Aktywność językowa

Klasa I My się zimy nie boimy.

Klasa II Pomagamy zwierzętom przetrwać zimę.

Klasa III Bezpieczne ferie zimowe.

1. Cele edukacyjne

Klasa I:

- zmiany w przyrodzie zachodzące w zimie,

• zaciekawienie światem przyrody,

• swobodne i samorzutne wypowiedzi uczniów,

• właściwe dobieranie stroju do warunków pogodowych.

Klasa II:

• rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą,

• kształtowanie postaw proekologicznych,

• dokarmianie zwierząt w czasie zimy,

• przystosowanie się zwierząt do zimy.

Klasa III:

-przestrzeganie zasad bezpieczeństwa związanych z daną sytuacją,

- rozwijanie myślenia przyczynowo - skutkowego,

-kształtowanie umiejętności rozpoznawania sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu,

-bezpieczne zachowanie się w ruchu drogowym i podczas zabaw.

2. Opis osiągnięć ucznia

Klasa I:

Uczeń potrafi:

• podać cechy charakteryzujące zimę,

• dostosować swój ubiór do obowiązującej pory roku,

• zaśpiewać piosenkę M. Konopnickiej „Zima zła”,

• zna odpowiedzi na proste zagadki dotyczące zimy,

• udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące treści piosenki,

• samodzielnie zaprojektować i wykonać swój własny strój zimowy,

• zaprezentować swój projekt na forum całej klasy.

Klasa II:

Uczeń potrafi:

• skupić uwagę na dłuższej wypowiedzi,

• zadać pytanie, związane z tematem lekcji,

• podać przykłady ptaków odlatujących do ciepłych krajów i tych które pozostają na zimę,

• podać przykłady zwierząt zapadających w sen zimowy,

• podać przysmaki ptaków i zwierząt leśnych,

• rozpoznać ślady zwierząt pozostawione na śniegu,

• współpracować w grupie,

• napisać dyktando ortograficzne,

• opisać obrazek.

Klasa III:

Uczeń potrafi:

• ułożyć dłuższą wypowiedź na temat bezpiecznych zabaw zimowych, --stworzyć regulamin bezpiecznego zachowania się podczas ferii,

• porównać sytuacje przedstawione w doświadczeniu oraz przewidzieć ich skutki,

• podać co należy zrobić i gdzie się bawić, aby nasza zabawa była bezpieczna,

• ocenić bezpieczeństwo dzieci w przedstawionych sytuacjach, wyciągnąć wnioski,

• uczeń potrafi samodzielnie wykonać rebus,

• przekonać do swojego zdania resztę klasy.

3. Scenariusze

Klasa 1.

Temat: My się zimy nie boimy.

Przebieg:

Nauczycielka wita wszystkie dzieci. Oznajmia im, iż ten komu uda się odgadnąć zagadki pozna temat dzisiejszych zajęć. Które dziecko zna odpowiedź na zagadkę podnosi rękę.

1. Bardzo jest podobny do bitej śmietanki,

lekko po nim suną narty i sanki. (śnieg)

2. Spadła z nieba biała kaszka,

lecz niestety, nie dla ptaszka. ( śnieg)

3. Idzie przez wioski, pola i bory,

Maluje szyby w srebrzyste wzory. (mróz)

Nauczycielka chwali dzieci za prawidłowe rozwiązanie zagadek. Wyjaśnia dzieciom, że dlatego będziemy się zajmować tym tematem ponieważ właśnie zaczyna się zima i bardzo ważne jest aby się do niej dobrze przygotować.

Nauczycielka prosi dzieci o podanie skojarzeń, które wiążą się z zimą.

Dzieci podają skojarzenia związane z zimą, uzasadniając dlaczego.

Zapoznanie dzieci z piosenką Marii Konopnickiej „Zima zła”

Rozmowa na temat piosenki: Uczniowie odpowiadają na pytania nauczycielki:

• Czy dzieciom podoba się piosenka?

• Dlaczego taki tytuł „Zima zła”?

• Jak wygląda zima ?

• Co dzieci zrobiły zimie?

• Jak się dzieci czuły, czy było im ciepło czy zimno?

• Jak się należy ubierać w zimie aby było nam ciepło?

• Co należy zrobić przed wyjściem z domu.

Nauczycielka prosi dzieci o zaprojektowanie i wykonanie na tekturowym manekinie własnego stroju zimowego. Do pracy dzieci wykorzystują materiały, włóczki, kolorowe papiery, bibułę itp.

Zimowa moda- każde dziecko opisuje swój projekt, omawia co wykorzystało do jego wykonania oraz gdzie można w nim pójść. Następnie dzieci wspólnie wybierają najlepszy damski i męski strój zimowy.

