GERIATRIA2 3.10.11

Organizacja opieki nad osobami starszymi w świecie

WIEKA BRYTANIA

• Służba geriatryczna jest częścią Narodowej Służby zdrowia

• Zorganizowana terytorialnie 100-500tyś

• Może całkowicie lub częściowo obejmować daną placówkę

Struktura:

• Ostry Geriatryczny Oddział Rehabilitacyjny - fizykoterapia, pobyt 2-3 msc po udarach, złamaniach, rokują poprawę

• Oddział Długotrwałej Opieki Geriatrycznej - pobyt 2-3 lata, wymagają opieki pielęgnacyjnej do końca życia

• Dzienny Szpital Geriatryczny - pomost między szpitalem a poradnią: pełna rehabilitacja, kontynuacja leczenia, opieka socjalna, transport, wyżywienie, terapia zajęciowa

• Środowiskowa Opieka Geriatryczna - realizowana przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny

Alternatywą są zakłady piel-opiek /nursing home/ - opieka całodobowa, opiekę sprawują lekarze, geriatrzy, piel, fizjo, masażyści, profesjonalni opiekunowie osób starszych, pracownicy socjalni, psychoterapeuci.

Rodzaje świadczeń: do domu posiłki, organizowanie pomocy domowej, pomoc w transporcie, poradnictwo w sprawach socjalnych, prawnych

• Pomoc środowiskową i opiekę domową prowadzi sektor publiczny

• Pomoc instytucjonalną prowadzi sektor niezależny/ właściciel prywatny, fundacja, organizacja charytatywna

• Koszty pomocy starszym ponoszą władze lokalne i sami zainteresowani

FRANCJA

• Hospitalizacja domowa aktywne leczenie realizowane przez klinistów w domu chorego; w przypadku schorzeń, które zwykle wymagają leczenia w oddziałach szpitalnych

• Obniżyć koszty przez długotrwały pobyt w domu

SZWECJA

Rozwinięty system opieki społecznej

• Dla osób starszych zwykle mieszkających we własnych domach (bez dzieci)

• Władze samorządowe (magistraty) są odpowiedzialne za zapewnienie długoterminowych usług i opieki nad osobami starszymi

• Przeważają świadczenia w formie pomocy domowej dla osób....

• Starostwa powiatowe odpowiedzialne za domy opieki i rehabilitacje

• Pielęgniarki środowiskowe zatrudnione przez władze samorządowe opracowują procedury opieki dla każdej osoby i zapewniają jakby co opiekę całodobową

Organizowana jest pomoc przy:

• pracach domowych

• utrzymaniu higieny

• adaptacji pomieszczeń domowych dla niepełnosprawnych

• instalowaniu urządzeń alarmowych

• organizacji transportu osób

• utrzymanie regularnych kontaktów między pracownikami socjalnymi a podopiecznymi

• odpłatność za korzystanie z pomocy zależy od dochodów podopiecznych i zamożności gminy

• inną formą jest świadczenie pomocy przez innych sprawnych seniorów w zamian za gwarancje otrzymania takiego samego wsparcia

• istnieje możliwość otrzymania 60 dni w roku specjalnego zasiłku z tytułu pomocy domowej udzielanej przez krewnego, przyjaciela, znajomego

Placówki opiekuńcze:

• zakład pielęgnacyjno opiekuńczy

• zakład pielęgnacyjno leczniczy

• domy pielęgnacyjne

• domy opiekuńcze

• domy opiekuńcze z rozszerzonym zakresem usług

• domy wspólnego zamieszkania

Jest bardzo kosztowny i trudny do utrzymania pomimo korzystnych rozwiązań

STANY ZJEDNOCZONE

Długoterminowa lub przewlekła opieka

Poszerzona opieka dla osób starszych

Całościowa opieka nad ludźmi starszymi - model opieki kierowanej

Ośrodki opieki przejściowej

• Długoterminowa do osób które zakwalifikują się do zakładów opieki

• Oddalenie momentu przyjęcia do stacjonarnego zakładu opieki

• Rehabilitacja, pielęgnacja

Poszerzonej: + intensywna opieka lekarska

PACE -

• Łączy opiekę medyczną i socjalną

• Do minimum niepotrzebna hospitalizację lub umieszczanie w zakładzie opieki

• Całodobowo w domu, poradni, szpitalu

• Cały pakiet i PACE - instytucje ubezpieczeniowe na zasadzie przelewu kwoty przeznaczonej na 1 pacjenta

