1. Wprowadzenie - pojęcie i rodzaje ONO

Ostra niewydolność oddechowa (ONO) to stan, w którym układ oddechowy nie może zapewnić prawidłowej wymiany gazowej.

Według klasycznego schematu ONO można podzielić na dwa typy:

• postać obturacyjną spowodowaną zwężeniem dróg oddechowych,

• postać nieobturacyjną, w której wyróżnia się:

- postać restrykcyjną (upośledzenie elastyczności płuc lub klatki piersiowej),

- postać hiopodynamiczną (pierwotne lub wtórne upośledzenie czynności mięśni oddechowych na skutek chorób układu nerwowego).

Według innego podziału ONO dzieli się na:

• Typ I (niewydolność miąższowa) występuje w stanach klinicznych, którym towarzyszy ostre uszkodzenie płuc. Do takich stanów należą m.in. wstrząs oraz ostre zapalenie trzustki. ALI w swej najbardziej nasilonej postaci występuje w ARDS.

• Typ II (niewydolność wentylacyjna), do którego zalicza się ww. postacie ONO.

2. Przyczyny ostrej niewydolności płucnej

Przyczyny niewydolności płuc dzielimy na płucne i pozapłucne. Wśród płucnych, niewydolność mogą wywołać: zapalenie płuc, uraz klatki piersiowej, oddychanie dymem

i toksynami, podtopienie, aspiracja treści żołądkowych.

Wśród przyczyn pozapłucnych wyróżniamy: sepsę, wstrząs, oparzenia, urazy, ostre zapalenie trzustki, rzucawkę, nadciśnienie śródczaszkowe.

3. Objawy kliniczne ONO

Najczęstszymi objawami ostrej niewydolności oddechowej są: tachypnoë >35/min, praca dodatkowych mięśni oddechowych, widoczna ruchomość skrzydełek nosa, duszność, niepokój, pobudzenie, zaburzenia świadomości, sinica, wzrost częstotliwości AS i CTK, w badaniu równowagi kwasowo-zasodowej stwierdza się: hipoksemię, hierkampię i kwasicę.

4. Rozpoznawanie ONO

Wnikliwa i stała obserwacja chorych, szczególnie tych z dużym ryzykiem wystąpienia ALI, ma istotne znaczenie dla wczesnego rozpoznania ONO.

Podstawowym badaniem potwierdzającym rozpoznanie ONO, a zarazem służącym do monitorowania leczenia, jest badanie RKZ (równowagi kwasowo-zasadowej). Pomocniczce jest badanie radiologiczne płuc oraz tzw. „prosta spirometria”.

Na podstawie badania RKZ ostrą niewydolność oddechową rozpoznaje się, gdy:

• ciśnienie parcjalne tlenu we krwi (PaO2) wynosi < 50 mm Hg (6,7 kPa) podczas oddychania powietrzem atmosferycznym,

• ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi (PaCO2) wynosi > 55 mm Hg,

• pH < 7,2

W monitorowaniu chorego z ONO niezwykle przydatna staje się pulsoksymetia, za pomocą, której można ocenić poziom wysycenia hemoglobiny tlenem.

5. Leczenie ONO

Szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia przyczynowego ma decydujący wpływ na przeżycie chorego.

Rozpoznanie ONO jest równoznaczne z zastosowaniem kontrolowanej wentylacji mechanicznej (respiratora). Wskazania do sztucznej wentylacji mechanicznej należy rozważyć w przypadku braku poprawy stanu chorego po włączeniu takich działań terapeutycznych, jak tlenoterapia i fizykoterapia. Trzeba jednak pamiętać, że taki sposób postępowania nie zastępuje leczenia przyczynowego, a jedynie je umożliwia.

6. Zespół ostrych zaburzeń oddechowych (ARDS)

ARDS może wystąpić w różnych stanach klinicznych. Szczególnie często stwierdza się go w przebiegu zakażenia i zachłyśnięcia kwaśną treścią żołądkową.

