Chirurgia wykład 2 - Aseptyka

Aseptyka oddziału chirurgicznego:

• ubrania szpitalne

• podział sal na czyste i „brudne”

• zmiana opatrunków

• zakażenia wewnatrzszpitalne

Zakażenia chorych w szpitalu:

• zakażenie rany operacyjnej

• zakażenie wewnatrzbrzuszne

• zakażenie cewnika naczyniowego

• zakażenie dróg oddechowych

• zakażenie dróg moczowych

• zakażenie wirusami:

- HBV

- HCV

- HIV

• bakterie z przewodu pokarmowego:

- E. Coli

- Bacteroides

• bakterie skórne: gronkowiec złocisty

• flora wewnatrzszpitalna:

- gronkowiec MRSA

- pałeczka ropy błękitnej

- wirusy HBV, HCV, HIV

Drogi przenoszenia zakażeń:

• personel

- ubrania

- ręce

- włosy

- wewnątrz oddziału

- miedzy oddziałami - OIOM

• narzędzia, sprzęt wielorazowy

• blok operacyjny

Zapobieganie zakażeniom chorych:

• szczepienia p—WZW

• profilaktyka antybiotykowa

• technika operacyjna

• luźne zamykanie ran

• opatrunki

• rękawiczki

Zakażenia personelu w szpitalu (wirusy):

• HBV

• HCV

• HIV

Zapobieganie zakażeniom personelu w szpitalu:

• rękawiczki

• maski

• okulary

• identyfikacja osób zakażonych

• szczepienia profilaktyczne

• ostroność przy operacjach

Blok operacyjny:

• zmiana ubrania na operacyjne

• maska

• czapka

• buty

• mycie rak do operacji

• zachowanie na sali operacyjnej

Mycie rak do operacji:

• szczotka

• mydło

• gąbka antyseptyczna

• wytarcie do sucha

• dezynfekcja płynami

• zakres mycia

Postępowanie aseptyczne:

• jałowe rękawiczki

• maska

• mycie pola/rany - 3x (Kodan, Octenisept)

• obłożenie pola chustami

• płukanie rany woda utleniona

• usuniecie zanieczyszczeń

• szew rany, luźny

Rany skażone:

• opatrunek

• profilaktyka tążca

• antybiotyk ?

• kontrola ambulatoryjna

Rany zakażone/kąsane:

• pozostawiamy nie zszyte

• jeśli zszyta - puszczamy szwy

• profilaktyka tężca

• antybiotyk

• kontrola ambulatoryjna

Zakażenia reki:

• zastrzał

• zanokcica

• ropowica

• czyrak

Zakażenia reki/leczenie:

• leczenie zachowawcze:

- możliwe w fazie nacieku

- okład

- antybiotyk

- kontrola

• nacięcie i drena (znieczulenie, opaska)

• antybiotyk

• unieruchomienie ?

Chirurgia wykład 3 (część III) - Zasady postępowania z zakażeniami szpitalnymi

Antybiogram:

Laboratoryjne metody ustalania, które antybiotyki działają na poszczególne bakterie

wywołujące zakażenia.

Audyt antybiotyków:

Analiza przydatności indywidualnie zlecanych antybiotyków.

Polityka stosowanych antybiotyków:

Wskazówki dla lekarzy zlecających antybiotyki.

Receptariusz antybiotyków:

Wykaz antybiotyków zwykle stosowanych w szpitalu.

Gospodarka antybiotykami:

Ogólne strategiczne zarządzanie zlecaniem antybiotyków.

Drobnoustroje alarmowe (alertowe):

• patogeny bakteryjne oporne na antybiotyki, mające znaczenie kliniczne oraz ważne dla

programów zwalczania zakażeń

• lista drobnoustrojów alarmowych została określona w załączniku numer 1 do

rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 marca 2005 roku

• gronkowiec złocisty oporny na metycyline (MRSA) lub glikopeptydy (VISA - średniej

wrażliwości na wankomycyne lub VRSA - oporny na wankomycyne)

• częstość występowania gronkowców opornych na metycyline waha się od 1% w Danii do

35% we Włoszech.