NIEMIECKI

• OBOWIĄZEK SPOCZYWA NA RODZINIE, A POTEM NA WŁADZACH GMINNYCH

• OPIEKA FINANSOWANA JEST PRZEZ OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIA PIELĘGNACYJNE

• KORZYSTANIE PRZEZ UBEZPIECZONEGO CO NAJMNIEJ przez 6 mscy ze wsparciem w codziennym życiu

Pomoc obejmuje:

• Pielęgnację ciała

• Odżywianie

• Poruszanie i pomoc w czynnościach gospodarskich, zapotrzebowaniu, zakupy, gotowanie, sprzątanie

• Pokrycie kosztów zakupu środków pomocniczych

• Środki na adaptację mieszkania

• Pokrycie przez ubezpieczyciela kosztów pobytu w placówce stacjonarnej

Typy placówek:

• Specjalne domy mieszkalne dla osób starszych

• Domy dla osób które nie prowadzą gospodarstwa domowego

• Placówki wielofunkcyjne

Pozastacjonarna pomoc pomoc obejmuje:

Pomoc półotwarta:

• Przez władze gminne, organizacje charytatywne, wyznaniowe

• Obejmuje prowadzenie domów dziennego pobytu, klubów dla osób starszych

Domy dziennego pobytu:

• Stała opieka medyczna

• Poprawa stanu sprawności fizycznej i umysłowej, rekreacja

Kluby dla osób starszych

• Rozmaite formy spędzania czasu

Pomoc otwarta - świadczenia w stacjach socjalnych obejmuje pomoc w gospodarstwie etc.

WŁOSI

• Po 60 rż wzrost 20%

• Odpowiedzialne są władze lokalne

• Opieka finansowana z SUZ

• PAO - indywidualizacja opieki - lekarz geriatra, pielęgniarka, opiekun asystent

• Do zespołu dołączają specjaliści

Formy opieki:

• Opieka domowa zintegrowana

• Hospitalizacja domowa

• Ośrodki opieki medycznej

Ośrdoki opieki dla osób starszych:

• Rozwinięty układ pomocy domowej

• Praca/ zatrudnienie opiekunki osoby starszej jest formalnym zatrudnieniem

JAPOŃCZYCY

• Starzenie i długowieczność

• Bogate doświadczenie w organizacji opieki

• Podstawą systemy są ośrodki zdrowia skupione na promocji zdrowia

Ośrodki zdrowia - inspekcje sanitarne, edukacja zdrowotna, promocja zdrowia, kultura zdrowia

Prowadzą:

• Rehabilitacje

• Szkolenia opiekunów

• Kursy dla seniorów

• Badania przesiewowe w kierunku chorób cywilizacyjnych

Formy instytucjonalnej opieki;

• Wyspecjalizowanie w opiece nad chorymi

• Oddzielny departament do spraw ludzi starszych - analizy, programy opieki, aktywizacji

• Intensywne poparcie dla modelu opieki rodzinnej

• Finansowanie opieki z zasobów ubezpieczenia zdrowotnego

INTERDYSCYPLINARNY MODEL OPIEKI GERIATRYCZNEJ

• Powszechność - równe prawa z młodymi w dostępie do świadczeń

• Dostępność opieki - placówki ochrony zdrowia blisko zamieszkania, nieodpłatne usługi lecznicze, diagnostyka, rehabilitacja

• Długotrwałość

• Jakość opieki

• Kompleksowość opieki - problemy medyczne i socjospołeczne

• Poszanowanie autonomii pacjenta

• Dostęp do systemu pomocy społecznej

Model opieki sprawowany przez zespół złożony ze specjalistów z różnych dziedzin: geriatra, pielęgniarka, pracownik socjalny, fizjoterapeuta etc.

