Transport : Działalność, która polega na odpłatnym (lub nieodpłatnym) świadczeniu usług, których efektem jest przemieszczanie osób i/lub ładunków z punktu nadania do punktu odbioru oraz świadczenie usług pomocniczych, bezpośrednio z tymi usługami związanych. System transportowy: Jest to zespół składający się ze środków transportowych, infrastruktury transportowej, ludzi odpowiedzialnych za funkcjonowanie systemu transportowego oraz zasady i reguły, które są odpowiedzialne za przemieszczanie osób i ładunków z punktów początkowych, poprzez ewentualne punkty przeładunkowe, do punktów końcowych. Proces transportowy: Szereg złożonych czynności organizacyjnych, wykonawczych oraz handlowych mających na celu przemieszczenie ładunków lub ludzi z jednego do kilku punktów początkowych, zwanych punktami nadania, do jednego lub kilku punktów końcowych, zwanych punktami odbioru, przy pomocy odpowiednich środków transportu. Funkcja usługowa transportu: Przemieszczanie osób i rzeczy w przestrzeni.Występuje poddwiema postaciami: - materialnego dobra konsumpcyjnego przy przewozie osób, - materialnego dobra konsumpcyjnego umożliwiającego osiągnięcie innego dobra przy przewozie towarów, urealniających działalność produkcyjną, dystrybucyjną oraz konsumpcyjną. Bariery rozwoju usług transportowych: - zły stan infrastruktury transportowej - rosnące koszty działalności (zatrudnienia, paliwa) - brak spójnej i perspektywicznej polityki transportowej Efektywność: Sposób pomiaru skuteczności i celowości prowadzenia działalności gospodarczej, wyrażający się porównaniem wartości uzyskanych efektów do nakładu czynników użytych do ich uzyskania. Badania srodków transportu oraz ich dopuszczenie do ruchu: kategoria M: pojazdy samochodowe majace co najmniej cztery koła oraz zaprojektowane i wykonane do przewozu osób, w tym: - kategoria M1: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu osób majace nie wiecej niż 8 miejsc oprócz siedzenia kierowcy - kategoria M2: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu osób majace wiecej niż 8 miejc oprócz siedzenia kierowcy i majace maksymalna masę nieprzekraczajacą 5 ton, - kategoria M3: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu osób majace wiecej niż 8 miejc oprócz siedzenia kierowcy i majace maksymalna masę przekraczajacą 5 ton, kategoria N: pojazdy samochodowe majace co najmniej cztery koła oraz zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków, w tym: - kategoria N1: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków mające maksymalną masę nieprzekraczajacą 3,5 tony, - kategoria N2: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków mające maksymalną masę przekraczajacą 3,5 tony,ale nieprzekraczajaca 12 ton, - kategoria N3: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków mające maksymalną masę przekraczajacą 12 ton, kategoria 0: przyczepy i naczepy , w tym: - kategoria 01: przyczepy o maksymalnej masie nieprzekraczajacej 0,75 tony, - kategoria 02: przyczepy o maksymalnej masie przekraczajacej 0,75 tony, ale nieprzekraczającej 3,5 tony, - kategoria 03: przyczepy o maksymalnej masie przekraczajacej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 10 ton, - kategoria 04: przyczepy o maksymalnej masie przekraczajacej 10 ton, |
