PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA

PRZESTĘPSTWO to działanie jednostek lub grup, niezgodne lub przeciwne z ogólnie przyjętymi normami prawnymi, określone w Kodeksie Karnym i Kodeksie Karnym Wykonawczym, które cechuje się wysoką szkodliwością społeczno-moralną.¹

PRZESTĘPCZOŚĆ jest uznana za krańcową formę zachowania aspołecznego, to drastyczne naruszenie zasad współżycia społecznego w związku z tym odpowiednie ustawy i kodeksy, przewidują szeroko rozbudowane i zróżnicowane sankcje karne dla osób, które dopuszczają się czynów przestępczych.²

PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA to każda społecznie zorganizowana, przy-nosząca zysk przestępczość, ale termin jest zwykle zarezerwowany dla sytuacji, w których duża liczba osób zorganizowanych hierarchicznie angażuje się w ciągły łańcuch działań kryminalnych.³

PRZESTĘPCZOŚĆ A TERRORYZM

Przestępczość zorganizowana i jej niezaprzeczalny związek z finansowaniem terroryzmu to poważny problem dla Europy. Terroryści czerpią korzyści z infrastruktur, które w wielu sytuacjach przestępczość zorganizowana jest w stanie zapewnić, natomiast przestępczość zorganizowana korzysta z finansowych więzi, które stworzyli terroryści w celu finansowania swoich zamachów.⁴

TERRORYZM - DEFINICJA

Zdefiniowanie zjawiska terroryzmu jest zadaniem bardzo trudnym, świadczy o tym istnienie ponad 200 definicji terroryzmu. Przyczyną tego stanu rzeczy jest istnienie wielu zróżnicowanych interpretacji zjawiska - dla jednych bowiem terroryści to bohaterowie, którzy dla wyższego dobra stosują tak zwane akty poświęcenia. Z kolei dla ofiar ataków terrorystycznych, terroryści to zbrodniarze, którzy zasługują na karę i społeczne potępienie. W odniesieniu do tych opinii spotykamy się również często z zestawieniem: „wojna sprawiedliwa” i „wojna niesprawiedliwa”.⁵

Badaniem definicji terroryzmu zajmowali się Alex P. Schmid i Albert J. Jongman. Poddali oni badaniu ponad 100 definicji i sformułowali cztery zasadnicze interpretacje tego zjawiska:

• terroryzm to forma politycznego zastraszenia; polityczny akt przemocy, który ma na celu wywołanie strachu;

• terroryzm to strategia i taktyka walki;

• terroryzm to działanie kryminalne, którego zwalczaniem zajmuje się policja;

• terroryzm to forma działania uderzająca nie bezpośrednio w przeciwnika, której głównymi środkami jest zaskoczenie i zastraszenie.⁶

Podczas szczytu NATO w Pradze w listopadzie 2002 roku, przyjęta została definicja interpretująca zjawisko terroryzmu jako:

• „bezprawne lub groźne użycie siły lub przemocy przeciw osobom indywidualnym lub mieniu, zmierzające do zniewolenia lub zastraszenia społeczeństw dla osiągnięcia celów politycznych, religijnych lub ideologicznych;

• skalkulowane użycie przemocy lub groźby dla osiągnięcia celów natury politycznej, religijnej lub ideologicznej, za pomocą zastraszania, zniewolenia lub siania strachu. Terroryzm wiąże się z aktem przestępczym, który jest często symboliczny i którego zamiarem jest wpłynięcie na opinię publiczną”.⁷

AKTY TERRORYZMU

Najczęściej spotykanymi aktami terroryzmu są:

• zamachy bombowe,

• użycie niebezpiecznych substancji chemicznych i biologicznych,

• porwania samolotów,

• napady zbrojne,

• branie zakładników,

• uprowadzenia osób,

• zakażanie ujęć wodnych i żywności,

• zajmowanie budynków rządowych i publicznych.

ETYMOLOGIA

Termin terroryzm pochodzi od staroindyjskiego słowa tras, które oznacza drżeć. Zjawisko o wiele lepiej wyjaśnia jednak łacińskie słowo terror, które oznacza przestrach, przerażenie, trwogę.