Kryteria rozpoznania ARDS są następujące:

• hipoksemia - stwierdzana gdy indeks tlenowy spadnie poniżej 200 (PaO2/FiO2<200),

• obustronne nacieczenia w obrazie radiologicznym płuc,

• prawidłowe ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej (brak objawów klinicznych kardiogennego obrzęku płuc).

Pomimo różnej etiologii zespołu zasady leczenia są podobne jak w ONO. Podstawowym sposobem leczenia jest stosowanie wentylacji mechanicznej w celu zapewnienia prawidłowej wymiany gazowej. Podejmowane są również próby zastosowania różnych środków farmakologicznych. Szczególną uwagę należy poświęcić na zapobieganie powikłaniom.

Na obecną chwilę, nie ma ustalonego schematu leczenia zespołu ARDS. Jest to leczenie kompleksowe, w którym patologia płuca wysuwa się na pierwsze miejsce.

7. Pielęgnowanie pacjenta z ONO

Tlen jest niezbędny do utrzymania procesów życiowych w organizmie. Zaburzenia w zakresie utlenowania tkanek i narządów stanowią stan bezpośredniego zagrożenia życia. Nakładają one na pielęgniarkę opiekują­cą się pacjentem z ostra niewydolnością oddechowa obowiązek holistycz­nego i profesjonalnego monitorowania, pielęgnowania oraz współdziałania w procesie leczenia i rehabilitacji. Ocena stanu pacjenta, sprawności sprzętu i aparatury, czynników ryzyka i zagrożeń, uwzględniająca stosowa­ną metodę leczenia, jest podstawą wszelkich interwencji pielęgniarskich; stanowi pierwszy etap procesu pielęgnowania. Ocena musi być dokonywa­na przez pielęgniarkę zawsze przed rozpoczęciem dyżuru, przed wykona­niem i po wykonaniu zaplanowanych interwencji pielęgniarskich, po zastosowaniu zmian w procesie leczenia lub w sytuacji nagłej zmiany stanu ogólnego pacjenta.

W ocenie stanu chorego pielęgniarka powinna uwzględnić:

• stopień nasilenia danej cechy lub objawu;

• częstość występowania objawów patologicznych i zaburzeń;

• kierunek przebiegu zmian;

• hierarchię ważności poszczególnych cech lub objawów.

W ocenie sytuacji zdrowotnej pacjenta należy uwzględnić:

• czynniki predysponujące do rozwoju ostrej niewydolności oddecho­wej: choroby i zmiany patologiczne w obrębie tkanki płucnej,

• ogólny stan zdrowia pacjenta, stan poszczególnych układów, a w szczególności:

- stan świadomości: ilościowe i jakościowe zaburzenia przytomności,

- stan układu oddechowego,

Gdy u chorego zachowany jest oddech spontaniczny, należy ocenić:

• liczbę oddechów na minutę, głębokość, rytm oddechowy, występowanie oddechu patologicznego,

• udział dodatkowych mięśni oddechowych, wysiłek oddechowy, niepokój, lęk, pobudzenie psychoruchowe,

• poziom tlenoterapii w l/min, czas stosowania tlenoterapii, techniki tlenoterapii,

• charakter kaszlu (nieefektywny, produktywny, bolesny),

• objawy toksycznego działania tlenu: ból za mostkiem, nasilony kaszel, przyspieszenie oddechu, obniżone PaCO2, niespowodowane zmianą stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej, spadek pojemności i podatności płuc.

Podczas prowadzenia wentylacji mechanicznej należy ocenić:

• stosowany tryb wentylacji (oddech kontrolowany, wspomagany, spontaniczny),

• obecność sztucznej drogi oddechowej (rurka tracheotomijna bądź intubacyjna) i jej właściwości: rozmiar rurki, pewność umocowania, poziom umieszczenia rurki intubacyjnej przy linii warg przeciętnie kobiety 21 cm, mężczyźni 23 cm) lub nosa, ciśnienie w mankiecie rurki intubacyjnej (norma do 25 mm Hg = 3,3 kPa),