• W Polsce 10—13% zakażen gronkowcowych powodują MRSA

MRSA - postępowanie z zakażeniem:

• szybka identyfikacja - posiewy

• monitorowanie pacjentów wysokiego ryzyka nosicielstwa MRSA

• identyfikacja pacjentów przy ponownym przyjęciu do szpitala

• wdrażanie izolacji kontaktowej

• agresywne leczenie zakażenia (wankomycyna w skojarzeniu z rifampicyna lub

gentamycyna lub linezolid)

VISA, VRSA - postępowanie z zakażeniami:

• oporność gronkowców na wankomycyne po raz pierwszy była rozpoznana w Japonii

i USA

• wysłanie do Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwosci Drobnoustrojów

• postępowanie jak w przypadku rozpoznania MRSA izolacja, agresywne leczenie itd.

VRE Vancomycin - Resistant Enterococcus:

• powodują zakażenia krwi (zapalenie wsierdzia), zakażenia ran, układu moczowego

• powinno się przebadać pacjentów z Sali chorych, gdzie wykryto obecność zakażenia na

nosicielstwo

• ścisła izolacja pacjentów zakażonych

• szerokie stosowanie cefalosporyn sprzyja powstawaniu tego typu zakażeń

Streptococcus pyogenes:

• obraz kliniczny najczęściej zapalenia gardła, w warunkach szpitalnych inwazyjne

zakażenia skóry tkanek miękkich, róża, martwicze zapalenie powięzi

• w przypadku powtarzających się infekcji na oddziale, powinno się przebadać personel na

nosicielstwo

Rekomendacje postępowania Amerykańskiego Stowarzyszenia Epidemiologicznego

w Ochronie Zdrowia SHEA:

• aktywne poszukiwanie rezerwuarów drobnoustrojów

• posiewy kontrolne pobierane przy przyjęciu do szpitala

• cykliczne posiewy kontrolne u pacjentów pozostających na oddziałach wysokiego ryzyka

OIOM (raz w tygodniu)

• w celu wykrycia enterokoków VRE posiewy stolca lub wymaz z odbytu, w celu wykrycia

MRSA posiewy z gardła

• eradykacja nosicielstwa

• bariery transmisji drobnoustrojów alarmowych - powinno się wdrożyc we wszystkich

szpitalach

• system mycia i dezynfekcji rak, oraz stosowania rękawic jednorazowych zgodny ze

światowymi standardami tj. mycie woda i mydłem gdy ręce są widocznie

zanieczyszczone, dezynfekcja rak srodkiem alkoholowym przed i po kontakcie

z pacjentem lub skaonymi powierzchniami i sprzetem medycznym

• rekawice jednorazowe przy kadym kontakcie z pacjentem

• fartuchy ochronne i maski w trakcie wykonywania procedur u pacjentów z podejrzeniem

lub potwierdzonym nosicielstwem

• drobny sprzet medyczny powinien być dedykowany dla pacjentów poddawanych izolacji

• kontrola stosowania antybiotyków i srodków dezynfekujacych

• systemy kontroli stosowania antybiotyków, srodków dezynfekujacych

• niedozwolone jest niekontrolowane stosowanie antybiotyków w profilaktyce i terapii

• stosowanie wybranych antybiotyków strategicznych 9wankomycyna, teikoplanina,

imipenem, meropenem) jest kontrolowane przez kierownika jednostki za posrednictwem

zespołu kontroli zakażeń szpitalnych

• w oddziałach o stwierdzonym ryzyku zakaenia drobnoustrojami alarmowymi stosowanie

antybiotyków opiera się na bieacych analizach mikrobiologicznych i epidemiologicznych

• w przypadku wystepowania enterokoków VRE konieczne jest ograniczenie stosowania

cefalosporyn III i IV generacji oraz leków przeciw bakteriom beztlenowym

• w przypadku wystepowania gronkowców MRSA konieczne jest ograniczenie stosowania

wszystkich antybiotyków ze szczególnym naciskiem na fluorochinolony (ciprofloksacyna)

• kontrola skutecznosci dezynfekcji - kontrola roztworów roboczych i procedur

dezynfekcyjnych

Chirurgia wykład 4 (czesc I) - Leczenie ran

Definicja ogólna:

Ka
da martwica komórek i tkanek ywego ustroju powstała pod wpływem urazu

zewnetrznego bądź wewnetrznego.

Definicja uproszczona:

Szczególna postac obraen polegajaca na przerwaniu ciagłosci tkanek to rana.

