PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA


PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

GRUPA-> to 2 lub więcej osób, które bezpośrednio się ze sobą kontaktują, wpływają, mają poczucie przynależności do siebie- mają wspólny cel.

Strukturę (organizację wew.) grupy można rozważyć ze wzgl. na:

Elementy:

- osoby

- pozycje społeczne(miejsce w grupie związane z funkcją jaką osoba zajmująca to miejsce spełnia wobec grupy)

Mechanizmy integracyjne:

- komunikacja

- status= prestiż, jakim obdarzona jest dana pozycja

- rola społeczna= zachowania, których grupa oczekuje od osób zajmujących określoną pozycję w grupie

- normy grupowe= reguły określające właściwe i niewłaściwe sposoby zachowania członków grupy (podzielane przez grupę nakazy i zakazy co do sposobu postępowania, myślenia i odczuwania)

- spójność= stopień, w jakim członkowie grupy pragną w niej pozostać- ich wzajemna atrakcyjność.

Dlaczego ludzie łączą się w grupy?

By głosić swoje poglądy

By otrzymać wsparcie emocjonalne

By wykonać zadania niemożliwe do wykonania w pojedynkę.

Działanie w grupie jest korzystniejsze niż w pojedynkę, ale nie zawsze:

- próżniactwo społeczne-> czyli zmniejszenie wysiłku wkładanego w wybranie pracy zespołowej, nie można dokładnie rozróżnić co kto robi.

Zapobieganie:

- identyfikowalny wkład każdego członka zespołu w pracę

- generalnie ludzie nie chcą mieć opinii obiboka

- grupa powinna być spójna

- nastawienie kolektywne (kobiety, społeczeństwo wschodnie).

WYZNACZNIKI SPÓJNOŚCI GRUPY:

- trudność wejścia do grupy,

- koszty opuszczenia grupy,

- zew. zagrożenie celów i istnienia grupy,

- wielkość dotychczasowych sukcesów grupy,

- liczebność grupy (małe- spójniejsze).


WYDAJNOŚĆ W GRUPIE PODNOSIMY:

-wybranie jednostek przykładających się do pracy,

- wyznaczenie im zadania, powinno być ono wyzwaniem,

- wkład każdego powinien być do zidentyfikowania,

- każdy powinien wykonywać inną pracę,

- wzbudzić poczucie przynależności i identyfikacji z grupą.

Ludzie przyłączają się do grup, gdy sądzą że sami gorzej wykonują dane zadanie. W społeczeństwie kolektywistycznym ludzie przynależą do mniejszej ilości grup niż w indywidualistycznych- ale w tych ostatnich przynależność jest bardzo płytka.

ZADANIA GRUPY:

- zadanie addytywne- każdy robi to samo zadanie, a efektywność polega na sumowaniu rezultatów,

- zadanie dysjunktywne- produkt docelowy jest wybrany ze wszystkich rezultatów działań poszczególnych członków grupy, a efektywność zależy od efektywności najlepszego,

- zadania koniunktywne- sukces zależy od dobrej pracy wszystkich członków grupy, efektywność uzależniona jest od najsłabszego członka.

DECYZJE GRUPOWE:

- potencjalne argumenty za grupowym podejmowaniem decyzji:

*grupy mądrzejsze niż pojedyncze osoby, ponieważ sumują wiedzę i umiejętności,

*bardziej predestynowane do unikania błędów decyzyjnych.

TENDENCYJNE DZIELENIE SIĘ INFORMACJAMI Z GRUPĄ:

- uczestnik grupy częściej porusza w dyskusji i przekazuje innym te informacje, które oni już znają niż te informacje, które posiada tylko dany uczestnik ponieważ:

*informacje te są bardziej dostępne umysłowo,

*w ten sposób łatwiej mu porozumieć się z innymi,

*łatwiej pozyskać akceptację innych,

*tendencja wzrasta w miarę wzrostu liczebności grupy, dodanie kolejnych członków grupy potencjalnie poszerza wiedzę grupy, jednak faktycznie wiedza ta może nie być dzielona z innymi,

*tendencja ta wzrasta w przypadku świadomych wysiłków, aby poruszać wszystkie istotne aspekty/informacje.

ZJAWISKO POLARYZACJI GRUPOWEJ:

- stanowisko grup jest bardziej skrajne od stanowiska jednostek,

- grupy podejmują bardziej krańcowe decyzje niż ich indywidualni członkowie,

- poglądy indywidualnych członków grupy stają się bardziej krańcowe po dyskusji z innymi,

- rywalizacja grupowa jest silniejsza niż indywidualna/wojny gangów.

WYJAŚNIANIE ZJAWISKA POLARYZACJI GRUPOWEJ:

- uzyskiwanie stałego wsparcia dla początkującego poglądu oraz nowych argumentów na jego rzecz; członkowie grupy nawzajem siebie przekonują do słuszności własnych poglądów/ mechanizm ten zgodny jest z ideą informacyjnego wpływu społecznego w konformizmie,

- porównania społeczne: ludzie na wstępie zakładają, że ich opinie są trafne i teraźniejsze od cudzych/ w trakcie dyskusji odkrywają, że inni mają bardziej skrajne poglądy więc uskramniają własne poglądy,

- mechanizm ten zgodny jest z ideą normatywną,

- wpływ w społeczeństwo w konformizmie; dlatego polaryzacja następuje nawet wtedy, gdy jednostka jest eksportowana tylko na informacje o cudzych poglądach, ale nie na treść argumentów; zaangażowanie w działanie- aktywny udział w dyskusji grupowej powoduje rosnące zaangażowanie w zajmowaną pozycję.

RÓŻNICE MIĘDZY DECYZJAMI GRUPOWYMI, A INDYWIDUALNYMI:

- decyzje grupowe bywają bardziej katastrofalne od indywidualnych: syndrom myślenia grupowego (głupawego),

- podejmowanie błędnych decyzji przez grupę w skutek tego, że wewnętrzna dynamika grupy (gł. utrzymanie spójności) przeważa nad motywacją do podjęcia decyzji merytorycznie zasadnych.

