T: ZASADY PODAŻY LEKÓW W WIEKU DZIECIĘCYM

• Udział pielęgniarki w leczeniu farmakologicznym jest związany z zadaniami wynikającymi z funkcji terapeutycznej- pielęgniarka jest odpowiedzialna za podawanie leków oraz przygotowanie pacjenta do samodzielnego ich przyjmowania- rozp. MZiOS z 2 września DZU Nr 16, poz. 750.

ZASADY PRZY PODAWANIU LEKÓW:

• przechowywanie leków:

- leki przechowuje się w oryginalnych opakowaniach, zamkniętych szafach w wydzielonych pomieszczeniach bez dostępu dla osób nieupoważnionych

- szczepionki i czopki- przechowuje się w temperaturze 2-4ºC

- narkotyki i trucizny podlegają ścisłej ewidencji

• przygotowanie leku do podania:

- leki należy podawać zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza

- do przygotowania i podania leku należy zgromadzić niezbędny sprzęt: taca, kieliszki z podziałką, bagietki, strzykawki, moździerz.

- przed przystąpieniem do przygotowania leków do podania należy umyć ręce

- w czasie przygotowywania, przed podaniem należy trzykrotnie sprawdzić nazwę leku

- należy znać lek podawany dziecku: nazwę, dawkę, sposób i częstość podawania, termin ważności, postać i wygląd leku, działanie i skutki niepożądane, objawy przedawkowania

- należy przechowywać i podawać leki nieprzeterminowane o niezmienionym wyglądzie

• podawanie leków:

- przestrzegać ustalonych godzin podawania leków:

* zlecone 3 razy dziennie podaje się 30 min po posiłkach

* leki nasenne godzinę przed udaniem się na odpoczynek nocny

* leki przeczyszczające silnie działające- rano na czczo

* dziecko należy uspokoić i trzymać w pozycji pionowej przy podaży doustnej

- leki podaje się właściwą, określoną w przepisie drogą- na skórę, we wstrzyknięciu domięśniowym, dożylnym, doustnie

- lek podaje osobiście pielęgniarka, która przygotowała go do podania

- podając lek należy obserwować dziecko i jego reakcję na podany lek

- poinformować dziecko o ewentualnych objawach niepożądanych, np. suchość w jamie ustnej, zminy zabarwienia stolca czy moczu

- w razie nieobecności dziecka w Sali nie pozostawiać leku na stoliku trzyłóżkowym, lek należy zabrać, umieścić w apteczce i podać osobiście dziecku nieco później

- po podaniu leku, używany sprzęt, np. kieliszki wielorazowego użytku, należy umieścić w płynie dezynfekcyjnym

- należy udokumentować podanie leku zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurą obowiązującą na oddziale

PODAWANIE LEKÓW DO UKŁADU POKARMOWEGO

• podanie leków przez jamę ustną w postaci:

- granulek

- tabletek

- drażetek

- kapsułek

- emulsji

- żeli

- roztworów

• należy zachęcić dzieci do przyjmowania lekarstw- podchodząc do niego łagodnie i spokojnie

• główna odpowiedzialność pielęgniarek podających doustnie lekarstwa niemowlętom polega na tym, ażeby przepisana ilość leku znalazła się w żołądku dziecka- powodując przy tym jak najmniej nieprzyjemnych wrażeń

- smak wielu leków można poprawić przez zmieszanie ich z niewielką ilością soku

- można podawać lek na końcu małej łyżeczki lub za pomocą zakraplacza- tabletki, drażetki uprzednio dobrze roztarte

- podczas umieszczania lekarstw na języku należy unieść głowę i ramiona dziecka

• sprawą wielkiej wagi jest powolne podawanie lekarstw, tak aby zostało połknięte i aby zapobiec udławieniu lub zakrztuszeniu się dziecka- może ujemnie nastawić dziecko do dalszego zażywania lekarstw

PODANIE LEKÓW DOODBYTNICZO W POSTACI:

- czopków

- roztworów

• zachowanie intymności dziecka

• wytłumaczenie dziecku celowości podania leku- stosownie do wieku

• w przypadku wlewów roztworu dostosowanie grubości kanki i szybkości wlewu do wieku dziecka

PODANIE LEKÓW POZAJELITOWO:

• leczenie z użyciem igły jest jednym z najbardziej nieznanych i przerażających doznań, jakie spotyka dziecko w szpitalu lub przychodni

• oczekiwanie na ból jest czymś realnym dla dziecka, natomiast zaprzeczanie wystąpienia bólu podsyca u dzieci uczucie nieufności do pielęgniarki

• wstrzyknięcie, nazywane zastrzykiem lub iniekcją, to wprowadzanie do ustroju leku lub środka diagnostycznego

• w zależności od miejsca w które lek wprowadza się, rozróżniamy wstrzyknięcia( wykonuje je pielęgniarka):

- śródskórne

- podskórne

- domięśniowe

- dożylne( po ukończeniu kursu specjalistycznego)

• wstrzyknięcia śródskórne:

- wykonuje się je głównie w celach diagnostycznych- sprawdzenie odczynu alergicznego lub w celu podania szczepionki BCG, albo próba penicylinowa

- śródskórnie wprowadza się 0,1 ml leku( płynu) bardzo płytko, tak aby powstał pęcherzyk o średnicy 0,5 cm

- miejscem wstrzyknięcia może być wewnętrzna strona przedramienia, część boczna przedramienia w linii kciuka, okolica stawu barkowego

• wstrzyknięcia podskórne:

- można wykonać je w miejscu obfitującym w luźna tkankę podskórną- najczęściej są to:

* okolica zewnętrzna środkowej części ramienia

* środkowa zewnętrzna część uda

* okolica pępka

* okolica powyżej pępka

* okolica podłopatkowa

- ilość leku podawana tą drogą nie powinna przekroczyć 2 ml, ponieważ tkanka podskórna jest słabo unaczyniona, co powoduje powolne wchłanianie leku i mocno unerwiona, co powoduje bolesność przy podawaniu większych objętości leku

- wchłanianie leku trwa około 15- 20 minut

• wstrzyknięcia domięśniowe:

- wykonuje się w większe mięśnie:

* górna zewnętrzna część mięśnia pośladkowego wielkiego( okolica pośladkowa tylna)

* mięsień czworogłowy uda( środkowa, zewnętrzna część uda)

* mięsień naramienny i dwugłowy ramienia( małe objętości leku)

* okolica pośladkowa przednia( między kolcem biodrowym przednim górnym, krętarzem większym kości udowej a wyniosłością grzebienia biodrowego

- długość i średnica igły zależą od cech wstrzykiwanej substancji oraz wieku i wielkości dziecka

- drogą wstrzyknięć domięśniowych można podawać roztwory wodne, oleiste i zawiesiny

- pielęgniarka powinna unikać manipulacji igłą i strzykawką przy dziecku

- wskazana jest pomoc osoby drugiej przy zabiegu- przytrzymanie dziecka

- bolesność jest mniejsza jeśli zmienia się miejsce wkłucia, naciąga skórę i szybko wkłuwa igłę