HISTORIA ZJAWISKA

Początek terroryzmu możemy wiązać z powstaniem w 1080 r. muzułmańskiej sekty nizarytów, , którą utworzył Hassan Ben Sabbah. Sekta stosowała terroryzm połączony ze skrajnym okrucieństwem dokonując skrytobójczych morderstw na zlecenie. Mimo działalności nizarytów, terroryzm w drugim tysiącleciu był zjawiskiem dość rzadkim, aż do drugiej połowy XIX wieku. W latach 1880 - 1900 doktryna i ruch anarchizmu stały się pożywką dla działalności terrorystycznej. ⁸

W pierwszej połowie dwudziestego wieku powstawały nowe organizacje, które w swojej aktywności wykorzystywały metody terrorystyczne, jak Irlandzka Armia Republikańska. W latach 1937-1948 działało na terenie Palestyny syjonistyczne ugrupowanie terrorystyczne Irgun, które było prekursorem terroryzmu zbiorowego. Od połowy lat 60-tych liczba zamachów terrorystycznych zaczęła gwałtownie wzrastać. Działania terrorystów były kierowane już nie tylko przeciw przywódcom państw i liderom politycznym, ale również zaczęły godzić w inne grupy społeczne (np. przedstawicieli sfer finansowych i biznesu, sportowców), a także coraz częściej pojawiały się zamachy, w których ginęły zupełnie przypadkowe osoby. Terroryzm, a zwłaszcza terroryzm zbiorowy, stał się jedną z dominujących metod walki politycznej różnych ugrupowań, próbujących gwałtem i przemocą rozwiązywać problemy społeczno-polityczne, narodowościowe i religijne.⁹

W drugiej połowie dwudziestego wieku wystąpiły również trzy inne procesy: Po pierwsze grupy terrorystyczne z różnych krajów zaczęły się łączyć, świadcząc sobie różne usługi - w ten sposób powstał terroryzm międzynarodowy. W XX wieku powstało mnóstwo, często powiązanych ze sobą organizacji terrorystycznych. ¹⁰

UGRUPOWANIA TERRORYSTYCZNE

Do najbardziej znanych należą: OWP w Palestynie, Hezbollah w Libanie, ETA w Hiszpanii, IRA w Ulsterze, OAS we Francji, RAF w Niemczech, Czerwone Brygady we Włoszech, Tupamaros w Urugwaju, Sendero Luminoso w Peru, Front Wyzwolenia Erytrei, Kurdyjska Partia Robotnicza w Turcji, Modżachedini Ludowi w Iranie, Stowarzyszenie Braci Muzułmanów w Egipcie i Algierii, Przetrwanie Świata w USA, Najwyższa Prawda w Japonii.

NAJGŁOŚNIEJSZE ATAKI TERRORYSTYCZNE

MONACHIUM - 1972 ROK

Był to pierwszy akt terroru dokonany podczas trwania Igrzysk Olimpijskich. Olimpiady nie przerwano.

WYDARZENIA Z 11/09/2001 W USA

W zniszczonych budynkach i porwanych samolotach zginęły 2752 osoby.

ZAMACH NA BALI - 2002 ROK (Dżimah Islamija połączona z Al-Kaidą)

W mieście Kuta doszło do dwóch eksplozji. Zginęły 202 osoby.

MADRYT - 2004 ROK (Al-Kaida)

Dziesięć bomb ukrytych w plecakach, wybuchło w czterech pociągach podmiejskich. Atak nastąpił w chwili gdy setki osób przemieszczały się z przedmieść stolicy Hiszpanii do centrum. Ż ycie straciło dwieście osób, a tysiąc czterysta zostało rannych.

TRAGEDIA W BIESŁANIE - 2004 (CZECZEŃSCY TERRORYŚCI)

30 terrorystów wzięło za zakładników 1100 dzieci i ich rodziców, przybyłych na akademie z okazji rozpoczęcia roku szkolnego. W wyniku tego ataku zginęło 339 osób w tym 159 dzieci.

LONDYŃSKIE METRO - 2005 (Tajna Grupa Dżihadu Al-Kaidy )

zamachowcy samobójcy zdetonowali trzy bomby w Londyńskim metrze i jedną w autobusie. Zginęły 52 osoby, 700 zostało rannych.

