Małżeństwo - jedność dwóch różnych indywidualności, dwóch niepowtarzalnych osobowości, które decydują się dalsze życie spędzić razem. Aby pożycie małżeńskie układało się harmonijnie i przynosiło satysfakcję obu partnerom, niezbędne jest osiągnięcie pełnej dojrzałości do jego zawarcia.
Warunki dobrego małżeństwa:
dojrzałość fizyczna (biologiczna) partnerów - potomstwo
dojrzałość prawna
dojrzałość psychiczna: doj. rozw. intelektualnego, emocjonalnego i społecznego -> odpowiednie pełnienie ról społecznych
Niedojrzałość, w którejś ze sfer wiąże się z niezadowoleniem ze związku i pojawieniem się konfliktów.
Ważne jest dopasowanie się partnerów - przyzwyczajenia w sposobach zaspokajania potrzeb.
(przyczyny rozpadu małżeństw)
Konflikty:
a) związane z obszarem społecznym - środowiskiem (mikro- i makrospoł.)
b) relacjami interpersonalnymi
c) specyficznym sposobem realizacji potrzeb
Ad a) pochodzenie (mezaliansy), różnice w doświadczeniach wyniesionych z własnych rodzin (powielanie postaw z rodzin rozbitych); same sytuacje małż. (ogólna syt ekonomiczna, sytuacje mieszkaniowe - mieszkanie z rodzicami, ingerowanie starszego pokolenia w młode małż.); zmiana ról i funkcji społecznych rodziny - zjawisko emancypacji kobiet; ingerencja innych osób (wtrącanie się matek) - nie pozwolenie a samodzielność (gł. finansową) małżeństw.
Ad b) złe dopasowanie się, niedobór ( różnice poglądów, charakterów, w zainteresowaniach i dążeniach), zakłócenie procesu komunikowania się - brak jasności i otwartości, formy zastępcze; problem oczekiwań i niezadowolenia ze współżycia seksualnego (wzajemne niezaspokajanie potrzeb); odmienność rozumienia ról i stylów wychowawczych ( mężczyźni zarzucają pobłażliwość, kobiety surowość); niewierność małżeńska (zw z problemem oczekiwań i niezadowolenia ze współżycia); choroba alkoholowa
Ad c) niedojrzałość życiowa partnera - brak ambicji życiowych; niedojrzałość emocjonalna (nieumiejętność tworzenia trwałych związków); brak realizmu (nadmierne oczekiwania i niewielki wkład własny); nadmierne zainteresowanie płcią przeciwną( zdrady = upokorzenie małżonka); brutalność, wybuchowość, popędliwość; egoizm i dążenie do przewodzenia; rozrzutność, bezplanowość; brak właściwej hierarchii potrzeb, nadmierna drobiazgowość; nawyki, nałogi, skłonność do używek; choroby : somatyczne i fizyczne; przestępczość.
Rozwód niezależnie od powodu najczęściej postrzegany jest jako porażka i jest osobistym dramatem obojga małżonków.
Landis - 7 sytuacji traumatyzujących dla dziecka w sytuacji rozwodu :
Konieczność przystosowania się do zarysowującej się perspektywy rozwodu.
Konieczność przystosowania się do nowej sytuacji, jaką stanowi rozwód.
Możliwość wykorzystania dziecka przez jedno / obojga rodziców przeciwko drugiemu przed, w czasie i po rozwodzie (dziecko jako karta przetargowa)\
Konieczność zmiany stosunków z rodzicami na skutek separacji
Nowy status dziecka rodziców rozwiedzionych ( wpływ na relacje rówieśnicze)
Uświadomienie sobie przez dziecko niepowodzenia rodziców w małżeństwie (po sytuacji rozwodu - stracenie przez dziecko nadziei).
Przystosowanie się do ewentualnego nowego związku małżeńskiego rodziców.
Etapy psychologiczne przystosowania się dziecka do rozwodu rodziców :
Dotyczące uświadomienia sobie przez dziecko realności rozejścia się rodziców na stałe.
Postanowienie nieangażowania się w konflikt rodziców przez dziecko (podporządkowanie, internalizacja konfliktów).
Uporanie się ze stratami (utrata jednego z rodziców, domu rodzinnego - szkoły, grupy rówieśniczej)
Zanikanie gniewu i samoobwinianie się.
Akceptacja trwałości i nieodwracalności rozwodu.
Weryfikowanie doświadczeń dziecka związanych z rozwodem rodziców (dziecko znowu wierzy, że jest kochane przez obojga rodziców i samo potrafi ich kochać)
Art 56 Kodeksu
§ 1: Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, każde z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
§ 2: Jednakże mimo trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich potomków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§3: Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Przyczyny rozpadu pożycia:
Zawinione :
groźba
nieetyczne zachowanie (przemilczenie faktów)
nieróbstwo
odmowa współżycia płciowego
odmowa wzajemnej pomocy
opuszczenie współmałżonka
alkoholizm
agresja
zaniedbywanie rodziny (niewykonywanie obowiązków, nadużywanie władzy rodzicielskiej)
zdrada małżeńska
zły stosunek do rodziny małżonka
niedbanie o rozwój dzieci z poprzedniego małżeństwa współmałżonka
bezpłodność
niewłaściwe zachowanie się rodziny współmałżonka (wtrącanie się osób trzecich)
różnica światopoglądów
brak tolerancji dla odmienności poglądów
różnica wieku (znaczna)
wady w oświadczeniu woli (błędy, podstępy, groźby) - związku tworzone w innym celu niż wsparcie na skutek uczucia
Niezawinone:
- choroba psychiczna i somatyczna
- niedobór seksualny (znaczny)
- impotencja
- różnice charakterów i usposobień
Działanie na rzecz dobra dziecka w sytuacji rozwodowej (poziomy):
Działanie konieczne - prawidłowe prowadzenie opieki nad dzieckiem w sytuacji rozwodu; dbanie o prawa dziecka.
Działanie możliwe - rodzice powinni wykorzystywać wszelkie dostępne środki do zaspokojenia potrzeb dziecka.
Działania wskazane - w przypadkach nieradzenia sobie z sytuacją, zapewnienie dziecku opieki, np. terapii, umożliwienie dalszego rozwoju dziecka.