SOCJOLOGIA KULTURY

III semestr

16.09.2012.

transgresja - przekraczanie granic;

SOCJOLOGIA KULTURY - nauka zajmująca się badaniem związków pomiędzy życiem społecznym a kulturą, ich wzajemnymi relacjami, zróżnicowaniem oraz zmianami, które są wynikiem tych relacji;

• zajmuje się badaniem jednostek ludzkich pod kątem tego, jak są one uwarunkowane przez kulturę.

Zakres badań socjologii kultury:

- teoretyczna refleksja nad kulturą,

- społeczna geneza nabywania kultury,

- komunikacyjne aspekty kultury symbolicznej,

- związek kultury z osobowością (statystyczne wzory osobowości),

- kwestia bycia w kulturze,

- kwestia zróżnicowania społecznego a zróżnicowania kulturowego (np. style życia),

- kwestia oceny i porównania kultur (etnocentryzm, relatywizm kulturowy),

- kwestia dynamiki kultury,

- kwestia moralności i religijności,

- kwestia przejawów kultury oraz ich specyfiki,

- kwestia ochrony dóbr intelektualnych.

Dyscypliny pokrewne: archeologia, filozofia, antropologia kultury (człowiek jako twórca i odtwórca kultury), kulturoznawstwo, ekonomia, ekologia itd.

Koncepcje teoretyczne refleksji nad kulturą:

1) ewolucjonizm (Darwin, Spencer),

2) marksizm (Marks, Engels) - w jaki sposób posiadanie dóbr ekonomicznych wpływa na udział w kulturze,

3) szkoła frankfurcka - teoria krytyczna wobec kapitalizmu, człowiek=towar,

4) szkoła Emila Durkheima - traktowanie faktów społecznych jako rzeczy,

5) historycyzm (Franz Boas),

6) funkcjonalizm (B. Malinowski, Talcott Parsons) - kultura jako całość, która jest ze sobą bezpośrednio powiązana,

7) strukturalizm (podłoże w językoznawstwie) - istnieją uniwersalne struktury w umysłach ludzi, te same struktury niezależne od kultury (np. mity),

8) antropologia kognitywna (kognitywistyka - bada związek kultury z umysłem; pyta w jaki sposób ludzie odkrywają, patrzą na świat),

9) studia kulturowe - kwestie władzy, przedstawiania nierówności ludzi,

10) postmodernizm - kultura jest płynna, nie jest czymś stałym.

KULTURA - stanowi układ wyuczonych zachowań i rezultatów zachowań, których elementy składowe są wspólne dla członków danego społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie • człowiek - twórca i odtwórca kultury • kultura ma charakter zbiorowy, nie jest jednostkowa (np. język).

Cechy kultury:

- uczymy się kultury - kwestia nauki,

- wywodzi się z cech biologicznych, środowiskowych, psychicznych i historycznych,

- jest zorganizowana (elementy składowe kultury są ze sobą powiązane),

- jest wieloaspektowa (dotyczy różnych wymiarów życia ludzkiego),

- jest dynamiczna i zmienna (np. moda),

- jest instrumentem adaptacyjnym człowieka do środowiska.

30.09.2012.

KULTURA MASOWA - treści przekazywane za pomocą środków technicznych, które z jednej strony cechuje scentralizowanie procesów nadawania treści, a z drugiej strony zaś rozproszenie i różnorodność odbiorców • (wg. A. Kłoskowskiej) - produkt wtórny rewolucji przemysłowej (XVIII / XIX w.) - kwestia upowszechnienia się oświaty - upadek kultury ludowej (chłopi przenieśli ją do miast).

Charakterystyka kultury masowej:

- forma technicznego przekazu,

- ogromna liczna odbiorców,

- wystandaryzowane treści,

- atrakcyjność przekazu,

- nieokreślony związek z rzeczywistością,

- zmiany w procesie twórczym,

- brak kulturowej autonomii.

KULTURA POPULARNA - treści są przekazywane niezależnie od środków technicznych, są łatwe w odbiorze, charakteryzują się konwencją zrozumiałą dla odbiorcy, mają wyraźne elementy rozrywkowe i tym samym przyciągają dużą liczbę odbiorców.

[Różnica pomiędzy k. masową a k. popularną: np. k. popularna - koncert, k. masowa - koncert wyemitowany w TV.]