• reakcję na prowadzenie sztucznej wentylacji (stopień relaksacji pacjenta, kaszel, krztuszenie się, barwa skóry),

• objawy możliwych do wystąpienia powikłań wentylacji mechanicznej: brak lub osłabienie szmerów oddechowych nad polami płucnymi, ostry ból w klatce piersiowej, odma podskórna, przesunięcie tchawicy,

• stopień zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego:

- ryzyko awarii respiratora, dopływ gazów medycznych (brak tlenu), zasilania prądem,

- ryzyko urazu fizycznego spowodowanego splątaniem (wypadnięcie z łóżka, rozintubowanie się) i/lub pobudzeniem psychoruchowym pacjenta).

Niezależnie od sposobu oddychania należy ocenić:

• charakter wydzieliny z dróg oddechowych: barwa, konsystencja, ilość oraz zapach,

• szmery oddechowe: oceniane przez osłuchiwanie i porównanie prawego górnego

i dolnego płata płuc.

Egzogenne czynniki ryzyka zakażeń dróg oddechowych. Aby nie dopuścić do wniknięcia drobnoustrojów chorobotwórczych z zewnątrz należy sprawdzić takie elementy jak:

• data wymiany obwodu oddechowego respiratora (rury, filtr, łączniki, zastawki),

• data wymiany nawilżacza czynnego w obwodzie oddechowym respiratora lub biernego (wymiennik ciepła i wilgotności),

• data wymiany zamkniętego systemu odsysania (cewnik Trach-care) lub układu otwartego (zbiornik, dreny) do odsysania wydzieliny z drzewa oskrzelowego,

• stan zabezpieczenia przed infekcją worka samorozprężalnego,

• data wymiany zestawu do tlenoterapii.

Należy również ocenić:

• sprawność działania respiratora i innego sprzętu medycznego:

- szczelność układu oddechowego, brak zbędnych przedmiotów na respiratorze i w jego pobliżu, właściwe umocowanie rur re­spiratora (wiszą swobodnie, nie pociągają, nie załamują się), brak skroplonej pary wodnej w rurach, właściwe nawilżanie powietrza wdechowego, odpowiednie ustawienia granic alarmów, ich włą­czenie, sprawność działania ssaka,

- zgodność zleconych przez lekarza i realizowanych nastawień respiratora,

• skuteczność wentylacji na podstawie interpretacji wyników pulsoksymetrii, kapnometrii i gazometrii.

Informacje dotyczące sytuacji pacjenta, uzyskane podczas etapu oceniania, wymagają wnikliwej analizy i wyciągania wniosków; są one następnie podstawą formułowania diagnozy pielęgniarskiej.

8. Przykładowy model opieki pielęgniarskiej mający zastosowanie w ONO

Problem zdrowotny I

Ryzyko nieskutecznego oczyszczania dróg oddechowych.

Cechy charakterystyczne:

- nieefektywny kaszel,

- brak zdolności odkrztuszania.

Czynniki wywołujące:

- związane z powadzonym leczeniem: stosowane leki (narkotyczne, uspakajające, p/bólowe), znieczulenie ogólne i przewodowe, osłabienie odruchu kaszlowego,

- sytuacyjne: zabieg chirurgiczny, uraz, ból, lęk, zaburzenia przytom­ności, nieprawidłowe ułożenie, zastosowanie sztucznej drogi od­dechowej.

Cel opieki: drogi oddechowe pacjenta bez zalegającej wydzieliny.

Wskaźniki: brak dodatkowych szmerów oddechowych, objawów niedrożności dróg oddechowych (niepokój, lek): występuje efektywny

kaszel u pacjentów oddychających spontanicznie.

Plan działania:

• Analiza potencjalnych przyczyn zalegania wydzieliny w drogach oddechowych i ich eliminacja w miarę możliwości.

• Osłuchiwanie płuc w celu oceny zalegania wydzieliny w drzewie tchawiczo-

-oskrzelowym, zgodnie z ustalonym planem działania.

• Obserwowanie chorego w kierunku wystąpienia wczesnych objawów niedrożności dróg oddechowych (niepokój, lęk).