STRACH A TERRORYZM

Główną bronią terroryzmu jest strach. Jak powiedział Anwar Aziz, jeden pierwszych zamachowców-samobójców, który dokonał akcji w Gazie 1993 roku ,,bitwy o sprawę islamu wygrywa się nie karabinem, ale zasiewając strach w sercu wroga''. Ponieważ strach jest jedyną bronią terroryzmu główne zadanie terrorysty (tak jak czynnika chorobotwórczego) polega na zainicjowaniu zarazy. Resztę robi system odpornościowy zaatakowanego organizmu, który stawiając opór chorobie wypowiada wojnę własnym „zakażonym układom”.¹²

KONSEKWENCJE ZJAWISKA

KONSEKWENCJE ZDROWOTNE

PTSD (posttraumatic stress disorder), zespół stresu pourazowego - to zespół specyficznych symptomów, które mogą pojawić się u ludzi po przeżyciu ekstremalnego, traumatycznego zdarzenia. PTSD (bez powikłań) polega na uporczywych wspomnieniach urazowego zdarzenia, unikaniu bodźców związanych z urazem, uczuciowym odrętwieniu i objawach wzmożonego napięcia.¹³

Objawy PTSD:

• poczucie zagrożenia w świecie i rzeczywistości;

• poczucie wyobcowania;

• nawracające (bez naszej woli) wspomnienia, realistyczne obrazy tego, co się stało;

• zaburzenia snu i łaknienia;

• wszechogarniający lęk, że nieszczęście zdarzy się ponownie;

• napięcia w relacjach międzyludzkich;

• zachowania autodestrukcyjne (np. nadużywanie leków i alkoholu, treści samobójcze).¹⁴

Tę nową jednostkę chorobową zarejestrowano w 1989 roku, po wieloletnich badaniach weteranów wojny wietnamskiej. Po zamachach na WTC miliony Amerykanów zaczęły mieć objawy tej choroby. Według danych amerykańskiego Narodowego Centrum Zdrowia, w 2003 roku na PTSD cierpiało 5,2 mln Amerykanów. Na PTSD zapadają także mieszkańcy miast położonych daleko od Nowego Jorku. Miliony innych ludzi żyje w permanentnym strachu. Według sondażu przeprowadzonego w 2003 roku w Kanadzie przez instytut Ipsos-Reid, po zamachu na WTC dwie trzecie mieszkańców tego kraju odczuwa chroniczny lęk, a co szósty ma kłopoty z zasypianiem. ¹⁵

Osobami najbardziej narażonymi na ostre reakcje stresu pourazowego (PTSD) są osoby, które doświadczyły w największym stopniu ekspozycji na traumatyczne wydarzenie, jak ofiary i ich rodziny. Czasami zdarza się też, że ratownicy pozostają także w bezpośrednich lub pośrednich relacjach z tymi, którzy zostali zabici lub zaginęli. Wtedy ratownicy muszą uporać się zarówno z własnym poczuciem utraty, jak i z wymaganiami misji ratowniczej. Na przykład, w przypadku 11 Września szczególnie trudnym zadaniem dla ratowników było identyfikowanie i usuwanie zwłok.

Skutki PTSD:

• ucieczka z metropolii,

• lęk przed przebywaniem w wieżowcach lub przebywaniem w metropolii,

• akty agresji wobec obcych,

• chroniczny lęk,

• kłopoty z zasypianiem lub koszmary nocne,

• inne.

Fakty związane z PTSD:

ZAMACH BOMBOWY W OKLAHOMA CITY:

• połowa ocalałych zgłosiła problemy z niepokojem, depresją i alkoholem;

• u 1/3 z ocalałych wykryto pełne objawy PTSD;

• ponad rok po zamachu badania prowadzone w Oklahomie wykazały wzrost spożycia alkoholu oraz palenia tytoniu w porównaniu z poprzednimi latami oraz z wynikami z innych miast;

• dzieci, które utraciły rodziców w zamachu, wykazywały objawy PTSD o wiele częściej niż dzieci, które nie utraciły nikogo;

• dwa lata po zamachu prawie 1/5 dzieci i adolescentów mieszkających w promieniu 100 mil od miejsca zamachu, wykazało objawy PTSD związane ze zdarzeniem, mimo iż osoby te nie były bezpośrednio narażone na traumę i nie posiadali bliskich, którzy doświadczyliby zamachu. Narażenie na PTSD nastąpiło u nich pod wpływem informacji z mediów oraz informacji nabytych drogą kontaktów interpersonalnych.