WARUNKI SPRZYJAJĄCE POJAWIENIU SIĘ SYNDROMU:

-silna spójność grupy,

-izolacja od szerszego otoczenia,

-brak systematycznie stosowanych procedur poszukiwania i oceny rozwiązań,

-dyrektywny przywódca (silny, szanowany),

-silny stres w połączeniu na brak nadziei na…….

SYMPTOMY SYNDROMU:

- złudzenie bezpieczeństwa i nadmierny optymizm

- przekonanie o moralnej wyższości własnej grupy

- kolektywne racjonalizacje (wyjaśnienia i usprawiedliwienia)

- stereotypizacja oponentów

- nacisk na dysydentów (konformizm) i autocenzura

- złudzenie jednomyślności.

KONSEKWENCJE DLA BŁĘDNEGO PROCESU DECYZYJNEGO:

- niekompletny przegląd alternatywnych rozwiązań

- teoria stanów oczekiwanych:

*grupa ma nadzieję na osiągnięcie celu

*jeden uczestnik bardziej się do tego przyczyni

*grupa identyfikuje tych uczestników:

=osoby częściej obecne w grupie

=osoby obdarzone wyższym statusem poza grupą

=osoby asertywne

=osoby obdarzone specyficznymi zdolnościami ze wzgl. na rodzaj zadania

=osoby są bardziej zorientowane na interes grupy, a nie na własny

=grupa częściej się do nich zwraca i zachęca do podejmowania inicjatywy

=grupa częściej podporządkowuje się ich inicjatywom

- niekompletny przegląd własnych celów

- brak rozważań nad ryzykiem jakie niesie preferowane rozwiązanie

- tendencyjne poszukiwanie i ocena informacji

- brak formułowania planów awaryjnych

SPOSOBY MINIMALIZACJI SYNDROMU:

- lider powinien unikać wyrażania własnej preferencji w początkowej fazie procesu decyzyjnego/ członkowie grupy winni odgrywać rolę „advocatus diaboli”

- grupa powinna przywoływać osoby z zewnątrz dla wyrażenia niezależnej opinii

- grupa powinna się dzielić na podgrupy problemowe

- należy organizować spotkania „drugiej szansy” (na temat wątpliwości budzonych przez przyjęte rozwiązanie).

PROCES FACYLITACJI SPOŁECZNEJ- obecność innych wspomaga działanie zjawiska próżniactwa społecznego- obecność zmniejsza działanie.

PRZYSTOSOWANIE się DO GRUPY ZACHODZI NA 2 SPOSOBY:

- zauważeniu JEDNOLITOŚCI zachowań wszystkich/ większość członków grupy

- obserwowaniu NEGATYWNYCH KONSEKWECJI zachowań nietypowych, niezgodnych z normami grupowymi.

Normy pełnią funkcje:

*regulacji interakcji społecznych,

*przewidywania rzeczywistości/ do teatru nie pójdę w dresie.

Niektóre normy mają:

*wyśmiewanie

*

*

W nowej grupie normy pojawiają się dzięki:

* oczekiwania wynikające z indywidualnego doświadczenia- uczestnictwo w innych grupach- są przedmiotem komunikacji między członkami grupy

*klasyczny 35' eksperyment Sherifa

Raz ukształtowane normy grupowe mają tendencję do utrzymywania się:

Normy społeczne mają przemożną siłę w tak zwanej:

SYTUACJI TOTALNEJ- członkowie grupy są izolowani od przeciwnych poglądów, a wszelkie źródła informacji społecznej- nagrody i kary są kontrolowane przez przywódców grupy.

Salomon Ash 1940, 56'

Efekt Ash'a

*wpływ jednomyślnej większości grupy na ocenę jednostek nawet w jednoznacznej sytuacji jest to klasyczny przykład: KONFORMIZMU- skłonności do przyjmowania zachowań i opinii prezentowanych przez innych ludzi

Syndrom osobowości autorytarnej 1950r. (grupa z Berkley.......

Przyczyny:

*surowe wychowanie

*kontrola przez przymus

*wysokie wymagania

*idealizacja obrazu rodziców

Eksperyment: Craig Haney, Curtis Banks, Philip Zinbardo- Więźniowie i strażnicy

KONFORMIZM

Mechanizmy(przyczyny) konformizmu (Deutsch i Gerard):

jednostka ulega dlatego, że chce mieć słuszność, a większość ma rację i pokazuje co jest prawdą,

*normatywny wpływ większości

jednostka ulega dlatego, że chce być akceptowana przez grupę, a większość pokazuje co jest normą, którą trzeba spełniać, aby nie narazić się na odrzucenie.

3 rodzaje reakcji na wpływ społeczny(Kelman):

-uleganie- władza - jednostka zmienia zachowanie, by poprawić swój bilans zysków/ kosztów

-identyfikacja- atrakcyjność- jednostka zmienia zachowanie, aby upodobnić się do osoby wywierającej wpływ

-internalizacja- wiarygodność- jednostka zmienia zachowanie, gdyż uważa to za słuszne.

WYZNACZNIKI NATĘŻENIA KONFORMIZMU:

  1. liczba osób wywierających nacisk

wielkość grupy (związek krzywolinowy)

konformizm rośnie wraz z liczba wywierającą nacisk

  1. jednomyślność grupy

gdy sprzymierzeniec jest niekompetentny i daje błędne odpowiedzi

  1. anonimowość własnych reakcji

  2. atrakcyjność grupy dla jednostki

  3. brak publicznego zaangażowania w odrębną opinię

  4. niejasność zadania.

POSTAWA-> względnie stałe ustosunkowanie (pozytywne lub negatywne do jakiegoś obiektu, np. człowieka, przedmiotu, idei, czynności).

Postawa powoduje:

Geneza postaw:

  1. postawy mogą być rezultatem posiadanych przekonań

model M. Fishbeina: postawa x=Ʃpi oi

postawa x= postawa wobec obiektu x

pi= i-te przekonanie człowieka na temat obiektu x

oi= ocena cząstkowa wynikająca z przypisania obiektowi x i-tej cechy

  1. postawy mogą być rezultatem emocji

*warunkowanie klasyczne- obojętny obiekt nabiera pozytywnego(negatywnego) znaczenia jeżeli wielokrotnie współwystępuje z obiektem wzbudzającym emocje pozyt./neg. (reklama)

*przeniesienie ustosunkowania- jednorazowe pojawienie się obojętnego obiektu z czymś wzbudzającym emocje powoduje przelanie ustosunkowania na obiekt obojętny. (emocja=b. Krótkotrwała, przełącznik poz./neg., szczególnie gdy nie jesteśmy świadomi co wzbudza emocje)

*warunkowanie instrumentalne- nagradzanie pozyt.wypowiedzi/ zachowań dotyczących pierwotnie obojętnego obiektu prowadzi do pozyt. wobec niego postawy/ karanie-postawa negatywna.