Na zakończenie wspólne odśpiewanie poznanej piosenki „ Zima zła”

Załącznik 1 Słowa piosenki

Zima zła
Maria Konopnicka

Hu! hu! ha! Nasza zima zła!
Szczypie w nosy, szczypie w uszy,
mroźnym śniegiem w oczy prószy,
wichrem w polu gna!
Nasza zima zła!

Hu! hu! ha! Nasza zima zła!
Płachta na niej długa, biała,
w ręku gałąź oszroniała,
a na plecach drwa...
Nasza zima zła!

Hu! hu! ha! Nasza zima zła!
A my jej się nie boimy,
dalej śnieżkiem w plecy zimy,
niech pamiątkę ma!
Nasza zima zła!

• Klasa II

Temat: Pomagamy zwierzętom przetrwać zimę.

Przebieg;

Nauczycielka wita dzieci, nagle do klasy wchodzi listonosz przynosząc list skierowany do klasy III a. Nauczycielka prosi jednego z uczni o odczytanie go. Jest on prośbą leśnych zwierząt o pomoc w przetrwaniu mroźnej zimy.

Nauczycielka pyta klasę czy chce pomóc zwierzętom. Cała klasa wspólnie podejmuje decyzje, że tak.

Do klasy wchodzi wcześniej zaproszony gość, jest nim pan leśniczy, który tłumaczy dzieciom, że zima jest szczególnie trudnym czasem dla zwierząt, gdyż trudno im znaleźć wtedy pożywienie. Niektóre zwierzęta takie jak np. niedźwiedzie, żaby, świstaki, myszy, zapadają w sen zimowy. Ptaki odlatujące do ciepłych krajów to jaskółka, skowronek, dudek. Lecz pozostają zwierzęta takie jak sikorki, wróble, dziki, wilki, lisy, zające, sarny

i wiewiórki, które ani nie odlatują do ciepłych krajów ani nie zapadają w sen zimowy i to właśnie im należy pomóc przetrwać zimę. Leśniczy pyta dzieci czy pamiętają z klas poprzednich;

Dzieci udzielają odpowiedzi na pytania:

• jakie są przysmaki ptaków? ( ziarna, okruchy chleba, owoce jarzębiny i czarnego bzu)

• co jest przysmakiem zwierząt leśnych? ( siano, kapusta, marchew, buraki)

• gdzie należy zostawiać zwierzętom pokarm?

Leśniczy włącza dzieciom prezentacje dotyczącą życia zwierząt i prosi dzieci o próbę opisania obrazka:

Uczniowie opisują obrazek pod kątem:

• jakie zwierze jest na obrazki,

• co robi on zimą ( czy zapada w sen zimowy, czy odlatuje do ciepłych krajów),

• jak wygląda, co chroni go przed zimnem,

• jakie są jego przysmaki.

Następnie leśniczy prezentuje dzieciom ślady jakie zwierzęta pozostawiają na śniegu Próby odgadywania przez dzieci nazw zwierząt, oraz ich pytania skierowane do leśniczego.

Leśniczy żegna się z dziećmi i prosi aby dzieci pamiętały w zimie o zwierzętach.

Nauczycielka prosi dzieci aby skierowały wzrok w stronę tablicy. Znajdują się na niej ilustracje zwierząt. Zadaniem dzieci jest dopasowanie ilustracji do odpowiedniej grupy:

1. Zwierzęta zapadające w sen zimowy.

2. Ptaki odlatujące do ciepłych krajów.

3. Zwierzęta zimujące w kraju.

Uczniowie dopasowują ilustrację do odpowiedniej grupy, wyjaśniając klasie dlaczego ilustracja powinna się znaleźć w tej grupie.

Dyktando. Nauczycielka dyktuje dzieciom kilka zdań dotyczących zimy.

Od rana prószy śnieg. Na dworze mróz i chłód. Na rzekach powstał gruby lód. Skulone wróble czekają na obiad w ptasiej stołówce. Marzenka i Dawid nie zapomnieli o ptakach. Wsypią im nasiona i okruchy.

Uczniowie samodzielnie piszą dyktando.

Ostatnim zadaniem jakie czeka na dzieci jest wykonanie w grupach karmnika dla ptaków. Po skończonej pracy dzieci zabierają przysmaki dla zwierząt i wybierają się na wycieczkę do lasu.

Klasa III

Temat: Bezpieczne ferie zimowe.

Przebieg:

Nauczycielka prosi dzieci o uporządkowanie kartoników z liczbami rosnąco. Po ich prawidłowym ułożeniu, uczniowie odwracając kartoniki mogą odczytać temat lekcji.