KATASTROFA W LOCKERBIE (rozbicie samolotu):

• 2/3 osób szukających pomocy psychologicznej po katastrofie, wykazywało objawy PTSD. Połowa z tych osób nadal wykazywała objawy PTSD po 3 latach od katastrofy.

ZAMACH CHEMICZNY W METRZE W JAPONII:

• osoby, które zostały narażone na atak przejawiały takie objawy jak: niepokój, lęk, koszmary nocne, bezsenność i obawa przed podróżowaniem metrem.

PERMANENTNY STRACH

Terroryzm powoduje erozję poczucia zabezpieczenia i bezpieczeństwa, jakie ludzie zwykle odczuwają. Terroryści rzucają wyzwanie naturalnej potrzebie ludzi, aby postrzegać świat jako przewidywalny, uporządkowany i podlegający kontroli. Badania wykazały, ze zamierzona przemoc wywołuje dłużej trwające następstwa w zakresie zdrowia psychicznego niż naturalne katastrofy lub wypadki.¹⁶

Społeczeństwem na co dzień żyjącym z zagrożeniem terroryzmem są Izraelczycy. Ponad jedna trzecia obywateli cierpi tam na nerwice i depresje z powodu częstych zamachów (przed 20 laty ten odsetek był trzyipółkrotnie niższy). W Jerozolimie podejrzliwość budzi każda osoba ubrana w płaszcz, kobiety o podejrzanie grubej talii (ponieważ mogą być opasane ładunkami wybuchowymi). Każda instytucja oraz większość restauracji, dyskotek, czy sklepów jest potencjalnie chroniona. Do policji i służb bezpieczeństwa dziennie wpływa ponad tysiąc sygnałów o porzuconych pakunkach, dziwnie zaparkowanych samochodach czy nieznajomych kręcących się po osiedlach.¹⁷

Weźmy na przykład strach przed wąglikiem, jaki ogarnął stany Zjednoczone kilka dni po 11 września. Terror odnosi sukces dzięki temu co zapowiada a nie temu, czego naprawdę dokonuje. Tym samym zmienia obronę przed terrorystami w swoje główne narzędzie (aresztowanie drobnego przestępcy i ogłoszenie go terrorystą, nadanie rozgłosu mało konkretnym groźbom). Terrorysta może siedzieć w górskiej jaskini i obserwować jak wrogowie sami się wyniszczają, ulegając strachowi który udało mu się wywołać pojedynczym aktem terroru, albo kilkoma zręcznie dobranymi groźbami, jakie po tej akcji nastąpiły. Nie muszą być wprowadzone w życie ale dowie się o nich cały świat.

Z brzemieniem strachu przed terrorem żyje wielu moskwian (…). W Moskwie każda osoba o śniadej skórze traktowana jest jak potencjalny zamachowiec. Moskwianie przechodzą na drugą stronę ulicy, gdy widzą ludzi wyglądających jak Czeczeni. Prawie codziennie na moskiewskich bazarach dochodzi do ugodzenia nożem kogoś, kto przypomina przybysza z Kaukazu lub zachowuje się nietypowo. W miejscowości Mineralne Wody na południu Rosji tłum zlinczował Czeczena, który nie chciał pokazać, co ma w paczce. Okazało się, że niósł w niej szczeniaki”.¹⁸

STRACH W MASS-MEDIACH

Ogromną rolę w potęgowaniu strachu odgrywają media, które relacjonują niebezpieczne zdarzenia i informują o zagrożeniach. Nasycenie mediów takimi informacjami, powoduje, że myśli ludzkie koncentrują się jedynie wokół zdarzeń negatywnych i prowadzą do często nieracjonalnych działań.