- po zaaspirowaniu dla sprawdzenia, czy igła nie znajduje się w naczyniu krwionośnym, wykonuje się wstrzyknięcie- możliwie wolno

• wstrzyknięcia dożylne:

- nakłucie żyły może być dokonywane w celu:

* diagnostycznym- pobranie krwi do badania, podanie środka cieniującego

* leczniczym- podanie leku, krwi i preparatów krwiopochodnych, nawodnienie organizmu

- unieruchomienie rączki dziecka- jeśli wlew dożylny będzie trwał dłużej

- zabezpieczenie wkłucia- wenflonu( w trakcie i po zabiegu)

- stała obserwacja wlewu kroplowego- częste zwracanie uwagi na szybkość przepływu

- w czasie wlewów dożylnych lub podczas podawania leków, należy obserwować czy nie ma:

* obrzęku lub bólu w miejscu wkłucia

* zaburzeń w krążeniu obwodowym

* nagłych zmian w stanie ogólnym lub w zachowaniu się tętna, oddechu i ciśnienia krwi

- przy przetaczaniu krwi należy obserwować ogólny stan dziecka, niemowlęcia- może dojść do odczynu poprzetoczeniowego( zabarwienie skóry, częstość oddechów i praca serca)

OBLICZANIE DAWEK

Potrzebna dawka leku / stężenie substancji czynnej leku x objętość podstawowa płynu, w której dawka leku ma być rozpuszczona = dawka leku

PRZYKŁAD:

- Należy podać 125mg antybiotyku dziecku

- jego stężenie podstawowe to 250mg w 5 ml

125/250 x 5 = 2,5 ml

należy nabrać 2,5 ml leku do strzykawki

NIEBEZPIECZEŃSTWA GROŻĄCE PRZY WYKONYWANIU WSTRZYKNIĘĆ:

- wprowadzenie infekcji

- wprowadzenie powietrza

- podanie niewłaściwego leku

- podanie leku w niewłaściwe miejsce

- złamanie igły

- zasłabnięcie dziecka

PODAWANIE LEKÓW NA SKÓRĘ I PRZEZ BŁONY ŚLUZOWE:

- stosując leki na skórę pielęgniarka zobowiązana jest do przestrzegania zleceń określających:

* rodzaj, stężenie i postać leku

* częstość i technikę zabiegów

* okolicę ciała, na którą mają być stosowane

- na skórę stosuje się leki w postaci:

* maści

* kremy

* pasty

* zasypki

* roztwory

* pudry płynne

• maści i kremy:

- są najczęściej używaną postacią leków stosowania miejscowego

- stosuje się je w zapalnych zmianach skórnych bez objawów wysiękowych- osłaniają one i ochraniają ognisko chorobowe

- nakładając maść lub krem na skórę pacjenta, wykonuje się delikatne, dość długie ruchy wcierające w kierunku zgodnym z wyrastającymi włosami

- należy unikać wykonywania krótkich, nieskoordynowanych ruchów o zbyt słabym lub nadmiernym ucisku skóry powodujących tarcie, gdyż może to nasilić świąd

• leki w postaci maści, kremów i past nakłada się na skórę przez:

- namaszczanie

- wcieranie

- opatrunek płatowy

- opatrunek zamknięty

NAMASZCZANIE:

- przybory: kwaczyki, szpatułki, pędzelki

- równomierne nałożenie na ogniska chorobowe zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów

- nałożony lek należy zabezpieczyć gazą, zabandażować

- częstotliwość stosowania: zwykle 2 razy na dobę

WCIERANIE:

- przybory: pędzelki, gaza, miękkie szczoteczki

- wcieranie należy wykonywać ruchami półkolistymi, unikając zbyt mocnego ucisku skóry

- wcierany lek zabezpieczyć bandażem i pozostawić

- czas wcierania: od kilku do 10 minut

- częstotliwość stosowania: zwykle 1-2 razy na dobę

OPATRUNEK PŁATOWY:

- nałożenie na ognisko chorobowe 6-8 warstw gazy równomiernie nasączonej lekiem i przymocowanie opaską

- przy zmianie opatrunku maść należy zmyć wodą z mydłem

- zmienia się zwykle po 24 godzinach

OPATRUNEK ZAMKNIĘTY:

- zwiększenie przenikania maści w głąb skóry

- posmarowanie ogniska chorobowego maścią leczniczą oraz pokrycie zdrowej otaczającej skóry celu jej ochrony

- nałożenie płata folii polietylenowej, następnie gazy i umocowanie opatrunkiem, zwykle zmienia się co 24- 48 godzin

ZASADY PODAWANIA LEKÓW NA SKÓRĘ:

- w celu zabezpieczenia wrażliwych lub zmienionych chorobowo miejsc dziecko powinno mieć nałożone bawełniane rękawiczki, szczególnie podczas snu- możliwość bezwiednego drapania się i możliwość uszkodzenia chorej skóry

- należy regulować temperaturę pomieszczenia w zależności od wilgotności, aktywności dziecka (rozszerzenie łożyska naczyń włosowatych powoduje nasilenie świądu)

- nasilenie świądu może być również spowodowane uciskiem, tarciem, przegrzaniem i nadmierną potliwością

- wskazane jest noszenie przez dziecko piżamy i koszulek wykonanych z bawełny- powinny być miękkie i mieć długie rękawy

- maści, kremy, płukanki powinny być stosowane bezpośrednio po kąpieli, aby zapewnić prawidłowe nawilżenie skóry- w przeciwnym wypadku mogą wywołać wysychanie skóry, świąd i podrażnienie

- nie powinno się podczas leczenia stosować żadnych kosmetyków bez zgody lekarza- składniki kosmetyków mogą wywoływać działanie drażniące i mogą być przyczyną choroby, która jest leczona

- należy prowadzić dokładna dokumentację przebiegu leczenia, która powinna zawierać:

* czas stosowania leku

* okolice ciała, na której prowadzone jest leczenie

* rodzaj i stężenie leku

* reakcje dziecka na stosowany lek

- przed każdym zabiegiem należy higienicznie umyć ręce

- poinformować dziecko i jego rodziców o zamierzonym zabiegu

- przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki

* używanie jałowego sprzętu

* stosowanie jałowych roztworów leków

- zapewnienie intymności dziecku

PODAWANIE LEKÓW PRZEZ BŁONY ŚLUZOWE:

-podaje się do: worka spojówkowego, nosa i pochwy

- leki podawane do worka spojówkowego, nosa występują w postaci kropli, maści, płukań

- do pochwy podawane są leki w postaci globulek, płukań, tabletek, kremów za pomoca aplikatura dopochwowego

- miejscowo nie można stosować środków drażniących- leki muszą być jałowe

- zapuszczenie kropli ma na celu podanie do worka spojówkowego sterylnych kropli do oczu w ilości 1-2 krople ( tylko tyle mieści się w worku spojówkowym)

- zakładanie maści do oczu stosuje się, gdy lek powinien pozostać na dłużej w worku spojówkowym