Nauczycielka prosi uczniów o wypowiedzenie się na temat Co to znaczy bezpiecznie spędzić ferie?

Dłuższe wypowiedzi uczniów na zadany temat, podawanie przestróg i wskazówek na co należy uważać. Oraz jak należy się ubierać.

Nauczycielka prosi ucznia o pomoc i wspólnie wykonują doświadczenie. Uczeń przesuwa drewniany klocek (symbol samochodu) po podłodze, po mokrej ławce i w misce z zamarzniętą wodą. Nauczycielka prosi dzieci, aby opowiedziały co zaobserwowały.

Uczniowie wypowiadają się na temat doświadczenia, podając czym to może grozić osobom znajdującym się w pobliżu. Jakie niebezpieczeństwa mogą ich czekać na drodze. Na co należy zwracać uwagę i jak się ubierać , gdy jest ciemno.

Nauczycielka zawiesza na tablicy kilka ilustracji, na których znajdują się dzieci podczas zabaw na śniegu. Wszystkie te obrazki przedstawiają niewłaściwe zachowanie dzieci.

Każdy uczeń wybiera sobie jeden obrazek i opisuje w zeszycie co się na nim znajduje, jakie jest zachowanie dzieci. Ocena ryzyka. Udziela wskazówek, co powinny zrobić aby ich zabawa była bezpieczna.

Nauczycielka prosi chętnych uczniów o odczytanie swojej pracy.

Uczniowie odczytują na forum całej klasy swoje prace. Reszta dzieci wypowiada się na temat, czy zgadzają się ze zdaniem kolegi.

Samodzielne wykonanie przez uczniów rebusów o tematyce bezpiecznych ferii

( hasła przestrzegające nas przed niebezpieczeństwem). Następnie wspólnie odgadujemy je.

Nauczycielka prosi chętne 2 osoby do siebie.

Jeden z nich ma przekonać klasę, że można w zimie chodzić po zamarzniętym jeziorze. Natomiast drugi, że absolutnie nie. Uczniowie Ci mogą poprosić kogoś z klasy o pomoc w przedstawieniu swoich racji. Zadaniem klasy jest uważne wysłuchanie obu uczni i wypowiedzenie się na temat, którego z nich popierają. Wspólne podjęcie decyzji odnośnie mini debaty. Nauczycielka w trakcie prezentacji może zmieniać osoby prezentujące.

Wspólne pisanie na tablicy „Regulaminu bezpiecznych ferii”

Każdy uczeń jeżeli ma jakiś pomysł podchodzi i zapisuje go na tablicy.

Nauczycielka pyta dzieci jakie zdania będą zapisywane, to odpowiadają, że rozkazujące. Na zakończenie wspólne odczytanie powstałego regulaminu.

Aktywność językowa w kompetencjach kluczowych

Temat: Baśniowy świat Andersena.

Klasa: III nauczania zintegrowanego.

Kompetencja: efektywność współdziałania w zespole.

Efekt: Utrwalenie wiedzy dotyczącej H.CH. Andersena, odegranie przedstawienia.

Przebieg:

Nauczycielka wita dzieci zagadkowym wierszem” Powiedz czy to jest możliwe?”

Powiedz, czy to jest możliwe:
Byś wyprawiał się w nieznane
Razem z Gerdą do Królowej Śniegu?

Powiedz, czy to jest możliwe:
Byś spotkała Calineczkę w kraju Elfów?
By ci śpiewał piosenkę rzewną słowik cesarza?

Powiedz, czy to jest możliwe:
Byś na schodach pałacowych spotkał świniopasa?
By dziewczynka z zapałkami uśmiechnęła się do ciebie?

Chwila przerwy - dzieci odpowiadają na zawarte w wierszu pytanie

To wszystko jest możliwe!
Kiedy ziemia w mrok spowita,
Mama bierze grubą książkę
I wspaniałe baśnie czyta.

Nauczycielka przesyła po klasie magiczny kuferek ,prosząc aby każde dziecko zabrało z niego 1 rzecz:

W kuferku znajdują się:

• zapałki,

• piórka,

• szablony płatków śniegu,

• szablony pantofelków.

