Temat: Artyzm "Kazań Sejmowych" Piotra Skargi.
Kazania sejmowe Piotra Skargi to teksty wbrew powszechnemu przekonaniu, nigdy nie wygłoszone. Zawierają oburzenie autora na sprawy według niego godne uwagi, karcą, usiłują wyperswadować słuchaczowi prawdy moralne, nauczyć, wskazać błędy w polskim społeczeństwie, poruszyć, oraz zachęcić do pracy nad reformowaniem słabości naszej ojczyzny.
Kazanie ósme "O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich" to zwrócenie uwagi przez Skargę na niezwykle ważne tematy dotyczące Polski. W kazaniach tych podejmowane są tematy, które zachęcają do przeprowadzenia wielu reform związanych z poprawą bytu przeciętnego chłopa, oraz sądownictwem w Polszcze. Piotr Skarga nie pokazuje swoim słuchaczom w jaki sposób powinni zmieniać rzeczywistość, a wytycza szereg błędów i absurdów życia codziennego, których jego zdaniem być nie powinno. Zagrożeniem podstawowym jest według niego szerzenie się anarchii i lekceważenie moralności, nieprzestrzeganie jej. Autor opowiada się również za ograniczeniem przywilejów szlacheckich. Przepowiada upadek kraju, jest doskonałym wizjonerem i myśli racjonalnie, jest świadomy zagrożeń. Skarga we wspaniały sposób podejmuje się tematu, aż nie sposób zignorować jego kazań.
Utwór przesycony jest licznymi środkami stylistycznymi. Skarga używa stylizacji na język biblijny, który doskonale przemawia do człowieka, nadaje kazaniu odpowiednego tonu i wzniosłości. Stosuje w nim przede wszystkim wyliczenia, epitety, inwersje (charakterystyczne dla języka staropolskiego), cytuje biblię (aby nadać swojemu dziełu wymiar religijny), wielokrotnie używa apostrofy odnoszącej się do Boga, jakby wzywając go przy klęskach narodu.Porównuje, od czasu do czasu używa metafor, wyolbrzymia pewne sprawy aby podkreślić ich znaczenie w swoim kazaniu. Wypomina ludności ich karkołomne błędy, wzywa do ich naprawy.
W pierwszym fragmencie autora oburza lichwa i procenty, które zyskują lichwiarze na jej uprawianiu. Wyraża się krytycznie o bezsensownym gromadzeniu i zachłanności ludu, braku opamiętania w łakomstwie i próżności. Następnie odnosi się w swoim kazaniu do zbytków i złego używania dostatków. Dalej mówi o zachłanności, braku skromności, oraz rozrzutności. Ironicznie opowiada o wymysłach ludności, wożeniu pierzynek i łóżek na powozach, rozrzutności wśród dam w strojach oraz obżarstwie. Przyuważa, że miłosierdzie i dobre uczynki zginęły.Ojczyzna jest bardzo uboga, a domy są bogate. Pokazuje kontrast - najuboższej ludności i nędzy, w jakiej żyją, oraz bogactwie które w żaden sposób nie wpływa, nie pomaga biednym warstwom. Odnosi się do Sodomy cytując słowa Proroka o nasyceniu chleba i dostatku. Następnie przechodzi do niemiłości i niechuci wszystkich ku Rzeczypospolitej. Wypomina brak szcunku do ojczyzny, opowiada o swoim podejściu do tych spraw, rozgniewany i zniesmaczony cytuje "Tak się popsuje i w niwecz obróci, i w dym a w przeynę pójdzie chwała wasza i wszytki dostatki i majętności wasze." Odnosząc się do biblii zadaje również pytania retoryczne, czy nie powinno opłakiwać się naszego kraju? Na koniec kazania również posługując się biblią mówi o matactwach i zdradach ludzkich, nieufności wobec siebie, co podsumowuje słowem Pana "Nakarmię ich piołunem i napój dam im wodę żółci." Każe zauważyć że jesteśmy shańbieni, powinniśmy opłakiwać wszystkie te błedy i negatywne zjawiska dziejące się w ojczyźnie.
Skarga to pisarz szesnastego wieku, ale uważam że jego teksty również w pewnym stopniu mogą opisywać stan rzeczy czasów współczesnych. Dlatego jest to tekst uniwerslany, z którego każdy z nas może wyciągnąć stosowne wnioski, zastanowić się nad sobą i życiem w społeczeństwie, oraz dokonać poprawy, do jakiej autor wzywa.
