1 wykład
18 lutego 2015
17:21
Kończy się egzaminem. Skłąda się on z 2 zęści: teoretyczna i praktyczna, w której sami pokazujemy pracę terapeutyczną na sobie. Ocena jest wspólna z teorii i praktyki. Oceniana jest realizacja tego co przeczytamy, nie kombinować, ale popracować z P, ufiksować się na nim i na jego problemie funkcjonalnym i pokazać 3 ćwiczenia. Oceniają podejście i to co przedstawimy. Będzie to wynikało z ćwiczeń, bo takie warsztaty pracy będziemy mieć.
Diagnostyka i leczenie pooperacyjnego zespołu bólowego krgosłupa.
Czasem zdaża się tak, żę zawiodły wszytkie metody fizjoterapeutyczne i konieczne jest operacja.
WSKAZANIA DO LECZENIA OPERACYJNEGO:
brak skuteczności leczenia zahchowawczego
nieprawidłowa mielografia CT lub MRI ( ucisk struktur nerwowych, niestabilność kręgosłupa). Zawsze się nad tym zastanawiamy, bo obraz np. MRI nie zawsze odpowiada objawom - leczymy wtedy P a nie zdjęcie.
Lokalizacja bólu korzeniowego zgodna z rozmieszczeniem dermatomów oraz przynnajmnije jeden z następujących objawów neurollogicznych, których lokalizacja musi być zgodna z oczekiwaną na podstawie obrazu radiologicznego i umiejscowienie bólu: zaburzenia czucia, osłabienie siły mm. , osłabienie odruchów ścięgnistych.
WSKAZANIA BEZWZGLĘDNE:
objawy porażenia ogona końskiego ( zaburzenia zwieraczy pęcherza oraz odbytu - obj. ogona końskiego)
porażenia ważnych grup mięśniowych, np. kończyny górnej gdy P przestaje czuć elementy które trzyma w rękach.
PRZECIWWSKAZANIA:
ból w okolicy lędźwiowej bez topografii korzeniowej
brak pewnej diagnozy , rozumianej jako wykazanie objawów ucisku na korzeń. Czyli kiedy się mu poprawia, gdy jest skuteczne leczenie zachowawcze.
skuteczne zeczenie zachowawcze
okres remisji objawów
chorzy z nastawieniem neurastenicznym bez obiektywnych objawów, np. P depresyjni.
BÓL KORZENIOWY WYST. PO OBU STRONACH JEST PRZYCZYNĄ GUZU W ODC. L , A NIE PRZEZ UCISK JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO NA RDZEŃ.
SPOSOBY UŁOŻENIA PACJENTA DO ZABIEGU:
Ułożenie na boku jak do punkcji lędźwiowej do góry stroną po której jest przepuklina
Pozycja na brzuchu z podparciem pod talerze biodrowe i klatkę piersiową w celu zmniejszenia ciśnienia w jamie brzusznej co zmniejsza krwawienie ze splotów żylnych kanału kręgowego
pozycja kolankowo-łokciowa
TECHNIKI ZABIEGÓW USUNIĘIA PRZEPUKLINY JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO:
Fenestracja
Najczęściej stosowana metoda usuwania jednopoziomowej tylno-bocznej PJM. Polega na dotarciu do wypukliny dyskowej przez okienko wykonane w więzadle żłótym , między łukami kręgówm z niewielkim ich "podgryzieniem" za pomocą kluczyków kostnych (np. typ Kerrisona)
Hemilaminektomia
Wyonywana w celu zwiększenia zakresu manewru operacyjnego. Umożliwia usunięcie przepuklin z sąsiadujących przestrzeni, czyli z kilku iejsc na raz (gdy wyst. trudności operacyjne, PJM centralna lub ukryta pod korzeniem, onieczność opanowania krwawienia ze splotów żylnych). Polega na jednostronnym usunięciu blaszki łuku sąsiadującefo od góry i dołu więzadła zółteggo z pozostawianiem wyrostka kolczystego.
Laminektomia
Klasyczna metoda. Polega na zdjęciu całego łuku kręgowego. Pozwala na szeroki wgląd do kanału łuku kręgowego. Najczęściej stosowana do usunięcia przepukliny centralnej oraz gdy wyst. cechy wąskiego kanału kregowego - stanowi jedyny …
Mikrodiscektomia
Stosowana u młodych ludzi przy leczeniu PJM jednopoziomowej, jednostronnej. Zabieg jest jak najmniej traumatyzujący. W znieczuleniu ogólnych, po nim w ciągu 2 dób P wychodzi ze szpitala. Kwalifikacja : jądro miażdżyste musi być uwodnione by móc tak operować.
Discektomia przezskórna
Stosowana w chorobie jądra miażdżystego bez uszkodzenia pierścienia włóknistego i więzadła podłużnego tylnego. Zabieg wymaga specjalnego oprzyrządowania. Za pomocą nukleotomu wprowadzonego przez skórę do krążka działającego na zasadzie urządzenia ssąco-tnącego wycina się odsysa fragmenty. TO też chirurgia jednego dnia.
Pacjentom z chorobami krążka miedzykręgowegow odc L, szczególnie tym którym zależy na szybkim powroie do codziennej aktywności zaleca się metody małoinawazyjne:
przezskórna nukleopl;astyka
endoskopowe usunięcie dysku
mikrochiirurgiczne usunięcie dysku
USUNIĘCIE DYSKU ZE STABILIZACJĄ MIĘDZYTRZONOWĄ I STABILIZACJĄ PRZEZNASADOWĄ
Stosowany w zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa, tzw. spondylozie lędźwiowej, w przypadku niestabilności kręgosłupa L oraz w p kręgozmyku w odcinku L.
Wykonuje się wówczas usunięcie dysow od tyłu poprzez laminektomię lub przez fenestrację.
P kwalifikującym się do lecznia dyskopatji odc. C zaleca się usunięcie dysku z dostępu przedniego ze stabilizacją międzytrzonową sztuczną protezę dysku (sztuczny dysk).
Dot. to P bez cech zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego.
Gdy dochodzi do zaawansowanycjh zmian , to z dostępu przedniego ze stabilizacją międzytrzonową wszczepem węglowym lub z matreiałów biowchłanialnych.
Operacyjny dostęp przedni z usuwaniem jądra i stabilizacją międzytrzonową e odc. C kręgosłupa.
METODY STABILIZACJI MIĘDZYTRZONOWEJ:
ARTRODOZA
Stabilizacja sztywna, nieruchoma. Stosuje się w niej sztywne implanty spełniające funkcję podporową .Pozostają w kręgosłupie do końc życia ( gdy szczepy są węglowe) lub ulegają biodegradacji. Wymagają noszenia kołnierza ortopedycznego przez 3 miesiące.
ARTROPLASTYKA
Zastosowanie sztucnego dysku, ma funkcję podporowąz zachowaniem ruchoości kręgosłupa na operowanym odcinku. Duże koszty rotezy dysku.
POWIKŁANIA PO ZABIEGU:
Śródoperacyjne
mijescowe - najczęściej błędy techniki operacyjnej.
uszkodzenie korzenia nerwowego
żylne krwawienia wewnątrzkanałowego, które może być przyczyną krwiaka
przerwanie opony twardej
przebicie przedniej części pierscienia włóknistego
Pooperacyjne - wczesne mają ścisły związek ze stanem ogólnym P, jego wiekiem, chorobą podstawową, chorobami współistniejącymi oraz przebiegiem operacji.
krwiaki podskórne w polu operacji
zakarzenie rany trudne do leczenia zminau w obrębie
późne:
przemieszczenie się z pozostaości jądra miażdżystego
wystąpienie wypukliny na sasiednim poziomie
wytworzenie blizny łącznotkankowej dającej ucisk w kanale kręgowym
przewlekłe zapalenie krążka mieszykregowego
szybsze postępujące zmiany kręgosłupa
podłoże psychiczne ( np. postawa rosszczeniowa, nastawienie depresyjne). Wyst. gdy P nie dostał dokładnego opisu zabiegu i inf. o powikłaniach.