Przedmiotów jest taka sama ilość jak dzieci w klasie. Dzieci dzielą się na zespoły według wybranego przedmiotu. Każdy zespół wybiera:

- 1 przedstawiciela- odpowiedzialny jest on za wylosowanie karteczek( na środku sali znajdują się 3 kubeczki bohaterowie ,miejsce akcji, wydarzeni losuje on 3 karteczki z kubeczka bohaterowie, 1 z miejsce akcji i wydarzenie ponadto odpowiada za prace całego zespołu i jego prezentacje,

• 1 eksperta- jego zadaniem będzie rozwiązane testu dotyczącego twórczości Andersena,

• 2 scenarzystów- odpowiedzialnych za napisanie krótkiego scenariusza przedstawienia, z wykorzystaniem wyrazów, które wylosuje przedstawiciel,

• 1 dekoratora- osoba odpowiedzialna za dobór odpowiednich strojów i rekwizytów, potrzebnych do przedstawienia.

• 2 malarzy- osoby rysujące plakat zapraszający na przedstawienie , ma się na nim znaleźć tytuł przedstawienia, miejsce, godzina, kto zaprasza.

Zadaniem każdego zespołu jest ułożenie i napisanie krótkiego scenariusza przedstawienia z podziałem na role z wykorzystaniem wszystkich wylosowanych haseł tak aby każdy z zespołu brał w nim udział, stworzenie plakatu, uzupełnienie testu, stworzenie odpowiedniej dekoracji i odegranie scenki.

Z tyłu klasy znajdują się rekwizyty i stroje, które uczniowie mogą wykorzystać w swoich przedstawieniach.

Każdy zespół prezentuje swój plakat, odczytuje odpowiedzi testu a następnie odgrywa swoje przedstawienie. Przedstawiciel podje tytuł scenki, hasła, które wylosował oraz przedstawia bohaterów. Każda grupa zostaje nagrodzona brawami.

Uczniowie zachęcani przez nauczycielkę wypowiadają się na temat scenek kolegów;

• która się im najbardziej podobała i dlaczego,

• która była najśmieszniejsza,

• kto wykonał najładniejszy plakat itp.

Nauczycielka zbiera scenariusze scenek, napisane przez każdy zespół oraz testy w celu sprawdzenia poprawności. Zakończenie zajęć.

Bibliografia:
1.J. Hanisz Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku klasy 1-3; Wyd. WsiP, rok 2003.

2. Nowa podstawa programowa, opublikowana w Dzienniku Ustaw 15 stycznia 2009 r.

3.Podręczniki kształcenia zintegrowanego „Wesoła szkoła” klasy 1-3; Wyd. WSiP, Warszawa 2000.

4. Słownik ortograficzny języka polskiego; pod red. Mieczysława Szymczaka, Wyd. PWN, Warszawa.

5. S. Jodłowski Słownik ortograficzny; Wyd. Ossolineum, Wrocław.

Sprawność w zakresie pisowni wyrazów z trudnościami ortograficznymi

Klasa I Uczymy się ortografii.

Klasa II Pisownia wyrazów z „ó”.

Klasa III Problemy ortograficzne Jerzyka.

1. Zagadnienia teoretyczne

Pisownia wyrazów przez ó lub u nie zależy od wymowy, gdyż w mowie w języku ogólnopolskim ( literackim) obu tym literom odpowiada dziś ten sam dźwięk. Dzisiejsza więc obecność literowa : ó -u nie ma uzasadnienia fonetycznego. Lecz czysto historyczne, tzn. pochodzi stąd, że u oznaczone w piśmie przez ó występuje w miejscu dawnego o.

Powiedzieliśmy już, że literę ó piszemy wszędzie tam, gdzie oznacza ona samogłoskę pochodzącą ze staropolskiego o długiego. Z punktu widzenia współczesnego możemy sformułować następujące wskazówki praktyczne dotyczące użycia litery ó:

1. Do dziś zachowanym świadectwem historycznego pochodzenia samogłoski u oznaczanej literą ó jest możliwość jej wymiany z samogłoskami o lub e występującymi w pokrewnych wyrazach, np. żłób-żłoby, podróż-droga, twórczość-tworzyć, pół-połowa, dół-dołu, wół-wołem, sól-soli, napój-napoju, nie bój się - nie boję się, próg-progu, nóż-nożyk, szósty-sześć, przód-przodem- na przedzie, wiózł-wiozła- wieźli, plótł-plotła, brzózka-brzoza-brzezina, piór—pierzyna, rób-robić, prószyć-proch.

Wymiana ta zachodzi przede wszystkim między formą mianownika liczby pojedynczej wszystkimi formami przypadków zależnych rzeczowników rodzaju męskiego ( mróz-mrozu, mrozowi, mrozem, mrozie mrozów, mrozom, mrozami, mrozach), między formą dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego z jednej strony a formami pozostałych przypadków tych rzeczowników z drugiej oraz między rzeczownikami zdrobniałymi rodzaju żeńskiego i nijakiego a ich podstawami słowotwórczymi.