Outsourcing: Przekazywanie części działalności przedsiębiorstwa w ręce innego, wyspecjalizowanego przedsiębiorstwa, aby obniżyć koszty własnej działalności. Rodzaje outsourcingu: Kontraktowy - rezygnacja przez firmę z funkcji transportowych i przekazanie ich wykonania niezależnemu podmiotowi gospodarczemu na podstawie kontraktu elementów związanych z realizacja funkcji poprzez zwolnienia pracowników, likwidację komórki organizacyjnej itp. Kapitałowy - wydzielenie funkcji z firmy poprzez powiązaną kapitałowo spółkę - córkę Sektorowy/branżowy - odłam outsourcingu kapitałowego, polegający na utworzeniu przez grupę firm działających w tej samej branży i zlokalizowanych geograficznie blisko siebie, wspólnego podmiotu gospodarczego realizującego jeden i ten sam zakres funkcji. Warianty outsourcingu: -outsourcing poszczególnych działań, - outsourcing wielu działań, - outsourcing wszystkich działań, - umowa z jednym partnerem na wyłączność obsługi transportowej Outsourcing: Zakres oferowanych usług outsourcingowych dla swoich klientów przez spedytorów jest coraz większy i dotyczy dodatkowo m.in.: - obsługi celnej, - magazynowania, - dostaw z magazynu na stanowiska pracy - odbioru produkcji ze stanowisk pracy i dostarczenie do magazynu przed dalszą wysyłką, - konfekcjonowania, - pakowania, - oznaczania sztuk kodami kreskowymi, - dystrybucji produkcji gotowej JUST IN TIME Korzyści outsourcingu w transporcie: - obniżenie kosztów, ponieważ nie musi ponosić kosztów związanych ze stworzeniem i utrzymaniem stanowisk pracy, kosztów ubezpieczeń zdrowotnych, emerytalnych, szkolenia pracownika, - powierzenie części organizacji firmy grupie fachowców, którzy wiedzą, umiejętnościami przewyższają zwykle własnych pracowników, - uzyskanie większej stabilności opieki nad powierzonym majątkiem i funkcjami organizacyjnymi, - możliwość korzystania z usług ekspertów o dużym doświadczeniu i fachowości, których zatrudnienie byłoby zbyt drogie - korzystanie z całej wiedzy zgromadzonej w firmie doradczej, - możliwość obejścia blokady etatów, pozwala utrzymać pożądany poziom etatów, - bardziej efektywne wykorzystanie czasu pracy, - łatwiejszy dostęp do najnowszych technologii informatycznych, - zapewnia wysoka jakość usług - zmniejszenie wysokości inwestycji - zleceniodawca płaci za usługę, nie musi inwestować w infrastrukturę, - ryzyko starzenia się technologii spada na firmę zewnętrzną, - możliwość korzystania z najnowszych osiągnięć z dziadziny przesyłania usług teleinformatycznych. Wady outsourcingu: - osłabienie bezpośredniego kontaktu z klientem, - ryzyko wydłużenia czasu reakcji na potrzeby klienta, - niepewność co do zachowania poufności informacji i danych, - ryzyko utraty doświadczenia w realizacji funkcji logistycznych Outsourcing: Decyzja o outsourcingu w dziedzinie transportu nie jest łatwa i wymaga zbadania jego opłacalności. Na początku należy zidentyfikować w firmie obszary będące wyróżnikiem jej na rynku, decydujące ze klient wybiera usługi lub produkty tej właśnie firmy. W przypadku przemysłu samochodowego outsourcing może obejmować dodatkowo: - zaopatrzenie z magazynu buforowego konkretnych stanowisk linii produkcyjnej - montowanie przed dostawa do zakładu modułów do produkcji np. gotowe koła, deski rozdzielcze - odbiór produktu gotowego np. silnika i konserwacja przed złożeniem w magazynie wysyłkowym, - zarządzanie magazynem buforowym tzw. Logistic center, - wystawianie dokumentów handlowych w imieniu klienta, - odbiór części reklamowanych, uszkodzonych. Kryteria brane pod uwagę przy wyborze przewoźnika: - niezawodność lub regularność czasu dostawy, - dostępność sprzętu, - łączny czas przewozu w trybie door to door, - monitorowanie przesyłki, - częstotliwość obsługi, - stabilność finansowa przewoźnika, - gotowość przewoźnika do negocjowania poziomu obsługi, - usługi bezpośredniego odbioru i dostawy przesyłek, - gotowość przewoźnika do negocjowania stawek przewozowych, - utrata lub uszkodzenie przesyłki, - kwalifikacje personelu operacyjnego, - dochodzenie roszczeń, - dysponowanie specjalnym sprzętem, - umiejętności handlowe przewoźnika. Około 20% ogólnych kosztów logistycznych to koszty związane z przewozem ładunków. Outsourcing w obszarze transportu jest traktowany jako droga do obniżenia kosztów przedsiębiorstwa. Często od tej decyzji zależy czy osiągnie ono sukces rynkowy, czy tez zakończy swój samodzielny byt, posiadając nadmiernie rozbudowana, kosztochłonną strukturę organizacyjną |