• Toaleta drzewa tchawiczo-oskrzelowego u pacjentów ze sztuczną drogą oddechową wg przyjętej procedury w razie potrzeby.

• Utrzymanie właściwej temperatury powietrza i wilgotności gazów oddechowych.

• U pacjentów oddychających samodzielnie:

- nauczanie efektywnego kaszlu — głębokie, powolne oddychanie torem brzusznym w pozycji półwysokiej, na ile to możliwe, wstrzymanie powietrza na 3-5 s, następnie powolny wydech przez usta; przy kolejnym wydechu wymuszenie kaszlu z głębi klatki piersiowej (a nie gardła czy krtani),

- nakłanianie chorego do efektywnego kaszlu w czasie działania leków przeciwbólowych, przy zachowanym optymalnym pozio­mie świadomości i wydolności fizycznej, zastosowanie ochrony w przypadku bolesności ran brzucha lub klatki piersiowej (poduszka, dłonie),

- zapewnienie wsparcia emocjonalnego podczas prób efek­tywnego kaszlu, bycie przy pacjencie, wyjaśnienie znaczenia kaszlu,

- zapewnienie właściwego nawodnienia organizmu i optymalnej wilgotności powietrza wdechowego.

Problem zdrowotny II

Nieefektywne oddychanie (zaburzenie cech oddechu) przejawiające się epizodami hiperwentycacji.

Cechy charakterystyczne:

- zaburzenia oddychania (liczba oddechów na minutę, głębokość oraz rytm),

- zaburzenia tętna ( liczba uderzeń tętna na minutę, rytm oraz napięcie).

Czynniki wywołujące: związane ze strachem, bólem, aktywnością fizyczną.

Cel opieki: pacjent oddychający w sposób adekwatny do zapo­trzebowania energetycznego organizmu.

Wskaźniki: liczba oddechów, głębokość i rytm oddechowy w normie: przyczyny zaburzeń oddychania są wyeliminowane lub pacjent umie sobie z nimi radzić.

Plan działania:

• Ocena i analiza potencjalnych przyczyn odczuwania strachu, bólu, nietolerancji aktywności fizycznej.

• Eliminacja lub zmniejszenie poczucia strachu:

- ustalenie przyczyny strachu i jej eliminacja, jeżeli to możliwe,

- zapewnienie o stałej trosce i dbałości o bezpieczeństwo pa­cjenta,

- odwrócenie myśli pacjenta od poczucia strachu, koncentracja na innych czynnościach, nawiązanie kontaktu wzrokowego i na­kłanianie do wspólnego, spokojnego oddychania,

• Eliminacja lub zmniejszenie odczuwania bólu:

- ustalenie przyczyny bólu, lokalizacja miejsca wywołującego dyskomfort,

- zastosowanie niefarmakologicznych metod likwidacji bólu w zależności od potrzeb i możliwości (techniki relaksacji, masaż, stosowanie ciepła lub zimna, odwracanie uwagi od bólu),

- zachęcanie do koncentracji na sposobie oddychania,

- bycie z pacjentem, poinformowanie o konieczności powolnego i spokojnego oddychania.

• Zachęcanie do świadomej kontroli sposobu oddychania podczas ćwiczeń lub innych rodzajów aktywności fizycznej (oddech spokojny, torem brzusznym).

• Wyjaśnianie, że hiperwentylacja, niezależnie od jej przyczyny, może być eliminowana poprzez świadomą kontrolę sposobu od­dychania.

Problem zdrowotny III

Zaburzona komunikacja werbalna.

Cechy charakterystyczne:

- niemożliwość wypowiadania słów, przy zachowanej zdolności rozumienia innych.

Czynniki wywołujące:

- związane z leczeniem: intubacja dotchawicza, tracheotomia (laryngektomia), zabieg chirurgiczny w obrębie twarzoczaszki, ból, leki anestetyczne,

- sytuacyjne: lęk, strach, zmęczenie, złość, bariera językowa, brak prywatności, zanik pamięci świeżej, niesprawny aparat słuchowy bądź brak.

