ETYKA

Temat: Moralność jako przedmiot etyki a inne regulatory życia społecznego.

Moralność- nie ma definicji są tylko określenia. Zjawisko społeczne, każdorazowo ukształtowane historycznie w określonym społeczeństwie, którego zadaniem jest regulacja całokształtu stosunków między jednostką a jednostką oraz między poszczególnymi jednostkami a grupami społecznymi, są to faktycznie funkcjonujące w społeczeństwie poglądy i przekonania znajdujące odzwierciedlenie w postawach ludzi, ich postępowaniu i współżyciu.

Wpływ-religia, kultura, klimat.

Moralność- w sensie neutralnym (np. Waffen SS), wartościującym (np. ksiądz na kazaniu)

Elementy moralności

Wartość, norma moralna, ocena moralna, sankcje moralne, wzór postępowania

Wartość- coś, co człowiek uznaje za cenę (różne rzeczy są dla nas cenne). Indywidualny system wartości kierunkuje nas. Co robimy? Co cenimy? Np. wykształcenie. Zależy od wychowania i doświadczenia życiowego. To, co spotyka nas w życiu modyfikuje te wartości np. zdarzenia, wypadki losowe.

Wartości uniwersalne występują wszędzie. To co cenne chronimy służy do tego norma moralna.

Norma moralna- dwie formy: zakaz i nakaz

Ocena moralna- motyw, czyn, skutki

Czyn przez działanie czy przez zaniechanie (dla etyki katolickiej liczy się sam czyn np. nie ważne ukradł z głodu czy ukradł dla zabawy).

Według jakich kryteriów trzeba kogo oceniać?

Sankcja moralna- konsekwencja, następstwo (do schematu dopisać strzałki)

Kara	Zewnętrzny, np. lincz
Nagroda (samozadowolenie)	Wewnętrzny-

Wzór postępowania- swoista matryca oparta na naszym systemie wartości

Rola społeczna: 6-dziecko, 7-uczeń- budowanie roli społecznej

Temat: Wzory norm ocen, nakaz, zakaz, wzór postępowania i sankcji kary

Obyczaj- stanowiąca pierwotną formę prawa, norma zachowania się zawierająca element zobowiązania oparta głównie na sile tradycji obowiązująca w danej grupie społecznej i aprobowana przez członków tej grupy.

Obyczaj- charakter zewnętrzny

Moralnośc- charakter wewnętrzny

Moralnośc a religia- zależności

1. Genetyczna (powstanie religii i moralności)

2. Psychologiczna (religia warunkująca zachowanie się ludzi)

3. Logiczna (zależność od dogmatów wiary)

4. Normotwórcza (wpływ wierzenia na obowiązujące normy)

Zakres i charakter obowiązywania- zakres jest administracyjny

Formalizm- przejawia się ranga

Sankcja karna- jest ściśle określona kara

Prawo a moralność- różnice

Geneza i sposób powstania- prawo powstało wtedy gdy powstało państwo

Instytucjonalność prawa-

Z budowy i normy

P M

Etyka- nauka o moralności

Struktura etyki

1. Etyka normatywna- jak człowiek powinien postępować

• Aksjologia- nauka o wartościach

• Deontologia- nauka o powinnościach, obowiązkach

2. Etyka opisowa- jak człowiek postępuje

• Socjologia moralności- uwarunkowania społeczne ludzkiego społeczeństwa

• Psychologia moralności- uwarunkowania psychiczne ludzkiego postępowania

Metaetyka- logiczna analiza języka etyki oraz metodologia (to, co poza etyką)

• Kwestia znaczenia i funkcji orzeczników etycznych, np. dobry

• Analiza wypowiedzi wartościujących (ocen i norm moralnych)

• Zagadnienie prawdy w etyce ( analiza sądów wartościowujących)

• Problem sposobu uzasadnienia ocen i norm moralnych

• Kwestia naukowości w etyce normatywnej

4. Etyka specjalna- są sfery zjawisk, które wymagają niestandardowego podejścia

• Refleksja etyczna obejmująca wyodrębnione ze względu na ich specyfikę sfery zjawisk moralnych

• Etyka sportu

• Etyka życia seksualnego: homoseksualizm, sadomasochizm, analny, oralny, antykoncepcja, zdrada fizyczna

• Etyka stosunków międzynarodowych: solidarność międzyludzka, umowy międzynarodowe

• Etyka życia rodzinnego

• Etyka zawodowa- zespół zasad i norm moralnych przyjętych i usankcjonowanych w danym zawodzie charakteryzującym się szczególną odpowiedzialnością wynikającą z bezpośredniego kontaktu z wartościami uznawanymi w społeczeństwie demokratycznym za naczelne, wymagając jednocześnie specyficznej oceny działań takich zawodów, odmiennej od stosowanej wobec osób ich nie wykonujących np. policjant, lekarz.