Uraz (trauma) Obraenie (laesio)

mechaniczny

chemiczny

cieplny

obraenie (uszkodzenie tkanek)

Szczególna postac obraenia polegajaca na przerwaniu ciagłosci tkanek to rana (vulnus).

Vulnus - rana

Vulneris - rany

Brzeg rany - ora vulneris

Dno rany - fundus vulneris

Kanał rany - canalis vulneris

Cechy rany:

• ból

• zianie rany

• krwawienie

Podział ran:

Przy podziale ran stosowane sa bardzo ró
ne kryteria np.:

• sadowo—prawne

• chirurgiczne

• ze wzgledu na mechanizm powstania

• rozległosc uszkodzen

• okres od powstania rany

Podział ran ze wzgledu na charakter brzegów:

• rana cieta - vulnus incisivum

• rana darta (szarpana) - vulnus laceratum

• rana gryziona, kasane ukaszenie - vulnus morsum

• rana kłuta - vulnus dictum, purictum

• rana miadżona - vulnus conquassatum

• rana oparzeniowa - combustio

• rana postrzałowa - vulnus sclopetarium

• rana rabana - vulnus scissum (caesum)

• rana tłuczona - vulnus cpntusum

• rana płatowa - vulnus avulsum

Podział ran ze wzgledu na infekcje bądź kontakt ze srodkami trujacymi:

• rana jałowa - vulnus blandum, asepticum

• rana zakaona - vulnus virulentum (infectum) septicum

• rana zatruta - vulnus venenatum

Podział ran ze wzgledu na współistniejace uszkodzenia:

• rana prosta - vulnus simplex

• rana powikłana - vulnus complicatum

Podział ran ze wzgledu na czas od wystapienia:

• rana swiea - vulnus recens

• rana stara - vulnus tarda

Podział ran ze wzgledu na głebokosc:

• rana głeboka - vulnus profundal

• rana powierzchowna - vulnus superficialis (excoratio)

• rana draniaca - vulnus perforans

• rana przenikajaca - vulnus penetrant

• rana przeszywajaca - vulnus transfigens

Proces odrostu i naprawy:

• tkankowa reakcja pourazowa

• proces odrostu i naprawy

• obkurczenie rany

Budowa i rola komórek skóry:

• naskórek

Budowa:

- keratynocyty wytwarzaja czynniki zapalne

- komórki Langerhansa - komórki immunogenne

- limfocyty cytotoksyczne

Funkcje:

- ochrona przed wysychaniem wnikaniem drobnoustrojów i substancji toksycznych

- utrzymywanie równowagi płynowej ustroju

- czucie powierzchowne

Pełna regeneracja naskórka nastepuje po około 2—3 tygodniach

• skóra własciwa:

Skład komórki:

- stałe fibroblasty, komórki sródbłonka naczyn krwionosnych i limfatycznych

- napływowe - makrofagi, komórki dendrytyczne, komórki tuczne

- recyrkulujace - limfocyty

Skład substancji podstawowej:

- kolagen

- fibronektyna

- glikozaminoglikany

- kwas hialuronowy

- czynniki wzrostu

Funkcje skóry własciwej:

- chroni tkanki i narządy przed urazami

- utrzymanie równowagi wodnej poprzez przepływ krwi

- funkcja termoregulacyjna

- produkcja czynników wzrostu, cytokin i chemokin w zwalczaniu zakażeń

i podczas gojenia ran

Biologia rany:

• każda rana nawet operacyjna wiae się ze zniszczeniem pewnej wartwy komórek,

nerwów i naczyn

• naprawa uszkodzenia polega na:

- wyeliminowaniu części uszkodzonych elementów

- zastapieniu ich nowymi droga rozmnaania

• restitutio ad integruj - powrót do stanu anatomicznego nie nastepuje nigdy niezalenie

od sposobu gojenia - zawsze powstaje cicatrix (blizna)makroskopowa bądź

mikroskopowa

Morfologia procesu gojenia:

Gojenie przez rychłozrost - sanatio per primam intentionem:

• warunek - anatomiczne, bądź prawie anatomiczne stykanie brzegów rany, bez

wtórnego krwiaka (nie podwiazane naczynia, bądź krwawienie wtórne, brak zakaenia, niewielka strefa zniszczenia

• w I okresie fibroblasty łacza się ze strona przeciwna z wykorzystaniem włókien

elastycznych i klejorodnych tkanki łacznej. Ju w I dobie rozpoczyna się proces

proliferacji sródbłonków naczyn krwionosnych włosowatych, który konczy się około

4—7 doby. Z czasem naczynia te przekształcaja się w drobne tetnice i yły.

