Pisarze starożytni

Józef Flawiusz.

Józef Flawiusz urodził się w roku 37 n.e. a zmarł po 94 roku. Był żydowskim historykiem pochodzącym z rodu kapłańskiego. Józef pochodził z klasy Joariba, pierwszej klasy kapłańskiej w Izraelu. Jego pradziadek, Matias Garbaty (ur. 135 p.n.e.), był po kądzieli wnukiem Jonatana Machabeusza. Był synem Mattiasa syna Józefa, jerozolimskiego kapłana.

Józef Flawiusz

Józef narodził się w Jerozolimie w 37 r. a kilkanaście lat później wyjechał z rodzinnego Izraela do Rzymu (w roku 64). Do kraju powrócił w roku 66, w czasie gdy wybuchło powstanie żydowskie przeciwko Rzymianom. Wówczas przyłączył się do powstania, gdzie objął dowództwo w Galilei. Gdy powstanie upadło Józef dostał się do niewoli. Po dwóch latach uwolnił go Wespazjan, który, jako jego nowy patron, nadał mu nazwisko Flavius, obdarzając go również obywatelstwem rzymskim. Józef poświęcił się wówczas całkowicie pracy literackiej. Śmierć Józefa nie jest do końce określona, wiadomo na pewno że żył jeszcze w roku 94 gdy wyszły „Dawne Dzieje Izraela”. W fragmencie Testimonium Flavianum wspomina o postaci zwanej Jezus, żyjącej za czasów Heroda Antypasa. Istnieje jednakże teoria, iż podany fragment został dopisany w średniowieczu, ponieważ odbiega on lekko stylem od pozostałej części dzieła.

Pliniusz Starszy Pliniusz Młodszy

Pliniusz żył około 61-113 roku naszej ery. Był politykiem, mówcą, prawnikiem a zwłaszcza pisarzem pochodzenia rzymskiego. Urodził się w Comum Novum (dziś Como w Lombardii), po śmierci ojca, Lucjusza Ceaciliusa Cilo, edyla prowincji, został adoptowany przez Pliniusza Starszego, który był jego wujem. Karierę polityczną rozpoczął za panowania cesarza Domicjana, jednak po zobaczeniu terroru jaki panował u ówczesnej władzy wycofał się z życia politycznego. Jednak chęć bycia u władzy była silniejsza, do polityki wrócił za panowania cesarza Trajana. Cesarz darzył Pliniusza zaufaniem, a tym samym powierzając mu namiestnictwo w prowincjach: Bitynii i Pontu.

Pliniusz był znakomitym mówcą, co potwierdza jedna zachowana mowa na cześć cesarza Trajana. Do historii pisarstwa przeszedł jako epistolograf. Zachowało się jego 247 listów z lat 97-109, które stanowią wspaniały obraz życia w tych czasach. Pliniusz pisał o wybuchu Wezuwiusza, pogrzebach, narodzinach, życiu obywateli Rzymu w miastach jak i na wsi. Najbardziej cennymi listami były listy do Tacyta (gdzie opisana jest m.in. śmierć Pliniusza Starszego) oraz listy do cesarza Trajana (tu list o prześladowaniu chrześcijan). Wszystkie listy które Pliniusz pisał nie były listami prywatnymi, lecz przeciwnie był publicznie dostępne.

Tacyt

Tacyt był jednym z najwspanialszych historyków starożytności, a także wybitnym adwokatem oraz politykiem. Żył w latach 55-120. Był rodowitym Rzymianinem, ale urodził się prawdopodobnie w Galii. Uczył się retoryki u Kwintyliana. W wieku 22 lat ożenił się z córką konsula Agrykoli, który podbił Brytanię i został jej namiestnikiem. Tacyt był pierwszą osobą w rodzie, która objęła wyższe urzędy i weszła do senatu. Urzędy które miał na swoich barkach odciągały go od pracy historyka, którą podjął po świadomym zrezygnowaniu z funkcji mówcy. Dialog w czasie terroru wprowadzonego przez Domicjana był rozpowszechniany anonimowo.

Prawdopodobnie za cesarza Trajana wydał już pod swoim nazwiskiem pracę pt. „Żywot Juliusza Agrykoli”. Była to praca poświęcona teściowi, ale malująca jego życie na szerokim tle historycznym. Następnie napisał pierwszą monografię etnograficzną obcych plemion - Germanię. W dziele tym uderza rzetelność i obiektywizm autora. Kilka wzmianek odnosi się do plemion zamieszkujących ziemie dzisiejszej Polski (lud Lugiów i Wenetów). Głównymi książkami Tacyta są Dzieje i Roczniki. W pierwszej pracy Tacyt opisuje rządy Domicjana i Wespazjana. W drugiej - dzieje dawniejsze od Tyberiusza do Nerona. Autor starał się być w tych dziełach obiektywny.

Swetoniusz

Swetoniusz był pisarzem rzymskim, pisał swe utwory po łacinie i po grecku. Urodził się 69 r. a zmarł w 160 r. Pochodził ze stanu ekwickiego. Jego ojciec, Swetoniusz Laetus, był trybunem wojskowym przy XIII legionie, gdzie walczył pod Bedriakum w oddziałach Otona, o czym Swetoniusz informuje w żywocie Otona.

Swetoniusz przyjaźnił się z Tacytem i utrzymywał bliskie kontakty z Pliniuszem Młodszym, który wstawił się za nim u cesarza Trajana, w jednym ze swych listów. Większość wiadomości, które posiadamy o Swetoniuszu, pochodzą z korespondencji Pliniusza które zachowały się do naszych czasów. Około roku 120 został sekretarzem kancelarii cesarskiej Hadriana. Na ten okres przypada wydanie słynnych Żywotów Cezarów. Zawierają one biografię Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza, Nerona, Galby, Otona, Witeliusza, Wespazjana, Tytusa i Domicjana. Są one ważnym źródłem, uzupełniającym relację Tacyta i innych historyków. Szczególną wartość ich polega na opisie obyczajowości cesarskiej.

Do naszych czasów zachowały się oprócz Żywoty cezarów (De vita Caesarum), fragment dzieła O słynnych mówcach i nauczycielach (De grammaticis et rhetoribus), będące częścią większej całości De viris illustribus. Niektóre jego zaginione prace cytują autorzy późniejsi i Księga SUDA.

---