Przykłady:

Broda- bród, bródka

Droga-dróg, dróżka

Głowa- głów, główka

Jagoda-jagód, jagódka

Komora-komór, komórka

Koza- kóz, kózka

Morze-mórz

Mowa-mów, mówka

Nagroda-nagród

Noga-nóg, nóżka

Podkowa-podków, podkówka

Podpora-podpór, podpórka

Pole-pól, pólko

Szkoła-szkół, szkółka

Woda-wód, wódka

Zagroda-zagród, zagródka

Zboże-zbóż

Nazwa święta górniczego ma dwie postaci fonetyczno-ortograficzne: Barbarka i Barbórka. Pierwsza z nich jest formą ogólnopolską, druga- regionalną. Według postanowień Komisji Kultury Języka PAN z dnia 20 stycznia 1972 roku formę regionalną tej nazwy piszemy przez ó, co motywuje się tym, że zarówno w języku staropolskim, jak i w dzisiejszych gwarach śląskich imię Barbara występuje w postaci Barbora.

2. w rdzeniach czasownikowych przy zamianie form jednokrotnych na wielokrotne samogłoska u oznacza w pisowni literą ó zmienia się w samogłoskę a, np. skrócić-skracać, rozprószyć-rozpraszać, powrócić-powracać. W tym typie oboczności omawiana samogłoska wykazuje te same cechy, co samogłoska o, np. wyrobić-wyrabiać, pogorszyć-pogarszać, wypogodzić się-wypogadzać się.

3. Zawsze piszemy literę ó;

1. w końcówce dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego, np. butów, dębów, domów, stołków, synów, wozów;

2. w przyrostku - ów, np. Ciechanów, Głogów, Gorzów, Kraków, Piotrków, Rzeszów, Sulejów, Tarnów;

3. w przyrostku -ówna, np. Drogoszówna, Pietrzakówna, Satkiewiczówna, Witczakówna, Wojtulewiczówna;

4. w przyrostku -ówka, np. agronomówka, klasówka, kryjówka, majówka, placówka, pocztówka, starówka, widokówka, złotówka;

5. w zakończeniach -ówek np. Darłówek, półgłówek, ołówek, nagłówek.

Wyraz podkówka piszemy przez ó, gdyż jest on zdrobnieniem od podkowa. Wyrazy zasuwka, skuwka, są utworzona nie za pomocą przyrostka - ówka, lecz za pomocą przyrostka - ka od czasowników zasuwać , skuwać. Pisownia ich przez u jest wiec etymologicznie całkowicie uzasadniona.

4. Na początku wyrazu litera ó występuje bardzo rzadko. Oto wszystkie wyrazy i formy wyrazowe tego typu w języku polskim: ósemka , ósmy, ówczesny, ów, ówdzie, ócz (dop. l. mn. od oko), ód ( dop. l. mn. od ada) ós ( dop. l. mn. osa).

5. Na końcu wyrazu litera ó nigdy nie występuje.

6. Istnieje wreszcie grupa wyrazów(niewymiennych), w których litera ó oznacza samogłoskę u, choć to u nie wymienia się dziś ani z o, ani e, ani a, np.

chór, porównanie, skóra, córka, pójść, sójka, czółno, póki, spóźniony, dopóki, półka, szczegół, dopóty, póty, tchórz, góra, późno, wiewiórka, góral, prócz, wiór, górnik, próżnia, wkrótce, jaskółka, próżny, włóczęga, Józef, przepiórka, włóczka, kłótnia, równanie, włócznia, król, również, włóka, królik, równik, włókno, krótki, równina, wójt, który, równoległobok, wówczas, mózg, równoleżnik, wróbel, naskórek, równorzędny, wróżba, ogólny, równy, wróżyć, ogół, rózga, wyróżnić, ogórek, róża, wzgórze, oprócz, różaniec, źródło, pagórek, różnica, żółć, pióro, różny, żółty, płótno, różowy, żółw We wszystkich wymienionych wyrazach w okresie staropolskim występowała samogłoska o długie, która począwszy od XVI wieku jest oznaczona w ortografii polskiej literą ó.

7. Należy wspomnieć również o tym, że wyjątkowo piszemy dziś literę ó tam, gdzie historycznie było u, np. ogórek ( por. perskie angur, greckie angurion, włoskie anguria, niemieckie Gurke) ogół ( por. stpol. oguł, na ogułach).

