (46,6 %).
Tabela 3
W świetle analiz statystycznych wynik ten nie różnicuje grup, gdyż nie stwierdzono istotnych zależności ani między badanymi, ani kobietami, ani mężczyznami (tabela 2).
Mimo uzyskania zbliżonych wyników przez obie grupy wydaje się, iż jednostki upośledzone umysłowo są bardziej zadowolone ze stanu swego posiadania niż pełnosprawne. Istnieje szereg doniesień świadczących o istnieniu obiektywnie gorszych warunków materialnych i mieszkaniowych rodzin z dziećmi upośledzonymi umysłowo czy niepełnosprawnymi (F. Wojciechowski l990; A. Ostrowska, J. Sikorska, Z. Sufin l994; H. Borzyszkowska l995; F. Fudała l996; R. Kościelak l996 i inni). Konfrontując realnie istniejącą trudną sytuację materialną i mieszkaniową badanych z ich dużym poczuciem zadowolenia i satysfakcji materialnej, można stwierdzić, iż dorosłe osoby upośledzone umysłowo nie mają pod tym względem rozbudowanych ambicji, ciesząc się swą skromną rzeczywistością na miarę rodzin, z jakich się wywodzą.
Satysfakcja z własnej sytuacji rodzinnej
Wska*nik ten obrazuje subiektywne odczucia jednostek badanych i jest odbiciem ich zadowolenia z sytuacji rodzinnej z wyłączeniem aspektów materialnego bytowania. Okazało się, że osoby niepełnosprawne umysłowo cieszą się w większości wysoką i przeciętną satysfakcją pod tym względem (90 %). Osób niezadowolonych było w tej grupie jedynie 6. Świadczy to o akceptacji swego rodzinnego położenia.
Porównując ten wynik z trudną sytuacją mieszkaniową i materialną badanych należy stwierdzić, iż satysfakcję czerpią oni z innych (pozamaterialnych) aspektów życia rodzinnego. Świadczyłoby to o fakcie znajdowania w swych rodzinach oparcia duchowego i zrozumienia swych problemów oraz odczuwania radości płynącej z samorealizacji. Rodzina odgrywa w życiu tych jednostek dużą rolę. Uzyskany wynik wskazuje jednocześnie na brak krytycyzmu i godzenie się ze swoim losem, nawet gdy jest niesprzyjający oraz bierność i poddawanie się biegowi wydarzeń. Wyniki osiągnięte przez grupę porównawczą obrazują fakt odczuwania przez osoby pełnosprawne mniejszej satysfakcji ze swej sytuacji rodzinnej. Dwa razy więcej osób znalazło się w grupie o niskiej i mniej było osób w grupach o wysokiej i przeciętnej satysfakcji. Mimo omówionych różnic między badanymi nie stwierdzono istotnych statystycznie zależności (tabela 2). Pełniejsze dane zamieszczono w tabeli 4.
Tabela 4
Oto przykładowe fragmenty wypowiedzi osób niepełnosprawnych umysłowo wysoko usatysfakcjonowanych swym położeniem rodzinnym:
Mam dobrą rodzinę. Wszyscy mogą na siebie liczyć. U nas nie ma tego co w innych domach-bójek czy kłótni. Mama nas wszystkich dobrze wychowała, bo rodzina musi się trzymać razem. Jest bardzo fajnie gdy się rodzeństwo starsze zjedzie, na przykład na święta, imieniny. Może nie ma luksusów ale każdy do swoich ciągnie (kobieta, lat 25).
Można powiedzieć, że jestem szczęśliwy w małżeństwie. Jest to to czego mężczyzna może oczekiwać od życia. Żona urodziła syna o którym marzyłem, to mnie cieszy najbardziej ale też inne sprawy, na przykład to, że mogę sobie sam poradzić. Jakoś idzie to życie do przodu, byle praca była bo rodzina jest pewna (mężczyzna lat 26).
Osoby o przeciętnej satysfakcji z życia rodzinnego wypowiadały się w następujący sposób:
Moje życie rodzinne układa się dobrze, człowiek kręci się wciąż żeby coś zarobić, to i nie ma kiedy nawet z żoną porozmawiać. Ja proszę pani stoję na rynku, sprzedaję kurczaki z rożna takiemu gościowi, który ma kilka takich interesów, wstaję więc o 6-tej rano, wracam o 20-tej. I tak na okrągło, nawet w soboty i niedziele. Żona sama wszystko musi w domu zrobić, a dzieci to niedługo własnego ojca nie poznają. W tych czasach nie ma życia rodzinnego (mężczyzna , lat 23).