Temat: Etyki profesjonalne a etyka administracji publicznej.

Charakterystyczne elementy profesji zawodowych

1. Zezwolenie na wykonywanie zwodu, licencje, certyfikaty

2. Względna autonomia wykonywanej pracy

3. Zorganizowanie członków stowarzyszenie profesjonalne lub samorząd zawodowy, np. izba lekarska

Cechy charakteryzujące zawody profesjonalne

1. Coraz szersze i trudniejsze zdobywanie kwalifikacji zawodowych: specjalizacje dodatkowe, szkolenia

2. Ważny składnik intelektualny w praktycznym wykonywaniu pracy: adwokat, dziennikarz

3. Świadczenie ważnych społecznie usług: leczenie, bezpieczeństwo

Określenia etyki w administracji

1. Normatywne reguły postępowania wynikające z filozoficznej i religijnej tradycji społeczeństwa i są uwzględnione w działaniach państwa - R.Means

2. Etyka w administracji wypełnia zadanie szczegółowego odzwierciedlenia określonych etapów postępowania przeniesionych z prywatnych działań człowieka, a zawierających założenia

3. Nie zdążyłem napisać

Etyka urzędnicza a etyka zawodowa

2. Ochrona interesu publicznego

3. Dbałość o interesy i dobre imię organizacji urzędniczej

1. Ochrona praw i interesów petentów

2. Ochrona i przestrzeganie dyrektyw etyki zawodowej i godności zawodu

Administracja a profesjonalizm

Urzędnik administracji publicznej

Lekarz, inżynier, ekonomista, informatyk, prawnik

24 zasady etyki zawodowej policjanta

Podstawowe płaszczyzny aktywności w zakresie etyki zawodowej

Tworzenie kodeksów etycznych i pewien ideał wzorów	Powoływanie organów chroniących etyczne postępowanie funkcjonariuszy publicznych, np. izba lekarska, palestra
Dbałoś o przejrzystość działań publicznych, np. przetargi, działalność mediów	Intensyfikacja działań w zakresie odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych

Funkcje etyki- w administracji

1. Wzmacniać procesy demokratyzacji życia

2. Zapewnienie odpowiednich warunków realizacji zadań i polityki administracyjnej

3. Tworzenie i podtrzymywanie zaufania do administracji

4. Przeciwdziałanie korupcji i nadużyciom funkcji publicznej

5. Funkcja ochronna w stosunku do urzędników pracujących rzetelnie i uczciwie

6. Funkcja edukacyjna inspirująca doskonalenie procedur administracyjnych

Temat: Zależności między moralnością a prawem

Teorie

1. Według teologicznej teorii ukształtowania się państwa i prawa cała władza państwowa a więc i prawo jest wieczna i pochodzi od Boga

2. Teoria patrymonialna głosi, że władza państwa i prawo wiąże się z własnością ziemi

3. Teoria podboju- prawo tworzy ten, kto podporządkowuje sobie obce plemiona

4. Teoria ograniczania praw- dla własnego bezpieczeństwa zrzekamy się części swoich praw

Różnice między prawem a moralnością

1. Moralność jest nieodłączną cechą ludzkich społeczeństw. Istniały społeczeństwa bez ukształtowanego prawa lecz nigdy nie istniało społeczeństwo bez moralności.

2. Prawo ma charakter instytucjonalny i jego respektowanie jest wymuszone.

Moralność i wykroczenia przeciwko niej mogą być karane jedynie sankcjami opinii społecznej

3. Prawo w danym państwie ma charakter jednolity, natomiast obok moralności oficjalnej mogą funkcjonować moralności będące w opozycji do tej pierwszej

Różnice między normą moralną i prawną

1. Na podstawie ich sformułowania

2. Różnice wynikające z ich genezy

3. Różnice na podstawie warunków w jakich obowiązują

4. Różnice na podstawie sankcji jakie ze sobą niosą

5. Różnica wynikająca ze sposobu w jaki się o ich obowiązywaniu dowiadujemy

6. Różnice na podstawie analizy ich treści

Temat: Etyczne problemy funkcjonariuszy administracji państwowej.

