Psychologia Kliniczna - Gapik Lechosław - [e-mail]

20.02.2010r.

Psychika jest istotą naszego człowieczeństwa, reszta to cechy zwierzęce! Psychika jest najważniejsza i najbardziej delikatna, trzeba o nią dbać i unikać czynników, które mogą jej zaszkodzić.

Psychologia kliniczna do 2 połowy 19w. była spekulatywna. Psychologia była częścią filozofii. Były to tak zwane rozważania psychologiczne. W 2 połowie 19 wieku zaczął się przełom w różnych dziedzinach. Pojawił się empiryzm - stosowanie empirii czyli doświadczenia. Tylko ta dziedzina może być naukowa, która może udowodnić swoje tezy empirycznie. Problem pojawił się z określeniami duszy. Jednak biologia w 19w. mówi że problem duszy, to problematyka teologii, natomiast psychologia bada duszę-psychikę jako naukę o ośrodkowym układzie nerwowym. To sprowadza naukę o psyche do empirycznego stanu. Powstaje psychologia ogólna (jaki człowiek jest, jak postrzega). Na końcu 19 wieku wymagano, aby nauka wykazywała charakter użytkowy, ma mieć praktyczne zastosowanie. To powoduje, że powstaje pierwszy dział psychologii stosowanej jakim jest psychologia rozwoju i wychowania. Psychologia kliniczna na dobre pojawia się w latach 40, ma to związek z wojną i badaniami wojennymi. W Polsce gdy mówi się o psychologii klinicznej, mamy na myśli prace prof. Stefana Błachowskiego. W II połowie lat 30 przeprowadził badania „Cudu nad Słupą” - dziewczynka miała wizje Matki Boskiej. Profesor podczas badań udowodnił, że dziewczynka miała złudzenia optyczne, które przypisywała Matce Boskiej. W 1938r. ukazały się wyniki Jego badań i od tego czasu uznaje się początek psychologii klinicznej w Polsce. W roku 59/60 powstało pierwsze rzeczywiste ugrupowanie psychologów klinicznych. Docent Andrzej Lewicki - został przewodniczącym katedry psychologii klinicznej na UAM, Tworzy on zespół w skład którego wchodzą: prof. Kazimierz Obuchowski, prof. Irena Obuchowska (podstawy psychologii klinicznej dziecka), prof. Irena Sęk, prof. Bogdan Waligóra (początki psychologii penitencjarnej), prof. Wojciech Poznaniak, prof. Lechosław Gapik, prof. Tomasz Rosocki, prof. Tatiana Martin-Piotrowicz, prof. Mirosław Kofa, Profesor Lewicki zajmował się najbardziej procesami umysłowymi. Prof. Gapik prowadził badania nad sztywnością myślenia. II ośrodek psychologii klinicznej powstał na Uniwersytecie Jagiellońskim, kierowała nim prof. Maria Susułowska. Koncentrowała się Ona na problematyce defektologii (uszkodzenia narządów zmysłów). Wtedy zrobiło się głośno o Dzieciach Wilczych (punkt krytyczny rozwoju), w Krakowie odkryto Polskie Dzieci Wilcze. Na strychu domu były porzucone dzieci. Matka jedynie dostarczała im jedzenie. Były izolowane, nie miały światła, były niewidome, nie chodziły na nogach w postawie wyprostowanej. Chłopiec miał 5 a dziewczynka 3 lata. Dzieci zabrano do najlepszej kliniki prof. Kępińskiego i zajmował się nimi zespół prof. Susułowskiej. Próbowano je uratować, jednak chłopiec zmarł, a dziewczynkę oswojono. Susułowska tworzyła podstawy gerontopsychologii. III ośrodkiem był ośrodek Warszawski - kierował nim docent Maroszyński - działał z ludźmi z uszkodzeniami i deficytami psychicznymi, pojawiającymi się u osób z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym. Ludzi z tym deficytem jest coraz więcej. Rozwój cywilizacji spowodował zmniejszenie jakości społeczeństwa. Radą na to jest inżynieria genetyczna.

Nie ma jednej teorii dotyczącej wszystkich ludzi, taka teoria byłaby zbyt ogólna!

3 teorie wybrane z wielu:

1. Psychoanaliza - Zygmunt Freud, był z wykształcenia neurologiem. Zajmował się kokainą i próbą jej przystosowania do celów medycznych. Wyjechał do Paryża do kliniki prof. Breuera w której w leczeniu wykorzystywano hipnozę. Przyglądał się sposobowi leczenia i metodom i zauważył że w hipnozie ludzie pamiętają więcej niż nie będąc w stanie hipnozy. Zauważył też, że mamy świadomość warstwową składającą się z świadomości i nieświadomości. Później powiedział, że pomiędzy nimi jest przedświadomość. W Wiedniu prowadził badania, jednak zniechęcił się do hipnozy. Nie wiedział bowiem, że aby badać umysł w stanie regresji, należy człowieka wprowadzić w stan głęboki ( w ten stan wchodzi jedynie 8-10% ludzi). Drugi powód był taki, że człowiek zahipnotyzowany jest super miły dla hipnotyzera i robi wszystko czego hipnotyzer wymaga - często zahipnotyzowany przechodził z realiów do fikcji, aby spełniać polecenia hipnotyzera. Freud zaczął tworzyć swoje narzędzia. Oprócz teorii psychoanalitycznej - psychoanaliza istnieją także narzędzia - metoda postępowania z pacjentem - psychoanaliza.