Transport w łańcuchach dostaw: Zarządzanie łańcuchem dostaw staje się coraz większym wyzwaniem dla przedsiębiorstw współczesnej gospodarki światowej. Podstawą funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych jest dążenie do redukcji zapasów i do organizacji zapatrzenia w taki sposób, aby dostawy w systemie just in time eliminowały konieczność utrzymwania magazynów. Współczesny łańcuch dostaw znajduje się pod coraz wiekszą presją. Przy wydłużającym się dystansie, jaki przemierzają towary kurczy się czas dostępny na realizację dostaw. Z kolei wzrost gospodarczy i rosnąca w skali globalnej wymiana handlowa powodują dynamiczny rozwój rynku transportu. Obecne standardy w łańcuchach dostaw powstały na gruncie pełnego zaufania między partnerami, gdzie w grę wchodziły m.in. tajemnice handlowe. Współpraca partnerska wymagała przede wszystkim: - zaangażowania kierownictwa, - umiejetności wykorzystania środków i nowoczesnych technologii, - zmian w strukturze łańcucha dostaw, - rozwoju zgodnie z wyznaczonymi wspólnie celami, - zmian struktury organizacyjnej i kultury przedsiębiorstw. Standardy, które obserwujemy obecnie w łańcuchach dostaw, przynoszace obopólne korzyści, to: - znaczne skrócenie czsu dostaw, - zmniejszenie zakłóceń w realizacji dostaw, - poprawienie jakości, - obniżenie kosztów łańcucha dostaw, - obniżenie szkodowości, - skrócenie czasu przepływu pieniądza, - możliwość tworzenia wspólnych strategii na rynkach trzecich, - utrzymanie stabilnych konkurencyjnych cen. Obecna ewolucja w łańcuchach dostaw ma wpływ na zachowania przedsiębiorstw transportowych, w których nastepują ciągłe zmiany, polegające na tym, że: - proces obsługi zamówień na usługi w coraz wyższym stopniu jest zorientowany na klienta, - wzrasta zdolność partnerów w łańcuchach do reagowania na nieoczekiwane zamówienia i do elastycznego, szybkiego dostosowania się do wymagań, które na rynku stają się wymaganiami standardowymi, - następuje dalsza integracja i koordynowanie fizycznego przepływu dóbr, informacji i funduszy, - powstają podmioty specjalizujące się w świadczeniu usług w zakresie przepływu informacji. Współczesny nabywca chce mieć pewność, że dostawca usług może stale utrzymać wcześniej ustalone standardy jakości. Taką jakość gwarantują firmy transportowe mające za zadanie dostarczenie towaru na określony czas. W praktyce firmy mają podpisane umowy o współpracy z kilkoma firmami transportowymi. Z reguły jest tak,że dany producent określa kilku dostawców usług transportowych jako prowadzących w danej firmie, a pozostałych pozostawia w rezerwie. Gwarantuje to firmie pełną obsługę zgłoszonych potrzeb transoprtowych. W podpisanych umowach między firmami przewozowymi a producentami dóbr są zawarte wynegocjowane stawki za przewozy oraz dodatkowe czynności logistyczne.W warunkach rynku nasyconego daje się zauważyć pewną prawidłowość, że przy podejmowaniu decyzji o wyborze dostawców usług transportowych decydującym kryterium staje się szeroko rozumiany poziom jakości obsługi, tj. czas dostawy, niezawodność i elastyczność dostawy. O prwaidłowym przebiegu procesów przewozowych w łańcuchach dostaw będą zatem decydować przede wszystkim czas i