REHABILITACJA WCZESNA:
Postępowanie pooperacyjne zależy od sposobu i rozległści zabiegu, zaleceń lekarza i ogólnego stanu chorego. Najlepiej gdy uczestniczymy w operacji. Bywa tak, że P po zabiegu czuje się super , a po rehabilitacji jest gorzej. Należy znać na ile możemy sobie pozwolić na pracę z P, ale trzeba o tym rozmawiać z lekarzem.
ramy czasowe sa wyznaczane długością pobytu chorego w szpitalu, który średnio trwa 5-7 dni lub dłużej przy powikłaniach. Zwykle to 7 dni , bo ściąga się w tym dniu szwy.
PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM:
ćw oddechowe
podstawa do rozluźnienia mm. przykręgosłupowych i wzmacniania tłoczni brzusznej, która jest stabilizatorem kręgosłupa
ćw, czynne i izometryczne gorsetu mm. tułowia i kończyn
instruktaż sposobu prawidłowej pionizacji, terapii ułożeniowej i kinezyterapii po operacji.
PIERWSZA I DRUGA DOBA PO ZABIEGU OPERACYJNYM:
ćw. oddecowe - relaksują
po zaopatrzeniu w sznurówkę lędźwiowo-krzyżową.
ch. wstaje z pozycji leżąc z pominięciem fazy siadu
pierwsza lokomacja z balnonikiem, za asekuracją fizjoterapeuty, trwa 15 min. Większość dnia i nocy ch spędza w łóżku w leżeniu na bokach lub brzuchu, NIE SIEDZI, pzy małoych dolegliwościach na plecach. Pozycja siedząca możliwa tyko w gorsecie na brzegu łóżk lub taboreciez rozszerzonymi kolanami i podparciem na całuch stopach ch, może przyjmować posiłki.
ćw. obwodowych stawów kkd i kkgórnych
psychoterapia
TRZECIA - SIÓDMA DOBA :
ćw. oddechowe
ćw. czyne wolne na boku prawym i lewym oraz w leżeniu
ćw. czynne mm goleniowych, goleninowo-kulszowych oraz mm. obręczy biodrowej
ćw. izometryczne mm pośladkowych, dwugłowyh oraz czworogłowych
korekcja postawy przed lustrem
reedukacja prawidłowego chodu
można stosować metody, np. McKenzee, analizuj P i patrz jak funkcjonuje i dostosowuj się do jego możliwości. Każdy intuicyjnie czuje na ile może sobie pozwolić - aeży słuchać intuicji P.
OD SIÓDMEJ DOBY PO ZABIEGU:
kontynuacja poprzednich ćwiczeń
pole magnetyczne małej częstotliwości, ale minimum 30 minut. Wtedy to a sens!
edukacja P, rodziny o ergonomii pracy i wypoczynku.
Preorientacja zawodowa
REHABILITACJA PÓŹNA:
kontynuacja poprzdnich ćwiczeń
ćw. odechowe
ćw. izometryczne mm grzbietu, brzucha i pośladków
ćw czynne mm. głowy, karku i kończyn
jazda na rotorze
ćw. izokinetyczne kkd
pole magnetyczne niskiej częśtotliwości
pole elektromagnetyczne wielkiej częśtotliwości (Terapls)
galwanizacja anodowa kd
...
P po 8 tygodniach ma wrócić do pełnej aktywności ruchowej!
PROFILAKTYKA:
nauka prawidłowych wzorców i ich zastosowania w życiu codziennym i zawodowym
usunięcie z otaczającego środowiska przedmiotów i sprzętów wymuszających ruchy lub pozycje przeciążające i w miarę możliwości zastąpienie je innymi przedmiotami i sprzętami oszczędzającymi kręgosłup
nauka prawidłowych form i sposobów wypoczynku, rekreacji i aktywności fiz.
dostosowanie rodzaju , charakteru pracy zawodowe
2 wykład
25 lutego 2015
17:19
SLA
MND - Motor Neuron Disease, czyli choroba neuronu ruchowego. Również SLA, ALS, Lou Ghering lub Charcot.
Postępująca, neurodegeneracyjna choroba, która prowadzi do niszczenia pewnej specyficznej grupy komórek nerwowych (motoneuronów) odpowiedzialnych za pracę mm.
Kiedy m przestaje otrzymywać informacje z motoneuronu, który potrzbuje je by działać dochodzi do atrofii mm .
Wraz z postępującą atrofią tk. mm kończyny wydją się być cieńsze, osłabiona siła mm rąk, nór, mowy, połyania , oddychania.
Wcześniej myślano, żę po 60 r.ż - dziś, to choroba społeczna , każdego wieku.
POCZĄTKOWE OBJAWY:
początkowy ledwo wyczuwalne
osłabienie i częściowe zanimi mm kłęba i kłębika kciuka
zanik mm ramion , nóg, odpowiedzialnych za mowę, poykanie. M czworogłowy, naramienny, dwugłowy.
zaburzenia napięcia mm o charakterze wiotkospastycznym (niedowłady mieszane) nawet w obrębie jednej ręki! Ręce wiotkie, nogi spastyczne.
fascykulacje - delikatne drżenia mm głównie dłoni i stóp. Skurcze mm. łydki. MM twarzy , m . piersiowy. P tego nie czuje. Jakby robaki przechodziły P pod skórą. Najbadziej widoczne na języku.
problemy z chodzeniem i poruszaniem rękami.
trudności w mówieniu, tzw. mowa spastyczna. Aparat oralno-facialny coraz bardziej ściśnięty.
w późniejszych stadiach krótszy oddech, problemy z oddychaniem i połykaniem. Osłabiona przepona.
początkowe objawy MND mogą być b.zróżnicowane u różnych P.
FAKTY:
zmysły nie niszczone! One zostają mimo postępującego niszzenia ciała. P jest świadomy do końca, nawet kied yumiera.
nie można się nią zarazić
długość życia ok. 2-5 lat od diagnozy . Ponad połowa żyje ponad 5 lat ijest w dobrym stanie.
nie ma różnic rasowych, położenia geograficznego.
dziś nieuleczalna. Leczenie tylko objawowe: oprawia jakość życia i łagodzi objawy.
Kto choruje?
większość chorych >40 rż
mężczyźni częściej
w GB 5 000 chorych
każdego roku umiera na SLE więcej chorych niż na SM czy chorobę Huntingtona.
POSTACIE:
Amyotrothic Lateral Sclerisis (ALS) - zniszczone zostają dolne i górne motoneurony. Objawami są słabnięcie mm, spastyka i fascykulacje.
Progressive Bulbar Palsy (PBP) - choroba dotyka tylko mm odpowiedzialnych za mowę i połykanie.
Primary Lateral Sclerosis (PLS) - dotyka tylkok górnego motoneuronu
Progessive Muscular Atrophy (PMA) = dotyka tylko dolgneego motoneuronu
DIAGNOSTYKA:
Podstawowe badanie neurologiczne:
wywiad
odruchy ( są zawyżone)
siła mm
stopie n drżenia mm i sztywności
określenie zaburzeń funkcji mm gardła, języka, przełyku; zaburzeni mowy
badanie nieuszkodzonych funkcji UN w celu wyeliminowania innych chorób UN
w razie podejrzenia MND P jest kierowany:
EMG - pozwala określić w 100% czy występują fascykulacje.