Zadania:

• Ocena pacjenta - zdrowie, funkcjonowanie

• Wyodrębnianie i ewidencjowanie osób

• Poprawa jakości życia

• Opracowanie planu postępowania

• Organizacja

Cel - opóźnienie, zahamowanie, odwrócenie stanu niepełnosprawności

Pomoc społeczna - wszystkim potrzebującym bez wyjątku na ubezpieczenie

Świadczeniodawcy:

• OPS - w gminie

• PCPR, MOPR

Organizacje pozarządowe: Caritas, PCK, Polski Komitet Pomocy Społecznej, fundacje

Rządowe: PFRON, agencje pielęgnacyjno - opiekuńcze

Cel:

• Dążenie do utrzymania samodzielnej podstawowej opieki

• Aktywizacja do działań poprawiających jakość własnego życia

Formy pomocy:

• Usługa opiekuńcza

• Usługa pielęgnacyjna pomoc finansowa

• Zasiłek celowany - zakup leków, opału, odzieży

• Zasiłek stały - dla osób bez prawa do emerytury

• Renta socjalna

Formy opieki instytucjonalnej:

• Podległe resortowi polityki społecznej - domy pomocy społecznej dla osób niesprawnych i przewlekle chorych, półstacjonarne domy - dzienne ośrodki pobytu; rodzinne domy pomocy społecznej

• Podległe MZ - zakłady opieki długoterminowej, zakłady pielęgnacyjno - opiekuńcze ZPO, zakłady opieki leczniczej ZOL, oddziały szpitalne opieki długoterminowej, agencje opieki pielęgniarskiej domowej, hospicja

Ośrodki pobytu dziennego

• Podtrzymują bytowanie w dotychczasowych środowiskach

• Odciążają rodzinę

• Zabiegi higieniczne

• Usługi rekreacyjno kulturalne

Dzienny dom pomocy społecznej

• Ośrodek pobytu dziennego..............

Opieka długoterminowa

• Długookresowa, ciągła, profilaktyka pielęgniarska i rehabilitacyjna oraz kontynuacja leczenia farmakologicznego i dietetycznego

• Dla osób potrzebujących opieki pielęgniarskiej i lekarskiej ale nie wymagającej leczenia - szpitale opieki długoterminowej, ZPO

• Zakres świadczeń - diagnostyka, terapia, pielęgnacja, rehabilitacja

Zakład opieki długoterminowej a oddział szpitalny - ograniczenie zaplecza diagnostyki i zabiegów, bardziej rehabilitacja i społeczne

Organy założycielskie

Placówki opiekuńcze powołane przez:

• Organy samorządowe

• Funkcje

• Związki wyznaniowe

• Osoby fizyczne i prawne

• Każdy ośrodek prowadzący usługi opieki i pielęgnacje musi być wpisany w rejestr wojewódzki

• Ośrodki powinny być akredytowane - program jakości świadczeń

Wady systemu opieki:

• Brak instytucji przejmujących chorych ze szpitala

• Słaba współpraca pomiędzy placówkami opieki zdrowotnej a pomocą społeczną

Finansowanie świadczeń - świadczenia medyczne - system ubezpieczeń; świadczenia medyczne ponadstandardowe; świadczenia opiekuńcze - środki społeczne

Podstawa prawna - Rozporządzenie MZ i OS z 30 XII 1998

Struktura opieki długoterminowej!!!