Libido - popęd płciowy - ogólna energia życiowa - energia seksualna. Zdaniem Freuda libido pochodzi sekwencje rozwoju u każdego człowieka i mogą występować w tym nieprawidłowości.

Fazy rozwoju libido:

1. Pregenitalny - 0-8lat,

2. Utajony - 8-11lat,

3. Genitalny - 11/12.

Najważniejszy jest okres pregenitalny wg Freuda. W tym okresie wyznaczył On 3 fazy:

1. oralna - wszelkie formy przyjemności doznawanej poprzez stymulację ust - trwa ok. 2 lata,

2. analna - ośrodkiem przyjemności staje się odbyt - trwa 2-5 lat,

3. falliczna - ośrodek przyjemności to członek; kobiecy odpowiednik tej fazy to clitoridalna - od clitoris - łechtaczka. (Nie trzeba mówić kiedy się zaczyna i kończy o ile kończy kiedyś - przyp. Autora).

Zdaniem Freuda każdy człowiek powinien płynnie przechodzić przez wszystkie fazy, aby jego rozwój był prawidłowy.

Są niebezpieczeństwa które mogą zagrozić przechodzeniu przez te fazy:

1. Regresja - następuje cofnięcie, z fazy dalszej na poprzednią, np. pod wpływem przeżyć, obciążeń psychicznych, np. pojawienie się 2 dziecka, utrata matki, ojca.

2. Fiksacja - zatrzymanie w danej fazie rozwojowej, trudności w przejściu na następną.

Możliwe jest połączenie tych zaburzeń. Skutkuje to manifestacją tych zaburzeń w obszarze erotycznym ale i pozaerotycznym. I tak np. :

1. Fiksacja w fazie oralnej może powodować taki stan rzeczy, że dana osoba lubi bardzo często się całować, pieścić usta. Może przejawiać się gadulstwem, skłonnością do picia.

2. Fiksacja w fazie analnej może się przejawiać nadmiernym upodobaniem anusa - czyli tyłka, zainteresowaniem seksem analnym. (teraz już wiecie skąd w facetach takie zainteresowanie… dupami - przyp. Autora). Może sprzyjać zdolnością artystycznym.

3. Fiksacja w fazie fallicznej może się manifestować w bardzo uproszczonych formach seksualnych. Osoby takie nie odwzajemniają potrzeby pełnej relacji między kobietą i mężczyzną. Np. starcza im masturbacja. Są to hedoniści życiowi. Żyją według zasad PPP - Pospać, Pojeść Popier… szukają prostych uciech życiowych.

W rozwoju libido pojawia się ważny punkt rozwoju, który może stanowić zagrożenie. Następuje on ok. 4 roku życia. Powstaje on w skutek podwójnego konfliktu. Po pierwsze między odczuwaniem pożądania matki, a świadomością zła jakim jest kazirodztwo. Po drugie, konflikt między miłością do Ojca i nienawiścią, bo widzi się w nim rywala do matki, ojciec może więcej etc. Jest to tzw. Kompleks Edypa, którego nieuchronną konsekwencją jest poczucie winy. Chłopiec ma poczucie winy, że nienawidzi ojca i pożąda matki. Poczucie winy powoduje oczekiwanie kary. Nieuchronnym następstwem Kompleksu Edypa jest Kompleks Kastracyjny. Ten kompleks wykazują mężczyźni w dorosłym życiu. Wyraża się lękiem o swoje narządy płciowe (czy nie są za duże, za małe, czy nie zawiodą etc.) Kompleks kastracyjny, dotyczy także życia nieseksualnego. Mężczyźni boją się utraty wszystkiego!!! Samochodu, długopisu, krwi -chomikują różne rzeczy. Następcy Freuda wytworzyli tezę, że kobiety mają natomiast Zazdrość o Członka - jako przejaw różnic anatomicznych. Kobieta próbuje wchodzić w rolę mężczyzny, ubiera się w spodnie, nosi krótkie włosy etc. Nie maja natomiast lęku kastracyjnego.

Potem wybuchła I wojna światowa. Ludzie siedzieli w okopach i błocie przez długie miesiące. To wszystko powodowało, że stan psychiczny żołnierzy był straszny. Freuda wysłano jako lekarza na front. Tam uznał, że koncepcja libido jest uboga. Uznał, że bardzo ważny jest instynkt samozachowawczy. Po wojnie, po 1918r. zaczął tworzyć II teorię instynktów. Starał się połączyć instynkt samozachowawczy i płciowy. Potem doszedł do tego, że istnieje tez 3 instynkt, instynkt śmierci - anaphos. Dążymy do śmierci, jednocześnie jej unikamy. Przed śmiercią, uznał, że te koncepcje są niedoskonałe. Umarł w 1939r.

Psychoanaliza - jako metoda to, to co każdemu przychodzi na myśl, czyli kozetka, gabinet, wolne skojarzenia. Psychoanalityk zapisuje to. Freud na podstawie snów analizował zawiłości jakie powstają w głowie. Zaczął jednak popadać w śmieszność, gdy zaczął tworzyć katalog snów.

Teoria pojęć omyłkowych - wyjście papciach na bal. Psychoanalityk zapyta - „czy na pewno chcesz iść na ten bal?”