PRAWDOPODOBNE PRZYCZYNY: (dlatego ci P są zdani na fizjoterapeutów)
CZYNNIKI GENETYCZNE 5-10%
czynniki środowiskowe
odżywianie mieszkanie
czynniki infekcyjne
podłoże immunologiczne ( zaburzenia odporności)
zaburzenia hormonalne
urazy mózgu
urazy rdzenia kręgowego
czynniki toksyczne- zatrucie metalami, np. rtęć, ołów
LECZENIE :
wyłącznie zahchowawcze poprawiające standard życia chorego
farmakologiczne
zmniejsające drżenie mm
zmniejszające ślinienie się
antyoksydanty ( wit. A i E )
dieta wysokokaloryczna, półpłynna, dożylne dokarmianie, pozajelitowe żywienie
wspomaganie oddychania
rehabilitacja
oddechowa
układanie P
oddychanie mostkowe
oddychanie przeponowe
terapia mowy
kinezyterapia
fizykoterapia
CELE REHABILITACJI:
jak najdłuższe utrzymanie samodzielnośći P
zwięksanie zakersów ruchu
nauki ruchów kompensacyjnych
wzmocnienie grup mm, stymulacja mm zanikających (elektrostymulacja, masaże)
ćw. zapobiegające usztywnianiu stawów i zmnijszające spastyczne kurcze mm.
ćw. logopedyczne - oraz elektroniczne środki komunikowania się
ćw. oddechowe
dobranie sprzętu rehabilitacyjnego - łuski, strzeniona, laski, balkoniki, wózki inwalidzkie, kołnieże ortopedyczne, kołnierze sztywne, łóżka wielofunkcyjne, materace przeciwodleżynowe.
usprawnianie poruszania się
usprawnianie zastosowane w domu
pzekonanie chorego do wykonywania prostych ćw. w domu
PODSTAWOEW ZASADY WYKONYWNIA ĆWICZEŃ:
ćw. dobrane indywidualnie, nie mogą być bolesne czy męczące! Zbyt forsowna rehabilitacja może nasilić objawy chooroby. Należy uważać by nie zerwać przyczepów mm.
ćw. powinny być wykonane systematycznie , w ciągu dnia i trwać 20-30 min lub w dwóch seriach po 15 min rano i wieczorem
zalecanycm sposobem ćwiczńe jst wykoywanie ich w odpowiednio zestawieniach, umożliwiających pracę różych grup mm z odpowiednim nasilenie, intensywności wysiłku fizycznego.
POSTĘOPWANIE
ZE SKURCZAMI MM:
CZĘSTO W NOCY
WCESNY OBJAW
mm nóg, mm rąk, mm, kl piersiowej, mm brzucha
mogą powodować nasilone bóle naśladujące, np. kolkę żółciową
WAŻNE ćwiczenia przed snem - rozciąganie mm. , ciepłe okłady, gorąca kąpiel - przynoszą ulgę.
W NADMIERNEJ SZTYWNOŚCI MM:
pozycje ułożeniowe
bierne rozciąganie mm
fizykoterapia (ciepło, zimno, elektroterapia: tonoliza, praądy Hufschmidta)
leki zniejszające nepięcie mm
elementy rotacji
Z BÓLEM MM I STAWÓW;
ból moż ebyć okresowy lub stały
przyczyny:
SZTYWNOŚĆ MM I UNIERUCHOMIENIE STAWU
ograniczenie ruchomości stawu
częśte zmiany pozycji
W ZABURZENIACH OPŁYKANIA:
czyli krztuczenie się , uczucie ocecności przeszkody w gardle
przyczyna: osłabienie mm. połykania, języa, warg, żwaczy.
karmnienie 6-7 razy dziennie małymi porcjami
sonda żołądkowa (jeśli jest to konieczne, bo powoduje odleżyny)
dożywianie dojelitowe (umożliwia wielomiesięczne dożywianie i dopajanie)
WSKAZÓWKI DLA CHOREGO:
jedz powoli małymi porcjami, dokładnie przeżuwając
nie rozmawiaj z pełnymi ustami
siedź przy stole poprawnie: prosty tułów, głowa lekko pochylona do przodu)
użyj kolnierza do oadającej głowy
unikaj odchylania głowy do tyłu w czasie połykania
kiedy skończysz jeść pozostań przez jakiś czas przy stole w poz. siedzącej
rozkrusz taletki i zazywaj z jakimś pópłynnym środkiem
unikaj jedzenia i picia w innych pozycjach iż siedząca
TRUDNOŚCI W SWOBODNYM ODDYCHANIU:
uczucie duszności po wysiłku, w spoczynku, niewydolny odruchkaszlowy, przyspieszenie odechu, niekeidy ślinienie warg, [aców, połączone z bólami głowy.
POSTĘPOWANIE:
ćw. oddechowe są podstawą ( u wszystkich P z ch. neurologicznycmi) zapobiegają infekcjom jamy ustnej i dróg oddechowych.
obniżenie poziomu tlenu oraz wzrost dwutlenku węgla mogą doprowadzić do okresowych zaburzeń świadomości, nnp stan pobudzenia , agresji, omamy. Należy wtedy rozważyć możliwość sztucznej wentylacji, którą można przeprowadzić
metodą nieinwazyjną (przenośny respirator w postaci maski, bardzo drogi i trudno dostępny)
metodą inwazyjną (intubacja w szpitalu przy całkowitej niewydolności oddechowej)
decyzję o zastosowaniu o sztucznej wentylacjo podejmuje chory!!! , który jest przecież do końca świadomy
w zaburzeniach mowy:
u chorych z wiotkim podniebieniem miękkie użycie wkładki ussztywniającej je i jednocześnie zamykającej część nosową gardła
stosowanie wzmacniaczy głosu
pisemne przekazywanie informacji , gdy ręce są jeszcze sprawne
nowoczesne przyrządy : faks, koputer
terapia mowy
poprzedzona oceną nasilania zmian (bad. neurologiczne, spirometryczne i laryngologiczne)
regularne ćw. z logopedą w ścisłej współpracy z fizjoterapeutą (postawa)
ćw. usprawniejące mowę:
ćw. mimiczne twarzy
ćw. warg (cmokanie, gwizdanie , dmuchanie, wprawianie warg w drżenie)
ćw. oddechowe
ćw. języka (wysuwanie i cofanie, przesuwanie po wargach, dotykanie kącików ust)
ćw. różne
3 wykład
Dr Joanna Stożek
4 marca 2015
17:16
ZABURZENIA POSTAWY, RÓWNOWAGI I CHODU W CHOROBACH UKŁ. NERWOWEGO
CHÓD PRAWIDŁOWY - złożona aktywność ruchowa, na którą składaą się liczne czynności ukł. nerwowego, odpowiedzialne za lokomocję i równowagę.
MECHANIZMY KOODRYNACJI O KONTROLI:
- ...
-...
WARUNKI PRAWIDŁOWEGO CHODU;
utrzymanie równowagi i wyprostowanej postawy ciała
rozpoczynanie chodzenia (zapoczątkowanie chodu)
generowanie rytmicznej lokomocji (utrzymanie rytmu chodu)
zdolność adaptacji ruchów do wymagań środowiska i celów jednostki (przystosowanie chodu i ruchów do zmieniających się warunków otoczenia)
PRZYCZYNY:
SĄ CZĘSTO manifestacją chorób ukł. nerwowego
NIEDOCZULICa (18%)
ch. mięśni 17%
zaspół wielozawałowy
parkinsonizm
OCENA:
NAJLEPSZY , POJEDYNCZY TEST DYSFUNKCJI TO SPACER
chód ujawnia różne zaburzenia:
prostych funkcji ruchowych
siła
napięcie mm
koordynacji i innych funkcji
móżdżku
jąder postawy
płatw czołowych
ZABURZENIA CHODU
CIĄGŁE
EPIZODYCZNE
zastygnięcia i upadki
KLASYFIKACJA:
CH. połowiczo-niedowładny
koszący
hemiparetyczny
ch drobnymi kroczkkami (parkinsonowski)
móżdżkowy, gwiaździsty
dystoniczny
pląsawiczy
brodzący, koguci, koński
CHÓD HEMIPARETYCZNY:
W NIEDOWŁADZIE POŁOWICZYM
postawa Wernickiego-Manna
brak współruchów kg
CHÓD DROBNYMI KROCZKAMI
ZABURZENIA POSTAWY W PRAKINSONIZMIE:
SYLWETKA
CAŁA SYLEWTKA zaburzona
określonych części ciała
prolbelmy ze zmianą pozycji ciaa (ze wstawaniem , obracaniem na boki w óżku)
niestabilność postawy
powoduje ograniczenie ruchomości (rotacji tułowia, wyprostu tułowia i kończyn)
w skrajnej postaci przodopochylenie sylwetki może przybrać formę zwaną kamptokormią (ang. camptocormia).