KONSEKWENCJE SPOŁECZNE

PRZEŚLADOWANIA GRUP ETNICZNYCH I SPOŁECZNYCH

Ataki z 11 Września wyzwoliły agresję wobec mieszkających w USA Arabów i Muzułmanów.

Amerykańscy Arabowie i Muzułmanie czują się oczywiście nieswojo, obserwowani i niekiedy nękani przez FBI, otoczeni podejrzliwością miejscowych. Według niedawnych badań „Washington Post” i telewizji ABC News przeprowadzonych w ciągu ostatnich pięciu lat umocniły się negatywne stereotypy islamu i jego wyznawców, postrzeganych jako szczególnie skłonnych do przemocy i fanatyzmu.¹⁹

PATRIOTYZM

O ile każdy niemal konflikt militarny od Korei, po Wietnam i Irak w większym lub mniejszym stopniu dzielił Amerykanów, o tyle potrzeba zdecydowanej reakcji na atak 11 Września nie była negowana niemal przez nikogo. Śmierć ponad 3 tysięcy osób w World Trade Centre, Pentagonie i na polu w Pensylwanii była tragiczna, a ogrom zniszczeń zapierał dech. Jednak wielu socjologów widziało w pierwszych tygodniach po ataku także niezwykle optymistyczny obraz - Amerykanie byli zjednoczeni, podziały polityczne i ideologiczne zeszły na odległy plan, zaś negatywnych zjawisk praktycznie nie było.

MODA NA PRACĘ W SŁUŻBACH SPECJALNYCH

Po atakach z 11 Września wzrosła liczba młodych osób zainteresowanych pracą w CIA; szczególnym zainteresowaniem cieszy się zawód szpiega, w którym młodzi upatrują szansę na zapewnienie bezpieczeństwa swoim rodakom. Trwa również nabór do armii - wzrosła liczba osób, które biorą udział w rekrutacji. Szczególnym powodzeniem i sławą cieszą się również elitarne jednostki rangersów, którzy uchodzą za pogromców Talibów.

USTĘPSTWA SPOŁECZNE NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA

Sondaże opinii publicznej przeprowadzone po 11 Września wskazują, że większość Amerykanów zgodziłaby się na częściowe ograniczenie swoich praw obywatelskich na rzecz ogólnego bezpieczeństwa i zmniejszenia zagrożenia kolejnym atakiem terrorystycznym.

Tę zmianę wywołaną lękiem przed kolejną katastrofą w rodzaju tej z 11 Września widać wyraźnie na przykładzie kamer montowanych w miejscach uczęszczanych przez duże tłumy. Tuż przed atakiem na World Trade Centre przez łany amerykańskiej prasy przetoczyła się debata na ten temat wywołana sprawą sądową na Florydzie. Tamtejsi działacze praw obywatelskich skarżyli lokalne władze o złamanie konstytucji, gdyż zainstalowały one takie kamery na stadionie. Po 11 września sprawa została wycofana z sądu, zaś kamery masowo pojawiają się w coraz większej liczbie miast i obiektów.

Również Polsce po 11 Września zmieniło się podejście do zagadnień bezpieczeństwa. Po 11 Września 2001 roku miejsca, w których gromadzą się ludzie, uważane są za potencjalnie zagrożone atakiem terrorystycznym. Pod szczególnym nadzorem znalazły się dworce, wieżowce, lotniska i środki komunikacji miejskiej. Miejsca te objęte zostały po 11 Września systemem monitoringu złożonego z kamer, a czasem również z głośników, które obsługuje policja, straż miejsca i inne służby miejskie.²¹

W wyniku coraz szerszych działań terrorystycznych i wzrostu zagrożenia przesuwa się granica między prawem jednostki do prywatności a potrzebami całego społeczeństwa. Wynikiem tego przesunięcia są rozmaite działania podejmowane na rzecz ogółu. Należy do nich m.in.: rozszerzanie kompetencji służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo poprzez np. pobieranie od każdej osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa próbki DNA, militaryzacja państwa, dostępność informacji osobowych każdego obywatela. Wg niektórych prowadzić do może do pełnej inwigilacji i w ostateczności do dyktatury.