Zarzuty wobec kultury masowej i kultury popularnej:

- instrument manipulacji politycznej i ekonomicznej (sztuczne kreowanie potrzeb),

- wytwarzanie biernego stosunku do życia,

- zniekształcenie rzeczywistości (pomieszanie fikcji z prawdą),

- kwestia negatywnych treści, które wpływają na dzieci.

Pozytywy:

- pluralizm,

- wypełnianie luki po kulturze ludycznej,

- kultura masowa jest odpowiedzią na alienację,

- wspiera integrację społeczną.

STYL ŻYCIA • (prof. Siciński) zakres i forma codziennych zachowań jednostek lub grup oraz specyficzne dla nich usytuowanie społeczne tzw. manifestujące położenie społeczne jak i charakterystyczne dla tego położenia praktyki społeczne; • (Kaczmarczyk) zachowania względnie niezależne, które w mniejszym lub większym stopniu są wewnętrznie motywowane, które są wynikiem pewnego wyboru, szerszego repertuaru możliwych w danej chwili sytuacji.

Zakres stylu życia:

- poziom i charakterystyka konsumpcji,

- wygląd zewnętrzny (dresscode),

- urządzanie mieszkania,

- kwestia sposobu spędzania czasu wolnego,

- wzory życia rodzinnego,

- charakter kontaktów społecznych (częstotliwość i miejsce spotkań),

- poziom uczestnictwa w kulturze,

- styl życia związany z higieną i ochroną zdrowia.

Style życia: [ sportowy, ekologiczny, alternatywny]

1) sty życia w ograniczonych możliwościach wyboru (przy brak zasobów materialnych),

2) styl unikania wyborów w życiu codziennym,

3) styl poszukiwania drogi życiowej,

4) styl życia nastawiony na cel („nieważne co, ważne żeby”),

5) styl nastawiony na zmianę (niestabilność).

14.10.2012.

Telewizja - źródło wiedzy o świecie dla każdego, informacje wybiórcze, tworzy informacje.

Kategorie TV:

- zawartość programowa, teksty, treści,

- związek między tekstami a odbiorcami,

- pas transmisji wzorów kulturowych - wytwarza schematy dotyczące wartości i norm, które się pojawiają,

- kwestia ekonomii politycznej (połączenie ekonomii i polityki) i transmisję z nią związane.

Modele dotyczące funkcjonowania TV:

1) manipulacyjny (selekcjonowanie treści, konstruowanie treści, źródło działania na odbiorcę),

2) pluralistyczny (bardzo duża liczba różnych nadawców).

TV INFORMACYJNA [zasada selekcji i prezentacji - co jest istotą newsu]:

- personalizacja (np. ważniejsza jest śmierć jednej konkretnej osoby, niż tysiąca bezimiennych),

- nastawienie na zdarzenia negatywne,

- podział informacji na twarde (tematy poważne: polityka, gospodarka) i miękkie/lekkie (związane z rozrywką),

- symbioza między procesami globalnymi a lokalnymi,

- czas - wartość wiadomości zależy od czasu jaki upłynął od zdarzenia,

- obrazowy charakter telewizji (wiadomość jest wiarygodna, gdy jest pokazana wraz z obrazem),

- prostota - mało obrazów, krótkie treści, zero skomplikowanych słów.

OPERY MYDLANE:

- serial nieposiadający narracyjnego zamknięcia,

- wielość wątków i postaci; koncentracja na relacjach międzyludzkich,

- czas płynie równolegle do czasu rzeczywistego,

- podział na części ma charakter nieciągły i najczęściej gwałtowny,

- nacisk położony jest na dialogi, rozwiązywanie problemów i rozmowy intymne,

- kobiety: pewne siebie, atrakcyjne i władcze lub opiekunki ogniska domowego; mężczyźni są wrażliwi i empatyczni,

- akcja zwykle dzieje się w domu, obiekcie zamkniętym.

Funkcje opery mydlanej:

- rozrywkowo-kompensacyjna (daje poczucie zaangażowania),

- edukacyjna,

- przełamywania tabu.

TALK-SHOW:

- program zorientowany na osobę prowadzącą, triumf gospodarza nad gościem,

- ma być wytwarzany w czasie rzeczywistym,

- spontaniczna rozmowa.

REKLAMA - każdy płatny sposób nieosobistego popierania i prezentowania zakupu towarów, usług i idei.

Kwestie podziału reklam:

- cel oddziaływania reklamy (np. informacyjny),

- nakłaniająca reklama,

- przypominanie,

- źródło indywidualne lub zbiorowe,

- sposób rozplanowania reklamy (charakter ciągły lub okresowy),

- zasięg geograficzny (lokalne, regionalne, ogólnokrajowe, globalne),

- sposób produkcji (wydawnicza, pozawydawnicza),

- oddziaływanie na rodzaj zmysłów (np. w tv - audiowizualne).