Jest to znaczne , 30-90 stopniowe pochylenie tułowia w przód,
ujawnia się w pozycji stojącej,
nasila się w czasie chodu
może zupełnie ustąpić w pozycji leżącej, zmniejsza się w siedzącej
pozwala to na wóżnirowanie jej z zaburzeniami postawy wynikających z zaburzeniami
była uważana za objaw psychogenny, obecnie za formę dystonii.
ukazuje się w 3 stadium choroby, wg Hoehn Yahr występują 3wyraźne zaburzenia odruchów postawy
inne zaburzenia
W PŁASZCZYŻNIE s:
kamptokormia
anterocollis
w Frontalis
Pisa syndrom
skoliozy
w …
CHÓD DROBNYI KROCZKAMI
SZURANIE PODESZWAMI O ODŁOGĘ
BRAK BALANSU KG
ŚRODEK CIĘŻKOŚCI WYSUNIĘTY DO PRZODU
PARKINSONIZM PLUS:
PARKINSONIZM WTÓRNY:
naczyniowy
w przebiegu guza
CHÓD PARAPARETYCZNY KURCZOWY:
W NIEDOWŁADZIE SPASTYCZNYM
ruchy są wolne, kolana …
występuje
hiperrefleksja
spastyczność
CHÓD MÓŻDŻKOWY':
CHÓD TYLNOSZNUROWY:
niepewny, chwiejny, kroki nierównej długości
na skutek zaburzenia czucia głębokiego w kd, nadmierniw zgina i unosi kolana
CHÓD DYSTONICZNY:
trudny w diagnostyce, gdyż bywa dziwaczny
uogólnione ruchy dystoniczne
tułowia
głowy
kg i kd
upośledza sprawność chodu z powodu:
nieprawidłowej motoryki
towazrzysząych …
prawdopodobnie psychogenne tło zaburzeń
CHÓD PLĄSAWICZY:
nieregularny
taneczny
na szerokiej podstawie
wolny
spontaniczne zginanie kolan
CHÓD BRODZĄCY:
zbytnie unoszenie kolan
nadmierne zginanie kolan
stopa opadająca
CHÓD KACZKOWATY
kołysanie obręczy miednicznej przez osłabienie mm pośladkowych średnich
CHÓD W APRAKSJI:
zaburzenia korowych procesów integracji
trudności w rozpoczęciu kroku , "zamrożenia"
szuranie stopami o podłoże
pochylona do przodu sylwetka
drobne, czasami drepczące kroki
dreptanie w miejscu
zwroty "en block"
trudności w pokonaniu niewielkiej przeszkody
przy tym bezradnośc wyrażona mimiką
niemożność realizacji dwóch programów ruhchowych na raz, np. niesienie szklanki
skłonnośc do znaczania w reakcji na bodźce zewnętrzne
CZYNNOŚCIOWE (PSYCHOGENNE )Z ZABURZENIA CHODU:
nasilają się gdy chory jest obserwowany
rzadko upadki i zraninenia
różne dziwaczne formy
SZURANIW, DRGANIA IĘŚNIOWE)
chód ostrożny:
charakteryzuje się dużą różnorodnością w zależności od stanu emocjonalnego P
jest najczęśtrzym zaburzeniem chodu z poziomu najwyższego, czyli związanym z myśleniem , pamięcią
u osób w wieku podeszłym
na szerokiej postawie
wolno stawiane kroki
związany z lękiem przed przestrzenią, upadkiem, chodzeniem
w konsekwencji prowadzi do ograniczenia aktywności ruchowej
skrócenie fazy przeniesienia
zachowani rytmicznośći kroku
pochylenie do przodu
postawa zgarbiona
INNE ZABURZENIA CHODU:
chód ortopedyczny
bólowy
DRUGA KLASYFIKACJA ZABURZEŃ CHODU:
zaburzenia chodu niższego poziomu
przy zapaleniu i innych chorobach stawów
środkowy poziom
uszkodzeone struktury głębokie mmózgu
wzgórze …
zaburzona integracja bodźców
nieprawidłowe generowani siły mm
powodują chód:
chemiparetyczny
mózdżkowy
wynikający z uszkodzenia ukł pozapiramidowego
wyższy poziom
chód ostrożny
podkorowe zaburzenia równowagi
czołowe zaburzenia równowagi
izolowane zaburzenia rozpoczęcia chodu (zastygnięcia)
chód czołowy
psychogenne zaburzenia chodu
Największoś trudnośći w diagnostyce różnicowej sprawaiają psychogenne zaburzenia chodu.
UPADKI
30-60% osób po 65 rż upada co najmniej raz w roku.
PRZYCZYNY:
CZIĘŻKIE OBRAŻENIA (NP. ZŁAMANIA SZYJKI KOŚCI UDOWEJ), KTÓRE WIĄŻĄ SIĘ Z UNIERUCHOMIENIEM
czynniki zewnętrzne (31%)
zaburzenia świadomości
w przebiegu polineuropatii
ch zwyrodnieniowa OUN
ch. naczyń mózgowych
przebycie udaru zwiększa ryzyko upadku o 34%,
upadki stanowią 6 w kolejności przyczyną śmierci.
Przyczyny można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne
4 wykład
11 marca 2015
17:14
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE ORAZ ZASADY FIZJOTERAPII W SPASTYCZNOŚCI
Jest to problem terapeutyczny, bo jest to problem funkcjonalny dla P, nie może jesć prawidłowo, nie może umyć ręki spastycznej.
Staje się to problem rodziny, bo trzeba go nakarmić, umyć…
zagrożenie dla podejmowanych czynności ruchowych przez P.
to wyzwanie dla Fizjoterapeutów. Szukajmy sposobów pracy , mieć strategię jak pracować,
PYTANIA ZESPOŁU REHABILITACYJNEGO: (Bedbrook George M.:"Opieka nad chorym z paraplegią")
Jakie jest nasilenie spastyczności?
daje oznaczenie punktu początkowego, od niego startujemy i wyznaczamy sobie cele na poziomie aktywności nie struktury.
Dlaczego należy zmniejszyć spastyczność
powoduje ból?
obrzęki?
Jaki cel ma być osiągnięty?
zawsze na poziomie aktywnośći. BO jeżeli zwiększymy zakres ruchu biernego pozwoli P samodzielnie funkcjonować?
Czy redukcja spastyzności w planowanym obszarze nie pogorszy sprawności funkcjonalnej?
Czy uzyskamy poprawę funkcjonalną?
Gdzie i w jakich mm spastyczność być redukowana?
w których grupach
jak sprawdzać czy np. stopa końsko-szpotawa, które mm obejmuje, jak ją sprawdzić?
daje to też możliwość diologu z lekarzem, możemy sugerować wstrzyknięcie toksyy botulinowej w jakieś miejsce.
