1. Zarys rozwoju socjologii wychowania i edukacji.

Początki socjologii wychowania to 1837 rok.

Rozwijała się na dwóch etapach:

I - etap naukowy,

II - etap przednaukowy:

• wiedza ludowa w skład której wchodzi mądrość ludowa

• refleksje mędrców - to filozofia społeczna.

Ojcem socjologii wychowania był A. Comte.

Charakterystyka etapu naukowego:

• instytucjonalizacja

• specjalizacja

• rozwój problematyki metod badawczych

Polska - początki socjologii
Wyróżniamy trzy okresy:

1. Początki i główni reprezentanci przełomu XIX i XX wieku.

Polska podczas rozkwitu socjologii była pod zaborami. Nie którzy twierdzili, że prekursorzy polskiej socjologii to Andrzej Frycz - Modrzewski z Odrodzenia ale bardziej uważa się Hugo Kołatają i Stanisława Staszica z Oświecenia.

Nie ma zgodności co do tego, kto jest prekursorem, kandydaci:

• Józef Supiński (1804 - 1893)

prawnik, ekonomista, socjolog.

1860 - wydał rozprawę „Myśl ogólna fizjologii wszechświata” - uznana za pierwszą w Polsce próbę ujęcia systemu socjologii Comta.

• W. Pilat (1857 - 1908)

wykładowca prawa wekslowego na Uniwersytecie Lwowskim, zainteresowania socjologiczne. Prace „Nowy zarys socjologii”, „O nowoczesnej socjologii”.

• B. Limanoski (1835 - 1935)

działacz socjalistyczny, działacz myśli społecznej, socjolog.

Doktoryzował się na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego we Lwowie.

Wydał: „Socjologię”, „Historia ruchu społecznego”, „Naród i państwo”

Przeważa pogląd, że ojcem socjologii jest J. Supiński.

Słynni socjologowie

• Ludwik Gumplowicz (1838 - 1908)

Doktor prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim.

• Kazimierz Kellez Kranz (1872 - 1905)

Skończył studia w Paryżu, prowadził działalność naukowa w Paryżu i Brukseli.

• Bronisław Malinowski (1884 - 1942)

Studiował na początku na Uniwersytecie Jagiellońskim potem studiował za granicą. Badacz ludów pierwotnych. Profesor uniwersytetu londyńskiego.

• Leon Winiarski (1886 - 1915)

Docent Uniwersytetu Genewskiego.

• Florian Znaniecki (1882 - 1958)

Socjolog polsko - amerykański; spotkał się z W. J. Thomas w Polsce, który zastanawiał się czemu Polacy przyjeżdżają do Ameryki. Thomas zaproponował badania Znanieckiem nad procesami adaptacyjno - integracyjnych. Zastanawiali się dlaczego Polacy wyjeżdżali. Wydali: „Chłop Polski w Europie i ameryce” - V tomów.

• Róża Luksemburg (1870 - 1919)

Doktor ekonomi, działaczka ruchu ekonomicznego, interesowały ją: społeczne skutki industrializacji, partie i ruchy polityczne.

1. Socjologia międzywojenna

W okresie międzywojennym Florian Znaniecki wraca do Polski i osiada na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie organizuje studia socjologiczne. Jest twórca socjologii akademickiej w Polsce.

1920 r. powstaje Katedra Socjologii i Filozofii Kultury, która później przekształciła się w Instytut Socjologii.

1930 r. założył czasopismo „Przegląd socjologii” - redaktor naczelny Znaniecki, pisano w nim tylko o programie socjologicznym.

1932 r. zaczęto kształcić w Polsce magistrów socjologii i od tej pory socjologia uzyskała status dyscypliny uniwersyteckiej a Florian Znaniecki został uznany za twórcę socjologii akademickiej w Polsce.
Wychowankowie Znanieckiego: J. Chałasiński, J. Szczepański.
Florian Znaniecki wydał pierwsze podręczniki do socjologii:

„Socjologia wychowania” - T.1 i T.2;

„Wstęp do socjologii”

Przetłumaczone zostały one na angielski, są to do dziś podstawowe podręczniki akademickie. Gdy wybuchła wojna w Polsce Florian Znaniecki wracał do Polski ze Stanów Zjednoczonych, zawrócił i osiadł w Stanach Zjednoczonych do śmierci.

Poza Poznaniem ośrodkami była również:

• Warszawa

Ludwik Krzywiki, Stanisław Czarnecki, Grabski, Stanisław Ossowski, Rychliński, J.Chałasiński (uczeń Floriana Znanieckiego), Leon Petrażycki,

• Lwów

Bolesław Pilat, Franciszek Bujak, Kulczyki, Bolesław Limanowski.

• Kraków

K. Dobrowolski (etnograf socjologiczny, podejmował temat tradycyjnej kultury chłopskiej).

Instytuty powstałe w okresie międzywojennym:

• Instytut Gospodarstwa Społecznego,

• Instytut Spraw Społecznych

problematyka materialna, socjalna, zdrowie najniższych warstw społecznych. Kasprzycki koncentrował się na badaniach o tematyce zdrowotnej.

• W Warszawie Instytut Kultury Wsi

Chałasiński, później przekształcony w Instytut Socjologii Wsi, wydawał roczniki socjologiczne wsi.

W czasie II wojny światowej socjologia była w konspiracji. Prowadzono studia socjologiczne, ale w 1944 r. został aresztowany podczas zajęć dr Władysław Okiński (uczeń Znanieckiego).

1. Socjologia powojenna.
   Odrodzenie socjologii odbyło się bez wielu znanych socjologów m.in. Florian Znaniecki. Dzięki J. Chałasińskiemu i Szczepańskiemu na Uniwersytecie w Łodzi zaczęły funkcjonować od 1945 r. studia socjologiczne. Później zaczęły one jeszcze funkcjonować w Krakowie, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu nie zdążono jednak wypromować żadnego magistra do 1950 r., bo wyrzucano tą naukę z list przedmiotów akademickich. Władze uznały, że jest to nauka burżuazyjna. Na KUL- u bez przerwy można było studiować socjologię. W 1956 wróciła socjologia do kształcenia akademickiego. Uruchomiono studia socjologiczne w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KCPZPR (Komitet Centralny PZPR), kształciła socjologów dla aparatu władzy. W 1984 przekształcono Wyższą Szkołę Nauk społecznych w Akademię Nauk Społecznych. Badacze nauk społecznych (Florian Znaniecki) zajmowali się problematyką integracji i adaptacji Polaków przesiedlonych (napływowych w Lwowie i Wilnie).
   Problemy wychowawcze podejmowali:

• Józef Chałasiński

• Kowalski

Poznań, podręcznik „Socjologia wychowania”

• Woskowski

socjologia wychowania

• Szczepański

• Sadaj

• Winiarski

podjął tematykę osiedla mieszkaniowego

Etap naukowy

wiedza

ludowa

Etap przednaukowy

refleksja

mędrców

1837

Mądrość ludowa

Filozofia społeczeństwa

A. COMTE

Od niego rozpoczął się etap naukowy. Jako pierwszy użył słowa socjologia.

secietas - społeczeństwo

logos - nauka

---