 | Pobierz cały dokument hempel.socjologia.socjologia.rozne.pliki.doc Rozmiar 170 KB |
Carl G. Hempel
FILOZOFIA NAUK PRZYRODNICZYCH
przełożyła Barbara Stanosz
Rozdział 3
TESTOWANIE HIPOTEZY: LOGIKA I MOC UZASADNIAJĄCA TESTU
Testy eksperymentalne i nieeksperymentalne
[1] Zajmijmy się teraz bardziej szczegółowo rozumowaniem, na którym opierają się testy naukowe, oraz konkluzjami, do których upoważniają ich wyniki. Będziemy, podobnie jak poprzednio, określać terminem "hipoteza" każde twierdzenie testowalne, niezależnie od tego, czy jest ono opisem pewnego jednostkowego faktu lub zdarzenia, czy też ma wyrażać ogólne prawo albo jakiś inny, jeszcze bardziej złożony sąd.
[2] Zacznijmy od prostego spostrzeżenia, do którego będziemy się często odwoływać w dalszych naszych rozważaniach: implikacje testowe hipotez naukowych mają zazwyczaj charakter warunkowy; głoszą one, że w pewnych określonych warunkach wystąpi pewne określone zjawisko. Zdaniom takim można nadać postać explicite warunkową, formułując je według następującego schematu:
(3a) Jeśli będzie spełniony warunek C, to wystąpi zdarzenie E.
[3] Na przykład jedna z hipotez, którą brał pod uwagę Semmelweis, miała jako implikację testową zdanie:
Jeśli pacjentki pierwszego oddziału będą rodzić, leżąc na boku, to śmiertelność spowodowana gorączką połogową zmaleje.
Jedna zaś z implikacji testowych jego ostatecznej hipotezy głosiła:
Jeśli osoby opiekujące się położnicami na pierwszym oddziale będą myły ręce w roztworze wapna chlorowanego, to śmiertelność spowodowana gorączką połogową zmaleje.
[4] Podobnie wśród implikacji testowych hipotezy Torricellego było zdanie warunkowe:
Jeśli barometr Torricellego będzie wnoszony na coraz większą wysokość, to słupek rtęci będzie opadał coraz niżej.
[5] Implikacje testowe tego rodzaju są więc implikacjami w dwojakim sensie: są one implikacjami hipotez, z których zostały wyprowadzone, a nadto mają postać zdań warunkowych, które w logice nazywa się zdaniami implikacyjnymi lub krótko implikacjami.
 | Pobierz cały dokument hempel.socjologia.socjologia.rozne.pliki.doc rozmiar 170 KB |