Cel opieki: nawiązanie kontaktu pozawerbalnego i podtrzymanie go.

Wskaźniki: pacjent potrafi wyrazić swoje potrzeby, nie wykazuje frustracji z powodu trudności w komunikacji.

Plan działania:

• Nawiązywanie kontaktu z pacjentem przez informowane w sposób jasny, zrozumiały: mówienie krótkimi zdaniami, dotyk (ciepłe ręce).

• Zapewnianie, że trudności w komunikacji są przejściowe (intubacja)

jeżeli taka jest prawda.

• Dostarczenie zastępczych środków komunikacji i nauczanie korzystania z nich: długopis i papier, litery alfabetu, określenie znaczenia poszczególnych gestów: znaki rękoma, skinienia głowy, uścisk dłoni, zamykanie powiek na „tak", przygotowanie kartek z wypisanymi najczęściej używanymi wyrażeniami, np. „chce pić”, „boli mnie głowa”.

• Zachęcanie pacjenta do gestykulacji, używania mimiki, pokazywania palcem, ręką.

• Unikanie rozmów o pacjencie w jego obecności, nieużywanie terminologii medycznej.

• Mówienie do pacjenta w sposób naturalny, bez zmiany intonacji, zdrobnień itp.

umieszczenie dzionka w zasięgu ręki pacjenta i wyjaśnienie jak z niego korzystać.

• Nauczenie rodziny kontaktu z chorym: pozyskanie rodziny do pielęgnacji.

9. Fizykoterapia

• Drenaż ułożeniowy (uniesienie górnej połowy ciała u pacjentów po operacjach, u chorych wentylowanych respiratorem z patologią jednego płuca - ułożenie na boku - gorsze płuco ma być wyżej), oklepywanie, masaż wibracyjny.

• Ćwiczenia oddechowe - dmuchanie w butelkę z wodą, nauka oddychania przeponą, zachęcanie do kaszlu, nebulizacja, odsysanie treści żołądkowej i poprawa perystaltyki, obniżanie temperatury ciała.

10. Toaleta drzewa oskrzelowego u chorego ze sztuczną drogą oddechową.

Procedura postępowania pielęgniarskiego.

Zabieg ten polega na mechanicznym usunięciu wydzielin i innych treści zalegających w drogach oddechowych pacjenta ze sztuczną drogą oddechową.

Cel opieki:

- ułatwienie oddychania,

- utrzymanie drożności dróg oddechowych,

- utrzymanie lub poprawa czynności płuc,

- zapobieganie infekcjom dróg oddechowych,

- zapobieganie niedodmie.

Częstotliwość wykonywania:

- zawsze wtedy, gdy istnieją kliniczne wskazania do wykonania zabiegu (objawy niedrożności dróg oddechowych).

- minimalna niezbędna do utrzymania drożności drogi oddechowej.

Wskazania:

- Upośledzona drożność dróg oddechowych:

• rzęszenia stwierdzane osłuchowo lub głośne,

• wzrost szczytowego ciśnienia wdechowego lub spadek objętości oddechowej przy prowadzeniu sztucznej wentylacji,

• zmiany w przebiegu krzywej ciśnienia lub przepływu na monitorze respiratora,

• zauważalna obecność wydzieliny w rurce lub w obwodzie oddechowym respiratora,

• widoczny udział dodatkowych mięśni oddechowych w oddychaniu,

• utrudnione usuwanie zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych,

• zmiany w wynikach badania gazometrycznego.

- Konieczność pobrania wydzieliny do badania bakteriologicznego bądź cytologicznego.

- Konieczność utrzymania drożności sztucznej drogi oddechowej.

Przeciwwskazania:

- brak wskazań do wykonania zabiegu,

- brak bezwzględnych p/wskazań do wykonania zabiegu.