NADUŻYCIA ZWIĄZANE Z OGRANICZANIEM PRAWA DO WOLNOŚCI

W październiku 2001 r. Kongres USA niemal jednogłośnie uchwalił Ustawę patriotyczną - pakiet praw zwiększających uprawnienia policji w śledzeniu terrorystów, zaostrzających dla nich kary i mających uszczelnić granice. Utworzono nowy Departament Bezpieczeństwa Kraju, który w pierwszych dniach po 9/11 FBI aresztował około 1200 cudzoziemców i imigrantów, głównie z krajów arabskich i muzułmańskich, podejrzanych o współpracę z zamachowcami. Prawie żadnemu nie udowodniono powiązań z terrorystami, ale większość przesiedziała w areszcie wiele miesięcy pod zastępczymi zarzutami wykroczeń imigracyjnych.²²

Spory wybuchły również w związku z utworzeniem przez Pentagon aresztów dla podejrzanych o terroryzm, schwytanych głównie w Afganistanie. W największym z nich, w bazie Guantanamo na Kubie, osadzono ponad 750 więźniów.

Po zamachach 11 września, w USA prowadzony był także kontrowersyjny program zw. TIPS, w ramach którego milion listonoszy i pracowników firm komunalnych miało donosić policji o tym, co widzieli w domach odwiedzanych przez nich Amerykanów”. Program po kilkunastu tygodniach został jednak ograniczony

KONSEKWENCJE POLIYCZNE

ZANIK IZOLACJONIZMU

Przed atakiem historię USA determinował izolacjonizm polityczny przejawiający się poczuciem odległości i odda lenia oraz niechęci do wiązania się traktatami międzynarodowymi. Po atakach 11 Września Stany Zjednoczone zbudowały międzynarodową koalicję antyterrorystyczną, w celu walki przeciw osi zła, do której zaliczono Afganistan (bazy Osamy bin Ladena) i kraje sponsorujące terroryzm i gromadzące broń masowego rażenia - Irak, Iran i Koreę Północną.

KONSEKWENCJE EKONOMICZNO-GOSPODARCZE

STRATY FINANSOWE I NIESTABILNOŚĆ RYNKU

RYZYKO INWESTYCJI

Terroryzm nakłada na przedsiębiorców i konsumentów specjalny podatek - od podwyższonego ryzyka. Terroryzm podnosi koszt obrotu gospodarczego, bo wszystkie transakcje stają się bardziej ryzykowne, a operacje droższe. Firmy coraz więcej inwestują w zabezpieczenia: od budynków przez transfery elektroniczne po sprawdzanie operacji giełdowych.²³

BANKRUCTWO

Zagrożenie terroryzmem powoduje wymierne straty: w USA z tego powodu zbankrutowało 8% firm ubezpieczeniowych. O ponad 30% wzrosły składki ubezpieczeniowe przedsiębiorstw lotni-czych, budowlanych, transportowych i turystycznych. Wydatki firm ubezpieczeniowych w związku z zamachem na WTC - szacowane na 30-58 mln USD - były największe w historii ludzkości. Dla przykładu huragan Andrew, który spustoszył Florydę w 1992 roku „kosztował” tylko 27,4 mln USD.²⁴

Po każdym zamachu w Tel Awiwie na kilka dni wyludniają się centra handlowe. Terroryzm zniechęca do inwestycji, do tworzenia nowych przedsiębiorstw.²⁵

STRATY LINII LOTNICZYCH

Od momentu ataków terrorystycznych z 11 września 2001 roku liczne linie lotnicze, zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i za granicą, zaczęły doświadczać skutków kryzysu dotąd niespotykanego w historii współczesnego lotnictwa. Przewozy lotnicze, zwłaszcza na trasach transatlantyckich oraz krajowych w Stanach Zjednoczonych, zostały dotknięte kryzysem najdotkliwiej, zmuszając linie lotnicze do podjęcia drastycznych środków zapobiegawczych, m.in. zwolnień pracowników liczonych w tysiącach oraz redukcji rozkładów lotów (US Airways, Continental, United Airlines, Delta, Air Canada, American Airlines, etc.).²⁶