Obecność ó:o w tych samych formach wyrazowych

Istnieje w języku polskim grupa wyrazów i form wyrazowych, w których wymawiamy bądź samogłoskę o; bądź samogłoskę ( oznaczoną w piśmie literą ó). Oboczności te - o charakterze ogólnopolskim lub regionalnym- mają swoje odzwierciedlenie również w ortografii, np. bólu lub bolu, dzióba lub dzioba, dzióbek lub dziobek, dzióbać lub dziobać, dwóm lub dwom, próbówka lub probówka, kolczyk lub kólczyk, kościołek lub kościólek, krasomówstwo lub krasomowstwo, mówca lub mowca, ogrójec lub ogrojec, ówdzie lub owdzie, os lub ós ( dop. l. mn. od osa), sierot lub sierót ( dop. l. mn. od sierota), pierworództwo lub pierworodztwo, rozproszyć lub rozprószyć, na wskroś lub na wskróś, sójka lub sojka, stokrotka lub stokrótka, włosie lub włósie, żłóbek lub żłobek. Czasami z różnicami fonetyczno-ortograficznymi omawianego typu wiążą się różnice znaczeniowe. Tak np. żłóbek- to zakład opiekuńczy dla dzieci do lat trzech, a żłobek- to mały żłób do karmienia zwierząt.

W dopełniaczu liczby mnogiej rodzimych rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego zakończonych spółgłoską bezdźwięczną w jednych wyrazach mamy tylko samogłoskę o, np. trosk, istot, miernot, zatok, w innych tylko samogłoskę u oznaczoną w piśmie literą ó, np. robót, sobót, kóp, jeszcze w innych oboczność wymienionych obu samogłosek, np. oczu lub ócz ( od oko) os lub óś ( od osa) sierot lub sierót ( od sierota).

Podobna sytuacja istnieje w dopełniaczu liczby mnogiej zapożyczonych rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych spółgłoską dźwięczną. Obok więc form prognoz, metod, elektrod mamy formy lóż, ód, oraz tog lub tóg.

Zapożyczone rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone spółgłoską bezdźwięczną mają w dopełniaczu liczby mnogiej zawsze o, np. karoca-karoc, fosa-fos.

Na początku w sylabie:

• współ-, np. współlokator, współczucie, współudział

• wspól-, np. wspólnik, wspólnorynkowy, wspólnota

• spół-, np. spółdzielnia, współka, spółgłoska

• włó-, np. włóczęga, włóczykij, włóczka, włókno

• wró-, np. wróżyć, wróbel, wrócić, wróść.

2. Cele edukacyjne:

Klasa I:

- poprawne pisanie częściej spotykane wyrazy z „ó” wymiennym i niewymiennym,

- wyrabianie nawyku zwracania uwagi na trudności ortograficzne,

Klasa II:

• doskonalenie wyróżniania i nazywania trudności ortograficznych,

• zapoznanie z wyjątkami w pisowni wyrazów z „ó”,

• kształtowanie nawyku korzystania ze słownika ortograficznego.

Klasa III:

• Utrwalanie prawidłowych nawyków ortograficznych - pisownia wyrazów z „ó” wymiennym i niewymiennym,

• Dzielenie wyrazów według zasad ortograficznych,

• Porządkowanie wyrazów z trudnościami według kolejności alfabetycznej,

• Wdrażanie do dostrzegania błędów ortograficznych w tekstach,

• Określanie części mowy wyrazów zawierających trudności ortograficzne.

3. Opis osiągnięć ucznia:

Klasa I:

Uczeń potrafi:

- stosować poznane zasady ortograficzne w praktyce,

• napisać poprawnie proste wyrazy z „ó” wymienne i niewymienne,

• dokonać samodzielnej wymiany prostych wyrazów z „ó”,

• odnaleźć w tekście wyrazy z trudnościami ortograficznymi ,

• napisać zdania z wykorzystaniem wyrazów z trudnościami,

• wyróżnić i nazwać wyrazy z prostymi trudnościami ortograficznymi

Klasa II:

Uczeń potrafi:

• potrafi podzielić wyrazy według zasad ortograficznych,

• utworzyć liczbę mnogą do wyrazów zawierających trudności ortograficzną,

• podać wyrazy do określonej zasady ortograficznej,

• ułożyć prostą historyjkę z wykorzystaniem podanych wyrazów,

• stosować zasady ortograficzne w praktyce,

• poprawnie ortograficznie zapisać podane wyrazy,

Klasa III:

Uczeń potrafi:

• porównać zapis ze słownikiem ortograficznym,

• napisać dyktando utrwalające z wymiennym i niewymiennym,

• porządkować wyrazy w kolejności alfabetycznej,

• zna wszystkie zasady ortograficzne pisowni wyrazów z ,,ó”

• podać zasadę do konkretnego wyrazu podanego przez nauczyciela,

• odszukać w słowniku wyrazów wskazanych przez nauczyciela,

• odnaleźć błędy w tekście oraz prawidłowo je zapisać,

• określić części mowy wyrazu podanego przez nauczycielkę.