Jakimi środkami zmniejszyć napięcie mm?
na pewno dojdziemy do takiego momentu, gdzie już sami nie będziemy mogli nic zrobić
Jak ocenić skuteczność postępowania?
skale
obwody
siła mm
róbmy badania przed rozpoczęciem terapii i na koniec
CO MOŻE WPŁYWAĆ NA CHARAKTER I NASILENIE WZORCA SPASTYCZNEGO?
poziom aktywności motorycznej P
Pionizacja P może wpływać na regulację napięicia! P leżący z słabą regulacją będzie bardziej napięty.
poziom aktywności motorycznej pacjenta
w jakiej jest fazie po urazie, jakie postępowanie
zaburzenia czucia głębokiego i powierzchniowego
układają rękę w pozycji spastycznej
zastosowana terapia
z uczeniem prawidłowego ruchu, z pozycjami ułożeniowycni, z pioniczacją, na facilitacji / ułatwianie ruchy, prawidłowe transfery… To jest dobra terapia.
Nie wolno podczas terapii wieloktornie prowokować patologicznych wzorców ruchowych! Jarosław Sławek " Spastyczność, od patofizjologii do leczenia"
TAKTYKA POSTĘPOWANIA REHABILITACYJNEGO MUSI WIĄZAĆ SIĘ Z UCZENIEM PDSTAWOWYCH UMIEJĘTNOŚCI ŻYCIOWYCH:
przyjmowanie pozycji
chwytanie
ubieranie, rozbieranie i wybór ubrania
karmienie i jedzenie
możliwością porozumiewania się
przygotowywanie miejsca do spania (plus transfer)
uczenie sposobów przesiadania się z wózka na łóżko, zmiana pozycji z siedzącej na leżącą, przesiadanie się z wózka na ubikację.
ubrany pampers na cały dzień, nawet u nas wzmoży napięcie mm.
korzystanie z ubikacji
wstawanie siadanie
chodzenie i umiejętność korzystania z wózka
P po udarze czaszkowo-mózgowym umie gryźć i połykać, ale nie przerzuwa!! Połyka nieprzygotowany pokarm i ma zaparcia, bo on nie ma ruchu rotacji, zgięcia… Jeżeli nauczymy go dobrze siedzieć, wdrożymy terapię logopedyczną nauczymy go przeżuwać.
MOŻLIWE ZABURZENIA STRUKTURY ORAZ ZMIANY W RUCHU W PACJENTÓW Z UTRWALONYMI OBJAWAMI SPASTYCZNOŚCI:
Nawyki ruchowe
patologiczne schematy ruchowe - strategie kompensacyjne podejmowania najprostrzych aktywności
masz P w ciężkim stanie, pracuj z nim nad strategią ruchową:
układaj w pozycjach
ułatwiaj przeniesienie ciężaru ciała na chorą stronę
Zmiany biomechaniczne właściwości mięśniaczenia, tworzą się rozrosty łączno-tkankowe, daje to zaburzenie kurczliwości mięśnie, a to daje przewagę włókien mięśni tonicznych a zmniejszenie włókien mięśni fazowych i P traci możliwość celowego ruchu.
P pionizujesz by stymulować kontrolę napięcia w centrum, co da kontrolę napięci ana obwodzie
i tak nastąpią, ale spowolnijmy je
izotropizm - zachodzi zaburzenie pomiędzy aktyną a miozyją, dodatkowe połą
Ograniczenia ruchoomści biernej w stawach
spastyczność daje skrócenie mięśni, daje tiksotropizm, mięsień staje się mniej kurczliwy, traci swoją objętość i masę, daje to zmieny włókniste mięśnia ( tutaj jest potrzebna terapia na poziomie struktury: rozciąganie, aparatowanie) to daje utrwalony przykurcz, a to deformacje stawowe, a to zaburzenia mechaniki ruchu, a to się przekłada na problem z funkcją.
Spastyczność może powodować przykurcz, ale spastyczność nie = przykurcz!
zapobieganie utracie masy mm pomoze rch!
PATOGENEZA ZESPOŁU USZKODZENIA GÓRNEGO MOTONEURONU RUCHOWEGO PROWADZĄCA DO DYSFUNKCJI:
I.
uszkodzenie górnego motoneuronu
osłabienie siły mm
ograniczenie ruchów i skrócenie
zmiany biomechaniczne w mm
wzmożone napięcie mięśniowe
II.
Uszkodzenie górnego motoneuronu
wzmożone napięcie mm
statyczne
spastyczność wzmożone napięcie mięśniowe
dynamiczne
kurcze mm
klonusy
reakcje stowarzyszone
kurcze zginaczy
wzmożone napięcie mięśniowe zmniejszenie zakresu ruchu
DLACZEGO STOSOWAĆ REHABILITACJĘ W SPASTYCZNOŚCI:
Poprawa kontroli motorycznej - oddziaływanie na regulację napięci amięśniowego (poprawa liniowości struktur, poprawa symetrii, poprawa postawy ciała,
Przywracanie korze mózgowej nadrzędnej roli w kontroli motorycznej
plastyczne zmiany funkcjonalne - angażowanie w kontrole motoryczną nowych zespołów komórek nerwowych
komOrkimpozostałe, zdroweuczymy przejmować ruch powtarzalnością
strukturalne zmiany - zwiększanie liczby synaps w zaangażowanych komórkach.
Normalizacja niepięcia poprzez stopniową odbudowę korowej kontroli hamującej nad motoneuronami alfa i gamaa w rdzeniu kręgowym. Tan gamma pełni rolę regulującą napięcie mięśniowe z wyższych pozioomów ukł. nerwowego (oczywiście gdy nie jest uszkodzony totalnie rdzeń)
ograniczenie złożonej aktywności odruchowej z poziomu rdzenia przedłużonego, mostu i śródmózgowia.
Dlatego pionizujemy P.
hamować odruchy nieprawidłowe, a torować postawne, wyprostne.
Uczymy utrzymywać ciężar, podpierać się.
PROBLEMATYKA NADMIERNEJ SPASTYCZNOŚCI:
Jaki był poziom spastyczności podstawowej w skali wielu lat
czy ona jest taka sama od 10 lat czy rośnie od pół roku
co w odczuciu P zwiększyło nasilenie spastyczności
czy jest to następstwo zaburzeń trzewnych czy posturalnych
czy P nie ma zaparć, infekcji w drogach moczowych
czy nie ma bólu który by to mógł poowdować, może nie może zakomunikować bólu
które grupy mięśniowe są dotknięte szczególnie , a także które z tej grupy sa mocno zaburzone
jaki boodziec powoduje objawy spastyczne
czy objawy spastyczne utrudniają codzienne funkcjonowanie
czy spastyczności towarzyszą przykurcze i obrzękwtedy wprpwadzamy aparatowanie, drenaż limfatyczny,
obirzęk w obrębie stopy może powodowć zwiększenie spastyczności
FIZJOTERAPIA:
na poziomie uszkodzenia
reedukacja napięcia mięsniowego
zmniejszenie bólu
przywrócenie elastycznych właściwości mięśnia
jeżeli już nie radzimy sobie, to stosowanie toksyny botulinowej.
na poziomie funkcji ciała
odtwarzamy siłę mięśniową w fizjologicznym zakresie ruchu
koordynacja z innymi mięśniami
na poziomie aktywności i uczestnictwa
umiejętnośc wykorzystania tego w praktyce
zdolność wykorzystania ruchu w praktyce, nauka i zastosowanie ruchu w czynnościach dnia codziennego
PROPOZYCJE STRATEGII FIZJOTERAPII W SPASTYCZNOŚCI - ZMNIEJSZENIE DEFICYTU NEUROLOGICZNEGO
Zwiększenie kontroli postawy ciała a zmniejszenie płaszczyzny podparcia
opanowanie ciraz bardziej ruchy izolowane
zwiększenie maksymalną dowolną siłęę mięśniową.
wydłużanie czasuprawidłowej konroli motorycznej wymaganej na zadanie
skuteczne (efektywne i wydajne) wchodzenie w interakcje ze zmieniającym się otoczeniem. Jeżeli P w naszej teapii się nie rozwija, to ejst zła teapia.