Babcię mam dobrą, kochaną ale jedna sprawa jest nie taka jak trzeba. Boi się o mnie, myśli , że ja zaraz Bóg wie co zrobię. Przecież ja o takich rzeczach nie myślę, babcia mi nie ufa. Nie lubi jak wychodzę, ciągle się boi, żeby nie było tak jak z moją mamą. Przecież teraz już młodzież wie dużo więcej o życiu. Rodzina to dobra rzecz ale bez przesady z tym strachem (kobieta, lat 20, z zawodu krawcowa).
. Niewielki odsetek badanych osób upośledzonych umysłowo wyrażał całkowite poczucie niezadowolenia i niespełnienia w swych rodzinach, o czym świadczy fragment takiej wypowiedzi:
Nie mogę powiedzieć, że jest dobrze, raczej odwrotnie, nic się nie układa. Wszystko przez mojego ojczyma, który jest nałogowcem. Co to za życie, gdy człowiek aby mieć trochę spokoju musi wyjść z domu i wcale nie ma ochoty tam wracać (mężczyzna, lat 22).
Porównując dokonaną analizę z innymi badaniami nad upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim stwierdzić należy iż zbliżone wyniki (85 % osób zadowolonych i akceptujących swoją rodzinę) uzyskał R. Błaszkiewicz (1974). Uzyskana przez badanych znaczna satysfakcja i zadowolenie wskazywałaby na fakt, iż większość niepełnosprawnych nie odczuwa aby rodziny krępowały ich osobistą autonomię, jak to dowiodły badania nad osobami głębiej upośledzone umysłowo (B. Szychowiak 1996). Wydaje się, iż lekko upośledzeni umysłowo uzyskują w swych środowiskach rodzinnych możliwość funkcjonowania na zbliżonych zasadach jak ich pełnosprawni rówieśnicy, nie tylko z powodu ich większych kompetencji do wypełniania ról rodzinnych, ale również dlatego, że ich środowiska rodzinne nie stawiają im zbyt ambitnych zadań. Wypowiedzi upośledzonych umysłowo dowodzą, że osoby te można w większości uznać za szczęśliwe w swych rodzinach.
Plany rodzinne
Wska*nik ten związany jest z dynamiką życia rodzinnego i wiąże się z taką cechą dojrzałej jednostki jak zdolność do stawiania sobie długodystansowych zadań (K. Obuchowski, W.J. Paluchowski 1982; P. Moszyński 1982). Zebrane dane empiryczne pozwoliły zorientować się w preferencjach badanych dotyczących ich przyszłości. Okazało się, iż badana grupa niepełnosprawnych osiągnęła zróżnicowane wyniki (tabela 5). Istnieje część osób (35 %), które posiadają określoną jako dynamiczną wizję siebie i swej przyszłości rodzinnej. Pozostali badani preferują statyczne myślenie o sobie (26,7 %). Natomiast największy odsetek nie posiada nawet takiej wizji (38,3 %). W grupie tej mężczy*ni okazali się bardziej twórczy niż kobiety.
Tabela 5
Jako przykłady dynamicznej wizji siebie w przyszłości mogą posłużyć fragmenty dwóch wypowiedzi:
Chciałbym coś w swoim życiu osiągnąć. Przede wszystkim założyć rodzinę, mieć dobrą, kochającą żonę. Trzeba takiej szukać, bo inaczej nie spełni się takie marzenie. Pó*niej oczywiście dzieci - najlepiej dwoje. Moi rodzice trochę z tym przesadzili. Jako mężczyzna muszę zadbać o dobre warunki dla rodziny. Będę musiał wyremontować dom, założyć przede wszystkim kanalizację, zbudować łazienkę, aby żyć jak człowiek XX wieku. Podstawą życia dla rodziny mógłby być własny zakład gastronomiczny, który zamierzam otworzyć. Mogłaby pracować tam cała rodzina (mężczyzna, 24 lata).