- płukanie oka jest zabiegiem stosowanym do oczyszczenia i łagodzenia odczynu tkankowego- wskazane jest też w przypadku obecności wydzieliny w oczach, zapalenia, zakażenia lub powierzchownego podrażnienia tkanek oka- zabieg ten ma na celu mechaniczne usuwanie wydzieliny z worka spojówkowego

- leki podawane przez jamę nosowa powodują zwężenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie przekrwienia i obrzęku- stosowane głównie w nieżytach błon śluzowych, np. katarze siennym, nieswoistym katarze jamy nosowo- gardłowej, zapaleniu zatok

- zbyt częste stosowanie może prowadzić do wtórnego przekrwienia błon śluzowych, nawrotu choroby

PODAWANIE LEKÓW PRZEZ UKŁAD ODDECHOWY:

- inhalacje w celu:

* natlenienia organizmu

* zadziałania leczniczego na błonę śluzową dróg oddechowych

* wywołania znieczulenia ogólnego

5 ZŁOTYCH ZASAD:

* właściwy pacjent

* właściwy lek

* właściwa dawka

* właściwa droga podania

* właściwy czas podania

T: EUROPEJSKA KARTA PRAW DZIECKA W SZPITALU

- poszanowanie godności dziecka

- prawo do uzyskiwania informacji

- współuczestniczenie w podejmowaniu decyzji

- zagwarantowanie warunków stałego pobytu opiekuna

- ochrona przed zbędnymi zabiegami

- przebywanie z dziećmi o podobnych potrzebach i zainteresowaniach

- otoczenie dostosowane do potrzeb rozwojowych

- uznanie prawa dziecka do zabawy, czasu wolnego i nauki

- personel przygotowany do pracy z dziećmi

KARTA PRAW DZIECKA SŁOWAMI DZIECKA:

- mam prawo nie tylko do egzystencji, ale i do życia

- mam prawo do własnej osobowości- nie jestem niczyją własnością

- mam prawo być równym każdej innej istocie ludzkiej bez względu na wiek

- mam prawo oczekiwać szacunku

- mam prawo być sobą, posiadać własną tożsamość

- mam prawo wyrażać moje myśli i uczucia, a także być wysłuchanym

- mam prawo pytać ,,dlaczego” i otrzymywać odpowiedź

- mam prawo być wychowywanym bez krzyku, bez lekceważenia i poniżania

- mam prawo dorastać w swoim własnym tempie i oczekiwać akceptacji dla tego tempa

- mam prawo nie doznawać bólu fizycznego ze strony zagniewanych ludzi

- mam prawo być kochanym takim, jakim jestem

- mam prawo do odpowiedzialności za siebie

- mam prawo troszczyć się i być przedmiotem troski, wychowywać i być wychowywanym, dawać i otrzymywać

- mam prawo sam kształtować swoje przekonania, wierzenia i normy

- mam prawo do wolności

- mam prawo uznawać i akceptować prawa innych wynikające z karty praw

- mam prawo pod rozważnym kierownictwem, do myślenia we własnym imieniu i do podejmowania decyzji

- mam prawo do odczuwania radości, szczęścia, smutku, opuszczenia, złości i bólu

- mam prawo do wygrywania

T: ZASADY LECZENIA KRWIĄ I PREPARATAMI KRWIOPOCHODNYMI DZIECI

KREW I JEJ FUNKCJE:

- krew jest mieszanina płynnego osocza oraz zawieszonych w nim krwinek

- krwinki czerwone

- krwinki białe

- płytki krwi

- w osoczu, zawieszone są elementy morfotyczne

- osocze zawiera składniki organiczne i nieorganiczne( głównie jony sodowe, potasowe, chlorkowe i węglanowe). Składniki organiczne: białka, składniki pozabiałkowe oraz lipidy

- funkcja transportowa: dostarczenie do komórek tlenu, składników energetycznych, soli mineralnych, witamin, hormonów itd.

- usuwa zbędne produkty przemiany materii( dwutlenek w mocznik, kwas moczowy)

- bierze udział w termoregulacji

- pełni funkcję obronną i bierze udział w homeostazie

POSTEPOWANIE PIELĘGNIARKI PODCZAS PRZETACZANIA KRWI NA ODDZIALE PEDIATRYCZNYM:

PIELĘGNIARKA JEST ODPOWIEDZIALNA ZA:

- czynności związane z pobraniem próbek krwi od dzieci

- identyfikacje biorcy kontrolę dokumentacji przed przetoczeniem- na zlecenie lekarza

- informowanie lekarza o objawach występujących w trakcie i po przetoczeniu, mogących świadczyć o powikłaniu poprzetoczeniowym

- wydawanie wypełnionego i podpisanego przez lekarza zamówienia na krew

DO ZADAŃ LEKARZY, PIELĘGNIAREK WYKONUJĄCYCH CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z PRZETACZANIEM NALEŻY:

- wypełnienie i złożenie zamówienia na krew i jej składniki - lekarz

- pobranie od dziecka( pacjenta) próbek krwi w celu wykonania badania grupy krwi i próby zgodności dawcy i biorcy

- poinformowanie rodziców, opiekunów o ryzyku i korzyściach wynikających z przetoczenia - lekarz

- identyfikacja biorcy i kontrola dokumentacji przed przetoczeniem

- przetoczenie

- obserwacja pacjenta w trakcie i po przetoczeniu oraz podjecie odpowiednich czynności, jeżeli wystąpi powikłanie

- informacje o zabiegu przetoczenia i powikłaniach odnotowuje się w formularzu historii choroby, książce transfuzyjnej, w księdze raportów pielęgniarskich

- dokumentację dotyczącą leczenia krwią i jej składnikami umożliwiającą prześledzenie losów przetoczenia i związanych z tym badań przechowuje się, co najmniej przez 30 lat od dnia jej sporządzenia w archiwum

- przed przetoczeniem należy sprawdzić, czy w dokumentacji medycznej dziecka znajduje się wynik badania grupy krwi

- przed wykonaniem przetoczenia należy pobrać próbkę krwi od dziecka i jednocześnie wypełnić skierowanie na badanie grupy krwi

- na podstawie wyniku badania grupy krwi lekarz wypełnia formularz zamówienia indywidualnego na składnik krwi, który przekazuje się do banku krwi

- w przypadku planowanego przetaczania koncentratu krwinek czerwonych(KKCz) lub krwi pełnej konserwowanej(KPK) do banku krwi przekazuje się skierowanie na wykonanie próby zgodności, wraz z odrębnie w tym celu pobraną próbką krwi od dziecka

- w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia dziecka lekarz może podjąć decyzję o przetoczeniu zgodnych grupowo KKCz lub KPK przed wykonaniem próby zgodności

- w przypadku niemowląt i małych dzieci pobiera się próbkę krwi od 2-5 ml, do suchej probówki jednorazowego użytku

- na próbce pobranej od dziecka należy umieścić:

* nazwisko- drukowanymi literami- i imię

* datę urodzenia pacjenta lub numer PESEL, jeżeli posiada

* datę i godzinę pobrania krwi

- dopuszcza się pobranie krwi na wersenian( EDTA) od:

* noworodków

* niemowląt

* małych dzieci

- lekarz lub uprawniona do tego pielęgniarka, którzy dokonali oceny zgodności krwi lub jej składnika z biorcą, składają swój podpis na formularzu

KONTROLA ZGODNOŚCI BIORCY Z KAŻDĄ JEDNOSTKĄ KRWI LUB JEJ SKŁADNIKA PRZEZNACZONĄ DO PRZETOCZENIA POLEGA NA:

- identyfikacji pacjenta polegającej na porównaniu jego imienia i nazwiska, daty urodzenia lub numeru PESEL i grupy krwi z danymi określonymi na formularzu zawierającym wynik próby zgodności

- porównaniu wyników grupy krwi na formularzu z grupą krwi na etykiecie pojemnika

- porównaniu numeru krwi lub jej składnika z nr na formularzu

- sprawdzeniu daty ważności składnika

- godzinę rozpoczęcia przetoczenia zawartości każdego pojemnika należy wpisać w książce transfuzyjnej

- przetoczenie krwi lub jej składnika, z wyjątkiem KKP i osocza, pobranych z banku krwi lub centrum należy rozpocząć nie później niż w ciągu 30 minut od ich dostarczenia

- w wyjątkowych przypadkach, jeżeli przewiduje się dłuższy czas do rozpoczęcia transfuzji, krew należy przechowywać w przeznaczonej wyłącznie do tego celu lodówce, w temperaturze 2°- 6ºC - temperaturę w lodówce należy sprawdzać i zapisywać co 8 godzin

- przetoczenie KKP i rozmrożonego osocza należy rozpocząć niezwłocznie po ich otrzymaniu

- planowane przetoczenia powinny odbywać się w okresie pełnej obsady lekarsko- pielęgniarskiej oddziału szpitala

- składniki krwi przetacza się za pomocą jednorazowych sterylnych zestawów; nie można przetaczać KKP i płynów infuzyjnych przez zestaw uprzednio użyty do przetaczania krwi pełnej lub KKCz

- ogrzewanie krwi można przeprowadzać wyłącznie w specjalistycznym urządzeniu zaopatrzonym w termometr i system alarmowy

ZALECA SIĘ OGRZEWANIE KRWI W PRZYPADKU:

- dzieci - jeżeli szybkość przetoczenia przekracza 15ml/min

- noworodków - w przypadku przetoczenia wymiennego

- nie można dodawać produktów leczniczych do przetaczanej krwi

- nie można przetaczać jednej jednostki krwi pełnej lub KKCz dłużej niż 4 godziny, a jednej jednostki KKP lub osocza dłużej niż 30 minut

- nie można po odłączeniu ponownie podłączać dziecku tego samego zestawu lub składnika krwi

- nieużytego w całości składnika krwi nie można przetoczyć innemu dziecku

- po przetoczeniu pojemniki z pozostałością po przetoczeniu wraz z zestawami do przetoczenia należy przechowywać w temperaturze 2°- 6ºC przez 5 dni w specjalnie przeznaczonej do tego celu lodówce

- każde przetoczenie należy odnotować w historii choroby, a ponadto zarejestrować w książce transfuzyjnej

- lekarz odpowiedzialny za przetoczenie powinien być obecny podczas rozpoczęcia przetoczenia u dziecka zawartości każdego pojemnika z krwią lub jej składnikiem

- lekarz lub wyznaczona przez niego pielęgniarka są obowiązani do obserwacji dziecka podczas przetoczenia i przez 12 h po jego zakończeniu

- dziecko, któremu przetoczono krew w warunkach ambulatoryjnych, może być zwolnione do domu z opiekunami po okresie krótszym niż 12h na podstawie wpisu lekarza w książce transfuzyjnej

- przed przetoczeniem i po jego zakończeniu należy dokonać pomiaru i rejestracji ciepłoty ciała dziecka, jego tętna i ciśnienia tętniczego krwi

- po 15 minutach od rozpoczęcia przetaczania kolejnej jednostki krwi lub jej składnika należy dokonać pomiaru i rejestracji ciepłoty ciała i tętna

- dziecko i opiekunów należy pouczyć o konieczności niezwłocznego zgłoszenia każdego niepokojącego objawu, a w szczególności dreszczy, wysypki, zaczerwienienia skóry, duszności, bólu kończyn lub okolicy lędźwiowej

- w przypadku wystąpienia objawów lub zmian mogących świadczyć o powikłaniu związanym z przetoczeniem należy wdrożyć odpowiednie postępowanie

- w przypadku dziecka nieprzytomnego, pogorszenie stanu ogólnego, w szczególności w ciągu 15- 20 minut od rozpoczęcia przetaczania każdej jednostki składnika krwi, może być objawem odczynu poprzetoczeniowego

- u tych pacjentów: spada RR, krwawienie, hemoglobinuria lub oliguria mogą być pierwszym objawem ostrej hemolitycznej reakcji poprzetoczeniowej

DO WCZESNYCH POWIKŁAŃ POPRZETOCZENIOWYCH ZALICZA SIĘ:

- reakcje hemolityczne

- zakażenia bakteryjne

- odczyn anafilaktyczny

- ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc

- duszność poprzetoczeniową

- niehemolityczne reakcje gorączkowe

- wysypkę

DO OPÓŹNIONYCH POWIKŁAŃ POPRZETOCZENIOWYCH ZALICZA SIĘ:

- reakcje hemolityczne

- poprzetoczeniową skazę małopłytkową

- poprzetoczeniową chorobę przeszczep przeciw biorcy

- przeniesieni zakażeń wirusowych

W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA U DZIECKA OBJAWÓW WCZESNEGO ODCZYNU POPRZETOCZENIOWEGO NALEŻY:

- niezwłocznie przeprowadzić pomiar ciepłoty ciała, tętna i ciśnienia tętniczego krwi

- w przypadku duszności poprzetoczeniowej lub TRALI konieczne jest badanie rtg płuc

- dalsze postępowanie zależy od nasilenia i rodzaju objawów

JEŻELI OBJAWY WSKAZUJĄ NA OSTRY ODCZYN POPRZETOCZENIOWY, NALEŻY NIEZWŁOCZNIE:

- przerwać przetoczenie

- powiadomić lekarza odpowiedzialnego za przetoczenie

- odłączyć pojemnik z krwią wraz z zestawem do przetaczania, utrzymując wkłucie do żyły i przetaczać powoli przez nowy, sterylny zestaw 0,9% chlorku sodowego- NaCl- do czasu wdrożenia odpowiedniego leczenia

- sprawdzić dane na wszystkich pojemnikach przetaczanych składników, wyniki próby zgodności i grupy krwi dziecka oraz dane identyfikujące biorcę

- poprać próbki krwi od dziecka z innego miejsca wkłucia niż miejsce, w którym dokonywano przetoczenia w celu wykonania badań:

* serologicznych- 5 ml na antykoagulant, co najmniej 5 ml na skrzep

* bakteriologicznych- na posiew

KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH KKCz:

- KKCz otrzymywany jest z 1j. krwi pełnej poprzez usunięcie z niej 200- 300 ml osocza