PRZYKŁADY POSTĘPOWANIA FIZJOTERAPEUTYCZNEGO
spastyczna kończyna górna
zaciśnięta dłoń.
cel ostateczny prowadzonej fizjoterapii:
samodzielne wypicie herbaty w wagonie restauracyjnym
Terapia na poziomie uszkodzenia:
obniżenie napięcia spoczynkowego w różnych pozycjach ciała w ruchu w przestrzeni. Pracujemy nad symetrią ciała, co się dzieje w staniu, siedzeniu, kontrola posturalna …
bierne rozciągnięcie w pełnym zakresie ruchu: od st. międzypaliczkowego ,śródręczno-paliczkowego aż do stawu łokciowego.
rozciągnięcie błony międzykostnej przedramienia (potrzebna do ruchu biernego nawrócenia)
rozpracowania m. zginacza długiego kciuka, który szybko się przykurcza, dając problem z przeciwstawieniem się
Terapia na poziomie funkcji ciała:
uzyskanie siły wystarczającej do utrzymania przedmiotu skurczu dowolnegomm zginaczypalców w różnych ustawieniach stawów ręki i całego ciaa również, z podparciem, bez podparcia, na boku, w podporze na przedramionach. Musimy starać się osiągać
nak najdłuższą wytrzymałość w skurczu, co najmniej 1 0 sekund
prawidowa kontrola synergistyczna miężni zginaczy palców do stawu ramiennego. Mamy opkazywać i korygować ruch.
prawidłowa kontrola antagonistów
prawidłowa reakcja wyprzedzająca prostowników tułowia i kontrolna postawy w trkcie ruchu ręki
prostowanie szyi
Terapi ana poziomie aktywności i uczestnictwa:
umiejętnośc podnoszenia i picia z różnych naczyń
umiejętność jak wyżej ale z naczyniami o różnym stopniu wypełnienia, różny ciężar naczyń…
j.w ale naczynia o różnej temperaturze. P może mieć zaburzenia czucia.
aktywności na niestabilnym podłożu. Nauka chodzenia w interakcje ze zmieniającym się otoczeniem.
próby wykonania zadania w warunkach zbliżonych do naturalnych.
WAŻNE ELEMENTY W KONSTRUOWANIU TERAPII W SPASTYCZNOŚCI:
mobilizacja tk miękkich i st
elongacja mm dla poprawy warunków biomechanicznych w ruchu i w pozycjonowaniu (przygotowanie strukturalne przed terapią funkcji). Elongacja długoterminow jest skutrczna powyżej 7 minut!
poprawa kontroli posturalnej.
nauka poszczególnych składowych ruchu koniecznych dla wykonaniaprawidłowego wzorca ruchowego przy korygowaniu nieprawidłowyc wzorców ruchowych. Musimy ruch rozłożyć na czynniki pierwsze.
Praktyczne zastosowanie opanowanych wzorców ruchowych z zaangażowaniem P w wykonywany ruch, tzn P ma samodzielnie wykonywać ruch.
Wyk. ćwiczenia w pozycjach maksymalnie wysokich
angażowanie u P całą dotkniętą połowę ciała
stymulować ekstero i proprioceptywnie . Opierać go na ręce, Stymulować piętę, bo ona powoduje reakcję nastawczą biodra i jego ruch wyprostny.
poprawa czucia, percepcji i równowagi.
Nauka wchdzenia w interakcje w otoczeniem które się zmienia.
ćwiczenia kontroli w naprzemienności ruchu. Wyłączenie ręki zaburza naprzemienność chodu.
PROPOZYCJE ŁAGODZENIA SPASTYCZNOŚCI U p Z PARAPLEGIĄ:
długotrwale napinać skróceone mm, by je wzmocnić, rozluźnić, poprawić kontrolę.
okłady z lodu - terapia strukturalna przed kinezyterapią. ddziałuje na pobudliwość m.
podnoszenie ciężarów za pośrednictwem nóg w postawie stojącej
hydroterapia
właściwe instruowanie pozwalające P na wykonywanie w domu pełnego zakresu bnienych ruchów i przyjmowanie pozycji hamującej napięcie odruchowe.
ROLA FIZJOTERAPEUTY W REDUKOWANIU SPASTYCZNOŚCI:
edukacja Pacjenta i rodziny
nauka trzymania prawidłowej pozycji ciała (równowaga, symetria i stabilna wysoka pozycja)
zastosowanie ortez (odpowiednie używanie pomaga utrzymać terapię.
zabiegi fizjoterpeutyczne (ciepło, zimno, stymulacja elektryczna)
metody /techniki/ koncepcje neurorehabilitacyjne, np. NDT Bobath, PNF, Brunstrom, Corona i Sheparda.
postępowanie powinno być prowadzone codziennie.
1 ćwiczenia
6 marca 2015
16:50
ŁAŃCUCHY ZAMKNIĘTE:
ciąg ułożonych po sobie segmentów ( stawów) z których ostatni napotyka na (znaczny) opór zewnętrzny.
Jeżeli podparta kończyna mimo podparcia ma możliwość ruchu, to ejst to łańcuch półzamknięty
łańcuch otwarty jest gdy dystalna część kończyny swobodnie się porusza.
ćwiczenia w łańcuchu zamkniętym są często opisywane w badaniach.
u P poudarowych wiotkich częściej występuje ból spowodowany przeprostami w stawach.
w zespole odbijania się (PUSCHER) to ejst coś innego niż nadreaktywność
jak badać nadreaktywność
niechęć do obciążania tej strony
placing- P będzie walczył z nami, lub nie będzie potrafił wyhamować
ĆWICZENIA W ŁAŃCUCHU ZAMKNIĘTYM:
mamy opartą dystalną częś końćzyny o podłoże (podłoga li=ub ściana)
nie ożemy mieć izolowanego ruch w jednym stwie, bo jeden ruch pociąga za sobą ruch iw innych stawach, co jest niemożliwe w łańcuchach otwartych
powoduję większą kompresję stawów, a ł.zamkniętych wyst. siły ściające
fizjologiczna kokontrakcja - aktywacja wszyskich mm. sąsiednich stawów, jest przełączenie pracy jednych na drucich. Patologiczna kokontrakcja - gdy równocześnie włączają się np. zginacze i prostowniki st. łokciowego
zmniejszenie bólu
większe przyspieszenie (nie zawsze korzystne dla kd)
mała aktywność mm dookoła stawu.
aktywacja proksymalna, czyli ruch rozpoczyna się od segmentów bliższych i biegnie do dalszych (odwrotnie niż w ł.otwartych). U P poudarowych tułów jest słaby.
zmniejsza napięcie mm:
oddychanie
rotacje
docisk
ciepło umiarkowane
dochodzi do odwrócenia aktywacji mm, tzn. jeżeli praca rozpoczyna się od przyczepu początkowego do końcowego, to tutaj zachodzi odwrotność.
należy je wykorzystywać do nauki wstawania po upadku
niestety nie pozwalają na pracę wyizolowanego stawu
SIAD ZPODPOREM NA PRZEDRAMIONACH:
ST KOLANOWE 90 ST (LEPIEJ BARDZIEJ ZGIĘTE, NIEŻ WYPROSTOWANE)
łokieć tak podparty, aby na nim miał się oprzeć bark
możemy pomagać P wykonać docisk strony opdpratrej a drugą stroną wykonywać zadania. Muszą one być jakby lustrzanym odbiciem tego co chcemy wpracować po stronie bezpośredniozajętej.
w kd zawsze pracujemy nad wyprostem, odwiedzeniem i rot. zew., bo ta postawa daje nam dobre podparcie.
w staniu podpartym , bark nad łokciem, jedną ręką trzymamy barg, a swoim łokciem blokujemy zgięcie łokcia P.
w staniu ręka na pośladku prowokuje wyprost, swoimi kolanami blokujemy kolana .
w półsiadzie noga podporowa lekko ugięta pwoduje większą aktywność mm, niż noga wyprostowana.
w pozycji wyprostnej kd , gdy chcemy ćwiczyć w ł.z. należy podstawić coś pod pięte, by ją obciążał, bo z przodostopia ie przeniesie się napięcie na resztę kończyny
wiązanie bandażem elastycznym (8-10) do obciążenia stopy, naciągamy nasade palucha dogłowowo.