*zjawisko samej ekspozycji- szczególnie wtedy jeżeli nie jesteśmy świadomi częstości ekspozycji, im częściej spotykamy się z jakąś opinią, tym bardziej wierzymy w jej prawdziwość, (Robert Zajonc- pokazywanie figur, zdjęć- im częściej, tym bardziej się podoba).

Teoria autopercepcji- Daryl Bem

nie pamiętamy własnej postawy sprzed zachowania, postawa jest słabo skrystalizowana, zachowanie jest spostrzegane jako niewymuszone naciskami zew.

FUNKCJE POSTAW:

Cechy postaw:

*ważna

*wywodzi się z osobistych doświadczeń

*subiektywnie pewna

*stabilna w czasie.

Wpływ postaw na rozumienie świata

1)selektywność w poszukiwaniu informacji, dążymy do odbierania informacji zgodnych z postawami,unikamy inform. sprzecznych , selektywność zanika:

-w warunkach wymuszających bezstronność,

-gdy jesteśmy przekonani, że łatwo sobie poradzimy z kontrargumentami,

-gdy przygotowujemy się do zmiany własnego stanowiska.

Tendencyjność interpretacji i pamięci danych:

>ocena prawdziwości i wiarygodności danych b. silnie zależy od ich zgodności z postawami

heurystyka ustosunkowania+ chętniej wierzymy w informacje zgodne niż sprzeczne z postawami, co czasami wygląda na lepsze przypomnienie informacji zgodnych choć nie wiąże się z rzeczywista pamięcią zdarzeń.

Kategoryzacje swoi+ obcy

+faworyzowanie osób o podobnych postawach, deprecjacja osób o postawach odmiennych

Jak postawa wpływa na zachowanie?

1.teoria działań przemyślanych Ajzen i Fishbein, 1980

(postawa kształtuje świadome intencje postępowania

2.model tendencyjnego spostrzegania obiektu postawy, postawa nieświadomie kształtuje intencje postępowania, Fazio, 1986

Zmiana postaw

uwaga teliczna i parateliczna, rozproszona

Teoria opanowania trwogi (Greenberg, Pyszczynski)

*dla zachowania poczucia bezpieczeństwa niezbędne jest posiadanie i utrzymywanie wewnętrznego systemu znaczeń,

*przekonanie o prawdziwości systemu zwierzeń opiera się na stwierdzeniu, że inni ludzie wierzą w to samo, potwierdzają tę wiarę w swym codziennym postępowaniu.

*Im większa zgodność opinii i praktyk tym silniejszy i bardziej nie wzruszony system wierzeń- dlatego gł. zagrożeniem dla kolektywnego systemu przekonań jest obecność kwestionujących go ludzi,

*kolektywny system znaczeń chroni człowieka przed poczuciem egzystencjonalnej trwogi- życie człowieka przebiega w warunkach niepewności, zagrożenia, przy czym człowiek jest świadomy nieuchronności śmierci swej i swojej.

*Człowiek silnie i bezgranicznie wierzy w te przekonania, które nadają sensu życiu, w sensowności tego wszystkiego co składa się na kolektywny system znaczeń, który uważa za swój,

*podstawą tej wiary jest stwierdzenie, że inni myślą tak samo jak my,

Leon Festinger: prawdziwość przekonań jest weryfikowana na podstawie ich potwierdzeniu przez innych- uzyskują one konsensualną walidację, jeśli wszyscy w otoczeniu wierzą w to samo,

innym ważnym sposobem ich potwierdzenia jest odtwarzanie rytuałów i zwyczajów związanych z określonym systemem przekonań.

ŚWIATOPOGLĄD-> pogląd na świat, podstawową cechą jest uniwersalność, kolejną nie mniej istotną jest jego usystematyzowanie; dokonuje się w nim określona strukturalizacja doświadczeń na temat własnego życia oraz otaczającego świata,

*strukturalizacja- jest efektem albo określeniem wychowania lub samodzielnej refleksji, jej wynikiem jest określona hierarchia wartości i celów, ze względu na które człowiek podejmuje swoje działania,

*światopogląd stanowi mniej lub bardziej wyraźnie sformułowany opis konkretnych sytuacji człowieka na tle świata jak również pewne preferencje i postulaty odnoszące się do działań człowieka,

*w światopoglądzie znajdują wyraz te główne znaczenia, które określają stosunek człowieka do własnego życia oraz otaczającego go świata,

*dotyczy on zatem konkretnej osoby, wyrażając jej zapatrywanie na istotne dla niej kwestie co ma wyraz w konkretnych postawach.

Z faktu, że treści światopoglądowe czerpią z różnych doświadczeń życiowych i dziedzin kultury wynikają 2 istotne cechy:

1)może on mniej lub bardziej świadomie łączyć wzajemne ze sobą sprzeczne treści

2)zasadność światopoglądu wyznaczana i oceniana jest nie przez obiektywne i ogólne standardy lecz poprzez indywidualną jednostkę ludzką, orzekającą o jego przydatności/nieprzydatności dla realizacji konkretnych działań,

tak rozumiany światopogląd........\

Wartości to główna część konstytutywna szerszego systemu przekonań i wierzeń na temat przeszłości, teraźniejszości i przyszłości danej wspólnoty na temat jej pozytywnych i negatywnych doświadczeń, jej miejsca i roli w świecie ludzi.

Całokształt tych przekonań nazywamy KOLEKTYWNYM SYSTEMEM ZNACZEŃ- jego podtrzymywanie jest warunkiem przetrwania i przeżycia każdej wspólnoty i zachowania poczucia bezpieczeństwa.<teoria opanowania trwogi>

człowiek, kobieta, studentka->autoschemat (Hasel Marcus- wymyślił pojęcie autoschematu)

„ja” poznawane- definicja „ja”->

„ja” poznające- świadomość → W. James

„ja”- spostrzegane przez nas cechy, myśli, przekonania i cechy osobowości.