- przechowywany musi być w lodówce w temperaturze 2º- 6°C- termin ważności w zależności od środka konserwującego albo 35 dni, albo 42 dni

- 1j KKCz = 350 ml

- 0,5j KKCz = 170- 180 ml]

- 0,25 ml KKCz = ok. 85 ml

WSKAZANIA DO PRZETACZANIA KKCz:

- leczenie niedokrwistości u chorych normowolemicznych, u których konieczne jest jedynie zwiększenie zdolności przenoszenia tlenu oraz zwiększenie liczby krwinek czerwonych

- KKCz może być stosowany do transfuzji wymiennych u noworodków( przechowywany nie dłużej niż 5 dni)

PRZECIWSKAZANIA DO PRZETACZANIA KKCz:

- nie należy stosować KKCz u chorych z niedokrwistością, u których wystarczające jest leczenie preparatami Fe, vit. B i kwasem foliowym

- u chorych z niedokrwistością w przebiegu ciężkich przewlekłych chorób nerek zamiast przetoczeń można stosować preparaty erytropoetyny

KONCENTRAT KRWINEK PŁYTKOWYCH- KKP:

- KKP przechowuje się w temperaturze 22º- 24ºC przy stałym mieszaniu w mieszadle obrotowym lub horyzontalnym przez 72h w pojemnikach standardowych oraz przez 5 dni w tzw. pojemnikach oddychających

- wskazania do przetaczania KKP to małopłytkowość

- 1j KKP = 50 ml

- dawkowanie u dzieci- 1j na 10 kg masy ciała

ŚWIEŻO MROŻONE OSOCZE- FFP:

- FFP to takie osocze, które zostało zamrożone nie później niż w ciągu 6h od chwili pobrania i zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia

- preparat można przechowywać w temperaturze od -25ºC do -30°C przez 12 miesięcy, a w temperaturze poniżej minus 30°C nie dłużej niż przez dwa lata

- FFP stosuje się zgodne w układzie ABO

- FFP rozmraża się w łaźni wodnej w temperaturze 30ºC- 37°C; FFP przetacza się natychmiast po rozmnożeniu

- 1j FFP = 200 ml

- 0,5j FFP = 100 ml

- 0,25j FFP = 50 ml

ALBUMINA LUDZKA 5% DO STOSOWANIA DOŻYLNEGO- ALBUMINI HUMANI SOLUTIO:

- gotowy preparat jest 5% roztworem oczyszczonej albuminy ludzkiej w roztworze chlorku sodowego o takim stężeniu, aby zawartość jonów sodowych wynosiła 130- 160 mmoli/litr

WSKAZANIA DO STOSOWANIA:

- hipoalbuminemie różnego pochodzenia:

* w wyniku, których występują zaburzenia w przenoszeniu stosowanych leków

* w przypadku konieczności zwalczania obrzęków w zespole nerczycowym

- w przypadku konieczności wiązania substancji toksycznych krążących w osoczu

- we wstrząsach różnego pochodzenia- przede wszystkim we wstrząsie hipowolemicznym

DAWKOWANIE:

- podaje się w dawkach dziennych we wlewie dożylnym po doprowadzeniu jej do temperatury pokojowej

* niemowlętom i dzieciom do 3 roku życia- 10 ml/kg masy ciała

* dzieciom od 4 do 12 lat- do 500 ml

* dzieciom starszym od 12- 18 lat- do 750 ml

PRZECIWSKAZANIA:

- alergie na albuminę ludzką

- niedożywienie

- ciężki stan anemii

- niewydolność serca

- rozpoczęte lub trwające krążenie pozaustrojowe

- chroniczna nerczyca

- chroniczna marskość wątroby

GAMMA GLOBULINA LUDZKA- IMMUNOGLOBULINUM HUMANUM NORMALE

WSKAZANIA DO STOSOWANIA:

- niedobory immunologiczne, obniżona odporność na zakażenia bakteryjne i wirusowe

- wirusowe zapalenie wątroby typu A- wzwA

- Odra, różyczka

- wyjątkowo w przypadkach żółtaczki zakaźnej typu B- wzwB- tężca, ospy wietrznej, profilaktycznie lub celem złagodzenia przebiegu choroby, jeżeli nie są dostępne specyficzne immunoglobuliny

DAWKOWANIE:

- iniekcje domięśniowe- najwyższa objętość dawki nie powinna przekraczać 30 ml; zaleca się wstrzykiwanie nie więcej niż 5 ml w jedno miejsce

- niedobory immunologiczne- pierwsza dawka 1,3 ml/kg masy ciała, następne dawki 6ml/kg masy ciała co 3- 4 tygodni

PRZECIWSKAZANIA:

- nadwrażliwość- alergia- na immunoglobuliny

- ostre reakcje systemowe przy poprzednim podawaniu preparatu

- trombocytopenia- niedobór płytek krwi

- zaburzenia krzepnięcia krwi lub inne zaburzenia oraz tendencje do krwawień z innych przyczyn, w wyniku, których domięśniowe iniekcje mogą spowodować krwawienia

- brak IgA lub niedobór IgA w osoczu pacjenta

- przejściowa, bezobjawowa hipogammaglobulinemia w dzieciństwie

DZIAŁANIE:

- preparat wskazuje działanie hemostatyczne polegające na ustępowaniu objawów krwawienia, zmniejszeniu się wielkości wylewu krwi i ustępowaniu dolegliwości bólowych

DAWKOWANIE:

- po rozpuszczeniu w wodzie do iniekcji wstrzykiwać dożylnie lub stosować wlew dożylny, pod ścisłą kontrolą, zależnie od stanu dziecka, przypadku chorobowego, rozległości krwawienia i stężenia czynnika IX w osoczu pacjenta

- przyjmuje się, że podanie 1 jednostki czynnika IX na kg masy ciała, powoduje wzrost aktywności czynnika IX w osoczu biorcy, przeciętnie o 1 normy

PRZECIWSKAZANIA:

- nie podawać noworodkom, oraz chorym w przypadkach marskości wątroby, świeżego zawału serca, wczesnego okresu zakrzepicy żył głębokich

• na podstawie rozporządzenia MZ z 19.09.2005 r. w sprawie określenia sposobu i organizacji leczenia krwią w zakładach opieki zdrowotnej, w których przebywają pacjenci ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami- DZ. U. z dnia 3 października 2005r.