Niebezpieczeństwa:

- niedotlenienie,

- stadek lub wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie akcji serca,

- uraz błony śluzowej dróg oddechowych,

- infekcja dróg oddechowych,

- zatrzymanie oddychania, skurcz oskrzeli,

- wzrost ciśnienia śródczaszkowego,

- zaburzenia w pracy respiratora.

Przebieg toalety drzewa oskrzelowego

Przygotowanie sprzętu:

- sprawny ssak [siła ssania 120-150 mm Hg (16,0-20,0 kPa) u doros­łych], [100-120 mm Hg (l3.3-16,0 kPa) u dzieci], zestaw drenów i pojemnik;

- cewniki do odsysania (jałowe, o średnicy nie większej niż ½ wewnętrznej średnicy rurki intubacyjnej lub tracheotomijnej, ślepo zakończone, z bocznymi otworami lub z zakrzywionym końcem do odsysania wydzieliny z poszczególnych oskrzeli głównych), ewen­tualnie cewnik Trach-care przeznaczony do wielokrotnego użytku (zamknięty system odsysania);

- jałowe rękawiczki;

- worek samorozprężalny podłączony do źródła tlenu z reduktorem;

- stetoskop;

- ewentualnie jałowa strzykawka z jałowym 0,9% NaCl (dotychczas brak jest badań potwierdzających skuteczność rozrzedzania zalegają­cej wydzieliny wlewkami z 0,9% NaCl, istnieją natomiast doniesienia o potencjalnych niebezpieczeństwach takiego postępowania: ryzyko infekcji, skurcz oskrzeli, spadek PaO₂);

- maska na twarz, ewentualnie fartuch ochronny.

Przygotowanie pacjenta:

- ustalenie wskazań do odsysania wydzieliny;

- poinformowanie pacjenta o celu i sposobie wykonania zabiegu;

- hiperoksygenacja pacjenta 100% tlenem przez 30 s do l min za pomocą respiratora lub workiem samorozprężalnym podłączonym do źródła tlenu;

- u niektórych pacjentów wskazana hiperwentylacja płuc za pomocą respiratora lub worka samorozprężalnego - zwiększenie liczby oddechów i/lub objętości oddechowej;

- u niektórych pacjentów wskazane rozprężenie płuc za pomocą respiratora (westchnienia) lub worka samorozprężalnego; należy jednakże pamiętać o ewentualnych powikłaniach tych, że działań, takich jak: barotrauma_: wzrost ciśnienia w klatce piersiowej, stymulacja nerwu błędnego (bradykardia);

- podłączenie pacjenta do pulsoksymetru.

Wykonanie:

Otwarty system odsysania - wykonują dwie pielęgniarki.

- mycie, dezynfekcja rąk,

- wyłączenie alarmu respiratora,

- założenie maski na twarz, fartucha i jałowych rękawiczek,

- pielęgniarka asystująca: włącza ssak, łączy dren ssaka z odpowiednio dobranym cewnikiem, podaje go w sposób jałowy pielęgniarce wykonującej, odłącza pacjenta od respiratora, jałowo zabezpiecza końcówki obwodu oddechowego;

- pielęgniarka wykonująca: wprowadza w sposób jałowy, do oporu „niessący” cewnik do rurki intubacyjnej (lub tracheotomijnej), następnie cofa go o kilka milimetrów, uaktywnia ssanie, wycofuje cewnik równomiernie, ruchem obrotowym, odrzuca zużyty cewnik; czas trwania pojedynczego cyklu nie powinien przekraczać 15s ;

- pielęgniarka asystująca: podłącza pacjenta do respiratora, wykonuje hiperoksygenację chorego 100% tlenem za pomocą, respiratora lub worka samorozprężalnego; jeżeli wcześniej ustalono wskazania, przeprowadza hiperwentylację lub rozprężanie płuc poprzez re­spirator lub worek samorozprężalny (4-5 oddechów), osłuchuje pacjenta, oceniając efekt odsysania;

- jeżeli są wskazania: czynności wprowadzania cewnika, odsysania przy użyciu nowych, jałowych cewników, hiperoksygenacji, roz­prężania płuc, oceniania efektów odsysania są powtarzane; brak jest pewnych wyników badań potwierdzających, że wykonywanie rotacji głowy ułatwia usuwanie wydzieliny z poszczególnych oskrzeli głównych;

- obie pielęgniarki porządkują sprzęt, myją i dezynfekują ręce_, włączają alarm na respiratorze, dokumentują wykonanie zabiegu i jego przebieg.