WIOTKA KOŃCZYNA GÓRNA:
\
2 ćwiczenia
13 marca 2015
16:53
ZABURZENIA CHODU:
EPIZODYCZNE - występują nagle, częśto bez uchwytnej przyczyny, często nie występują podczas badania
zastygnięcia
upadki
ciągłe
FREEZINA OF GAIT:
Zjawisko "zamrożenia" - określa nagłe i krótkotrwałe pzerwy w dowolnej czynności ruchowej, które przerywają wykonywanie złożonego ruchu lub przechodzenia z jednego ruchu do drugiego.
P mogą zastygać w różnych sytuacjach
rozpoczynania chodzenia (start hesitation)
zwrotów
zbliżania się do wąskich przestrzeni, jak przejście przez drzwi
w trakcie chodzenia do przodu. Można tedy wykonać ruch do ryłu i płynnie do przodu)
Typy FOG:
przy rozpoczęciu chodzenia
zamrożenie podczas zwrotu
zamrożenie w ciasnych pomieszczeniach (przy przejściu przez wąską przestrzeń)
zamrożenia związane ze zbliżaniem się do celu
zamrożenie w ptwartej przestrzeni ( np. kiedy wydaje się, że P doświadcza apontanicznego epizodu zamrożenia, podaczas chodzenia)
KLASYFIKACJA FOG:
związany z bardzo małymi, szurającymi kroczkami i minimanlym ruchem do przodu (szuranie małymi kroczkami)
z pewnym drżeniem (trzęsieniem się) nór, ale bez skutecznego ruchu do przodu (trzęsienie w miejscu)
całkowita akineza ( nie ożna zaobserwować żadnego ruchu nóg)
CHÓD Z ZASTYGNIĘCIAMI - występuje w wielu chorobach z objawami parkinsonizmu.
zapobieganie upadkom w pd:
ocena ryzyka upadku
rehabilitacja (aktywność fizyczna, ćwiczenia, zaopatrzenie ortopedyczne)
edukacja
pomoc w przystosowaniu mieszkania
modyfikacja farmakoterapii
OCENA RYZYK AUPADKU:
wywiad ogólny
wywiad dotyczący upadków
liczba
okoliczności
objawy towarzyszące
następstwa (lęk przed chodzeniem)
sytuacje bliskie upadkowi
badanie neurologiczne
ocena nasilenia parkinsonizmu (badanie UPDRS, Hoehn i Yahr, Schwab i England) (>36,5 = wyższe ryzyko upadku)
ocena zaburzeń funkcji poznawczych (MMSE)
obecność, nasilenie depresji
testy kliniczne
równowagi
FRT (<25 cm = ryzyko upadku)
Tinetti (BPOMA)
BERG BALANCE SCALE (< 43,5 ryzyko upadku)
Test Pastora (retropulsji)
wstawanie z pozycji siedzącej
Steady Standing Test
Limits of Stability ( LOS)
badania aparaturowe
posturografia - długość wychyleń była istotnie większa u upadających niż u chorych bez upadków)
kwestionariusze samooceny równowagi
The Activities - Specific Balance Confidence Scale (ABC)
Falls Efficacy Scale
dziennik upadków
USPRAWNIANIE:
ćwiczenia
ZMIANY POZYCJI CIAŁA
wstawanie z poz. siedzącej
siadania
kładzenie się do pozycji leżącej
kładzenia się do pozycji jeżącej
odwracania nna boki w łóżku (rotacje tułowia)
PRAWIDŁOWE POSTAWY CIAŁA
korekcja poprzedza wykonanie każdego ćwiczenia
nauczenie świadomego kontrolowania postawy przez dostarczanie prawidłowegowzorca i wlaściwego czucia postawy
stymulacja sensoryczna , sprzężenie zwrotne w postaci sygnałów:
wzrokowych (lustro)
werbalnych (od terapeuty)
dotykowych (np. podłoża, ściany)
równoważne
ćw. kontroli postawy - aktywizowanie regulacji postawy z zamiarem osiągnięcia określonego celu
…
,…
chodu
chód na dystansie / po prostej
chód funkcjonalny (potrzebny do poruszania się podczas wykonywania ADL
wolniejsze ruchy
kontrolowane przenoszenie ciężaru ciała
częste zmiany kierunku ruchu
koordynacyjne, sięgania, chwytania
relaksacja
poprawiające elastyczność, gibkość i siłę mm oraz ogólnej sprawności fizycznej
STRATEGIE USPRAWNIANIA:
stymulacja czuciowa
stymulacja słuchowa
"walking songs"
metronom
Rytmiczna Stymulacja Słuchowa (RAS )
stymulacja wzrokowa
bodźce wyobrażeniowe
wykonywanie dwóch zadań równocześnie (ang dual tasks)
trening 2 zadań wykonywanych równocześnie
nauka w jaki sposób unikać wykonywania dwóch zadań równocześnie
KORZYSTNE DLA LOKOMOCJI:
Nordic Walking
taniec (tango argentyńskie)
trening integracyjny
Ćwiczymy:
kładzenie się i bezpoieczne wstawanie z połogi (również po upadku)
ćwiczenia ruchów obronnych kkg dla ochrony i zminimalozowania konsekwekcji upadków
stosowanie ochraniaczy (na kolana i łokcie)
manewry ortostatyczne
ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE:
laska
odpowiednie obuwie
balkonik
pomoce techniczne
wózek
laska ze wskaźnikiem laserowym! Wyświetla linię do przekroczenia! SUPER! :D
laska z mechniczną przeszkodą (gumowa kreska do przekroczenia)
EDUKACJA:
modyfikacja zachowań w życiu codziennym. Unikanie
wyjście z domu w okresie off
wchodzenie na krzesła, na podwyższenie , drabinę i śięganie
mocne schylanie się
noszenie przedmiotów w obudu rękach
3 ćwiczenia
20 marca 2015
17:03
METODA MARGARET JOHNSTONE
Powstała w GB na bazie neurologii, dla P po udarze mózgu i dla dzieci z MPD.
Od Londynu w kierunku Szkocji - ta metoda króluje, a od Londynu na południe - NDT-Bobath. Tam każdy szpital pracuje jedną określoną metodą.
Nie ważne z czego korzystasz - chodzi o poprawę życia P.
W neurologii wiele chorób jest postępujących, degradacyjnych, w tych wypadkach możemy tylko zmniejszyć objawy i wpłynąć na jakość życia, a nie wyleczymy jej.
Są dowody naukowe, że usprawnianie ruchowe zwiększa metabolizm komórkowy i procesy degeneracyjne są spowalniane.
Nie ma natomiast dowodów naukowych, że dana metoda ejst najlepsza. W EBM żadne badania nie osiągają poziomu A, są najwyżej w C. Dlatego wszystkie wytyczne europejskie mówią, że zalecana jest rehabilitacja, ale nie jest dokładnie określone CO WŁAŚCIWIE z rehabilitacji pomaga.
FILOZOFIA METODY:
zespół interdyscyplinarny oraz włączana jest rodzina. W Anglii terapeuta szkoli lekarzy, pielęgniarki i rodzinę i tak jest prowadzona terapia.
aktywne uczestnictwo P w terapii.