OSTATNI WYKŁAD

RESUSCYTACJA:

- zespół czynności ratunkowych- oddech zastępczy, masaż serca, elektroterapia, farmakoterapia- mających na celu utrzymanie lub przywrócenie transportu tlenu do tkanek, w wyniku, których u poszkodowanego powróciła spontaniczna czynność serca i spontaniczna( lub wspomagana) czynność oddechowa

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA- OBJAWY:

- przyspieszenie oddechu( > 60/min u niemowląt, > 30- 40/min u dzieci starszych)

- rozszerzenie nozdrzy( oddech skrzydełkowy)

- zapadanie się klatki piersiowej

- świst krtaniowy

- wykorzystanie dodatkowych mięśni oddechowych( przepony, międzyżebrzy)

- niedotlenienie z bladością i sinicą wokół ust, rąk, stóp

- hiperkapnia i kwasica metaboliczna

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY NIEDROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH U DZIECKA:

- zapadnięcie się języka( u chorych nieprzytomnych- zapadnięcie się języka do tyłu i oparcie się o tylną ściane gardła na skutek zwiotczenia mięśni podtrzymujących)

- obecność ciała obcego

- obrzęk krtani lub nagłośni

ZATRZYMANIE KRĄŻENIA:

- u dzieci w 90% dochodzi w wyniku asystolii

- przyczyny:

* zespół nagłej śmierci niemowląt- 25%

* utonięcie- 15%

* ostra duszność- 12%

* wrodzone wady serca- 12%

* zakażenia septyczne- 9%

- rozpoznanie- rozpoznaje się w ciągu kilku sekund:

* brak widocznych ruchów oddechowych, brak słyszalnych szmerów oddechowych- przybliżyć ucho do ust i nosa

* bladoszarosine zabarwienie skóry, brak dekapitalizacji po ucisku

* całkowita hipotonia mięśniowa, brak reakcji na bodziec bólowy

* w większości szerokie, niereaktywne źrenice

SCHEMAT RESUSCYTACJI DZIECI:

- zapewnij bezpieczeństwo sobie i dziecku

- sprawdź czy dziecko reaguje na bodźce:

* potrząśnij nim ostrożnie i głośno zapytaj: ,,czy dobrze się czujesz?”

* nie potrząsaj niemowlęciem ani dzieckiem, u którego podejrzewasz uraz kręgosłupa szyjnego

- jeżeli dziecko odpowiada lub się porusza:

* pozostaw je w pozycji, w jakiej je znalazłeś

* oceń jego stan i w razie potrzeby wezwij pomoc

* oceniaj stan dziecka do czasu przyjazdu pomocy

- jeżeli dziecko nie reaguje:

* zawołaj pomoc

* jeżeli jest to możliwe, pozostaw dziecko w pozycji, w jakiej je znalazłeś

* końcami palców podciągnij żuchwę w celu udrożnienia dróg oddechowych, nie uciskaj tkanek miękkich podbródka, może spowodować to niedrożność dróg oddechowych

* jeżeli masz problemy odwróć dziecko na plecy

* połóż dłoń na jego głowie delikatnie odchylając ją do tyłu; nie odchylaj głowy, jeżeli podejrzewasz obrażenia szyi, w tym przypadku staraj się udrożnić drogi oddechowe podciągając żuchwę

- utrzymując drożność dróg oddechowych, sprawdź czy dziecko oddycha:

* obserwuj ruchy klatki piersiowej

* przykładając ucho do ust i nosa dziecka słuchaj, czy dziecko oddycha

* staraj się poczuć oddech dziecka na swoim policzku

* oceniaj oddech nie dłużej niż 10s

- jeżeli dziecko oddycha:

* ułóż dziecko w pozycji bezpiecznej

* wezwij pomoc

* oceniaj oddech do czasu przybycia pomocy

- jeżeli dziecko nie oddycha:

* ostrożnie usuń widoczne przeszkody z dróg oddechowych:

u dziecka:

- utrzymuj odchylenie głowy i wysunięcie żuchwy

- kciukiem i palcem wskazującym ręki spoczywającej na głowie dziecka zaciśnij jego nozdrza

- otwórz nieco usta dziecka, utrzymując jednocześnie wysunięcie żuchwy

- obejmując szczelnie wargami usta dziecka, wdmuchuj spokojnie powietrze w ciągu 1- 1,5s obserwując, czy unosi się klatka piersiowa

- obserwuj opadanie klatki przy wydechu

- wykonaj 5 prób oddechu( co najmniej 2 skuteczne)

- w czasie wdmuchiwania powietrza klatka piersiowa ratowanego powinna unieść się ku górze

- jeżeli nie unosi się, wdech nie był skuteczny, prawdopodobnie w wyniku:

* zapomnienia o konieczności zaciśnięcia nosa ratowanego

* niewystarczającego odgięcia głowy ku tyłowi( zamknięcie dróg oddechowych zapadających się językiem)

* złego ,,uszczelnienia” ust ratownika z ustami ratowanego

* mało energicznego wdmuchiwania powietrza przez ratownika

SCHEMAT RESUSCYTACJI DZIECI:

U NIEMOWLĄT:

- utrzymuj odchylenie głowy i wysunięcie żuchwy

- obejmując szczelnie wargami nos i usta niemowlęcia, wdmuchuj spokojnie powietrze w ciągu 1- 1,5 s obserwując, czy unosi się klatka piersiowa

- obserwuj opadanie klatki piersiowej podczas wydechu

- wykonaj 5 prób oddechu( co najmniej 2 skuteczne)

- podejmij 5 prób sztucznej wentylacji, jeżeli okażą się nieskuteczne, zastosuj schemat ,,niedrożne drogi oddechowe”

- po wykonaniu, co najmniej 2 efektywnych sztucznych oddechów oceń stan układu krążenia dziecka:

* sprawdź tętno na tętnicy szyjnej u dziecka( u niemowląt na tętnicy ramiennej lub udowej)

* obserwuj oznaki zachowanego krążenia( próby oddechu, połykania)

- krążenie zachowane:

* kontynuuj sztuczne oddychanie do czasu przyjazdu pomocy lub do czasu, aż dziecko zacznie samodzielnie oddychać, wtedy ułóż je w pozycji bezpiecznej

* oceniaj stan układu krążenia co 1 min

- brak zachowanego krążenia:

* rozpocznij sztuczne oddychanie i zewnętrzny masaż serca u dziecka:

- zlokalizuj dolną połowę mostka i ułóż na niej nadgarstek jednej ręki, upewnij się, że nie będziesz uciskał wyrostka mieczykowatego ani nadbrzusza

- unieś palce ręki uciskającej tak, aby nie uciskać żeber

- ustaw się pionowo nad klatką piersiową dziecka i z wyprostowanymi rękami uciskaj mostek tak, aby obniżył się o około 1/3 głębokości jego klatki piersiowej

- początkowo 5 oddechów ratowniczych, potem częstotliwość( uciśnięć do oddechów) 30:2, gdy ratownik pojedynczy; przy dwóch lub większej liczbie ratowników- 15:2 dla dzieci do okresu pokwitania

- możliwość zakończenia resuscytacji:

* przybycie wykwalifikowanej pomocy

* powrót wydolnego krążenia

* wyczerpanie ratownika

U niemowlęcia:

- zlokalizuj mostek i ułóż na nim końce dwóch palców, o jedną szerokość palca poniżej linii przeprowadzonej pomiędzy brodawkami sutkowymi- jeden ratownik- technika obejmująca klatkę piersiową dłońmi przy ucisku dwoma kciukami- dwóch lub więcej ratowników

- uciskaj mostek tak, aby obniżył się o około 1/3 głębokości jego klatki piersiowej