Techniki psychoanalityczne mają doprowadzić do emocjonalnego uświadomienia, przeżycia, odreagowania i ulgi, która jest tożsama z uleczeniem.

Dostrzegamy 2 główne osiągnięcia Freuda i jego uczniów:

1. pokazali rolę nieświadomości,

2. zwrócenie uwagi na rolę wczesnego dzieciństwa.

06.03.2010r.

Wszystkich działających w tamtym czasie, tylko Freud miał zestaw swoich uczniów. Najważniejszą uczennicą była Karen Horney, córka norweskiego kapitana żeglugi wielkiej. Podróże jakie odbyła w życiu miały duże znaczenie dla jej rozwoju naukowego. Oglądała podczas tych podróży różne kultury. Potem gdy działała w zespole Freuda, zauważyła, że na człowieka ogromny wpływ ma społeczeństwo. Potem przekształciła seksualizm Freuda zamieniając libido na lęk podstawowy - egzystencjalny. Trwa on przez całe życie. Wszystko co w życiu robimy, ma na celu opanowanie tego lęku. Ludzie w tym rozwoju charakteryzują się w 3 postawach, z których każdy wybiera jedną:

1. ku ludziom,

2. od ludzi,

3. przeciw ludziom.

Psychoanaliza społeczna/kulturalna bądź neoanaliza - zniknął seksualizm Freuda, ale zostały podstawy psychoanalizy.

Innym uczniem był Otto Rank - skoncentrował się na aspekcie szoku porodowego. Ówczesna wiedza biologiczna pozwalała na stwierdzenie, że rozwój płodu 2 miesiące przed urodzeniem jest na tyle zaawansowany, że to dziecko ma przeżycia. Czyli że początek doznań zaczyna się w łonie matki. Szok porodowy - z środowiska wodnego do powietrznego - do własnego życia. Rank zaczął rozważać jakie konsekwencje mogą powstać tym czasie. Klaustrofobia może charakteryzować osoby, które rozwijały się w małym przewodzie płodowym. Lęk przed odrzuceniem, może być powodem tego, że zaraz po urodzeniu dziecko zostało oddzielone od matki. Jednak mimo tych poglądów, nie można było zweryfikować w żaden sposób czy Rank miał racje. Jednak to dzięki niemu, zmieniono formy porodu i traktowania dziecka po porodzie. Dziecko dawano matce, kładziono je na brzuchu, opracowano poród w wodzie.

Kolejnym uczniem był Sullivan. Koncentrował się na opisaniu i analizie psychologicznych mechanizmów obronnych. Organizm człowieka ma tendencje do przywracania równowagi wewnętrznej. Robi to zwłaszcza w przypadku nadmiernego napięcia. Pomagają w tym zwłaszcza psychologiczne mechanizmy obronne - czyli nieplanowane przez nas, nieświadome techniki przez które redukuje się powstające w nas napięcie. Jednym z tych mechanizmów był poruszany przez Freuda mechanizm wyparcia-polegający na pozornym zapominaniu wydarzeń przykrych i niemiłych, tak wyparte trafiają do nieświadomości. Najbardziej opisanym przez Sullivana mechanizmem, jest mechanizm psychologicznej racjonalizacji - polega on na manipulowaniu wartością sytuacji tak, aby było nam łatwiej. Wyróżnił w nim mechanizm kwaśnych winogron i słodkiej cytryny. Innym mechanizmem jest projekcja - czyli rzutowanie na kogoś, na innych naszych przewinień i niepowodzeń. Człowiek używa projekcji używając takich słów jak na przykład „każdy”, „wszyscy”. Ma to zamaskować słabość. Kolejnym mechanizmem jest identyfikacja - podłączanie się do osób mocnych, silnych. Identyfikowanie się z nimi poprzez używanie słów: „my”. Kolejna to naśladownictwo - w stroju, mowie, zachowaniu. Kolejny to mechanizm zastępczej gratyfikacji - jeżeli nie mogę mieć jakiegoś celu, sięgam po inny cel - zastępczy.

Erick Fromm - uczeń Freuda chciał połączyć psychoanalizę z marksizmem.

Anna Freud - córka Freuda, zajmowała się uporządkowaniem koncepcji ojca. Zajmowała się także rozwojem we wczesnym jego etapie.

Behawioryzm - wyrósł z pragmatyzmu amerykańskiego. Dr Watson - tworzył podstawy behawioryzmu. Twierdził, że umysł człowieka to czarna skrzynka do której nie mamy dostępu. Możemy jednak badać bodźce, to co ma wejść do tej skrzynki i reakcje czyli to co wychodzi. S-R. Bodziec daje reakcję. Uważał że jeżeli przeprowadzi się odpowiednio dużo eksperymentów to będzie można opisać rzeczywistość ….?....

S1-R1

S2-R2

S3-R3

Na potwierdzenie tej tezy przeprowadził eksperyment z małym Albertem. 3 letni chłopiec, który miał swoje ulubione zwierzątko - białego szczurka. (4 emocje proste są wrodzone - proste formy radości czyli po zaspokojeniu potrzeb, proste formy smutku, proste formy gniewu, proste formy lęku - pojawiający się na dwa bodźce: głośny szybki hałas, nagła utrata równowagi. Reszta to wyuczone emocje i to w 4 pierwszych latach życia. Wtedy tworzy się indywidualny schemat reakcji, kod reakcji emocjonalnych). Kiedy Albert bawił się ze szczurkiem, Watson walił w metalową sztabę powodując efekt gongu. Spowodowało to, że Albert zaczął bać się szczurka. Okazało się że reguła S1-R1 jest uproszczona, bo S1 może wywołać zarówno R1 jak i R3, R56, R67543. Również S1 nie będzie wywoływane przez R1 ale też przez R4, R5, R56. Więc nie można przypisać bodźców do reakcji. Trzeba dokonać ustępstwa. Polega ono na tym, że pojawia się neobehawioryzm zgodnie z którym bodziec wywołuje reakcje poprzez procesy pośredniczące. S-O-R.