„ja”- zespół wyobrażeń schematów, koncepcji

nasze „ja”- geneza(źródła)

1)”ja” odzwierciedlone - ludzie myślą o sobie to co myślą, że inni o nich myślą

2)kulturowe uwarunkowania zawartości naszego „ja”

„ja” zależne(od innych ludzi) i niezależne (kategorie własne, indywidualne cechy)

Cechy indro.....- zdefiniowanie naszego „ja”

3)porównania społecznego

4)wnioskowanie o sobie na podstawie własnych zachowań oraz warunków w jakich one zachodzą

5)pozytywne zniekształcenia pozytywnych punktów wszystkich pozostałych elementów

tożsamość osobista- to co odróżnia mnie od innych członków mojej grupy(od innych członków kategorii „my”)

tożsamość społeczna(zbiorowa)- identyfikacja z grupą społeczną, to co odróżnia moją grupę od innych (tożsamość narodowa).

Cechy filogenetyczne- odróżniają rasy skóry, inny wygląd.

Super struktury naszego „ja”:

Autoschematy- struktury wiedzy o samym sobie

Główne mechanizmy naszego „ja”:

*dążenie do sukcesów, unikanie porażek,

*samoutrudnianie - np. stawianie sobie nieosiągalnych celów/ zaprzestanie wysiłku

ma na celu:

= zmniejszenie prawdopodobieństwa, że inni nasze niepowodzenie przypiszą brakowi kompetencji,

= zwiększamy prawdopodobieństwo, że nasze przyszłe sukcesy będą przypisane naszym talentom

= służenie podtrzymywaniu samooceny- MUS-(A. Teser)Model utrzymywania samooceny

2 PROCESY:

a) zapożyczanie cudzej chwały- podnoszenie własnej wartości poprzez np. przyjaźń ze znaną osobą, samoocena nasza wzrasta, wtedy gdy znana osoba odnosi wyższe sukcesy, porównywanie się ze znanymi powoduje pozytywne/negatywne reakcje, porównanie się z kimś kto ma gorzej, porównanie w górę może wywołać depresję, ale z drugiej str. i motywuje do działania, dysmotywacje- frustracja.

Wysokiej samoocenie towarzyszy:

-wyższy poziom faktycznych osiągnięć życiowych,

-wyższa motywacja osiągnięć i wytrzymałość,

-sprawniejsze funkcjonowanie społeczne „sukces rodzi sukces”,

-poczucie wew. kontroli zdarzeń- większe zadowolenie z życia, silniejsza potrzeba aprobaty społecznej, rzadsze przeżywanie negatywnych uczuć,

-bliskość danej osoby, ale gdy wyniki partnera przewyższają nasze w interesującej dziedzinie bliskość się oddala, gdy dana dziedzina nie interesuje mnie to rośnie- deprecjacja ważności danej dziedziny jeżeli wyniki partnera są niższe od naszych, my podwyższamy swoje wyniki.

Teoria Heidera- mechanizm/dysonans poznawczy

>radzenie sobie z negatywnymi i nieprzyjemnymi rzeczami,

>1957r.- Leon Festinger

>stany w obrębie systemu wiedzy motywuje człowieka do działań,

>zdominowała badania nad perswazją,

>sprzeczności między różnymi elementami wiedzy stanowi samodzielne źródło motywacji ukierunkowanej na ich usuwanie i unikanie,

>przetwarzanie informacji nie tylko służy zaspokojeniu potrzeb człowieka, ale samo jest ich źródłem,

>nieprzyjemny stan emocjonalny o właściwościach popędu,

>wywołuje ogólne mobilizacje organizmu,

>motywuje do jego usuwania,

>motywuje do jego antycypacyjnego unikania (przewidywanie przyszłości).

Wyznaczniki siły dysonansu:

-istotność pozostających w dysonansie koncepcji „ja”

natężenie dysonansu rośnie, gdy:

*rośnie sprzeczność między przekonaniami,

*przekonanie dotyczy ważnych dla człowieka spraw,

*jedno lub oba przekonania są silnie powiązane z innymi,

*tych innych przekonań jest wiele,

*inne przekonania są ważne dla człowieka.

Sposoby redukowania dysonansu:

-zmiana 1 lub obu przekonań tak aby stały się zgodne,

-przyjmowanie dodatkowych przekonań (ideologiści) wyjaśniających dlaczego sprzeczność jest pozorna, a oba pierwotne przekonania są prawdziwe,

-pomniejszanie subiektywnej ważności problemu, którego dotyczy sprzeczność (ucieczka myśli, tłumienie, wyparcie).

Dysonans, a podatność na przyjmowanie, że ludzie aktywnie i wybiórczo:

a)unikają informacji sprzecznych z własnymi poglądami i sytuacji,

b)poszukują informacji zgodnych ze swoimi poglądami i dążą do sytuacji, w których informacje te występują,

c)tendencje ulegają odwróceniu, jeżeli człowiek przygotowuje się do zmiany poglądu.

Gdy osoba odbiera informacje sprzeczne z posiadanymi przez to:

-podważa wiarygodności tych informacji i ich źródła,

-tendencyjne spostrzeganie i interpretacje ich znaczenia jako bardziej zgodne z własnymi poglądami, niż to jest w rzeczywistości,

-selektywne zapominanie tych informacji,

-poszukuje informacji wspierających własne poglądy i wybiórczo kontaktuje się z osobami o podobnych poglądach,

-przekonać innych do własnych poglądów.

Dysonans a postępowanie sprzeczne z własną opinią:

-siła dysonansu z sytuacji niewystarczającego uzasadnienia rośnie:

*wraz ze wzrostem ważności sprzeciwu,

*spadkiem presji sytuacji,

*poczuciem swobody.

Sytuacja powoduje określone zachowanie, ale to nie wystarcza do uzasadnienia tego zachowania.

Dysonans w sytuacji niewystarczającego uzasadnienia zachowania jest redukowany poprzez:

-wycofanie, odwołanie sprzecznego z opinią zachowania,

-pomniejszenie jego znaczenia (ważności),

-zmianę opinii w kierunku uzgodnienia jej zachowania.