4. Scenariusze

Klasa I Uczymy się ortografii.

Przebieg:

Nauczycielka czyta dzieciom zagadkę.

Ma mnie królik,

lód, wiewiórka,

wróbel, żółw,

i przepiórka.

Sypiam w łóżku,

śpiewam w chórze,

wdrapię się na każde wzgórze.

Zawsze bywam u królowej.

czym ja jestem-

kto odpowie.

Dzieci odpowiadają, że chodzi o literkę „ó”

Nauczycielka wyjaśnia dzieciom podstawowe zasady ortografii z literą „ó” wymienną i niewymienną. Następnie na każdą ławkę nauczycielka rozdaje kopertę z pociętymi rysunkami zwierząt. Uczniowie układają je i przyklejają na tekturkę. W kopercie znajdują się również zagadki:

Ptak, co wybiera się za morze, ale wybrać się nie może (jaskółka)

Jest leniwy wielce, krok wolno odmierza.

Chodzi w kamizelce z twardego pancerza (żółw)

W dziupli dębu mieszka, cieszy się z orzeszka ( wiewiórka)

Zadaniem każdego dziecka jest napisanie odpowiedzi na zagadki i dopasowanie hasła do odpowiedniego obrazka.

Nauczycielka czyta dzieciom wiersz, którego będą miały nauczyć się na pamięć.

Nikną wszelkie niepokoje,

Kiedy stwierdzę: dwójka -dwoje.

Nie drży także ma stalówka

Pisząc: -ówna, -ów, -ówka,

Zaokrąglam ó w dwu słowach:

ósmy, ów bo: osiem, owa.

Nauczycielka na tablicy pisze kilka wyrazów:

- mróz, wóz, kółko, lód i prosi dzieci, aby wspólnie spróbowały odmienić te wyrazy, żeby „ó” wymieniło się na „o”. Po skończonej odmianie dzieci wykonują to samo zadanie ale samodzielnie w zeszytach, przepisując inne wyrazy z tablicy, nauczycielka prosi o zaznaczanie „ó” na czerwono. Następnie prosi dzieci aby przyjrzały się następującym wyrazom: jaskółka, żółw i wiewiórka, król. Prosi je aby odmieniły je według poznanej wcześniej zasady, dzieci stwierdzają, że się nie da. Nauczycielka wyjaśnia dzieciom , iż istnieją wyrazy, które piszemy przez ó, a nie wymieniają się na o i są to wyrazy niewymienne.

Na zadanie domowe nauczycielka prosi dzieci o zapoznanie się z wierszem:

Córką króla jest królewna,

Co do tego jest pewna,

Rude zwierze to wiewiórka,

Małym ptaszkiem jest jaskółka,

Piórnik domem jest ołówka,

Różdżkę w ręku trzyma wróżka.

I podkreślenie wszystkich wyrazów z „ó” oraz ułożenie 3 zdania z tymi wyrazami.

Klasa II

Temat: Pisownia wyrazów z „ó”.

Przebieg:

Wprowadzenie do tematu zajęć. Przypomnienie zasad pisowni wyrazów z ,,ó” wymiennym i niewymiennym. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom iż istnieją wyjątki w pisowni z „ó” i są nimi; : skuwka, wsuwka, zasuwka, bo to rzeczowniki utworzone od czasowników: skuwać, wsuwać, zasuwać.

Nauczyciel przygotowuje wyrazy na tablicy, które uczniowie mają podzielić według zasad ortograficznych .Uczniowie mają wpisać wyrazy z ,,ó” w odpowiednie kolumny tabelki zgodnie z regułą ortograficzną.

• pióro, król, płótno, dół, dachówka, który, domów, Nowakówna, lasów, wrócił

Nauczyciel prosi dzieci aby dopisały liczbę mnogą do podanych wyrazów:

• LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

królik

mróz

wiewiórka

ogród

stół

przepiórka

chłód

lód

wzór

zbiór

łóżko

chór

wzgórze

królewna

- Nauczyciel pyta uczniów czy w wyrazach napisanych w liczbie mnogiej wszędzie występuje „ó”, tak jak w liczbie pojedynczej? Uczniowie stwierdzają, że nie i opisują z boku czy jest wymienne i na jaką literę.

• Zaznaczcie kolorem wymianę „ó” w „o” i odczytajcie te pary wyrazów.