To trudne pytanie, gdyż na razie nie mam planów rodzinnych. Nie chciałabym jeszcze wychodzić za mąż i obarczać się dziećmi. Rodzina również, ale trochę pó*niej. Przede wszystkim mam zamiar zamienić mieszkanie po mamie. Chcę mieć takie z wygodami. Inne moje plany to wyjazd do mojej koleżanki do Niemiec na kilka miesięcy oraz zmiana zawodu, gdyż ten, który zdobyłam w szkole w ogóle mi nie odpowiada. Zamierzam ukończyć kurs elektroniczny. Dopiero gdy to wszystko się spełni mogę myśleć o rodzinie. Wiem, że to się może zmienić, bo w życiu różnie bywa. Może i ja wcześniej wyjdę za mąż. Trudno przewidzieć swoją przyszłość (kobieta, 24 lata).
Osoby o planach statycznych wypowiadały się w następujący sposób:
Chciałabym oczywiście wyjść za mąż. Mąż powinien być dobry, mieć popłatny zawód i nie pić. W rodzinie powinna być zgoda. Cóż więcej może człowiekowi brakować do szczęścia? (kobieta, 22 lata).
Niby nie jestem pesymistą. Nie chciałbym, aby siostra w przyszłości mnie utrzymywała. Będzie jednak ciężko. Pani widzi co się dzieje z pracą w tych czasach. Trochę mi się znudziło starokawalerstwo, ale trzeba szukać, a ja jestem domatorem, mam mało znajomości, żeby się ożenić (mężczyzna, 28 lat).
W moim życiu jest dobrze. Nie chciałbym, aby się cokolwiek zmieniło. Rodzice to rodzice, gdzie mi będzie lepiej. Chciałbym natomiast, aby poprawiła się nasza gospodarka (mężczyzna, 29 lat).
Osoby bez wizji siebie najczęściej wypowiadały się szczątkowo lub w ogóle na powyższy temat. Najczęściej padały krótkie odpowiedzi: nie wiem, trudno powiedzieć, mieć rodzinę, mieć mieszkanie, pracować, nic więcej, mieć dziecko, będzie musiał sobie człowiek jakoś ułożyć, nie mam planów.
Omawiany wska*nik koresponduje z poprzednim, dotyczącym satysfakcji z własnej sytuacji rodzinnej. Tak wysoka satysfakcja osiągnięta przez upośledzonych umysłowo nie generuje chęci do zmian i przekształceń swego życia w przyszłości. Są oni zadowoleni ze swej pozycji w rodzinie i prawdopodobnie występuje tutaj obawa przed przyszłością oraz chęć pozostania w układzie dotychczasowym.
Wyniki uzyskane przez pełnosprawnych różnicują te grupy. Jeżeli liczba osób posiadających wizję statyczną kształtuje się w obu grupach na podobnym poziomie (14 i 16 osób), to już osób bez wizji jest w grupie podstawowej trzy razy więcej niż w grupie kontrolnej (odpowiednio 8 i 23), a tych, którzy posiadają wizję dynamiczną prawie dwa razy mniej w grupie niepełnosprawnych (21 i 36 osób). Wśród osób pełnosprawnych również mężczy*ni okazali się bardziej twórczy, lecz zróżnicowanie między płciami nie jest tak duże jak w grupie upośledzonych umysłowo..
Statystyczna analiza potwierdziła wysoce istotną zależność przy p ≤ 0,01 między badanymi grupami oraz między kobietami obu grup (p ≤ 0,05). Zależności między mężczyznami nie zanotowano (tab.2). Upośledzeni umysłowo, a zwłaszcza kobiety, mają mniejsze kompetencje dotyczące planowania swojego życia, żyją chwilą tera*niejszą, w mniejszym zakresie potrafią konstruować swe życie, brak im celów, a tym samym rezygnują z wpływania na swój los.
Uzyskane wyniki korespondują z badaniami A. Ostrowskiej i J. Sikorskiej (1996), które dowiodły, że inwalidzi o różnych rodzajach niepełnosprawności, często nie posiadają celów orientujących ich życie, rzadziej mają jakieś plany i zamierzenia na przyszłość.
4. Podsumowanie i wnioski końcowe
Podjęte badania dotyczyły analizy odczuć osób dorosłych upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim odnośnie ich życia rodzinnego. Uzyskane wyniki porównano z wynikami osób pełnosprawnych umysłowo. Dokonana analiza dowodzi , iż jednostki te, mimo niepełnosprawności umysłowej, są w stanie wypowiadać się kompetentnie na temat swojego życia rodzinnego oraz oceniać je.