Zamknięć system odsysania Trach-care — wykonuje jedna pielęgniarka.

System ten umożliwia usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych bez konieczności odłączania pacjenta od respiratora. Pozwala to na utrzymanie podczas całego cyklu odsysania zadanej objętości oddechowej, stężenia tlenu w mieszance oddechowej, nastawionych wartości PEEP, a to zmniejsza ryzyko wystąpienia niedotlenienia związanego z odsysaniem. Stosowanie tego systemu odsysania zmniejsza także ryzyko zakażenia personelu i pacjenta.

Parametry pacjenta monitorowane przed zabiegiem toalety drzewa oskrzelowego, w czasie jego trwania i po nim:

- szmery oddechowe;

- utlenowanie organizmu (barwa skóry i błon śluzowych, saturacja);

- oddech: liczba, rytm, głębokość, wysiłek oddechowy;

- parametry hemodynamiczne: tętno. RR, EKG;

- wydzielina z dróg oddechowych: ilość, charakter, zapach, barwa;

- odruch kaszlowy;

- ciśnienie śródczaszkowe, jeśli to możliwe;

- parametry oddechowe (z respiratora).

11. Podsumowanie - uzasadnienie wyboru tematu.

Ostra niewydolność oddechowa (ONO) oraz zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) jest jednym z najczęściej spotykanych problemów w intensywnej terapii. Zbyt późne rozpoznanie tego schorzenia oraz wprowadzenie odpowiedniej pielęgnacji i leczenia prowadzi od nieodwracalnego uszkodzeniem mózgu w skutek niedotlenienia, a wreszcie do zatrzymania oddechu i śmierci. Ponieważ do rozwoju ostrej niewydolności oddechowej może dojść właściwie na każdym oddziale (np. po zabiegu operacyjnym w znieczuleniu ogólnym) tak ważne jest, aby każda pielęgniarka posiadała wiedzę niezbędną do rozpoznania wczesnych i późnych objawów niewydolności oddechowej. Wiedza ta jest niezbędna by móc w porę zapobiec następstwom ostrego niedotlenienia, dlatego zdecydowałam na wybór takiego zagadnienia.

Bibliografia:

1. Anestezjologia i intensywna terapia, L. Wołowicka, D. Dyg, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008r.

2. Zespół ostrej niewydolności oddechowej w intensywnej terapii”, Bigatello L.M., Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2003r.

3. Anestezjologia i intensywna terapia, L. Wołowicka, D. Dyg, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008r.

4. Zapobieganie najczęstszym błędom w intensywnej terapii, C. Marcucci, D.G. Metro, J.R. Kirsch, N.A. Cohen,Wydawnictwo  Medipage, Łódź 2010r.

5. Wybrane zagadnienia postępowania w anestezjologii, D. Koson, E.Mayzner Zawada, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2008r.

L. Wołowicka, D. Dyg, Anestezjologia i intensywna terapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2008r., s. 191.

Tamże, s. 191-192

Bigatello L.M.: Zespół ostrej niewydolności oddechowej w intensywnej terapii”, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2003, s. 56.

L. Wołowicka, D. Dyg, Anestezjologia i intensywna terapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2008r., s. 195.

L. Wołowicka, D. Dyg, Anestezjologia i intensywna terapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2008r., s. 195.

Tamże, s. 196.

C. Marcucci, D.G. Metro, J.R. Kirsch, N.A. Cohen, Zapobieganie najczęstszym błędom w intensywnej terapii, Wydawnictwo  Medipage, 2010, s. 967-972.

D. Koson, E.Mayzner Zawada, Wybrane zagadnienia postępowania w anestezjologii, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2008r., s. 65-68.

8

---