- 2 cm u noworodków

- 3 cm u niemowląt

- częstotliwość uciśnięć do oddechów 3:1

- częstość uciśnięć z oddechami powinna wynosić ok. 120/ min( noworodki)

MASAŻ ZEWNĘTRZNY SERCA:

- masaż serca u małego dziecka wykonuj uciskając mostek dwoma palcami, u starszego jedną ręką

POWIKŁANIA REANIMACJI:

- rozdęcie żołądka z wysokim ustawieniem przepony i zaburzeniami oddychania

- aspiracja treści żołądkowej z zachłystowym zapaleniem płuc

- uraz ciśnieniowy płuc przy zbyt wysokim ciśnieniu oddechowym lub zbyt głębokim położeniu rurki inkubacyjnej

- złamanie żeber

- zranienie wątroby i śledziony spowodowane uciskiem dolnej części mostka w trakcie masażu serca

- encefalopatia hipoksyjno- niedokrwienna

POZYCJA BEZPIECZNA:

Jeżeli dziecko jest nieprzytomne, ale jego drogi oddechowe są drożne i oddycha spontanicznie, należy ułożyć je w pozycji bezpiecznej. Pozycja ta zapobiega zapadaniu się języka oraz zmniejsza ryzyko zachłyśnięcia się treścią żołądkową. Istnieje kilka różnych pozycji bezpiecznych. Niezależnie od stosowanej modyfikacji należy przestrzegać następujących zasad:

- pozycja dziecka powinna możliwie najbardziej przypominać pozycję na boku

- usta muszą być skierowane w dół, aby umożliwić swobodny odpływ płynnej treści

WEZWANIE POMOCY:

- gdy są dwie osoby ratujące, jedna z nich wykonuje resuscytację, druga organizuje pomoc- 999, 112

- gdy jest jedna osoba ratująca, powinna ona natychmiast rozpocząć resuscytację i prowadzić ją co najmniej przez 1 minutę; zanim uda się po pomoc, może wziąć niemowlę lub małe dziecko ze sobą

- do dziecka, o którym wiadomo, że ma wadę serca- duża możliwość migotania komór- należy natychmiast wezwać pomoc- konieczność wykonania szybkiej defibrylacji

WYPADKI W DOMU:

- nie zamknięte apteczki

- pozostawione luzem plastikowe torebki

- brak zabezpieczenia schodów

- niezabezpieczone okna

- zapałki pozostawione w zasięgu rąk dziecka

- urządzenia elektryczne- brak nadzoru

WYPADKI W CZASIE ZABAWY:

- wpadnięcie do głębokiej wody

- zabawa w pobliżu ulicy

- jazda na rowerze, rolkach bez kasku, bez zabezpieczenia stawów

DZIECKO W WIEKU PONIEMOWLĘCYM MOŻE BYĆ NARAŻONE NA:

- wypicie płynów używanych w gospodarstwie domowym

- połknięcie tabletek

- oparzenia lub spalenia

- upadek ze schodów powodujący uraz głowy lub złamanie kości

OPARZENIA:

- porażenie prądem

- zapałki, ogień- dzieci w wieku przedszkolnym potrafią zapalić zapałkę nie rozumiejąc jednocześnie niebezpieczeństwa z tym związanego

- nieprzypadkowe oparzenia

Dziecko w wieku przedszkolnym:

- bardzo aktywne, lubi zabawy poza domem:

- z nieuwagi: wbiegnięcie pod rozkołysaną huśtawkę

- należy rozwijać w dziecku świadomość niebezpieczeństw, uczyć dziecko przepisów obowiązujących przy przejściu przez ulicę

Dziecko w wieku szkolnym:

- pozostaje pod wpływem rówieśników- np. wspinanie się na drzewa

- u dziecka rozwija się świadomość związana z bezpieczeństwem

- w pierwszych latach szkolnych może dominować pobudzenie, roztargnienie nad poczuciem bezpieczeństwa w otoczeniu

BEZPIECZEŃSTWO DZIECI W POJAZDACH MECHANICZNYCH:

- zabezpieczenie dzieci 4-8 letnich przewożonych samochodami

- siedziska podwyższające, zapięcie pasów na prawidłowej wysokości ciała

- brak- uraz spowodowany przez pasy bezpieczeństwa prowadzi do przebicia jelita i uszkodzenie kręgosłupa ( rdzenia) w części lędźwiowej

- podróżowanie na tylnych siedzeniach- bezpieczniejsze

- młodociani kierowcy- alkohol, brawura

- działania: programy edukacyjne odpowiednie przepisy

REKREACYJNE UPRAWIANIE SPORTÓW:

- uraz głowy szczególnie jazda na rowerze bez kasku

- skoki do wody- utonięcia

- utonięcia w wodach otwartych- działanie alkoholu

* Działania prewencyjne:

- zabezpieczenie dużych basenów przed małymi dziećmi

- nauka pływania

- edukacja

- kamizelki ratunkowe

- dmuchane kółka, rękawki

- przykład rodziców

POKĄSANIA PRZEZ ZWIERZĘTA:

- najczęściej psy, najczęściej dzieci do lat 10

- obrażenia kończyn górnych, głowy i szyi

- w większości- psy chowane w domu

- delikatna budowa ciała dziecka nie stanowi przeciwwagi dla szczęk psa, który może wywierać nacisk 26kg/cm²

* Znajdujące się w paszczy zwierzęcia liczne wirusy i bakterie są bardzo niebezpieczne dla pogryzionej osoby. Szczególnie niebezpieczne i groźne jest zakażenie wścieklizna.

PIERWSZA POMOC:

- ranę należy dokładnie przemyć- wirus wścieklizny ginie w wodzie z mydłem w ciągu 10 minut

- w ciągu kilku minut- ok.5- pozwalamy aby krew swobodnie wypływała z rany

- na ranę zakładamy jałowy opatrunek

- zapewniamy wsparcie psychiczne pogryzionej osobie

- w celu uniknięcia zarażenia wścieklizną osoby pogryzione poddawane sa szczepieniom- Imovax Rabies Vero, Rabipur- i.m. w mięsień naramienny

WYPADKI:

- uszkodzenie wielonarządowe- jednoczesne powstanie zranienia wielu układów, narządów, przy czym co najmniej jedno uszkodzenie stanowi zagrożenie dla życia

- utonięcie- def. śmierć musi nastąpić natychmiast lub w ciągu 24h od wypadku

* wtórne utonięcie- po reanimacji ze strony płuc ARDS( nabyty zespół niewydolności oddechowej) lub ze strony mózgu- obrzęk, doprowadziłyby do śmierci

* utonięcie( patofizjologia)- uszkodzenie na skutek nagłego przerwania oddychania

WYPADKI- UTONIĘCIE:

- po utonięciu w ciepłej wodzie( 25-30°) reanimacja przeprowadzona już po 10-15 min, jest nieefektywna, a w lodowatej jeszcze po 40-60 min może okazać się skuteczna

- im szybciej nastąpi wychłodzenie, tym dłużej jest możliwa skuteczna reanimacja

- szybkie wychłodzenie ma ochronne działanie na serce i mózg( prowadzi to do bradykardii przy jednocześnie maksymalnej centralizacji krążenia- w wyniku tego przez dłuższy czas może być utrzymane minimalne krążenie w sercu i mózgu)