Okazało się, że badani są zadowoleni i usatysfakcjonowani materialną stroną swego rodzinnego bytowania na równi z osobami pełnosprawnymi. Zważywszy jednak fakt, iż obiektywnie posiadają trudniejsze i bardziej niekorzystne warunki finansowe oraz mieszkaniowe można skonstatować, iż ich zadowolenie w tym zakresie jest większe.
Upośledzeni umysłowo wykazują również wysoki oraz przeciętny poziom satysfakcji z pozamaterialnych aspektów życia rodzinnego. Cenią sobie rodzinę jako miejsce niezastąpione, zdają sobie sprawę z ważności więzów uczuciowych oraz realnie dostrzegają braki w tym zakresie. Jednocześnie nie stwierdzono różnic pod tym względem między niepełnosprawnymi umysłowo a pełnosprawnymi.
Badania wykazały również, iż większość niepełnosprawnych nie jest w stanie przedstawić swych wyobrażeń ani przypuszczeń dotyczących wizji siebie i swej rodziny w przyszłości. Postrzegają oni rodzinę i jej życie dość statycznie i mają trudności w planowaniu swej przyszłości. Pod tym względem znacznie różnią się od pełnosprawnych rówieśników.
Zaprezentowane wyniki ukazują jedynie fragment interesującego szerokiego obszaru badawczego dotyczącego świata subiektywnych odczuć osób niepełnosprawnych. Wymaga on na pewno wielu dalszych i wnikliwych dociekań.
Literatura:
Błaszkiewicz R.: Absolwenci szkół specjalnych dla upośledzonych umysłowo pracujący zawodowo w świetle samooceny. „Szkoła Specjalna” 1974, 1.
Borzyszkowska H.: Izolacja społeczna rodzin dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. W: Chodkowska M. (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Socjalizacja i rehabilitacja. UMCS, Lublin 1995.
Erikson E.H.: Childhood and society. Norton, New York 1963.
Fudała T.: Warunki bytowe rodzin osób niepełnosprawnych. „Problemy Rodziny” 1996, 5.
Gerstmann S.: Rozmowa i wywiad w psychologii. PWN, Warszawa 1980.
Kościalak R.: Funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych umysłowo. WSiP, Warszawa 1996.
Moszyński P.: Z badań nad czynnikami warunkującymi osiągnięcie dojrzałości psychicznej. W: Obuchowski K., Paluchowski W.J. (red.) Efektywność a osobowość. Ossolineum, Wrocław 1982.
Obuchowski K., Paluchowski W.J. (red.): Efektywność a osobowość. Ossolineum, Wrocław 1982.
Ostrowska A., Sikorska J., Sufin Z.: Sytuacja ludzi niepełnosprawnych. Wyd. Inst. Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1994.
Ostrowska A., Sikorska J.: Syndrom niepełnosprawności w Polsce. Bariery integracji. Wyd. Inst. Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1996.
Sachs L.: Applied Statistics. A. Handbook of Techniques. Springer-Verlag, New York, Berlin, Heidelberg, Tokyo 1984.
Sztabiński P.: Niepełnosprawni jako specjalna kategoria w badaniach socjologicznych. W: Ostrowska A., Sikorska J., Sufin Z.: Sytuacja ludzi niepełnosprawnych w Polsce. Wyd. Inst. Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1994.
Szychowiak B.: Autonomia młodzieży z upośledzeniem umysłowym w jej odczuciu. W: Dykcik W. (red.) Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych. Eruditius, Poznań 1996.
Wojciechowski F.: Dziecko umysłowo upośledzone w rodzinie: studium porównawcze. WSIP, Warszawa 1990.