Behawioryści lat 30 - 60 prowadzili badania z użyciem zwierząt. Nie dręczyli ich w odróżnieniu od Pawłowa. Najgorsi jednak byli Francuzi, przeprowadzający wiwisekcję. Badania behawiorystów dały podstawy do psychologii ogólnej - eksperymenty ze szczurami, labiryntem i procesami uczenia się.

3 rodzaje pamięci :

1. bezpośrednia - krótka, pozwala zapamiętać to co mówimy, logicznie składać zdania, ubierać się etc.,

2. świeża - pozwala planować życie, wydarzenia bieżące.

3. trwała - przechowywane do starości, podstawowe dane o sobie, świecie, podstawowe wiadomości.

Prowadzono dużo eksperymentów na małpach. Eksperymenty dotyczące rozwiązywania problemów. Od myślenia już krok do mowy. Małpy jednak nie mogą wydawać artykułowych dźwięków. Małpy tworzą 80-100 pojęć. 3 letnie dziecko ma opanowanych 100 pojęć. Człowiek ze średnim wykształceniem ma 15000 pojęć z czego używa 5 000.

Fenomenem była małpa Sara. Jako jedyna miała orgazm. Napisała także z własnej inicjatywy, na tablicy przy pomocy naklejek z słowami, po tym jak weszła jej terapeutka do pokoju słowa: „Sara była smutna, płakała”. Małpy, które nauczyły się języka migowego, uczyły go z własnej inicjatywy swoje dzieci. W latach 50 skończyły się badania, bo nie było jużci badać.

Najsłynniejsi behawioryści:

a) Tolman,

b) Thorndicke,

c) Kohler,

d) Skiner.

Zbudowali także terapie behawioralną.

1. metoda desensybilizacji lęku - polega na stopniowym wyciszeniu lęku, poprzez kojarzenie bodźca pozytywnego z bodźcem lękotwórczym. Mały Albert np. był doprowadzany do stanu komfortu psychicznego, potem był w dużym pomieszczeniu, gdzieś tam na drugim końcu był szczur w klatce. Potem stopniowo przybliżano szczura, potem oddzielono pomieszczenie na połowę gdzie z jednej strony biegał szczur, a z drugiej bawił się Albert, przy czym szczur nie mógł wejść na stronę Alberta. Potem Albert miał rzucać mu jedzenie, potem karmić z reki, a na końcu dotknąć. Jest to dobra metoda na lęk przed zwierzętami.

Volfe - desynsibilizacja wyobrażeniowa. Uczy się człowieka relaksacji następnie, następnie sytuacje której się obawia rozpisuje się na elementy najłatwiejsze i najtrudniejsze.

2. metoda awersyjna - kojarzenie z czymś nieprzyjemnym.

24.04.2010r.

ETAPY PRZYSTOSOWANIA SIĘ DO CHOROBY ŚMIERTELNEJ E. Kubler - Ross

• I etap - nie przyjęcie prawdy przez pacjenta i osobę towarzyszącą.

Poznanie przez chorego rozpoznania to wyrok wywołujący wstrząs psychiczny.
Chory reaguje zaprzeczeniem i iluzją dobrego samopoczucia. Pojawiają się myśli i wypowiedzi „Mnie nie może spotkać coś podobnego, to> nie dotyczy mnie, to niemożliwe ...."Reakcja ta pomaga uśmierzyć doznany wstrząs i jest typowa dla osób, które o chorobie dowiedziały się nagle, nie były przygotowane na takie rozpoznanie. Prof. Jacek Łuczak - wykładowca
W kolejnym stadium miejsce niedopuszczenia do siebie prawdy zajmuje izolacja uczuciowa. Chory o swoim zdrowiu, chorobie, śmierci, nieśmiertelności rozmawia tak jakby jego to nie dotyczyła. Staje z boku swojego przeznaczenia. Podobny wstrząs psychiczny udziela się jego bliskim.

• 
  II etap - wzburzenie emocjonalne, bunt.

To okres, w którym chory nie dopuszcza do siebie prawdy. Targany jest falą zmiennych uczuć, wpada w złość, gniew, a stawiane pytanie „dlaczego właśnie mnie musiało się to przytrafić" należy traktować jako uczucie cierpienia, udręki, strachu. Nie sposób znaleźć na to pytanie odpowiedzi.

• 
  III etap - przetarg o życie.

To dla chorego czas nadziei, że za ofiarowanie siebie całego Bogu odroczy ostateczny kres. Chce odroczyć wyrok o ważne wydarzenie w rodzinie, chociaż o jeden dzień. To najbardziej przejmujący z okresów umierania, odbywa się bowiem w ciszy myśli, a transakcji dokonuje się z „SIŁAMI WYŻSZYMI". Jest to walka o nadzieję, krzyk o nadzieję, której nie ma.