• jednoczesnie namnaajace i dzielace się komórki naskórka pokrywaja rane

• w poczatkowym okresie odczyn okolicy rany kwasny z czasem zasadowy

• poczatkowo uwodnienie znaczne z czasem odwodnienie

Gojenie ran przez ziarninowanie - sanatio per secundam intentionem:

• rany, które nie zostały zeszyte, bądź niedokładnie, z ubytkami bądź duym

zniszczeniem tkanek, nie wyciete, z krwiakiem, ciałami obcymi bądź pierwotnym lub

wtórnym zakaeniem

• obszar „wolny” niekoniecznie musi być zakaony ale zawsze wypełnia się elementami

rozpadu tkanek

• gojenie jest podobne jak przy rychłozroscie jednak ilosc tkanki łacznej wypełniajacej

wolne przestrzenie jest zdecydowanie wieksza, układa się ona w ziarna, stad nazwa

ziarnina. Jest dobrze widoczna mikroskopowo. Słabe unerwienie powoduje jej

niebolesnosc

• proces odwodnienia jest bardziej nasilony stad obkurczanie blizny zdecydowanie

bardziej widoczne

• zdecydowanie gorsze efekty czynnosciowe i kosmetyczne

Fazy gojenia ran:

• faza zapalna - zwiekszenie przepływu krwi, wynaczynienie płytek, czynników

krzepniecia, granulocytów, makrofagów oraz wytwarzanie cytokin, chemokin

i przeciwciał

• faza wytwarzania tkanki łacznej - synteza kolagenu i zwiazków substancji

podstawowej, potrzebne aminokwasy, jony elaza, cynku, witaminy A i C, miedz;

trwa około 1—2 tygodni a przywrócenie struktury mechanicznej około 3—4 tygodni

• faza obkurczania rany - wynika z obkurczania fibroblastów przez odkładany

i dojrzewajacy kolagen oraz glikozaminoglikany

• faza przebudowy rany - tworzenie krzyowych połaczen kolagenu trwajace od

3 tygodni do wielu lat

Wytrzymałosc blizny po około 3 tygodniach 20% normalnej siły potrzebnej do rozerwania

zdrowej skóry a po ukonczeniu gojenia 70%.

Ogólnoustrojowa reakcja na zranienie:

Kadej jałowej bądź zakaonej ranie towarzyszy odczyn w:

• układzie chłonnym

• OUN

Paradoks:

Planowana rana chirurgiczna (operacyjna) przy relatywnie małym uszkodzeniu tkanek nie

wywołuje niezbednego impulsu tkankowego przygotowujacego organizm do walki

z antygenami bakteryjnymi. Stad profilaktyczne podawanie antybiotyku.

Ogólne czynniki wpływajace na gojenie ran:

• stan odywienia

• wiek

• cukrzyca

• sterydy

• leczenie promieniami i cytostatykami

Miejscowe czynniki wpływajace na gojenie ran:

• lokalizacja rany (odniesienie do linii Langera)

• technika zamkniecia rany

• konfiguracja rany (czysta zabrudzona)

• czynnik raniacy

• zwłoka w zaopatrzeniu rany

Miejscowe czynniki hamujace gojenie ran:

• niedostateczna poda energii i białek

• niedotlenienie tkanek (niedostateczny przepływ krwi lub pokrycie

nieprzepuszczajacym wilgoci strupem) przy zu
ywaniu tlenu przez komórki bądź

bakterie

• wysuszanie rany (przy ranach niepokrytych opatrunkami)

• nadmierne wysieki - duo enzymów proteolitycznych

• zakaenie rany zmniejszona odpornosc miejscowa przy czesto zjadliwych szczepach

szpitalnych

• urazy ran - silne srodki antyseptyczne w tym spirytus, srodki jodowe i chlorowe

niszcza napełzajacy naskórek i ziarnine

Ogólnoustrojowe czynniki hamujace gojenie ran:

• niedostateczne ukrwienie

• utrata białek ustroju

• niedożywienie

• zakażenia ogólnoustrojowe

Chirurgia wykład 4 - Rak sutka

Rak sutka - najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet

9% kobiet będzie chorych na raka sutka

Rak sutka dotyczy zwykle osób powyżej 45 r.ż.

