Psychologia społeczna

dr D. Strzelczyk

WYKŁAD 2b (28.10.2008)

Komunikacja interpersonalna cd.

I. Poziomy komunikowania się ludzi.

Różnicuje je:

• stopień otwartości partnerów wobec siebie

• poczucie bezpieczeństwa w kontakcie

• cel rozmowy

Wyróżniono trzy poziomy komunikowania się:

1. fatyczny

2. instrumentalny

3. afektywny

Fatyczny:

• jego celem jest tworzenie swobodnej, towarzyskiej atmosfery

• typowy dla ludzi spotykających się po raz pierwszy, nie mających do siebie zaufania

• komunikowanie się jest wolne od emocji (np. rozmowa o pogodzie)

Instrumentalny:

• przekazywanie informacji / instrukcji związanych z wykonywaniem zadań

• celem jest wywołanie u drugiej osoby jakiegoś zachowania

Afektywny:

• ujawnianie własnych uczuć, poglądów, wartości

• wymaga znacznej otwartości

• umożliwia wzajemne poznanie i zrozumienie

II. Komunikowanie się - wybrane koncepcje.

Analiza transakcyjna - E. Berne

Trzy stany ego - systemy uczuć powiązane z odpowiadającym im zbiorem wzorów zachowań.

RODZIC - idee bezkrytycznie przejęte od rodziców na zasadzie introjekcji (uwewnętrzniania).

DOROSŁY - autonomiczna, obiektywna ocena rzeczywistości.

DZIECKO - stany emocjonalne, twórczość, wdzięk, zabawa.

Transakcje - rodzaj kontaktów międzyludzkich, w których:

• osoby są naprzemiennie nadawcami i odbiorcami

• tworzą się transakcyjne bodźce i transakcyjne reakcje

TRANSAKCJE KOMPLEMENTARNE - nadawca i odbiorca prezentują ten sam stan ego (lub jest to relacja RODZIC-DZIECKO).

TRANSAKCJE SKRZYŻOWANE - bodźce i reakcje zachodzą między różnymi stanami ego; wg Berne'a, transakcje skrzyżowane tego typu (DOROSŁY-DZIECKO) są najczęstszą przyczyną konfliktów społecznych.

Partnerski i niepartnerski styl komunikowania się.

Podział oparty na sposobie traktowania partnera interakcji:

• styl partnerski - koncentracja zarówno na sobie, jak i na partnerze, uwzględnienie potrzeb i interesów obu stron

• styl niepartnerski - ważna staje się tylko jedna strona interakcji

• styl egocentryczny - tylko ja

• styl allocentryczny - tylko partner

Style komunikowania się (Jung, Oldham, Morris)

Są definiowane przez dwa aspekty zachowania:

• stopień pewności siebie

• stopień otwartości (wrażliwości)

OTWARTY

PRZYJACIEL	DORADCA
ANALITYK	WÓDZ

CHWIEJNY ZDECYDOWANY

NIEWRAŻLIWY

PRZYJACIEL:

• nie ma problemów z wyrażaniem uczuć

• kieruje się intuicją

• nieasertywny, introwertyk

• wolno podejmuje decyzje, nie lubi kłótni

• rzadko podejmuje ryzyko

• wspaniały słuchacz

• lojalny, niezawodny, cierpliwy

• najczęściej jest kinestetykiem

silne strony: umiejętne wczuwanie się w treść i emocje

słabe strony: zbyt szybko wyrazi zgodę, aby uniknąć konfrontacji

uwaga: nie krytykuj, nie bądź wyniosły, nie lekceważ jego uczuć

ANALITYK:

• kieruje się logiką

• konsekwentny i solidny

• samotnik

• nastawiony zadaniowo

• mówi niewiele i dość monotonnie

• chłodny

• najczęściej jest kinestetykiem lub słuchowcem

silne strony: chętnie słucha faktów, jest sumiennym słuchaczem

słabe strony: jest zbyt dosłowny, nie dostrzega całości problemu

uwaga: mów jasno, nie przechodź zbyt szybko do wniosków, nie lekceważ jego pytań

WÓDZ:

• skryty, nie wyraża emocji

• poważny, kieruje się logiką

• asertywny ekstrawertyk

• niezależny, ma silną wolę

• szybko podejmuje decyzje

• mówi jednostajnie, minimum gestykulacji

• najczęściej jest wzrokowcem

silne strony: obiektywny i zadaniowy ogląd sytuacji, wypieranie emocji

słabe strony: słucha wybiórczo, jest niecierpliwy

uwaga: nie powtarzaj, nie „lej wody”, nie lekceważ jego rozwiązań problemów

DORADCA:

• lubi wywierać wpływ na innych

• energiczny i pełen entuzjazmu

• uczuciowy, asertywny, ekstrawertyk

• kieruje się intuicją

• mówi głośno, wyraźnie, gestykulując rękami i całym ciałem

• najczęściej jest wzrokowcem

silne strony: trafne odczytywanie intencji mówiącego

słabe strony: słucha wybiórczo i oceniająco

uwaga: mów krótko, nie żądaj konkretów, nie lekceważ jego pomysłów

III. Zakłócenia w procesie komunikowania się.

• nadawca:

• rozmowa, którą rozpoczął, nie ma jasno określonego celu

• nie jest świadomy własnych pragnień i uczuć

• posługuje się innym kodem, niż odbiorca

• nie zadbał o odpowiednie warunki dla przeprowadzenia rozmowy

• odbiorca:

• nie wykazuje chęci uczestniczenia w rozmowie

• dokonuje subiektywnej interpretacji usłyszanych komunikatów, którą opiera na własnej wizji świata

• obie strony:

• nadmierna chęć przedstawienia własnego zdania

• słuchanie wybiórcze

• przerywanie rozmówcy, kończenie za niego wypowiedzi

IV. Wpływ płci na komunikację werbalną.

• porozumiewanie się (♀)

• ustanowienie określonych relacji z innymi ludźmi

• podtrzymywanie więzi emocjonalnej z najbliższymi

• rodzina, przyjaciele

• informowanie (♂)

• wykazywanie się umiejętnościami i wiedzą

• znalezienie się w centrum uwagi rozmówców

• kontakty zawodowe

---