• 
  IV etap - przygnębienie, nadzieja.

Zawodzą metafizyczne targi. Chory zaczyna rozumieć swój stan. Rodzi się nadzieja i zwątpienie. Nadzieja nie jest wynikiem poprawy stanu zdrowia, ale przechodzeniem życia w śmierć. Pozostaje rozpacz przybierająca postać depresji.. Depresja może objawiać się dwojako:
albo
• odczuciem poniesionej straty, bezradności, niemożności powrotu do zdrowia, bezsilnością,
albo
• poczuciem zagrożenia życia, żalem za utratą bliskich, żalem za utraconym światem.
Żegnając się ze światem chory przygotowuje się do przyjścia śmierci.

• 
  V etap - pogodzenie się z rzeczywistością i pożegnanie.

Chory pogodzony ze swoim losem czuje się zmęczony i słaby. Gotowy jest do przyjęcia śmierci, wolny od rozpaczy, rezygnacji, bezradności, gniewu.
Krąg jego zainteresowań światem zewnętrznym zawęża się. Bardziej skoncentrowany jest na „tu i teraz". Zbliżająca się śmierć nie jest już silnym stresorem. Na ograniczenia wynikające z choroby reaguje słabo. Niektórzy chorzy odczuwają silną potrzebę mówienia, planowania, wyrażania ostatniej woli co do uroczystości pogrzebowej, miejsca pochówku, pomnika. Na tym etapie bardzo dużego wsparcia potrzebują bliscy chorego.

Choroby i zaburzenia dzielimy:

1. Na tle somatycznym:

1. Opieka terminalna,

2. Opieka paliatywna,

3. Etapy przechodzenia przez chorobę E. Kubler - Ross,

4. Specyfika choroby somatycznej i ich wpływ na psychikę,

5. 
   Choroby psychosomatyczne:

1. Choroba wrzodowa żołądka,

2. Astma, NIE MYLIĆ Z CHOROBAMI

NA TLE PSYCHOGENNYM!!!

3. Choroby jelit,

2. Na tle psychicznym:

1. Zaburzenia:

1. Osobowości (osobowość psychopatyczna, histeryczna, hipochondryczna),

2. Nerwice,

3. Uzależnienia + psychoza alkoholowa,

4. Upośledzenia (wrodzone, nie nabyte),

5. Reakcje sytuacyjne:

1. reakcja sytuacyjna z pobudzeniem,

2. reakcja sytuacyjna depresyjna.

2. Choroby psychiczne/ psychozy - aby zaistniały muszą wystąpić w nich objawy psychotyczne czyli: 1. Zaburzenia spostrzegania - halucynacje i omamy. 2. Zaburzenia myślenia: a) treści myślenia - urojenia, b) toku myślenia - przyśpieszenie lub zwolnienie toku myślenia. Choroby psychiczne dzielimy na:

1. Czynniki endogenne - czyli wewnętrzne, biologiczne, zapisane w genach,

2. Czynniki Egzogenne - zewnętrzne czynniki, stres, utrata kogoś, środki chemiczne.

W tych podziałach wyróżniamy:

• Depresja/ Choroba afektywna jednobiegunowa - D/Zespół depresyjny:

• Endogenna - gdy są zaburzenia mediatorów, nasila się jesienią i wiosną, ciężka choroba, leczenie farmakologiczne.

• Egzogenna - musi być dłużej utrzymujący się i nasilający stan. Stosujemy psychoterapię i farmakologię.

Objawy osiowe depresji:

• spadek bądź wzrost masy ciała

• spadek lub brak zainteresowania seksem

• wrażenie ciągłego zmęczenia

• przygnębienie i obniżenie nastroju panujące przez większość dnia

• utrata zainteresowania czynnościami które do tej pory sprawiały przyjemność

• trudności z zasypianiem, bezsenność, lub nadmierna senność, chęć przesypiania całych dni

• poczucie niskiej wartości, winy, beznadziei

• trudności z koncentracją, zapamiętywaniem

• niechęć do życia, myśli samobójcze, podejmowanie prób samobójczych

Lub można wersję skrótową:

• Zaburzenia afektu (nastroju) - kliniczne niezależne od sytuacji obniżenie nastroju,

• Zaburzenie napędu (spowolnienie, brak) - obniżenie napędu psychoruchowego aż do jego zaniku,

• Zab.emocjonalne ilościowe (spłycenie emocji społecznych) jakościowe (lęk, smutek, poczucie winy, bezwartościowości),

• Zab.somatyczne - zab.snu, bóle głowy, utrata łaknienia, zaburzenia biochemii w mózgu itp.,

• Zaburz. poznawcze ilościowe (wiąże się ze spowolnieniem procesów poznawczych), jakościowe (pogarsza się sprawność psychiczna i pojawiają się urojenia depresyjne, błędne sądy). Tu pojawia się poczucie winy, grzeszności, brak spójności.

• Kiedy połączy się depresja z manią powstaje CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA!!!!

• Mania/ Choroba Afektywna jednobiegunowa - M/ Zespół maniakalny:

• Silne pobudzenie,

• Aktywność,

• Wizje,

• Słomiany zapał,

• Koszty materialne manii najczęściej ponosi rodzina.