Głoszenie poglądów sprzecznych z własną opinią prowadzi do zmiany tej opinii:

-presja nakłaniająca do głoszenia poglądów jest niewielka,

-głoszenie poglądów ma charakter publiczny.

Dysonans a procesy podecyzyjne:

-podjęcie decyzji prowadzi do przeżywania dysonansu wywołanego:

*sprzecznościami między dokonanym wyborem, a negatywami przyjętej możliwości,

*sprzeczności między dokonanym wyborem, a pozytywnymi możliwościami odrzuconej....

Dysonans podecyzyjny rośnie, gdy:

-sprawa jest ważna,

-jest wiele możliwości do wyboru,

-poszczególne możliwości są wyrównane pod względem atrakcyjności.

Sposoby redukcji dysonansu podecyzyjnego:

-zmiana lub ukierunkowanie decyzji,

-wprowadzenie przekonania, że konsekwencje możliwości wybranej i odrzuconej w dużym stopniu się pokrywają,

-zmiana subiektywnej atrakcyjności możliwości(efekt zamrożenia decyzji)

wzrost atrakcyjności opcji przyjętej

-spadek atrakcyjności opcji odrzuconej

Po decyzji ludzie poszukują nowych informacji:

-popierających opcje przyjęte,

-deprecjonowanych opcje odrzucone.

Subiektywna trafność decyzji jest większa:

-po jej podjęciu (niż przed),

-kiedy decyzja uważana jest za nieodwracalną/nieodwołalną(koniecznie zmienią już decyzje)

-samo podjęcie decyzji skłania człowieka do dalszego postępowania z nią zgodnego.

Wywieranie wpływu na innych:

1)Reguła wzajemności:

-za otrzymane dobro odwzajemniamy się tym samym (prezent za prezent)

-odróżniać manipulację od prawdziwej przysługi.

2)Reguła zaangażowania i konsekwencji:

-jak już zajmiemy jakieś stanowisko to już jesteśmy konkretni w tym,

-działanie jest b. zaangażowane, gdy jest publiczne,

-gdy motywowanie wewnętrzne.

3)Reguła społecznego dowodu słuszności:

-wszyscy „grzebią” na wyprzedażach, to znaczy że to prawda, że dobrze robią czy postępują.

4)Reguła autorytetu

5)Reguła niedostępności.

AGRESJA-> współcześnie jest definiowana jako zachowanie mające na celu zadanie cierpienia fizycznego lub psychicznego innemu człowiekowi, który jest motywowany do uniknięcia tego cierpienia.

Nie należy mylić agresji z asertywnością (wg Aronsona)

-obrona swoich praw jest często mylona z agresywnością.

Agresja jest zamierzonym działaniem

Agresja wroga(gniewna)= wynika z gniewu i jej celem jest cierpienie ofiary.

Agresja instrumentalna= cierpienie ofiary jest tylko instrumentem do osiągnięcia jakiegoś innego celu.

Teorie agresji:

a)agresja jako instynkt

-Thomas Hobbes w swej pracy z 1651 roku Lewiatan uznał, że człowiek jest bestią i tylko przestrzeganie prawa powoduje, że możemy go okiełznać naturalny instynkt popycha człowieka do agresji,

-przeciwny pogląd J.J. Rousseau teoria z 1762r. „szlachetnego dzikusa” sugeruje, że ludzie są z natury dobrzy, łagodni, a społeczeństwo powoduje, że człowiek staje się tym kim jest.

<Galery rodzą galerników- Hugo>

-Konrad Lorenz (1963r.), współtwórca etologii, agresja jest urodzonym wzorcem zachowania automatycznie wzbudzonym przez pojawienie się wyzwalaczy(wrodzonych bodźców wzbudzających agresję), a hamowanym przez pojawienie się kontrwyzwalaczy (inhibitorów),

-hydrauliczna koncepcja agresji i energia agresywna jest samoistnie i w stałym tempie produkowana w organizmie co powoduje konieczność jej okresowego wyzwalania,

-prawdopodobne wystąpienia agresji zależy od:

*ilości zgromadzonej energii(czasu od ost. Rozładowania),

*typowości bodźca wyzwalającego(wyzwalacz bodźce podobne, a nawet zupełnie niepodobne- spontaniczna eksplozja agresywna),

-zdaniem Lorenza:

*agresja wewnątrzgatunkowa jest pożyteczna,

*zapewnia sukces reprodukcyjny najsilniejszemu z rywali,

*przeciwdziała zagęszczeniu,

*ustala hierarchię wewnątrzgrupową,

*agresji śmiertelnej przeciwdziałąją kontrwyzwalacze i agresja zrytualizowana.

-krytyka teorii instynktu:

*nieprawda, że wzorce zachowania są u wszystkich zwierząt wrodzone i niepodatne na wpływ indywidualnego doświadczenia,

*wbrew tezie o koniecznym i nagradzającym charakterze agresji zwierzęta raczej unikają agresji, niż do niej dążą,

*brak danych dowodzących spontanicznego produkowania energii agresywnej i jej kumulacji prowadzącej do agresji spontanicznej,

*żadne dane potwierdzające teorie instynktu nie dotyczą gatunku homo sapiens.

b)teoria frustracji- agresji

-klasyczny eksperyment Bargera, Dembo i Lewina (Aronson,2001) Pokój z zabawkami

-Dolbard, Miller(1939), agresja zawsze jest wynikiem frustracji, frustracja= zablokowanie ukierunkowanej na cel aktywności organizmu,

-każda frustracja prowadzi do agresji dokładniej i budzi specyficzne pobudzenie agresywne,

pobudzenie to może zostać rozładowane tylko przez agresję i agresja je rozładowuje,

-specyficzne pobudzenie (tendencja do agresji)st tym większa:

*im większa jest wartość zablokowanego cele,

*im bardziej frustracja uniemożliwia cel,

*im większa liczba działań zostaje zablokowana.

-pobudzenie różnych frustracji, mogą się kumulować co może prowadzić do nieproporcjonalnie dużej agresji po ostatniej frustracji,

-wyrażanie agresji hamuje strach przed karą, jeżeli strach jest wystarczająco silny to może dojść do:

1)przemieszczania agresji na inny obiekt (gdzie agresja jest zagrożona słabszą karą),

2)zmiana postaci agresji(na taki rodzaj reakcji, który zagrożony jest słabszą karą).