niezawodność. Czas dostawy jest określany przez okres między wystawieniem zamówienia a jego realizacją. Niezawodność, będąca zbiorem wielu właściwości jakościowych, wskazuje na prawdopodobieństwo wykonania transportu w zaplanowanym czasie. Realizacja procesów przewozowych w łańcuchach dostaw musi odbywać się przy zachowaniu kryteriów związanych z jakością, dokładnością i elastycznością. Jakość dostawy wskazuje, że właściwy towar dotarł do właściwego miejsca przeznaczenia, we właściwej ilości i w należytym stanie. Jakość procesów transportowych odgrywa tutaj najważniejszą rolę. Dokładność dostawy wyrażona zgodnością dostarczanego towaru co do rodzaju i ilości jest determinowana prawidłowością wykonania procesu transportowego według treści umowy. Decydują o tym zarówno organizatorzy procesu transortowgo, jak i jego bezpośredni wykonawcy. To, że przesyłka dotrze do miejsca przeznaczenia we właściwym stanie jest wynikiem dochowania gwarancji jej bezpieczeństwa w trakcie realizacji procesu transportowego. Elastyczność dostawy opisuje zdolność systemu transportowego do reagowania na zmiany dotyczące jej warunków. Powodzenie tego określa, między innymi, dostepność usług transoprtowych w czasie, czyli stopień synchronizacji momentu pojawienia się potrzeby transoprtowej z momentem realnej możliwości jej zaspokojenia. Wraz z oddalaniem się tych momentów maleje elastyczność dostępu do usług transportowych w czasie. Procesy transportowe odgrywają b. ważna rolę w łańcuchach dostaw. Poza tym, specjalizacja pracy, masowa konsumpcja i ekonomia skali produkcji sprawiają, że miejsca wytwarzania produktów nie pokrywają się z miejscem, gdzie zgłaszany jest na nie popyt. Stąd też transport jest niezbędny do wypełnienia luki przestrzennej między nabywcą a sprzedawcą. W ostanim czasie widoczna jest tendencja zlecania usług transportowych w łańcuchach dostaw wyspecjalizowanym zewnetrznym firmom przewozowym. Średni udział kosztów przemieszczania stanowi ok. 40% kosztów logistycznych. |
Gospodarka magazynowa: Magazyny otwarte - są to ogrodzone place składowe wyposażone często w takie urządzenia do składowania, jak zasieki, pomosty, podstawy itp. Przechowuje się w nich materiały niewymagające zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi, np. piasek, żwir, węgiel, wyroby betonowe. Magazyny półotwarte(wiaty, podcienia, szopy) to miejsca składowe pokryte dachem i mające niekiedy jedna, dwie lub trzy ściany. Służą one do przechowywania materiałów wymagających zabezpieczenia przed opadami atmosferycznymi, ale odpornych na zmiany temperatury, np. drewno, cegły, kable, stal. Magazyny zamknięte mogą to być zarówno budynki najprostsze nieogrzewane i bez specjalnego wyposażenia oprócz instalacji oświetleniowej, jak i budynki nowoczesne z wyposażeniem ogrzewniczym, klimatyzacyjnym lub chłodniczym, dysponujące różnymi urządzeniami do składowania. Magazyny specjalne są przeznaczone do przechowywania konkretnych materiałów wymagających ściśle określonych warunków składowania. Mogą to być magazyny przeznaczone do przechowywania materiałów łatwopalnych, wybuchowych, gazów technicznych, artykułów łatwo psujących się itp. Do tych pomieszczeń magazynowych zalicza się między innymi zbiorniki stalowe nadziemne i podziemne, bunkry, silosy, chłodnie i przechowalnie owoców. Urządzenia i wyposażenie magazynów spełniają poważne zadania w gospodarce magazynowe. Do urządzeń i wyposażenia zalicz się: - urządzenia służące do składowania materiałów, np. półki, regały, pojemniki, palety, zbiorniki - przyrządy pomiarowe do pomiaru przechowywanych i wydawanych materiałów oraz określania warunków ich składowania, np. wagi, taśmy