Objawy osiowe manii:

• Kliniczne podwyższenie nastroju,

• Podwyższenie napędu psychoruchowego aż do szału maniakalnego

• Obniżone zapotrzebowanie na sen (chorzy mogą dobrze, długo funkcjonować bez snu bez widocznych objawów). Znacząco podnosi się próg wytrzymałości na ból. Samopoczucie chorego jest przerażająco „świetne”. Po wyjściu z manii organizm jest bardzo rozregulowany wskutek przeciążenia organizmu,

• Zaburzenia emocjonalne-ilościowe (napór uczuć, większa ilość) pojawia się euforia (dominuje poczucie szczęścia, nie zawsze; dysforia (nastrój gniewny - zawsze). Lęk jest nietypowy,

• Urojenia wielkościowe - poczucie wyjątkowości, czasem urojenia posłannictwa. Zdarzają się też urojenia prześladowcze, (wydaje się, że świat staje przeciw choremu), brak krytycyzmu, urojenia trwają krótko, uruchamiają się pozytywne wspomnienia zacierając negatywne.

• Psychoza/ Zespół paranoidalny:

Występują objawy psychotyczne!!!

• Endogenna - leczymy farmakologią + psychoterapią,

• Egzogenną - leczymy psychoterapią i farmakologią.

(Kolejność jest ważna!!! Tam gdzie jest farmakologia pierwsza, to znaczy, że jest ona podstawowym sposobem leczenia, natomiast psychoterapia jest tylko wspomaganiem, tam gdzie odwrotnie to jest odwrotnie )

• SCH/ Schizofrenia/ (jakby rak umysłu, nie mózgu!!!):

• WYŁĄCZNIE ENDOGENNA!!!

• Bardzo ciężka choroba,

• Ludzie dostają najczęściej choroby psychicznej podczas uruchomienia się reakcji spustowej uruchomieniu się choroby - zawsze endogennej!

Objawy osiowe schizofrenii:

• Autyzm - polega on na znacznej przewadze zainteresowania się chorego swoimi przeżyciami wewnętrznymi i na postępującej utracie istotnego kontaktu ze światem zewnętrznym. Chory żyje swoimi pragnieniami i lękami, swoją wyobraźnią. Zamyka się w sobie. Autyzm jest zaburzeniem komunikacji międzyludzkiej.

• Zmiany w sferze uczuć - polegają na obniżeniu (lub raczej rozszczepieniu) uczuciowości wyższej, zobojętnienie uczuciowości wyższej, utrata związków uczuciowych z innymi ludźmi i uczucie pustki emocjonalnej. Chorego cechuje chłód uczuciowy, obojętność, sztywność uczuciowa. Płacz chorego nie wzrusza, a śmiech nie rozwesela, w wyrażaniu przez niego uczuć jest pewna sztuczność, nieszczerość, zanika zdolność modulowania uczuć.

• Rozszczepienie osobowości, dochodzące w dalszym nasileniu do rozpadu struktury osobowości: rozkojarzenie myślenia, paratymia - niedostosowanie reakcji uczuciowej do treści wypowiedzi, paramimia - zaburzenia ekspresji mimicznej, ambiwalencja - dwuwartościowość uczuć, czyli jednocześnie występują sprzeczne uczucia, ambisentencja - występowanie sprzecznych dążeń.

DEFEKT SCHIZOFRENICZNY - Schizofrenia powoduje wielkie spustoszenie w psychice człowieka. W artykule Jak rozwija się schizofrenia, który opublikowałem tydzień temu na PSYCHICE.net - wspomniałem o porównaniu rozwijania się schizofrenii do pożaru.


"Wyobraźcie sobie pożar, który w pierwszej fazie wybucha - w drugiej pali się spokojnie - w trzeciej gaśnie - pozostawiając po sobie popioły, zgliszcza i zniszczenia."

To, co zostawia po sobie schizofrenia nazywane jest często „defektem schizofrenicznym”. Jest to trwała zmiana osobowości człowieka - po przebytej schizofrenii.

Osoby, które przeszły schizofrenię mogą być drażliwe, oziębłe uczuciowo, nieufne.
Mogą izolować się od ludzi i zagłębiać się we własnym świecie.

Bądź też zupełnie na odwrót: jako posłannicy - będą udzielać się społecznie - aż nadto.

Kępiński uważa, że nazwa „defekt schizofreniczny” - nie do końca oddaje charakter tej zmiany osobowości, ponieważ samo słowo „defekt” sugeruje jakiś ubytek czy wadę. W istocie jednak „defekt” ten może uzewnętrzniać się w prawdziwie altruistycznych przedsięwzięciach, które społecznie są pochwalane, aprobowane i wynagradzane.
Ludzie po przebytej schizofrenii mogą czuć, że żyją po to - aby budować, tworzyć i rozwijać kontakty - aby służyć jakiemuś wyższemu Celowi. Jednocześnie zawsze będą oddawać coś w zamian - a mianowicie samego siebie, swoje radości, uczucia, emocje. Prawdziwe międzyludzkie ciepłe więzi będą cierpiały z powodu konieczności budowania więzi służących Celowi. Osoby takie mogą stać się WIELKIMI SPOŁECZNIKAMI.

Czasami defekt schizofreniczny jest bardzo dyskretny. Wręcz niedostrzegalny „gołym okiem”, często wymyka się rutynowym badaniom psychiatrycznym.