Poniżej 45 r.ż. jest 14% spośród wszystkich raków sutka

Klasyfikacja TNM:

• Tis

• T1 - < 2 cm

• T2 - > 2 cm < 5 cm

• T3 - > 5 cm

• T4 - nacieka klatkę piersiowa lub skórę

Stopnie zaawansowania:

Stopień I T1 N0 M0

Stopień IIA T0 N1 M0

T1 N1 M0

T2 N0 M0

Stopień IIB T2 N1 M0

T3 N0 M0

Stopień IIIA T0 N2 M0

T1 N2 M0

T2 N2 M0

T3 N1, N2 M0

Stopień IIIB T4 każde M0

każde N3 M0

Stopień IV każde M1

„Wczesny” rak - postępowanie oszczędzające:

• usuniecie guza - tumerektomia

• usuniecie płacika - lumpektomia

• usuniecie kwadrantu - kwadrantektomia

+

• usuniecie pachowych węzłów chłonnych

+

• naświetlanie

< IIIB - chirurgia mastektomia Pateya:

Usuniecie piersi i węzłów chłonnych dołu pachowego

Przerzuty w węzłach chłonnych:

• leczenie wspomagające

• hormonoterapia

• chemioterapia

- 2 -

IIIB i > - chemioterapia

Antyestrogeny - Tamoxifen

Leczenie farmakologiczne nie przedłuża życia ale polepsza jego komfort

Guz < 1 cm - przerzuty w węzłach u 20% chorych

Guz > 6 cm - przerzuty w węzłach u 60% chorych

Węzły niezajete - przeżycie 10 lat - 70%

1—3 wezłów zajetych - przeżycie 10 lat - 50%

3 i > wezły zajete - przeżycie 10 lat - 20 %

W lokalnym „wczesnym” zaawansowaniu leczenie miejscowe daje wyleczenie u co najmniej

25% w obserwacji 20 letniej

Chirurgia wykład 5 - Badanie jamy brzusznej

Badanie podmiotowe - wywiad:

• wiek chorego

• kiedy wystąpiły objawy - czas

• charakter objawów na początku

• bóle brzucha

• wymioty, nudności

• stolec

• oddawanie moczu

• miesiączka

• choroby przebyte

Charakter objawów na początku:

• nagle

• występowały wcześniej

Bóle brzucha:

• umiejscowienie na początku i potem

• rodzaj bólów - kolkowe, stałe

• promieniowanie bólów

- bark

- okolica podłopatkowa

- okolica lędźwiowa

- okolica krzyżowa

- jadro

• bóle a perystaltyka jelit, a oddawanie moczu, a oddawanie moczu

Wymioty, nudności:

• kiedy wystąpiły, po czy przed bólami

• częstość

• wygład

Stolec:

• charakter wyprónien, zaparcia

• kiedy ostatni stolec

• biegunka

• wygląd stolca

• krew

Oddawanie moczu:

• częstość

• bolesność przy oddawaniu moczu

• wygląd moczu

Miesiączka:

• kiedy ostatnia

• charakter obecnej i poprzedniej miesiączki

• odstęp czasu pomiędzy ostatnia a poprzedzająca

Choroby przebyte:

• przebyte operacje

• objawy występujące w przeszłości

Bóle trzewne:

• rozdęcie, skurcz przewodu pokarmowego, układu żółciowego, moczowego

• rozciąganie torebki narządu

• charakter kolki

• zlokalizowane w narządzie, ale brak dokładnej lokalizacji

• chory niespokojny, szuka ułożenia, aby ból był mniejszy

• w trakcie bólu poty, wymioty, napniecie mięsni brzucha

Bóle somatyczne:

• drażnienie otrzewnej, zawartość przewodu pokarmowego, mocz, krew

• pocieranie zmienionych zapalnie narządów

• rozciąganie otrzewnej przez krwiaki, naciekanie zapalne

• dokładne umiejscowienie

• chory spokojny, ból przy zmianie pozycji

Badanie przedmiotowe:

• stan ogólny:

- tętno

- ciśnienie tętnicze

- częstość oddechów

- temperatura

• oglądanie

• obmacywanie

• opukiwanie

• osłuchiwanie

Oglądanie:

• kolor skóry (zażółcenie, zasinienie)

• poszerzenie żył skórnych

• wzdęcie

• uwypuklenie określonych obszarów brzucha

• stawianie się jelit

• przymusowe ustawienie kończyny dolnej (mięsień lędźwiowy)

• ruchomość oddechowa brzucha

Badanie palpacyjnie, obmacywanie:

• wzmożone napniecie mięśniowe

• bolesność uciskowa

• objaw otrzewnowy Blumberga

• badanie rektalne

• bolesność na wstrząsanie

• guz, tętniący guz

• zatrzymanie wdechu (objaw Murphiego)

• objaw mięśnia biodrowo—lędźwiowego

• objaw mięśnia zasłonowego

• przeczulica

Opukiwanie:

• stłumienie od płynu w jamie brzusznej

• stłumienie pochodzące od wypełnionego pęcherza moczowego

• obecność powietrza pod przepona po prawej stronie

Osłuchiwanie:

• nagłe, dźwięczne, metaliczne szmery - początek niedrożnosci mechanicznej

• osłabienie perystaltyki - początkowy okres zapalenia otrzewnej

• cisza w brzuchu - rozlane zapalenie otrzewnej

• osłuchiwanie klatki piersiowej

Badanie radiologiczne (rtg przeglądowe jamy brzusznej):

• sierp gazu pod kopuła przepony po prawej stronie w pozycji stojącej, w ułożeniu na

lewym boku

• cień kamienia w rzucie na układ moczowy

• poszerzenie jelita, poziom płynu

• jelito cienkie - Położenie w środkowej części brzucha

• fałdy błony śluzowej - obraz „rulonu monet”

• jelito grube - Położenie na obwodzie brzucha

• karby w obrysie ścian

• wręby - wpuklenia do światła

Badanie radiologiczne z użyciem środka cieniującego:

• urografia

• wlew kontrastowy jelita grubego

• pasaż przewodu pokarmowego

USG:

• kamica pęcherzykowa

• ostre zapalenie trzustki

• tętniak aorty brzusznej

• płyn w jamie otrzewnowej

• torbiel jajnika

• kamica układu moczowego

USG - wartość?:

• wrzód oładka

• guz jelita grubego

• zapalenie wyrostka robaczkowego

Endoskopia:

• niedrożnosc jelita grubego (rak, skręt esicy)

• choroba wrzodowa

- 4 -

TK—CT, MRI:

Ograniczona skuteczność w ostrych schorzeniach jamy brzusznej

Badania laboratoryjne:

• morfologia

• jonogram

• badanie ogólne moczu

• bilirubina

• AST

• ALT

• ALP

• diastazy w surowicy i moczu

Większość ostrych bólów brzucha które trwają ponad 6 godz. Wymaga operacji

Chirurgia wykład 6 - Historia transplantologii

W maju 1987 r. Czterdzieste Światowe Zgromadzenie do Spraw Zdrowia

przyjęło uchwałe WHA 40.13 ustalania przewodnich (9) zasad dotyczących transplantacji

ludzkich narządów. Zasady te zostały zaakceptowane w dniu 24 stycznia 1991 r. przez

Komitet Wykonawczy Światowej Organizacji zdrowia (WHO) uchwała EB 87. R. 22

o transplantacji ludzkich narządów.

Według pierwszej zasady przewodniej narządy mogą być usunięte z ciał

osób zmarłych w celu transplantacji, jeśli zostały uzyskane wszelkie pozwolenia wymagane

przez prawo danego państwa i nie ma podstaw, aby przypuszczać, że osoba zmarła wyraziła

sprzeciw bądź nie wyraziła zgody za życia na usuniecie danego konkretnego narządu z jej

ciała w celu przeszczepu.

Druga zasada przewodnia stwierdza, że lekarze, którzy stwierdzili śmierć

potencjalnego dawcy nie powinni być bezpośrednio zaangażowani w czynności usunięcia

narządu od dawcy, ani później w czynności transplantacyjne.

Według trzeciej zasady przewodniej - narządy do celów

transplantacyjnych powinny być raczej pobierane od osób zmarłych. Jednakie osoby

pełnoletnie, żyjace mnoga oddac narządy i w zasadzie dawcy ci winni być genetycznie

spokrewnieni z biorcami. Wyjatki mnoga być uczynione w przypadku przeszczepu szpiku

kostnego i innych przewidzianych przepisami prawa tkanek regeneracyjnych.