Przyczyny nieetycznych zachowań pracowników administracji państwowej

Niebezpieczeństwo nadużywania władzy (charakter nadrzędny największy)

1. Indywidualne predyspozycje urzędników

2. Okoliczności zewnętrzne (zakres ryzyka, np. słabe zarobki i szybki duży zarobek)

3. Kultura organizacyjna: im większy bałagan, tym większa podatność na korupcję, rozmydlenie kompetencji

Największy wpływ mają ludzie, miejsce i organizacja pracy.

Triada korupcyjna

1. Własność publiczna uważana jako niczyja

2. Szybko zarabiający biznesmen- inwestor

3. W środku mało zarabiający urzędnik, dla którego pieniądze mają coraz większe znaczenie

W polskim prawodawstwie przestępstwo stanowi m.in. niegospodarność, spowodowanie niedoboru, spekulacja, sprzedaż towaru własnego, przekupstwo bierne, płatna protekcja, utrudnianie przetargu publicznego, poświadczenie nieprawdy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wykorzystanie poufnych informacji w obrocie papierami wartościowymi, podanie nieprawdziwych lub niepełnych danych o stanie finansowym emitenta wprowadzającego papiery wartościowe do obrotu. Ostatnio pojawiło się wiele nowych rodzajów przestępstw wynikających z ustaw poza K.K., które można sklasyfikować jako przestępstwa urzędnicze:

• Przestępstwa popełniane w procesie przekształceń własnościowych

• Przestępstwa o innym kształcie prawnym lecz popełnione przy wykorzystaniu tych samych okazji

Za szkody wyrządzone osobom trzecim odpowiedzialność odszkodowawcza urzędnika w Polsce przyjmuje trzy główne postacie:

• Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (odpowiedzialność kontraktowa)

• Odpowiedzialność za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym urzędnika

• Odpowiedzialność za szkody wyrządzone wydanymi zarządzeniami, orzeczeniami, inną działalnością administracyjną.

Jeżeli w postępowaniu nie udowodni się urzędnikowi winy nie ponosi on odpowiedzialności materialnej.

Temat: Współczesne anglosaskie teorie organizacji

1. Szkoła organiczna (E. Mayo, P. Seleznick)

Organizacja- to złożona instytucja przystosowująca się do zmieniającego się otoczenia, której istotą są więzi między jej uczestnikami dające poczucie bezpieczeństwa, czemu także podporządkowana jest efektywność

2. Szkoła racjonalna (H. Simon, Ch. Barnard)

Istotą organizacji jest jej skuteczne działanie zależne od racjonalnej struktury i racjonalnych mechanizmów zarządzania.

3. Szkoła filozoficzna (U. Thompson, Ch. Hodgkinson)

Istotą organizacji są cele i wartości organizacyjne powiązane z motywacją ludzkich działań, słabościami i zaletami konkretnych ludzi.

Strukturalne cechy organizacji i administracji

Uczestnicy działań administracyjnych

Uwarunkowania etyczne procesu administrowania

Przyczyny nieetycznego postępowania urzędników

Wewnętrzne- indywidualne predyspozycje osób wynikające z psychiki, wychowania i doświadczeń życiowych

Zewnętrzne:

• Organizacyjne: zakres ryzyka, formalna odpowiedzialność, kultura organizacyjna, słaba kontrola publiczna, mała jawność działania, brak stabilności organizacyjnej

• Publiczne: niska kultura polityczna, niestabilność prawa, silna ingerencja państwa w mechanizmy rynkowe, brak wykształconych mechanizmów demokratycznych, społeczny system wartości i norm moralnych

Podstawowe płaszczyzny dylematów urzędniczych

1. Polityczne- określenie granic pomiędzy urzędnikami a politykami, parlamentarzystami i radnymi

2. Organizacyjne- określenie stosunku podległości i kompetencji pomiędzy urzędnikami wyższymi i niższymi rangą

3. Funkcjonalna- określenie celów i funkcji pomiędzy organami administracji publicznej a konsumentami efektów jej działań, czyli społeczeństwem

Hierarchia podstawowych ról urzędnika administracji publicznej

Przedstawiciel społeczeństwa

Przedstawiciel państwa

Pracownik urzędu administracyjnego

Profesjonalista

Osoba prywatna

Koncepcje dotyczące struktur organizacyjnych

Szkoła niemiecka

Max Weber- idealny aparat urzędniczy winien być oparty na fachowych zatrudnionych na stałe urzędnikach podzielonych wedle kompetencji rzeczowych i podległych prawu, które jest stosowane powszechnie, obiektywnie i bezosobowo. W obrębie każdej dziedziny władzy istnieje hierarchiczna struktura urzędników, którzy w swej działalności posługują się pisemnymi dokumentami a ich znajomość obowiązujących przepisów winna stać się ich techniczną biegłością.