Cele reklamy:

-zwiększenie zakupu danej marki,

- zwiększenie popytu na daną kategorię produktów,

- utrzymanie klientów,

- przyciągnięcie konkurencji.

Plusy reklamy: reklamy społeczne, kwestia higieny;

Minusy reklamy: wytwarza zakup zbędnych produktów i idei.

Cechy PRASY:

- regularnie się ukazuje (dziennik, dwutygodnik itp.),

- ma charakter towarowy,

- treści są związane z aktualnymi wydarzeniami,

- ma charakter publiczny,

- względna swoboda treści.

Typy prasy:

- zasięg terytorialny (regionalna, ogólnoświatowa),

- ze względu na cykliczność (miesięcznik itp.),

- ze względu na segment prasy - tematycznie (modowe, samochodowe itp.).

Badanie czytelnictwa: ZKDP (Związek Kontroli Dystrybucji Prasy), PBC (Polskie Badania Czytelnictwa).

28.10.2012.

SZTUKA - (Tatarkiewicz) odtwarzanie rzeczy, bądź konstruowanie form, bądź wyrażanie przeżyć, jeśli ten konstrukt jest w stanie nas zachwycić, wzruszyć lub wstrząsnąć.

SOCJOLOGIA SZTUKI interesuje się:

- społeczną genezą sztuki (jakie są początki sztuki),

- ewolucją sztuki ( w jaki sposób historia wpływała na ewolucję sztuki),

- gatunkami, rodzajami i formami artystycznymi,

- socjologią komunikacji artystycznej,

- badaniem obecności sztuki w przestrzeni publicznej i prywatnej.

Elementy systemów sztuki:

1) Instytucje. Dzielą się na:

- podsystemy instytucji tworzenia (szkoły, pracownie),

- podsystemy obiegu sztuki (galerie, pisma, pracownie),

- podsystemy odbioru (muzea, kolekcje prywatne),

- podsystemy odbioru o charakterze społecznym (fankluby, audytoria, stowarzyszenia).

2) Działa sztuki.

Partykularne funkcje sztuki:

1) nadawanie wartości społecznych - tworzenie, upowszechnianie, destrukcja; dotyczą piękna, wiedzy, ideologii;

2) modelowanie więzi społecznych - charakter integratywny lub dezintegratywny.

Funkcje sztuki:

- estetyczna,

- hedonistyczna,

- terapeutyczna,

- ekspresyjna (wyrażanie siebie),

- komunikacyjna (porozumiewanie się z innymi poprzez sztukę),

- magiczna (sztuka jako świętość, element sakralny),

- ideologiczna (np. Joseph Goebbels - propaganda goebbelsowska/nazistowska),

- wychowawcza,

- poznawcza (ukazuje obecny, ten co był i jaki może być świat),

- ekonomiczna (dzieła sztuki mają swoją wartość).

ARTYSTA - człowiek zajmujący się działalnością twórczą, o indywidualnym charakterze, wykazujący się zaangażowaniem, talentem czy wyobraźnią.

Role społeczne artysty:

- twórca,

- kapłan (łączy to co jest sacrum z tym co jest profanum - np. chór),

- prorok (podpowiada i przewiduje co będzie),

- mędrzec (chce doszukiwać się prawdy, istoty piękna i harmonii),

- reformator (przez sztukę chce naprawiać świat).

Mity artysty: mit wyjątkowości, mit wolności, mit cierpienia.

Wyznaczniki kariery artystycznej:

- zasięg i obecność sztuki danego artysty,

- społeczna trwałość wytworów artysty - to, co dało się zachować oraz uznanie, prestiż,

- swoboda w podejmowaniu decyzji.

Formy obiegu sztuki:

- mecenat, - polityka państwa, - rynek dóbr (kultury, sztuki), - sponsoring.

Składniki procesu odbioru sztuki:

- przeżycia zmysłowe i estetyczne,

- odczytanie, zbiór treści, kontent,

- interpretacja,

- ocenianie,

- zapamiętywanie,

- przyswojenie wartości.

PUBLICZNOŚĆ - zbiorowość ludzi znajdująca się w jednym miejscu, zebrana wokół uformowanych, określonych treści sztuki czy artysty. Ludzie, którzy nie muszą być zespoleni więzią społeczną.