Przejawia on się jednak w 3 sferach:

1) Dynamika życiowa - oczywiście obniża się. Inni ludzie, którzy obserwują osobę po przebytej chorobie, widzą, że coś się w niej „załamało”, że wygasło w niej życie. Taka osoba wydaje się już żyć - tylko dlatego, że ma obowiązki do wypełnienia, czy misję. Nie raduje się życiem. Nie cieszy się, że słońce wstaje i zaczyna się nowy dzień, nie raduje się pięknem zachodzącego słońca i szeroką gamą kolorów, jakie wówczas pojawiają się na niebie. Nie czuje Chwili, przestaje być wrażliwa na muzykę, dźwięki. Osoba taka jest jakby „ospała” - z tym, że „nie śnią jej się ani koszmary ani przyjemne sny”. Nie marzy. Jest jakby w innym świecie.

2) Stosunek do ludzi - osoba taka jest nieufna, podejrzliwa, izoluje się emocjonalnie.

Ma jednakową twarz dla każdego. Bliscy skarżą się, że osoba ta zdystansowała się od nich, że nie wdaje się w związki emocjonalne, natomiast dalsi znajomi - uważają, że osoba taka stała się bardziej życzliwa, bardziej seredczna.

Przedchorobowe związki uczuciowe są zniekształcone.

3) Wzrost drażliwości, imulsywności, nieadekwatnego reagowania emocjonalnego. Osoba po przebytej schizofrenii może mieć bardzo zmienne nastroje, będą przeważać u niej reakcje negatywne, kontakt ze światem będzie dla nich czymś nieprzyjemnym, przykrym.

Osoba, która przeszła schizofrenię - nie jest już tą samą osobą, którą była wcześniej. Jej psychika nosi "defekt schizofreniczny".

• Inne.

Podział osobowości:

1. Hipochondryczna:

1. Symptomy:

1. Nadmierne zainteresowanie własnym ciałem i jego funkcjonowaniem,

2. Fizyczne doznania nie znajdujące uzasadnienia w chorobach,

3. Objawy ze strony układu trawiennego, oddechowego, krążenia, zaburzeń snu, łaknienia i dolegliwości bólowe.

2. Reakcja na stres i stosowane mechanizmy obronne:

1. Somatyzacja - stos różnych objawów ze strony ciała,

2. Wyparcie,

3. Racjonalizacja.

3. Nastrój i rodzaj kontroli emocji:

1. Osoby napięte,

2. Nerwicowe,

3. Pesymistyczne,

4. Tendencje do umartwiania się wszystkim,

5. Uczucie poirytowania,

6. Nadmierne kontrolowanie emocji,

7. Poczucie nieszczęścia, alienacji, bezradności.

4. Potrzeby i sposób postrzegania ludzi:

1. Potrzeba zależności, bierności, skupiania na sobie uwagi, miłości, współczucia, wsparcia,

2. Mogą żywić wrogość wobec ludzi, którzy nie dostrzegają ich objawów,

3. Manipulują ludźmi przez chorobę,

4. W związkach są bierno-zależni,

5. Brak głębokich związków emocjonalnych,

6. W kontaktach interpersonalnych skrępowani i nieśmiali,

7. Skłonni do wycofywania się i izolacji,

8. Przewrażliwieni, podejrzliwi, nieufni,

9. Nie biorą odpowiedzialności za swoje zachowanie z powodu bierno-zależnego trybu życia.

5. Wgląd i obraz samego siebie:

1. Brak wglądu w swoje problemy,

2. Poczucie mniejszej wartości,

3. Brak samoakceptacji,

4. Brak zdecydowania nawet w codziennych sprawach,

5. Przestrzeganie norm społecznych jest dla nich ważne, i wymagają tego od siebie i innych,

6. Podatność na terapie:

1. Bardzo mała,

2. Psychoterapia jest nieskuteczna.

2. Histeryk:

1. Symptomy:

1. Cała gama objawów fizycznych ze strony układów krążenia, trawienia, bólów i kołatania serca, migreny, omdlenia,

2. Duszności, nudności,

3. Niedowłady, ataki podobne do epilepsji (spektakularne, starannie dobierane miejsce gdzie ma upaść etc.),

4. Dolegliwości znane nasilają się pod wpływem stresu,

2. Reakcja na stres i stosowane mechanizmy obronne:

1. Wyparcie,

2. Zaprzeczenie,

3. Projekcja,

4. Racjonalizacja,

5. Regresja,

6. Izolacja,

7. Silna deformacja spostrzegania rzeczywistości i własnych problemów,

8. Role mechanizmów obronnych przejmują objawy fizyczne pojawiające się w sytuacjach trudnych,

9. Unikają odpowiedzialności i podejmowania decyzji,

10. Manipulacja osobami bliskimi.

3. Nastrój i rodzaj kontroli emocji:

1. Słaba kontrola emocjonalna,

2. Duża labilność emocjonalna,

3. Często niezadowoleni, tłumaczący miłość agresja,

4. Kontrolują emocje negatywne, ale w sposób niewystarczający,

5. Egoistyczni,

4. Potrzeby i sposób postrzegania ludzi:

1. Potrzeba zauważenia, akceptacji, miłości, współczucia, zainteresowania, skupiania na sobie uwagi,

2. Domagają się zaspokajania w trybie natychmiastowym potrzeb,

3. Manipulacja ludźmi,

4. Gdy nie zaspokaja się ich potrzeb reagują agresją,

5. Są bardzo zależni ale nie akceptują tego,

6. Ekstrawertyczni ale ich kontakty są płytkie i powierzchowne,

7. Domagają się bezwarunkowej akceptacji,

8. Posiadają potrzebę przekonywania innych, że są bardzo logiczni.

5. Wgląd i obraz samego siebie, sposób podejmowania decyzji:

1. Bardzo słaby wgląd w swoje problemy i siebie,

2. Tendencja do pozytywnej autokreacji,

3. Uważają się za osoby odpowiedzialne,

4. Posiadają wyidealizowany obraz samego siebie,

5. Manifestują akceptacje siebie, ale u jej podłoża leży poczucie niskiej wartości.

6. Uważają się za osoby przestrzegające norm społecznych,

7. Postrzegani są przez ludzi jako histeryczni, nieodpowiedzialni, egoistyczni.

6. Podatność na terapie:

1. Bardzo mała, trudno się poddają terapii,

2. Spostrzegają siebie jako normalnych, bez wad, preferują medyczne wyjaśnienie swoich objawów.

3. Osobowość zdradzające objawy depresji - nie osobowość depresyjna bo takiej nie ma!!!

1. Symptomy:

1. Zaburzenie snu,

2. Zawroty głowy,

3. Osłabienie,

4. Pogrążanie się w myślach,

5. Mała aktywność fizyczna,

6. Zmęczenie,

7. Bierność,

8. Znużenie,

9. Jadłowstręt,

10. Utrata wagi ciała,

11. Bóle serca.

2. Reakcja na stres i stosowane mechanizmy obronne:

1. Wysoka tolerancja na stres,

2. Znoszą długotrwałe sytuacje trudne,

3. Izolacja.

3. Nastrój i rodzaj kontroli emocji:

1. Silna kontrola emocji,

2. Trudności z ekspresją uczuć,

3. Smutek,

4. Wyjałowienie,

5. Słabość,

6. Poczucie nieszczęścia,

7. Utrata inicjatyw,

8. Umartwianie się,

9. Brak zaangażowania,

10. Skłonność do zaprzeczania,

11. Okresowe lęki,

12. Krańcowy pesymizm jeżeli chodzi o świat i swoje problemy,

13. Poczucie winy.

4. Potrzeby i sposób postrzegania ludzi:

1. Introwertycy,

2. Nieśmiali z płcią przeciwną,

3. Nieśmiali w sytuacjach społecznych,

4. Unikają społecznego zaangażowania,

5. Mają poczucie nieprzystosowania społecznego,

6. Mają silna potrzebę akceptacji społecznej, miłości,

7. Bierno-zależni,

8. Brak istotnych związków z poczucia rozpaczy i bezwartościowości.

5. Wgląd i obraz samego siebie, sposób podejmowania decyzji:

1. Są trapione przez wątpliwości co do siebie,

2. Mają poczucie nieprzystosowania społecznego,

3. Brak wglądu we własne zachowanie, widzą tylko negatywy,

4. Sfrustrowani z powodu swoich braków zdolności i negatywnych cech,

5. Wzmożony samokrytycyzm,

6. Trudności wypełniania obowiązków i ról społecznych,

7. Zależy im na przestrzeganiu zasad i norm społecznych.

6. Podatność na terapie:

1. Są zdolne tolerować dużą ilość dyskomfortu, dlatego są niechętne do zmian,

2. Nie przyjmują psychologicznych wyjaśnień ich problemów,

3. Poddają się terapii przy ekstremalnym dyskomforcie.

4. Osobowość o charakterze maniakalnym - nie maniakalna!!!!

1. Symptomy:

1. Silny napęd życiowy,

2. Poczucie siły, wiara w zmianę świata,

2. Reakcja na stres i stosowane mechanizmy obronne:

1. Bardzo odporni na sytuacje stresowe i trudne.

3. Nastrój i rodzaj kontroli emocji:

1. Nastrój podwyższony, w pełni optymistyczny, nie przyjmujący rzeczywistości która zakłócałaby ich samopoczucie,

2. Dobra kontrola emocjonalna,

4. Potrzeby i sposób postrzegania ludzi:

1. Silna potrzeba osiągnięć,

2. Potrzeba skupiania na sobie uwagi,

3. Natychmiastowego zaspokajania potrzeb,

4. Gdy napotykają przeszkody reagują agresją,

5. Egocentryczni z bardzo wysoką samooceną,

6. Wiele zainteresowań,

7. Słomiany zapał,

8. Bardzo nieefektywni,

9. Liczne przypadkowe kontakty interpersonalne,

10. Lęk przed zaangażowaniem emocjonalnym.

5. Wgląd i obraz samego siebie, sposób podejmowania decyzji:

1. Zaburzony wgląd w samego siebie,

2. Bezkrytycyzm,

3. Przekonanie o końskim zdrowiu i mega sile,

4. Niedostrzeganie problemów i trudności,

5. Działania nieplanowane,

6. Podejmowanie pochopnych decyzji,

7. Nie przestrzegają norm i zasad społecznych, czują się wyjątkowi,

8. Nie mają wyczucia taktu i grzeczności,

9. Lekceważący stosunek do otoczenia,

10. Brak poczucia dystansu w sytuacjach przeszkody, wybuchy agresji.

6. Podatność na terapie:

1. Mają tendencję do przedwczesnego kończenia terapii,

2. Wrodzy w stosunku do terapeutów, prezentują agresję emocjonalna.

1

---