- uwolnienie dróg oddechowych z zaaspirowanej wody dotyczy tylko ust i gardła

- obrócenie pacjenta na wznak i wypłukanie zaaspirowanej wody przez uniesienie bioder i brzucha nie jest obecnie zalecane- możliwość zachłyśnięcia się

- po wydajnym sztucznym oddychaniu i masażu serca, już po kilku minutach zaaspirowana woda zostanie wchłonięta

- uwolnienie z mokrego ubrania, ciepłe okrycie

WYPADKI- PRZEGRZANIE ORGANIZMU:

a) udar cieplny- następstwo znacznego przegrzania ustroju( nie gorączki)

- występuje przy wysokiej temperaturze otoczenia i jednocześnie przy zmniejszonym oddawaniu ciepła- ubranie

- znaczna wilgotność powietrza i wzmożona aktywność organizmu mogą wspomagać zatrzymanie ciepła

- niemowlęta i młodsze dzieci szczególnie są narażone na udar

- przy temperaturze ciała 41ºC dochodzi do obrzmień i martwicy komórek prawie we wszystkich narządach, do mikrokrwawień i rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego( DIC)

- jeżeli nie rozpocznie się szybkiego leczenia udaru- śmiertelność wynosi 80%

* udar cieplny- rozpoznanie: wymioty, rozkojarzenie, przyspieszenie oddechu, tachykardia, sucha, ciepła skóra-I objawy

II objawy( następne): napady mózgowe, głęboka utrata przytomności, spadek RR tętniczego, temperatura ciała 41°C

* postępowanie:

- szybko obniżyć temperaturę ciała- zimne okłady, ochładzająca kąpiel

- tlen, intubacja wrp.

- wlew dożylny- np. z PWE, 0.9% NaCl 20ml/ kg m.c. w pierwszej godzinie

b) porażenie słoneczne- dochodzi do izolowanej encefalopatii ze wzrostem ciśnienia mózgowego w następstwie dłuższego, intensywnego działania promieni słonecznych na nieosłonięta głowę

* rozpoznanie: objawy występują dopiero po kilku godzinach od ekspozycji: bóle głowy, sztywność karku, nudności, wymioty, następnie drgawki i utrata przytomności

* postępowanie- dziecko ułożyć płasko z lekko uniesioną głową w chłodnym, ciemnym pomieszczeniu; jednocześnie wykonuje się zimne okłady na głowę; senność, brak świadomości- hospitalizacja

c) oparzenia- ciężkość oparzenia zależna jest od wysokości temperatury i długości jej oddziaływania

* stopnie oparzeń:

- I°- rumień, obrzęk naskórka, miejscowy ból- uszkodzenie dotyczy tylko naskórka- gojenie bez blizny

- II°- rumień z tworzeniem pęcherzy, silny ból- uszkodzenie dochodzi do skóry właściwej, z częściową martwicą naskórka; naskórkowanie następuje od granicy zdrowych tkanek

- III°- woskowa bladość, brak pęcherzy( mało lub niebolesne)- martwica naskórka i skóry właściwej łącznie z okolicznymi częściami skóry- leczenie przez naskórkowanie od granicy zdrowych tkanek lub przez położenie przeszczepu skóry

- IV°- obszar zajęty oparzeniem jest czarny, suchy, bez czucia; zwęglenie- martwica sięga do tkanki podskórnej, mięśniowej i innych głębszych struktur

* podział oparzeń ze względu na rozległość powierzchni i głębokości oparzenia:

- oparzenia lekkie- są to oparzenia stopnia I i II o powierzchni do 10% lub oparzenie III stopnia, obejmujące 5% powierzchni ciała

- oparzenia średnie- są to oparzenia I i II stopnia o powierzchni od 15-20% u dzieci lub oparzenie III stopnia obejmujące od 5-15% powierzchni ciała

- oparzenia ciężkie- są to oparzenia I i II stopnia o powierzchni powyżej 20% u dzieci lub oparzenie III stopnia obejmujące powyżej 15% powierzchni ciała

* Pierwsza pomoc przedlekarska:

- natychmiastowe odizolowanie pacjenta od czynnika

- zabezpieczenie drożności dróg oddechowych

- chłodzenie rany oparzeniowej letnią, bieżącą wodą- kilkanaście minut

- nie używać wody bardzo zimnej- możliwość pogłębienia wstrząsu

- zabezpieczenie rany oparzeniowej suchym, czystym materiałem- jałowym opatrunkiem

- zabezpieczenie dziecka przed nadmiernym wyziębieniem- okrycie chorego kocem

d) porażenie prądem elektrycznym- często niskonapięciowym( 110-220V)- gniazdka elektryczne, uszkodzone urządzenia elektryczne

* rozpoznanie: zawroty głowy, oszołomienie, utrata przytomności włącznie z zatrzymaniem oddychania; oznaki działania prądu na rękach, stopach, ustach

* postępowanie:

- natychmiast wyłączyć sieć elektryczną- wyłączyć wadliwe urządzenie lub wykręcić bezpiecznik

- możliwie szybko odłączyć od źródła prądu dziecko za pomocą izolującego, plastikowego paska

- unikając własnego zagrożenia ratujący sam izoluje się stając na suchej desce, suchych tkaninach lub innym materiale izolacyjnym

- następnie przy użyciu przedmiotu nie przewodzącego prądu( np. kijka od szczotki) ratownik odsuwa od poszkodowanego znajdujący się pod napięciem przedmiot lub przewód

- ostatecznie można chwycić za ubranie, jeżeli jest się samemu izolowanym

- kontrola funkcji życiowych

- przy zatrzymaniu krążenia na skutek migotania komór lub asystolii- resuscytacja

e) wychłodzenie organizmu- sprzyjają: wiek( niemowlęta, małe dzieci), wycieńczenie, wilgoć, zwiększona konwekcja(wiatr) oraz leki uspokajające, psychotropowe lub alkohol

- odmrożenia miejscowe- stopnie ciężkości:

* I°- skóra biała, zimna, bez czucia; przy powtórnym ogrzaniu dochodzi do powstania zaczerwienienia, obrzęku i palących bólów

* II°- obrzęk, tworzenie pęcherzy, bladoczerwone przebarwienie i bóle

* III°- martwica- niebieskoczarne przebarwienie z utrzymującym się zniesieniem czucia

OCENA ZAKRESU USZKODZEŃ CIEPLNYCH- REGUŁA DZIEWIĄTEK:

Niemowlę:

- głowa- 20%

- kończyny górne- po 10%

- kończyny dolne- po 15%

- tułów- przód i tył- po 15%

5- latek:

- głowa- 18%

- kończyny górne- po 9%

- kończyny dolne- po 17%

- tułów- przód i tył- po 15%

Dorosły:

- głowa- 9%

- kończyny górne- po 9%

- kończyny dolne- po 18%

- tułów- przód i tył- po 18%

- zew. Narządy płciowe- 1%

---