-krytyka teorii frustracji- agresji:

*frustracja ma wiele innych, niż agresja następstw:

1)zachowania ukierunkowane na usunięcie przeszkody

2)regresja (powrót do wcześniejszych prostych form zachowania)

3)fiksacja (uporczywe powtarzanie reakcji nie mającej instrumentalnego sensu)

4)apatia i depresja (szczególnie przy frustracji długotrwałej).

Nie każda frustracja prowadzi do agresji:

-prowadzi do niej w szczególności frustracja arbitralna tj. zamierzona przez sprawcę a nieuzasadniona, tak więc sama frustracja nie wystarcza do agresji, musi być jeszcze coś:SYGNAŁY WYWOŁAWCZE AGRESJI.

Frustracja nie jest konieczna do powstania agresji. Co jest konieczne?Nie wiadomo. Wiadomo, że często wystarcza:

-pobudzenie emocjonalne,

-szczególnie interpretowane jako prowokacja.

c)teoria uczenia się

-czynniki pośredniczące mogące wywołać agresję,

-przypisywanie intencji:

1)jeżeli ktoś nierozmyślnie obleje nas wodą,

2)jeżeli obleje nas wodą z premedytacją- nasza reakcja jest inna.

Warunkowanie instrumentalne

-organizm uczy się, że agresja jest instrumentem osiągania pożądanych stanów rzeczy i zachodzi pod warunkiem, że:

*agresja pozwala skutecznie je osiągnąć,

*80% aktów agresywnych przedszkolaka zastaje nagrodzonych,

*stany rzeczy są wartościowe,

*agresja nie jest samoistnie nagradzająca- nie jesteśmy sadystami- sygnały cierpienia silnie hamują agresję,

*dostarcza symulacji,

*redukuje nieprzyjemne stany (szczególnie gniew),

*w istocie każda nagroda może nasilać agresję.

Modelowanie (albert Baudura)

-uczenie się przez obserwację cudzego zachowania i jego konsekwencji,

Warunkiem nabycia nowego zachowania jest:

*skupienie uwagi na zachowaniu modela,

*zapamiętanie tego modela,

*wypróbowanie go we własnym zachowaniu.

Warunkiem wykorzystania tak nabytego zachowania jest:

*przekonanie, że zachowanie prowadzi do pożądanych konsekwencji to przekonanie jest ważniejsze od faktów tj. rzeczywistych konsekwencji zachowania,

-przekonanie o własnej skuteczności, że jest w stanie dane zachowanie wykonać,

-zmiana przekonań o własnej skuteczności jest zasadniczym mechanizmem pozwalającym na zmianę zachowania i terapię jego zaburzeń (np. nieśmiałości, lęków, jąkania się),

-najskuteczniejszym sposobem na zmianę przekonań o własnej skuteczności jest obserwacja zmian własnego poziomu wykonania(krańcowy przypadek biofeedback) oraz obserwacja zmian poziomu wykonania innych, jeżeli są podobni.

Wyznaczniki agresji:

1)prowokacja- cudzy akt słowny lub fizyczny

*najbardziej niezawodny wyznacznik, szczególnie u mężczyzn, ponieważ prowokacja:

-wzbudza gniew i cierpienie (agresja je redukuje),

-wzbudza negatywną ocenę agresora oraz chęć ukarania go i odwzajemnienie mu się,

-powoduje „utratę twarzy” i chęć jej odzyskania

*reakcje na prowokacje (w tym wielkość przeżywanego pobudzenia fizjologii) zależy od przewidywanych konsekwencji własnych działań oraz od sposobu zinterpretowania prowokacji:

-od przekonania, że prowokator jest za szkodę osobiście odpowiedzialny (atak był zamierzony, a jego konsekwencje przewidywalne),

-od przekonania, że atak prowokatora jest jakoś uzasadniony (np. jego zdenerwowaniem), uzasadnienie obniża przeżywane pobudzenie emocjonalne, a jeżeli podane jest przed prowokacją to obniża także agresję.

2)pobudzenie emocjonalne, wzrost nasila agresję z 2 powodów:

a)pobudzenie nasila oddziaływanie prowokacji,

b)pobudzenie osłabia poznawczą kontrolę zachowania.

3)płeć

-Macoby i Jaclin: agresja należy do zachowań uwarunkowanych biologicznie:

a)mężczyźni są bardziej agresywni od kobiet we wszystkich przebadanych społecznościach,

b)poziom agresji wiąże się z poziomem hormonów- zmieniono poziom agresji sterując poziomem agresji,

-mężczyźni są bardziej agresywni od kobiet, gdy:

*ok. 10krotnie częściej niż kobiety,

*szkoda ma charakter fizyczny (ale nie słowny czy psychiczny),

*agresja jest w danej sytuacji normatywnie pożądana,

*agresja wyrządzi ofierze dużą krzywdę,

*kobiety są przekonane o mniejszej agresywności własnej płci (autostereotyp),

*kobiety bardziej niż mężczyźni są skłonne do reagowania na wyrządzoną krzywdę:

>poczuciem winy,

>lękiem,

>obroną przed rewanżem/niebezpieczeństwem.

Kontrola agresji:

1)katharsis

2)karanie

3)złożone interwencje psychologiczne.

Agresja narodziła się (po co agresja):

-zagarnianie cudzej własności,

-obrona przed atakiem,

-walka o miejsce w hierarchii (lepszą pozycję społ.),

-przysporzenie kosztów rywalom seksualnym.

1)Katharsis

-Arystoteles: rozładowanie agresji obniża agresję w przyszłości,

-Freud: jeżeli nie pozwolimy na wyładowanie agresji to będzie się ona kumulowała i w końcu eksploduje,

-katharsis właściwa>rozładowanie pobudzenia agresywnego(popędu) przez akt własnej agresji,

-katharsis pomocnicza>rozładowanie pobudzenia agresywnego (popędu) nie poprzez agresję lecz działania rozładowujące np. sport, wysiłek fizyczny, fantazjowanie,

-katharsis zastępcza>rozładowanie pobudzenia agresywnego (popędu) przez obserwację cudzej agresji.