miernicze - urządzenia transportowe, np. wózki, transportery, windy - urządzenia przeciwpożarowe, np. gaśnice, hydranty, zbiorniki. Podstawowym zadaniem magazynów handlowych jest gromadzenie i przechowywanie zapasów towarów. Z gromadzeniem zapasów towarowych jest związany ich odbiór ilościowy oraz odbiór jakościowy, obejmujący liczne czynności pozwalające ocenić jakość towaru i niedopuszczający do sprzedaży towarów nieodpowiadających normom. Prawidłowe przechowywanie towarów wymaga różnego rodzaju zabiegów konserwujących chroniących towary przed zniszczeniem i zepsuciem. Rodzaje magazynów handlowych mogą być rozpatrywane z różnych punktów widzenia. Podział magazynów ze względu na ich cechy konstrukcyjne na magazyny otwarte, półotwarte, zamknięte i specjalne. Z uwagi na szczebel obrotu rozróżniamy magazyny zbytu, należące do jednostek zbytu lub przedsiębiorstw produkcyjnych, magazyny hurtowe, magazyny detalu, zlokalizowane głównie w większych jednostkach handlu detalicznego, np. w domach towarowych, domach handlowych lub magazyny prowadzące sprzedaż detaliczna, np. maszyn rolniczych, nawozów, pasz oraz magazyny skupu przystosowane do czasowego przechowywania skupionych materiałów. Kierując się spełniana przez magazyny funkcją, można wyodrębnić: - magazyny tranzytowe, znajdujące się głównie w portach i na stacjach granicznych, służące do przejściowego składania towarów w trakcie ich przeładunku z jednego środka transportu na inne - magazyny zasobowe przeznaczone do długotrwałego przechowywania zapasów stanowiących rezerwę pozostającą do dyspozycji odpowiednich władz - magazyny rozdzielcze, gromadzące zapasy towarów, by je po ewentualnym przerobie handlowym rozprowadzić do punktu sprzedaży detalicznej Ze względu na przystosowanie magazynów do składowania określonych asortymentów rozróżnia się: - magazyny branżowe, przeznaczone do przechowywania artykułów tworzących grupę towarową lub branżę, np. magazyny papiernicze, obuwnicze - magazyny wielobranżowe, przystosowane do składowania towarów należących do kilku branż, - magazyny uniwersalne, zazwyczaj duże, służące do przechowywania szerokiego asortymentu towarów, - magazyny specjalne, przeznaczone do składowania towarów wymagających specjalnych warunków przechowywania np. chłodnie składowe, magazyny zbożowe paliw płynnych. Magazyny pełnią istotne funkcje usługowe w stosunku do obsługiwanej przez nie sieci detalicznej i dlatego warunki tworzenia magazynków są dyktowane potrzebami handlu detalicznego. Z tego powodu za główne kryteria uruchomienia nowych magazynów przyjmuje się powierzchnię magazynową, określoną wielkością zapasów towarów, jakie muszą być zgromadzone, by zapewnić nieprzerwane dostawy do obsługiwanych przez magazyny punktów sprzedaży detalicznej oraz usytuowanie magazynów na terenie gwarantujące przemieszczenie towarów od producenta do konsumenta przy jak najmniejszych kosztach. W ustaleniu powierzchni magazynowej uwzględnia się czynniki wpływające na jej obniżenie, np. dostawy tranzytowe bezpośrednio przekazywane do sklepów, oraz specyfikę poszczególnych asortymentów towarowych wymagających specjalnych warunków składowania. Powierzchnia składowa przeznaczona na bezpośrednie przechowywanie towarów jest podstawowym elementem całkowitej powierzchni magazynu, zwanej także powierzchnią użytkową. W skład powierzchni użytkowej wchodzi również powierzchnia komunikacyjna, przeznaczona do ruchu środków transportowych, powierzchnia pomocnicza, służąca do przyjmowania, wydawania towarów i przerobu handlowego oraz powierzchnia administracyjno-socjalna. Udział powierzchni składowej magazynu w jego powierzchni