PRZEMOC WOBEC OSOBY STARSZEJ JAKO PRZEJAW DYSKRYMINACJI

Maltretowanie osób w starszym wieku, uraz fizyczny i psychiczny; przez opiekuna lub krewnych, ewentualnie zaniedbanie

Przyczyny:

• Otoczenie/społeczeństwo

• Ofiar

• Sprawców

• Kompetencji i możliwości pomagania

Mity społeczne:

• Przemoc w rodzinie to prywatna sprawa

• Najgorsza rodzina lepsza niż dom opieki

• Trzeba nieść swój krzyż

• Kobiety zawsze były bite i nic się nie da zmienić

• Kobieta jest odpowiedzialna za relacje w rodzinie

• Jak matka dzieci wychowuje tak ją traktują

• Ofiara jest sama sobie winna

• Starzy ludzie lubią zwracać na siebie uwagę

Sposoby maltretowania:

• Przemoc fizyczna

• Przemoc seksualna

• Ekshibicjonizm, dotykanie, całowanie

• Opuszczenie

• Zaniedbywanie

• Przemoc psychiczna

• Przeszkadzanie w wychodzeniu z domu

• Przemoc materialna

Formy przemocy:

• Popychanie

• Opiekun krzyczy, wrzeszczy

• Rzucanie przedmiotem

• Poszturchiwanie

Oznaki przemocy fizycznej:

• Siniaki

• Pręgi

• Ślady po wiązaniu

• Otwarte rany, cięcia

• Wybroczyny krwawe na skórze

• Zwichnięcia lub wewnętrzne krwotoki

• Zniszczone okulary, aparaty słuchowe

• Przedawkowane leki

• Skargi na bicie, policzkowanie, kopanie

• Nagłe zmiany w zachowaniu osoby starszej

• Złe odżywanie

• Nieleczone odleżyny

• Niektóre choroby

• Brak podstawowego komfortu

• Niehigieniczne warunki życia

Czynniki wysokiego ryzyka związane z osobą straszą:

• Fizyczna lub umysłowa zależność od najważniejszej osoby w rodzinie

• Złe komunikowanie się z opiekunem

• Wymagające lub agresywne zachowanie

• Wcześniejsza historia przemocy w rodzinie

• Występowanie wyzwalających zachowań lub stanów

• Stałe zamieszkiwanie z opiekunem

• Częste hospitalizacje, historie upadków, siniaków

Związane z opiekunem:

• Zły stan zdrowia fizycznego

• Brak doświadczenia w opiece

• Nierealistyczne oczekiwania wobec osoby starszej

• Negatywne uczucia związane z podopiecznymi

• Opiekun jest odpowiedzialny za jeszcze inną osobę w rodzinie

• Opiekun doświadcza stresu z różnych powodów

• Opiekun często korzysta z porad lekarza

• Niska samoocena opiekuna

• Opiekun był w dzieciństwie ofiarą przemocy lub zaniedbania

Związane z rodziną

• Brak wsparcia za strony społeczności lokalnej i służb socjalnych

• Ciasne zatłoczone mieszkanie

• Rodzina izolowana społecznie

• Konflikt między członkami rodziny

• Pragnienie umieszczenia podopiecznego w instytucji opiekuńczej

Charakterystyka ofiar przemocy:

• Kobiety po 70 rż

• Wzrasta wraz z wiekiem ofiary

• Najczęściej ofiara mieszka ze sprawca

• Upośledzenie fizyczne i umysłowe

• Osoby zależne od opiekunów częściej

• Starszy człowiek - kozłem ofiarnym

• Niska samoocena

• Bierna strategia radzenia sobie z problemami

• Lęk i obniżony nastrój

• Izolacja społeczna

• Obwinianie siebie

• Nadużywanie lekarstw/alkoholu

• Dolegliwości psychosomatyczne

Sprawcy:

• Krewni, wspólnie zamieszkujący

• Kobiety jak i mężczyźni

• Są od siebie zależni - kasa i dom

• Opiekun przeżywa częsty stres

• 79% opiekunów osób krzywdzonych ma problemy

Dlaczego ofiary nie szukają pomocy?

• Wiara w zmianę

• Związani emocjonalnie

• Boją się konsekwencji ujawnienia przemocy

• Wstydzą się

• Nie mają zaufania

• Złe doświadczenia

• Zły stan zdrowia

• Brak wiary w siebie

Czego nam brakuje:

• Wiedzy

• Umiejętności

• Współpracy

• Procedur

• Odwagi

1995 deklaracja przeciwdziałania przemocy w rodzinie

---