Zwrócenie uwagi na ochronę i terapię st. barkowego. Częte podwichnięcia tego stawu są związane z błędami personelu medycznego (toaleta, ćwiczenia z P)
praca na macie w nieskich pozycjach (przrtazcanie, czworakoanie, klęk itp..) Zupełnie jak w rozwoju dziecka: rozpoczyna od przetaczania z boku na bok.
zastosowanie splintów.
program ćwiczeń domowych
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA:
opracowanie całodobowego programu prawidłowego ułożenia P w celu oddziaływania na napięcie mięśniowe.
wzrost aktywności ruchowej …
PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE:
znormalizowane napięcie mm (tonus)
opanowanie prawidłowych wzoróców ruchowych od podstawowych do złożonych, powrót do zdrowia musi obejmować wykonanie …
WZORZEC SPASTYCZNY:
Nieprawidłowy wzorzec ułożenia kg nazwany jest tutaj WZORCEM SPASTYCZNYM. Potrzba wzorca przeciwnego i na nim są zakładane rękawy. W takim wzorcu łopatka jest obniżona .
POZYCJE UŁOŻENIOWE:
w ciągu dnia leżenie na boku chorym z odprowadzoną właściwie kończyną
w nocy na leżenie na bokuzdrowym
nie leżymy na plecach, bo to wzmaga napięcie mm. Jeżeli jest to konieczne, to zegnijmy biodra. Wystarczy głowę zgiąć w przód, to wzmagane jest napięci emm w obręczy barkowej
ZASTOSOWANIE SPLINTÓW:
hamują dominujące odruchy
stabilizują postawę ciąła
dają kontrolę napięcia mięśni
hamują wzorce spastyczne
dają stabilizację końeczną do ćwiczeń
stymulują czucie głębokie (zaburzeone po udrze)
ZASTOSOWANIE SPLINTÓW W TERAPII:
poprawa stabilizacji kk (wiotkość, spastyczność - synergia)
hamowanie wzmożonego napięcia mięśnioweog - spastyczności ( stymulacja proprioreecptorów …)
PRZECIWWSKAZANIA:
takie jak w kinezie
obrzęki pochodzenia płucnego
zastoinowa niewydolność serca
zakrzepowe zapalenie żył
jeżeli mamy owrzodzenia na kończynie, można zakaldać, ale należy użyć rękwawka bawełanineo .
STOSOWANIE SPLINTÓW:
po przebytym udarze
w MPD
inne schorzenia neurologiczne: SMA, SLA,
w schorzeniach ortopedycznych
w reumatologii
PROGRAM REHABILITACJI:
toczenie ( rolling) - siad - stanie - chodzenie (dla osób starszych)
toczenie (rolling) - leżenie przodem - stabilne leżenie na przedramionach - klęk podparty - klęk prosty - stanie - chodzenie.
SPOSÓB I:
chwyt rąk:
kciuk chory na zdrowy lub jeden obok drugiego. Kciuk jest kierunkowy do ruchu zaraz po głowie.
SPOSÓB ZAKŁADANIA SPLINTU:
T utrzymuje prawidłowy wzorzec ończyny (antyspastyczny)
Dmuchamy istnie - ciśnienie nie może przekroczyć 40 mmHg, BO TAKIE MAMY W NACZYNIACH WŁOSOWATYCH.
gdy prawa strona jest zajęta REKA:
moim chwytem wchodzę we wzorrzec prawidłowy,
zsuwam z moejj reki splinta na rękę P
zasuwak po stronie małego palca
pompujemy
noga:
LEKKIE UNIESIENIE PIĘTY dla uzyskania zgięcia w kolanie
w kd jest problem przeprostny więc pompujemy najpierw tył. Daje to dociążenie pięty do podłoża.
zasuwak na bocznej stronie kończyny
STOSOWANIE SPLINTÓW:
2X DZIENNIE PO 1 GODZINIE
jednostka pracy jak zwykle w teapii 45 minut do 1 godziny
dąży się do osiągnięcia efektu funkcjonalności, czyli dojść do partycypacji.
PRÓBA ZALICZENIA:
P 65 lat. Chory na chorobę Parkinsona, ma problem z zastyganiem i przez to występują u niego upadki.
tor przeszkód
stosowanie wskazówek wizualnych (laser)
wskazówki audio (liczenie, klaskanie w rytmie, )
chodzenie razem z P ( trzymamy go za rękę, liczymy mu, sami poruszamy jego ręką w trkcie chodu)
krok w tył, będzie przerywał freezing
P z ataksją móżdżkową. Przy chodzie chwieje się na boki.
podstawowy krok w pracy z P z ataksją to praca nad TUŁOWIEM!! i to przez aproksymację.
takiemu P brakuje czucia w przestrzeni. Należy najpierw zbudować jego stabilizację tułowia. Jak to wyćwiczysz tak, że tego napięcia na tułowiu nic nie ruszy to wtesy resztę ćwiczeń. W niskich i wysokich pozycjach.
w chodzie: dociążyć go plecakiem.
P po udarze ze stopą końsko-szpotawą.
za takie ustawienie stopy odpowiada przykurcz m. płaszczkowatego i od niego zaczynamy.
+ zadanie domowe
P po udarze, chce się nauczyć pić piwo z kufle.
ćwiczymy z nim postawę, a później ruch w funkcji.
Trzeba chwytami uczyć go chwytania kufla, następnie zginania łokcia z chwyconym kuflem, a później podniesienie do ust.
4 ćwiczenia
27 marca 2015
16:48
PACJENCI PO urk
Zabezpieczenie pozycji P w leżeniu
normalna pozycja nóg w leżeniu, to stopa opadająca, więc jej nie podpieraj (można piętę do wysokości śródstopai)
ręce w mocnej rotacji zewnętrznej, bo zabezpieczamy rotację zewnętrzną i przeprost w st. okciowych, bo to jest jedyny sposób do podparcia się w siedzeniu przez tą osobę.
wyprost łokcia, bo biceps nie bęzie miał antagonistów i będzie zbierał napięcieze wszystkiego co może.
ręka się zamknie w tej pozycji, ale to dobrze, bo to fizjologiczne i potrebne do wytworzenia chwytu funkcjonalnego
w takeij pozycji ćwiczmy wszystkie mm które zostały w taki sposób jak nam tylko wyobrażźnia pozwala
możemy wykorzystywać wzorce PNF, ale prowadząc ruch trzymamy okieć w przeproście
możemy dać mu Theraband do obydwu rąk i niech odwodzi
można dać mu ciążarek do ręki i niech ćwiczy wznos ręki przez ruch w st. barkowym A NIE BICEPSIE!
LEŻENIE BOKIEM:
leżenie na barku musimy pamięać o podłożeniu poduszki pod głowę, by zachować przestrzeń i uniknąć ucisku na nerwy szyjne
ćwiczenia na boku:
zworce PNFu łopatki
czystość wzorca nie jest ważna, tutaj chcesz nauczyć P ruchu dla niego fukcjonalnego
zamiast rotacji wew robimy zew przy ruchu wyprost-rot wew-odwiedzenie , to tzw WZROZEC SELEKTYWNY.
chwyt, np jedną ręką z kciukiem przez łokieć
nadgarstek w całym ruchu w wyproście
to nie sa ruchy całkiem nienaturalne, bo tak robimy leżąc przed TV
wzorzec UlnarTRust
łączy w sobie :
podkreśenie rot. zew i depresję przednią łopatki
śruba taka w dół z depresją p[rzednioą łopatki
filmik:
WZORZEC PODCIĄGANIA
zg. gzbitowe ręki
2 filmik
SIAD:
PODPÓR PASYWNY:
wymaga rotacji, przeprostu i elewacji przedniej
jedna ręka w pozycji pasywnej i przenosimy ciężar ciala na nią
można oprzeć się na jednej ręce i podnosić ciężarek drugą
mobilna łopatka daje mobilną szyję. r
SIAD PROSTY:
ćwiczymy by nauczyć asekuracji upadku do tyłu
najpierw ruch kilka razy, a później zarzucamy ręce P do tyłu
BANDAŻOWANIE
PIONIZOWANIE:
WAŁEK ZABZPIECZAjący kolana
zabezpieczyć pięty przed zgięciem kolan
P oparty o leżankę , przodem do leżanki, my unosimy jego tułów.