Piotr Skarga dzięki działalności filantropijnej został nadwornym kaznodzieją królaZygmunta III Wazy. Najważniejszym dziełem nadwornego kaznodziei są wydane w 1597 r. "Kazania sejmowe". Nie należą one do literatury religijnej, lecz są doskonale ułożonym traktatem politycznym o przebudowie państwa polskiego. Jako katolik i patriota autor walczył o
przywrócenie jedności religijnej w Polsce, wzmocnienie władzy królewskiej oraz usunięcie krzywd społecznych i praw niesprawiedliwych. Osiem "Kazań sejmowych" to osiem rozdziałów rozprawy politycznej o najważniejszych nie domaganiach Rzeczypospolitej, o sposobach ich przezwyciężania Treść: Kazanie I "O mądrości potrzebnej do rady" - stanowi rodzaj wstępu, wprowadzenia w problematykę. Autor charakteryzuje choroby, które rujnują państwo. Przewodnią myślą kazania jest twierdzenie, że moralność narodu jest warunkiem szczęścia i potęgi państwa. Tak więc najbardziej normalni powinni być ci, którzy stoją na czele narodu.
Kazanie II "O miłości ku ojczyźnie" - wylicza tu sześć chorób Polski. Są to: brak miłości ojczyzny, brak zgody politycznej, anarchia religijna, osłabienie władzy królewskiej, niesprawiedliwe prawa i bezkarność grzechów jawnych. Dalszy ciąg kazania poświęca autor pierwszej chorobie, tzn. "nieżyczliwości ludzkiej ku Rzeczypospolitej", która płynie z "chciwości
domowego łakomstwa". W sposób sugestywny i wzruszający mówi Skarga o swej własnej miłości do ojczyzny, która jest świętym obowiązkiem każdego człowieka. Domaga się bezinteresowności miłości do ojczyzny, miłości dla niej samej. Atak skierowany jest w stronę magnatów dbających jedynie o swoje bogactwa. Widmo tonącego okrętu.
Kazanie III "O niezgodzie domowej" - autor stwierdza, że rodacy, dzieci jednej i tej samej ojczyzny powinni się zgadzać, ponieważ łączy ich jedna religia, nakazująca miłość bliźniego, ten sam władca, takie same prawa i swobody obywatelskie. Brak tej zgody szczególnie na sejmach budzi u Skargi lęk o przyszłość ojczyzny. "Widzi" rozbiory Polski zauważone przez Matejkę,
Mickiewicza.
Kazania IV i V "O naruszeniu religii katolickiej" - dotyczy reformacji, która - zdaniem kaznodziei - jest prawdziwą klęską dla Polski, ponieważ pogłębia niezgodę narodową. Autor nakazuje powrót do religii katolickiej jako jedynie prawdziwej, prowadzącej do zgody i do potęgi państwa.
Kazanie VI "O monarchii i królestwie" - Skarga uważa, że najlepszą formą rządu jest jednowładztwo, którego nie można jednak utożsamiać z absolutnym samowładztwem. Państwem powinien rządzić król, przy pomocy mądrej rady, złożonej z przedstawicieli narodu. Poddani winni są swemu królowi szacunek i posłuszeństwo. Natomiast "złota wolność szlachecka" prowadzi do anarchii = upadek państwa.
Kazanie VII "Prawa niesprawiedliwe" - piąta choroba RP. Podobnie jak Modrzewski stwierdza, że bez praw sprawiedliwych nie ma prawdziwej wolności. Wylicza prawaniesprawiedliwe, m.in. o mężobójstwie krzywdzące chłopa, dla którego żąda wolności osobistej, chociaż podobnie jak Modrzewski akceptuje stany społeczne.
Kazanie VIII "O niekarności grzechów jawnych" - autor przedstawił w nim wszystkie, najgorętsze uczucia patriotyczne - miłość do ojczyzny, oburzenie na jej złych synów, niepokój o losy RP i nadzieję, że dobry Bóg ustrzeże Polskę od zguby. Tytułowe grzechy jawne to : brak sprawiedliwego i sprawnie działającego aparatu sprawiedliwości, mężobójstwo, lichwa, nieprawne nabywanie majętności, zbytki, kradzież dobra pospolitego, wyzysk sierot przez złych opiekunów. Po takim wyliczeniu grzechów przewiduje rychły upadek Polski.