Katharsis pomocnicza i zastępcza- jest dokładnie na odwrót:

*działania rozładowujące w istocie nasilają agresję (kultura agresji, powstawanie norm zachęcających do agresji),

*obserwacja cudzej przemocy nasila własną agresję.

Katharsis właściwa powoduje agresję:

*spadek pobudzania fizjologicznego (np. rozkurczowego ciśnienia krwi do poziomu sprzed prowokacji) jednak tylko agresja skierowana na prowokatora i jeżeli nie towarzyszy jej poczucie winy.

Wzrost skłonności do zachowania agresywnego w stosunku do tej samej ofiary= SPIRALA AGRESJI.

Przyczyny spirali agresji:

-akt agresji działa jako nagroda (redukuje pobudzenie),

-akt agresji wywołuje tendencje do jego uzasadnienia negatywnymi cechami ofiary,

-akt agresji rozhamuje- osłabia czynniki hamujące agresję.

2)Karanie

-odstraszająca funkcja kary- karanie agresji hamuje jej występowanie u innych osób, które się jej (jeszcze) nie dopuściły,

-korekcyjna funkcja kary- karanie agresji hamuje jej dalsze występowanie i samej osoby karanej i agresywnej.

Kara skuteczna jest, gdy:

*agresji zostaje odebrana jej instrumentalna wartość,

*kara jest natychmiastowa- następuje przed dokończeniem agresji i pozyskaniem z niej korzyści,

*koszty kary powinny przewyższać zyski z agresji, ale karanie nie powinno samo w sobie stanowić agresywnego wzorca.

3)Złożone interwencje psychologiczne

-program Pattersona- interwencja redukująca przemoc w rodzinie,

-przyczyną rodzinnej agresji jest:

*kontrola przez przymus stosowana zarówno przez rodziców jak i dzieci, co prowadzi do spirali wzajemnego przymusu między rodzicami, a dziećmi.

ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE

→ działanie ukierunkowane na działania przynoszące korzyść innemu człowiekowi.

ALTRUIZM- szczególny rodzaj zachowania pomocnego, który nie przynosi żadnych korzyści samemu sprawcy, albo przynosi mu straty.

Teorie wyjaśniające zachowania prospołeczne:

*teorie socjobiologiczne

-altruizm odwzajemniony

-dobór krewniaczy i joint fitness (Hamilton)(joint fitness- zachowania, które mają na celu ochronę życia)

+decyzyjny model interwencji kryzysowej

+teorie pobudzenia:

>model pobudzenia -bilansu

>pobudzenie empatyczne

-teorie norm

TEORIE SOCJOBIOLOGICZNE

-prawo Hamiltona- zakłada pojawienie się altruizmu (czyli faworyzację takiego zachowania na mocy samego doboru naturalnego), gdy:

K< pz

K- koszty zachowania altruistycznego

p- współczynnik pokrewieństwa między altruistą i odbiorcą pomocy

z- zysk odbiorcy

Współczynnik pokrewieństwa to frakcja genów identycznych u dwóch osobników w wyniku wspólnego pochodzenia

Dlaczego ludzie pomagają innym niespokrewnionym?

-skoro wg Wilsona altruizm to samoniszczące się zachowanie, praktykowane ze względu na dobro innych (Wilson, 1988),

-choć poglądy Wilsona są bardzo kontrowersyjne to wielu psychologów społecznych przyznają, że altruizm jest powodowany troską o swój jednostkowy interes.

TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ

-Homas(1961), Thibant, Kelley(1959)

-ludzie często są powodowani maksymalizacją zysków i minimalizacja kosztów,

-podstawową troską człowieka jest jego własny interes,

-Piliavin, Rodin (1969) przedstawili zyski i koszty w przypadku nieudzielenia pomocy,pomocy udzielimy zgodnie z tą teorią, gdy zyski będą przewyższać straty.

-udzielenie pomocy i jej koszty:

*krótkotrwała/długotrwała strata czasu,

*bezpośrednie zagrożenie dla życia i własnego zdrowia,

*prawna odpowiedzialność, gdy pogarszamy stan zdrowia rannej osoby,

*osoba, której pomagamy staje się od nas zależna,

*odwrócone zagrożenie dla własnego zdrowia i życia- zemsta napastnika.

-

udzielenie pomocy i jej zyski:

*poprawa samooceny,

*uznanie ze strony pozostałych świadków,

*uniknięcie prawnej odpowiedzialności za uchylenie się od pomocy,

*umacnianie zachowań prospołecznych,

*nagroda pieniężna,

*czasami rozgłos i sława,

*niekiedy postawienie przestępców przed sądem.

Nieudzielenie pomocy i jej koszty:

*obniżenie samooceny,

*dezaprobata ze strony pozostałych świadków, którzy pomogli,

*prawna odpowiedzialność- konieczność udzielenia pierwszej pomocy.

Nieudzielenie pomocy i jej zyski:

*uniknięcie krótko/długotrwałęj utraty czasu,

*uniknięcie bezpośredniego odroczonego zagrożenia dla własnego zdrowia i życia,

*uniknięcie dalszej odpowiedzialności za koszty ofiary,

*uniknięcie odpowiedzialności karnej za pogorszenie stanu zdrowia rannego.

Wartość nagradzającą zachowań można tłumaczyć:

1)normą wzajemności,

2)przyjście komuś z pomocą zmniejsza dyskomfort związany z przyglądaniem się cudzemu nieszczęściu- widok cudzego nieszczęścia wywołuje niepokój i napięcie,

3)pomaganie jest działaniem nagradzającym- pozwala przy stosunkowo niskich nakładach zdobyć jednostce uznanie i gratyfikacje.

Teorie wymiany społecznej:

-podważa sens rozumienia altruizmu rozumianego jako działanie mającemu na celu zapewnienie drugiej osobie komfortu z pominięciem własnej osoby,

-jednostka pomaga, gdy leży to w jej własnym interesie, gdy zyski przewyższają straty.