TURYSTYKA

Turystyka często określana jest mianem wrażliwego przemysłu, gdyż popyt na podróże jest wysoce podatny na liczne wydarzenia, takie jak wojny, wybuchy śmiertelnie zaraźliwych chorób, wahania koniunkturalne, kryzysy walutowe, kryzysy energetyczne czy terroryzm. Nie jest zatem zaskoczeniem, iż terroryzm redukuje skłonność ludzi do podróżowania. Pod wpływem ataków terrorystycznych część turystów rezygnuje z podróży i pozostaje w domach, natomiast pozostała część zmienia miejsce podróży na takie, z którym wiąże się mniejsze ryzyko. W ciągu ostatnich 20 lat doszło do wielu spektakularnych ataków terrorystycznych, które wywarły ogromny wpływ zarówno na kraje, w których do nich doszło, jak i na państwa oraz regiony z nimi sąsiadujące oraz cały światowy rynek turystyczny.²⁷

ZAOSTRZONE PROCEDURY NA LOTNISKACH

Zazwyczaj w przypadku podwyższonego ryzyka wystąpienia ataku terrorystycznego (np. bezpośrednio po zamachach) na lotniskach stosowana jest szczegółowa procedura mająca na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz przedwczesne wykrycie zagrożenia. Wówczas przeprowadzane są drobiazgowe kontrole zarówno pasażerów, jak i bagażu jaki mają oni ze sobą. Na lotniskach pojawiają się dodatkowe kontrole policji i antyterrorystów. Odprawa na lotniskach trwa dłużej, a loty często są opóźnione. W samolotach pojawiają się cywilni agenci, którzy bezpośrednio dbają o bezpieczeństwo w trakcie lotu. Na pokład można zabrać jedynie portfel i dokumenty zapakowane z przezroczystą torebkę, niezbędne leki i przybory higieniczne bez opakowań, okulary bez futerałów i jedzenie dla małego dziecka, przy czym opiekun jest zobowiązany spróbować na oczach personelu zawartości każdej butelki.

PRZYSZŁOŚĆ…

Nieodległa wydaje się przyszłość, gdy służby specjalne będą monitorować wszystkie rozmowy telefoniczne, SMS-y czy e-maile. Będą sprawdzać, jakie strony WWW odwiedzamy i o czym rozmawiamy na internetowych czatach. Już dziś w USA i Wielkiej Brytanii funkcjonuje namiastka takiego systemu - Echelon. Podobne systemy powstają w Europie i Azji. Niebawem w USA i Europie zaczną obowiązywać nowe, plastikowe paszporty z chipami zawierającymi zaszyfrowane zdjęcie, skan tęczówki i linii papilarnych.²⁸

Pod pełną kontrolą znajdą się nasze pieniądze, bo państwa będą chciały skuteczniej zwalczać pranie pieniędzy i blokować finansowanie organizacji terrorystycznych. Karty płatnicze zostaną wyposażone w radiochipy, które można odczytać nawet z odległości kilku metrów. Takie rozwiązanie (…) testują MasterCard i American Express (…). Zastanawiano się również nad nowymi rozwiązaniami w zakresie banknotów Euro - jednym z pomysłów jest zamontowanie w banknotach o wyższych nominałach radiochipów, dzięki którym służby specjalne będą mogły śledzić wszystkie większe wydatki.²⁹

Chcąc zabezpieczyć się przed zatruciem żywności, najprawdopodobniej przesta-niemy kupować produkty, które nie będą opakowane i zabezpieczone. Już opracowano antyterrorystyczny radiochip, dzięki któremu można będzie wykrywać groźne dla zdrowia substancje w żywności. Jeśli terroryści dodadzą na przykład zarazki wąglika do mleka albo toksyny jadu kiełbasianego do mięsa, specjalna nalepka na opakowaniu ostrzeże nas, zmieniając kolor. Technologię tę (…) testuje m.in. firma Golden State Foods, jeden z głównych dostawców sieci McDonald's.³⁰

8. PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA

Czy zagrożenie terroryzmem wpływa na jakość życia ludzi?

10

PODSTAWY SOCJOLOGII - ĆWICZENIA

---