Tabele do artykułu: Aleksandra Zawiślak ”Odczucia osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim odnośnie własnej sytuacji rodzinnej”
Tabela 1. Wyniki badanych według sumy punktów
Badane |
|
Wskaźniki w punktach |
|||
grupy |
N |
ocena sytuacji materialnej swej rodziny |
satysfakcja z własnej sytuacji rodzinnej |
plany rodzinne
|
|
U p o ś l e d z e n i u m y s ł o w o |
|||||
Ogółem |
60 |
138 |
135 |
118 |
|
Kobiety |
30 |
70 |
67 |
54 |
|
Mężczyźni |
30 |
68 |
68 |
64 |
|
P e ł n o s p r a w n i u m y s ł o w o |
|||||
Ogółem |
58 |
127 |
118 |
144 |
|
Kobiety |
28 |
62 |
55 |
67 |
|
Mężczyźni |
30 |
65 |
63 |
77 |
|
Tabela 2. Badanie zależności wyników w poszczególnych wska*nikach
|
Badana zależność |
|||||
Wska*nik |
kobiety upośledzone kobiety pełnosprawne |
mężczy*ni upośledzeni mężczy*ni pełnosprawni |
ogółem upośledzeni ogółem pełnosprawni |
|||
|
statystyka |
poziom istotności testu |
statystyka |
poziom istotności testu |
statystyka |
poziom istotności testu |
Ocena sytuacji materialnej swej rodziny |
2,65 |
nieistotny |
0,27 |
nieistotny |
4,93 |
nieistotny |
Satysfakcja z własnej sytuacji rodzinnej |
0,08 |
nieistotny |
1,20 |
nieistotny |
3,32 |
nieistotny |
Plany rodzinne |
7,50 |
0,05 |
3,30 |
nieistotny |
11,70 |
0,01 |
Tabela 3. Sytuacja materialna rodziny w ocenie badanych
Grupa |
N |
Bardzo dobra i dobra |
% |
Przeciętna |
% |
Trudna i bardzo trudna |
% |
U p o ś l e d z e n i u m y s ł o w o |
|||||||
ogółem |
60 |
30 |
50 |
18 |
30 |
12 |
20 |
kobiety |
30 |
16 |
53,3 |
8 |
26,7 |
6 |
20 |
mężczy*ni |
30 |
14 |
46,7 |
10 |
33,3 |
6 |
20 |
P e ł n o s p r a w n i u m y s ł o w o |
|||||||
ogółem |
58 |
21 |
36,2 |
27 |
46,6 |
10 |
17,2 |
kobiety |
28 |
9 |
32,1 |
16 |
57,2 |
3 |
10,7 |
mężczy*ni |
30 |
12 |
40 |
11 |
36,7 |
7 |
23,3 |
Razem |
118 |
51 |
43,2 |
45 |
38,1 |
22 |
18,7 |
Tabela 4. Satysfakcja osób badanych z własnej sytuacji rodzinnej
Grupa |
N |
Satysfakcja |
||||||
|
|
Wysoka |
% |
Przeciętna |
% |
Niska |
% |
|
U p o ś l e d z e n i u m y s ł o w o |
||||||||
ogółem |
60 |
21 |
35 |
33 |
55 |
6 |
10 |
|
kobiety |
30 |
9 |
30 |
19 |
63,3 |
2 |
6,7 |
|
mężczy*ni |
30 |
12 |
40 |
14 |
46,7 |
4 |
13,3 |
|
P e ł n o s p r a w n i u m y s ł o w o |
||||||||
ogółem |
58 |
15 |
25,9 |
30 |
51,7 |
13 |
22,4 |
|
kobiety |
28 |
7 |
25 |
13 |
46,4 |
8 |
28,6 |
|
mężczy*ni |
30 |
8 |
26,7 |
17 |
56,6 |
5 |
16,7 |
|
Razem |
118 |
36 |
30,5 |
63 |
53,4 |
19 |
16,1 |
|
Tabela 5. Plany rodzinne osób badanych
Grupa |
N |
Wizja |
||||||
|
|
Dynamiczna |
% |
Statyczna |
% |
Brak wizji |
% |
|
U p o ś l e d z e n i u m y s ł o w o |
||||||||
ogółem |
60 |
21 |
35 |
16 |
26,7 |
23 |
38,3 |
|
kobiety |
30 |
8 |
26,7 |
8 |
26,7 |
14 |
46,6 |
|
mężczy*ni |
30 |
13 |
43,3 |
8 |
26,7 |
9 |
30 |
|
P e ł n o s p r a w n i u m y s ł o w o |
||||||||
ogółem |
58 |
36 |
62,1 |
14 |
24,1 |
8 |
13,8 |
|
kobiety |
28 |
16 |
57,1 |
7 |
25 |
5 |
17,9 |
|
mężczy*ni |
30 |
20 |
66,7 |
7 |
23,3 |
3 |
10 |
|
Razem |
118 |
57 |
48,3 |
30 |
25,4 |
31 |
26,3 |
|
13