TEORIA POBUDZENIA

-rola empatii (D. Batson)

-empatia- umiejętność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odczuwania w podobny sposób do niej zdarzeń w rzeczywistości społecznej,

-hipoteza empatii- altruizm Batsona to przekonanie, że to właśnie empatia odczuwana w stosunku do ofiary skłania ludzi do przemocy bez względu na konsekwencje,

-zauważenie osoby potrzebującej pomocy

|

odczuwanie empatii wobec tej osoby

| |

tak nie

pomoc niesiona bez względu na to czy leży pomoc niesiona tylko, gdy leży w inte-

to w interesie jednostki czy też nie- nawet resie jednostki, czyli gdy:

gdy: koszty>zyski koszty<zyski

-pobudzenie wywołane cierpieniem wobec potrzebującej pomocy może być dwojakiego rodzaju:

*pobudzenie egoistyczne- (własne cierpienie wywołane stanem ofiary) i można je zredukować albo poprzez poprawę stanu ofiary (pomaganie) albo poprzez ucieczkę z sytuacji,

*pobudzenie empatyczne- współczucie i wczuwanie się w położenie ofiary można je zredukować poprzez pomoc ofierze.

TEORIA NORM

-L. Berkowitz(1972)

-norma odpowiedzialności społecznej to oczekiwanie i nakaz pomagania tym osobom, których losy zależą od naszych działań,

-zależność losów innej osoby od naszych działań nasila skłonność do pomagania jej nawet, jeżeli nie odnosimy z tego żadnych korzyści materialnych, jeżeli niespecjalnie tę osobę lubimy, a nawet kiedy dowie się ona o naszej pomocy dopiero w odległej przyszłości lub też w ogóle nikt się o tej pomocy nie dowie,

-wynikająca z normy odpowiedzialność.

Norma wzajemności:

*to oczekiwanie i nakaz pomaganie osobom, które pomogły nam w przeszłości,

*norma wzajemności występuje prawdopodobnie powszechnie w ludzkich społeczeństwach i zawiera 3 reguły:

>nakaz pomagania czy wyrządzania przysług innym,

>nakaz przyjmowania cudzej pomocy,

>nakaz odwzajemniania się przysługą za przysługę.

Pomoc czysta= ratownictwo!!!!

-wyjaśnienie zachowań prospołecznych w kategoriach norm nasuwa kilka problemów:

*ludzie niewątpliwie nie zawsze postępują zgodnie z normami, a ponadto czynią to z ogólnymi normami, wyjaśnić indywidualne zróżnicowanie ludzkiego postępowania,

*normy te są bardzo ogólne i jednostka może nie dostrzegać związku między nimi, a wymogami działania w konkretnej sytuacji, w którą ponadto mogą być uwikłane różne normy o wzajemnie sprzecznych konsekwencjach,

-S. Schwartz(1977) sformułował pojęcie normy osobistej, pod którym rozumie poczucie osobistej obligacji moralnej do postępowania w określony sposób w konkretnej sytuacji.

Wyznaczniki pomagania innym:

1)obecność i postępowanie innych:

-rozproszenie odpowiedzialności i niewiedzy wielu, im więcej świadków, tym maleje chęć pomocy,

*efekt widza- im więcej jest świadków, tym mniejsza jest szansa, że ktokolwiek z nich podejmie pomoc,

-modelowanie

*kumulacja ignorancji- zjawisko polegające, na tym że świadkowie nagłego wypadku wzajemnie obserwują swoją obojętność, bagatelizując zaistniałe zdarzenie- jako nie wymagające pomocy,

-obecność innych, którzy pomagają nasila pomaganie, gdy:

>zanika zjawisko niewiedzy wielu,

>normy są aktywizowane,

>modelowanie.

= Wojciszke: uczymy się naszych zachowań poprzez obserwację cudzego postępowania i skutków, jakie ono przynosi, dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci, modeli na żywo i modeli z tv.(WOŚP, Ulica sezamkowa).

2)właściwości biorcy pomocy:

-częściej pomagamy osobom bezradnym, których los w danym stopniu zależy od naszego działania (np. dzieciom, starcom, norma odpowiedzialności społecznej),

-jednak pomaganie ulega zahamowaniu, gdy krytyczna sytuacja osoby bezradnej jest spostrzegana jako........przez nią samą, a więc jako kontrolowana i przewidywalna z punktu widzenia,

-częściej pomagamy człowiekowi:

*który należy do naszej własnej grupy społecznej do „My”,

*którego lubimy (ładny, podobny do nas).

Relacje między dawca, a odbiorcą pomocy, J. Karyłowski- dwa typy motywacji do pomagania:

>motywacja endocentryczna- skierowana do wew., to tendencja do pomagania innym po to by polepszyć swoje własne samopoczucie w szczególności utrzymać lub podwyższyć własną samoocenę dzięki przypisywaniu sobie pochlebnych właściwości w wyniku postępowania zgodnego z normami< dla osoby motywowanej endocentrycznie najważniejsze jest to by własnie ona pomogła człowiekowi znajdującemu się w potrzebie.

>motywacja.....

stan emocjonalny osoby pomagającej

-miłość wpływa najsilniej na pomaganie choć jej efekty nie są badane

-poczucie winy i wstyd.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
02metody badawcze psychologii spolecznej2id 4074 ppt
Psychologia spoleczna
PS 1 Psychologia społeczna wstep
wprowadzenie do psychologii społecznej
Psychologia społeczna Szkolenia Turek wykład 7 Ocena efektywnosci szkolen
Główne nurty psychologii społecznej
Charakteryzowanie psychofizycznych i społecznych aspektów rozwoju człowieka(1)
aronson psychologia spoleczna i Nieznany (2)
Psychologia społeczna 07.03.2009, Uczelnia, Psychologia społeczna
Wykład z Psychologii spolecznej, Psychologia społeczna
Normatywny i informacyjny wpływ społeczny, PDF i , SOCJOLOGIA I PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Psychologia społeczna - Szczupański - Zarządzanie zasobami ludzkimi - wykład 7 - Etyka, Psychologia,
Psychologia, Uczelnia, Psychologia społeczna
PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ(2), Technik Administracji, SOCJOL I PSYCH SPOŁEC
Stres w pracy, Pedagogika, Psychologia społeczna
63 CENTRALNA I PERYFERYJNA STRATEGIA ZMIANY POSTAW, Technik Administracji, SOCJOL I PSYCH SPOŁECZNA,
konformizm, Pedagogika, Psychologia społeczna

więcej podobnych podstron