całkowitej decyduje o pojemności magazynu, która oznacza ilość towaru w jednostkach naturalnych, jaka może być jednocześnie składowana w magazynie. Pojemność magazynu określa iloczyn powierzchni składowej przez normę składowania danego towaru na 1m2 powierzchni. Wyposażenie magazynów to zespół urządzeń i sprzętu technicznego, służący do składowania, transportu, przeprowadzania pomiarów, a także przyrządy i narzędzia o charakterze pomocniczym. Urządzenia do składowania towarów powinny zabezpieczyć towar przed uszkodzeniem oraz umożliwić jak najlepsze wykorzystanie pojemności magazynu i sprawną pracę personelu magazynowego. Do podstawowych urządzeń składowych należą: - podkłady, zabezpieczające towary przed bezpośrednim układaniem ich na podłodze magazynu, - palety, mające kształt prostokątnych podstaw płaskich lub z obudowanymi bokami, przeznaczone zarówno do składowania towaru, jak i przemieszczenia ułożonych na nich towarów za pomocą wózków widłowych, - regały, umożliwiające układanie towarów w wysokie stosy zabezpieczające je jednocześnie przed zgnieceniem. Do urządzeń transportowych zalicza się sprzęt techniczny służący do przemieszania towarów w poziomie i pionie oraz rozładunku samochodów i wagonów. Wśród najczęściej spotykanym urządzeniem transportu poziomego należy wymienić wózki ręczne, mające dwa koła lub więcej i o konstrukcji umożliwiającej niskie podnoszenie oraz wózki o napędzie mechanicznym. W pomieszczeniach zamkniętych są stosowane wózki akumulatorowe, a na otwartej przestrzeni mogą być używane wózki spalinowe. Do przemieszczenia towarów poziomo lub na nieznacznej wysokości służą transportery różnej konstrukcji. Do transportu pionowego są używane dźwigi, żurawie o napędzie mechanicznym i ręczne, ześlizgi spiralne i rynnowe umożliwiające opuszczanie na niższe kondygnacje. Środkami transportu do przemieszczania poziomego i pionowego jednocześnie są suwnice i wózki widłowe wysokiego podnoszenia. Nowoczesne bezzałogowe wózki widłowe poruszają się po specjalnych szynach zainstalowanych w magazynie i są sterowane przez operatora znajdującego się w zautomatyzowanym centrum sterowania. Urządzenia pomiarowe umożliwiają ilościowy i jakościowy odbiór towarów w magazynie. Urządzenia te służą do mierzenia długości, objętości i ciężaru towarów oraz badania jakości. Do grupy urządzeń pomocniczych zalicza się różnorodne przyrządy do mierzenia temperatury i wilgotności, narzędzia do otwierania opakowań, sprzęt do utrzymywania czystości, urządzenia przeciwpożarowe itp.. Warunkiem sprawnego wykonywania podstawowych zadań należących do magazynu, a polegających na przyjmowaniu i przechowywaniu towarów oraz obsłudze odbiorców, jest właściwa organizacja pracy magazynu. Wyraża się ona głownie w przydzielaniu pojedynczym pracownikom i zespołom pracowniczym ściśle określonych zadań i zakresu odpowiedzialności. Przyjmowanie towaru do magazynu wiąże się z ilościowym i jakościowym odbiorem. Odbiór jakościowy przeprowadzają często wykwalifikowani towaroznawcy. Wydawanie towarów z magazynu charakteryzuje się dużą pracochłonnością. Towary mogą być wydawane z miejsc składowania bezpośrednio na środki transportu lub mogą być wcześniej kompletowane i przygotowane do wydania. Kontrola stanów zapasów towarowych w magazynach handlowych może obejmować: - kontrolę faktycznego stanu zapasów w porównaniu ze stanem wynikającym z ewidencji, - kontrolę wielkości zapasów towarów w stosunku do wielkości uznanych za prawidłowe, mieszczące się w granicach określonych przez zapas minimalny i maksymalny, - kontrole stanu jakości towarów i stosowanych do jej utrzymania zabiegów konserwacyjnych |