Według czwartej przewodniej zasady, żaden narząd nie powinien być

usunięty z ciała żyjacej osoby niepełnoletniej do celów transplantacji. Wyjatki od tej

zasady mnoga zaistnieć w wypadku tkanki transplantacyjnej, ale odpowiednio zgodne

z prawem poszczególnych państw. Zasada czwarta wyraża wiec absolutny zakaz

pobierania narządów od osób niepełnoletnich, chociaż wyjątek dotyczy pobrania tkanek

regeneracyjnych może być dopuszczony przez prawo danego państwa.

Piata przewodnia zasada mówi, że ciało ludzkie i jego części nie mnoga być

przedmiotem obrotu handlowego. Dlatego uiszczenie bądź otrzymywanie zapłaty (w tym

wszelkie inne rekompensaty czy nagrody) za pobrane narządy powinny być zabronione.

Zasadę dotyczącą handlu narządami ludzkimi uchwalił we wrześniu 1993

r. Parlament Europejski w postaci specjalnej rezolucji. Nawołuje ona m. in. do

wprowadzenia w ustawodawstwach krajowych zakazu odpłatnego obrotu narządami ludzkimi

oraz surowych kar za jego łamanie, zakazu importu lub stosowania w transplantacji narządów

niepewnego pochodzenia.

Szósta przewodnia zasada stwierdza, że ogłoszenia w sprawie

zapotrzebowania na narządy lub możliwosci ich dostarczenia, mające na celu oferowanie lub

szukanie zapłaty powinny być zabronione.

Siódma przewodnia zasada stwierdza, że przepisy prawa powinny zabraniać

lekarzom i innym fachowcom służby zdrowia angażowania się w czynności transplantacji,

w wypadku, gdyby mieli uzasadnione podstawy do przyjęcia, że dane narządy były

przedmiotem obrotu handlowego.

Według ósmej przewodniej zasady - przyjmowanie jakichkolwiek zapłat

przez osoby czy ośrodki zaangażowane w czynności transplantacji narządów

przekraczających uzasadnione honorarium za wykonane usługi - powinno być zabronione.

Postanowienie to wzmacnia siódma Zasadę przewodnia.

Dziewiąta przewodnia zasada podkreśla, że w imię sprawiedliwości

i równości, przekazane narządy powinny być dostępne dla pacjentów w zależnosci od potrzeb

zdrowotnych, a nie w zależnosci od posiadanych środków finansowych czy innych względów.

Warunki prawne przeszczepiania narządów w Polsce:

• ustawa z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek

i narządów (Dz. U. Nr 138, poz. 682)

• ustawa stanowi m. in. że komórki, tkanki i narządy mnoga być pobierane ze zwłok

ludzkich w celu przeszczepiania, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu.

• przed pobraniem komórek, tkanek i narządów od osoby zmarłej lekarz zasięga

informacji, czy nie został zgłoszony sprzeciw w formie określonej wyżej

• ustawa dopuszcza równie: pobieranie komórek, tkanek i narządów od żywego

człowieka w celu przeszczepienia innej osobie 9krewny w linii prostej, osoba

przysposobiona, rodzeństwo, małżonek, inna bliska osoba w przypadku

pozwalającego orzeczenia sadu rejonowego)

• ustawa ustala bezpłatność działań związanych z pobieraniem i przeszczepianiem

narządów oraz przewiduje kary dla osób, które w celu uzyskania korzyści majątkowej

nabywają lub zbywają cudze komórki tkanki i narządy

Dawca

Zmarły żywy

Z czynnością serca Bez czynnością serca Spokrewniony Niespokrewniony

Skąd biorą się narządy do przeszczepów:

Dawcy w stanie śmierci mózgu:

• w Polsce 21,8 KTx/mln/rok

• w Hiszpanii 46,0 KTx/mln/rok

Dawcy żywi spokrewnieni:

• w Polsce 0,9 KTx/mln/rok

• w Norwegii 19,2 KTx/mln/rok

Przeszczepiane narządy:

• nerki

• wątroba

• jelito

• trzustka

• serce

• płuco

• kończyny

• szpik kostny

6

Standartenfuhrer Stirlitz - Misiowydawnictwo Edition

---