Nauczycielka przypomina uczniom, że „ ó” piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, ,

-ówa, - ówna, ówek, i prosi aby każde dziecko napisało po 2 przykłady do każdej zasady.

Dzieci piszą przykłady wyrazów, następnie odczytują je na głos. A nauczycielka i reszta klasy sprawdza poprawność tych wyrazów.

Nauczycielka zadaje dzieciom zadanie domowe uzupełnienie literowych gąsienic podanymi wyrazami :

córka, góral, jaskółka, król, róża, wróbel, wiewiórka, ołówek. Oraz ułożenie krótkiej historyjki wykorzystując podane wyrazy.

Klasa III

Temat: Problemy ortograficzne Jerzyka.

Przebieg:

Nauczycielka wita się z dziećmi zabawą w łańcuszek wyrazowy- nauczyciel wypowiada słowo, uczeń mówi jaka głoskę słyszy na końcu i podaje słowo rozpoczynające się od tej głoski
np. róża - atrament - tornister - rower - Roman - nurek….

Przypomnienie zasad ortograficznych dotyczących pisowni „ó”.

Nauczyciel prosi dzieci aby podczas oglądania inscenizacji wiersza Juliana Tuwima pt. ”Słowa i słufka” zastanowiły się, dlaczego Jerzyk był zmartwiony, w czym pomógł mu jego sen?

Wypowiedzi uczniów na temat treści utworu według pytań nauczyciela.

N: - Dlaczego Jerzyk był zmartwiony?

- W jakich wyrazach Jerzyk popełnił błąd na dyktandzie w szkole?

(dzieci wymieniają_: rz, ż, ch, h, u, ó …)

- W czym pomógł mu jego sen?

- Jaką radę dalibyście Jerzykowi, gdybyście go spotkali?

(Ortografia jest trudna, lecz trzeba się jej uczyć, aby nie robić błędów i nie dostawać złych stopni).

Ćwiczenie utrwalające pisownię „ó” wymiennego i niewymiennego:

Nauczyciel czyta zagadki, uczniowie odgadują hasła i podają zasadę ortograficzną która dotyczy danego wyrazu.

Przykładowa zagadka;

Ma cztery rogi, lecz nie bodzie.

Ma cztery nogi, lecz nie chodzi.

Teraz usiadł przy nim Jan,

Smaczny obiad na nim zjadł.

Nauczycielka rozdaje dzieciom karty pracy w których należy uzupełnić brakujące litery w podanych wyrazach i ułóż je w kolejności alfabetycznej, oraz podały jaka to jest część mowy.

r_g, _semka, jask_łka, wr_bel, dw_jka

Kolejność alfabetyczna:

1.

2.

3.

4.

5.

Nauczycielka zapisuje na tablicy kilka sylab zadaniem uczniów jest ułożenie jak najwięcej wyrazów z „ó”

Sylaby: kół, ża, lik, ko, ró, pió, kró, ro

Praca z tekstem wiersza, zadaniem uczniów jest poprawienie błędów ortograficznych, które znalazły się w wierszu.

Były sobie „ó” i „u”.
Wciąż psociły ile tchu -
Sprzeczały się z Ortografią,
do jakich wyrazów trafią.

Więc „u” wskoczyło do ruży,
co była gdzieś w podruży.
Musiano wynająć struży,
bo kradzież ruży ktoś wrużył.

„Ó”, wpadło do psiej bódy,
ale tam były nódy
i Bórek cały ródy
i cztery pchły paskódy.

Sypały się dwóje w dzienniku
z powodu małych psotników,
a one wciąż pełne figlików,
a one wciąż pełne uników…

Któż znajdzie psotnego dószka,
co wkradł się nawet do łużka?
Och, Ortografia to zrobi -
ma coś w zanadrzu.

Nauczycielka prosi dzieci aby odszukały w słowniczku ortograficznym po 3 wyrazy z „ó” rozpoczynające się na litery: m, p, s, r i powiedziały czy to „ó” wymienne czy niewymienne.

Na zakończenie zajęć w celu podsumowania i sprawdzenia czego dzieci się nauczyły i zapamiętały nauczycielka dyktuje dzieciom tekst dyktanda zawierającego trudności ortograficzne z „ó”.

Załącznik do klasy II

Oto literowe gąsienice. Uzupełnij je właściwymi wyrazami. Uporządkuj wyrazy według alfabetu.

córka, góral, jaskółka, król, róża, wróbel, wiewiórka, ołówek

,,ó” niewymienne	,,ó” wymienne na: ,,o”, ,,a” , ,,e”	,,ó” w zakończeniach: ,,-ów”, ,,-ówka”, ,,-ówna”

a

l

r

ó

w

---