Szkoła angielska

Dobra organizacja powinna coraz lepiej i skuteczniej eliminować ze spraw urzędowych miłość, nienawiść i czysto osobiste irracjonalne i emocjonalne elementy, które nie podlegają weryfikacji. Istotą struktury administracyjnej jest racjonalność. Duch formalnych bezosobowych stosunków jest konieczny do wyodrębnienia uprawnień i obowiązków organizacyjnych od życia prywatnego urzędników. Działając tylko bezosobowo urzędnicy mogą zapewnić racjonalizm procesu decyzyjnego. Gwarantuje to również równe traktowanie wszystkich podwładnych.

Szkoła amerykańska

W przeciwieństwie do tak widzianej odhumanizowanej biurokracji koncepcja amerykańska dowodzi, że bez osobistych wartości takich jak: sympatia, entuzjazm, zaangażowanie i poświęcenie wyniki działań organizacji publicznych są dużo słabsze.

Temat: Kultura organizacji jako główny element kształtowania się etycznego instytucji

Główne instrumenty zarządzania
Twarde instrumenty zarządzania	Miękkie instrumenty zarządzania (związane z moralnością)
Program rozwoju zarządzania Struktura organizacyjna Formalne procedury Metody i techniki wytwarzania Formalne instrumenty oddziaływania motywacyjnego	Przyjęte wartości Sposoby postępowania Zachowanie w pracy Stosunek do klienta Sposób ubierania się Stosowany język

Kultura organizacji

Swoistego rodzaju zestaw wartości, norm, zasad postępowania, które pomagają całej załodze i jej poszczególnym członkom zrozumie za czym organizacja się opowiada, jak pracuje i co uważa za ważne.

Elementy kultury w organizacji

Wartości- wszystko to, co dla danej organizacji i jej pracowników jest cenne, pozostające w ścisłym związku ze społeczeństwem i kulturą ogólną (gospodarność, oszczędność, rzetelność, pracowitość, zgoda, równowaga)

Wierzenia, mity, opowieści, rytuały zbiorowe

Normy i wzory społeczne- (wzory psychologiczne- pozytywny, negatywny, przeciętny; wzory fizyczne- wygląd, ubiór, wzajemne odnoszenie się, styl życia, kierowanie się etyką zawodową)

Zasady postępowania

• Postawa wobec pracy, własnego rozwoju, sposób zaspokajania potrzeb.

• Relacje międzyludzkie, stosunek do porażki- sukcesu (własnego i innych), preferencje pracy indywidualnej lub zespołowej, relacje życie zawodowe- prywatne.

• Stosunek do firmy, jej celów, hierarchii i władzy.

• Stosunek do otoczenia organizacji i możliwość jego kształtowania.

• Pojmowanie prawdy i fałszu w osiąganiu sukcesów przez organizację i jej ewentualną konkurencję

Poziomy kultury organizacji

Poziom 1 (uświadomiony)

• Artefakty kulturowe- zwyczaje osób, sposób ubierania się, wyposażenie gabinetów i stanowisk określających status formalny

• Artefakty werbalne- język- pojęcia fachowe, żargon, własne nazwy; mity, legendy firmy

• Artefakty behawioralne- właściwe schematy zachowań, rytuały, ceremonie, formy towarzyskie

Poziom 2 (częściowo uświadomiony)

Obejmuje wartości i normy wskazujące, co dla organizacji jest cenne, piękne i dobre. Obejmuje preferencje w zakresie: komunikowania się, metod rozwiązywania problemów, sposobów podejmowania decyzji, planowania, organizowania, motywowania, kontroli pracowników, animowania i wdrażania innowacji.

Poziom 3 (całkowicie nieświadomy, stający się świadomym w przypadku naruszeń)

Obejmuje relacje międzyludzkie (kontakty pracowników w procesie pracy, sposoby wykonania pracy, podział pracy- w tym politykę personalną)

Typy kultury organizacji pracy według Cz. Sikorskiego

Kultura ofensywna

• Silne przywiązanie do organizacji i jej wewnątrz organizacyjnych norm, wartości, wzorów zachowań podkreślających jej odrębność

• Preferowanie ładu i porządku organizacyjnego

• Intensyfikowanie pracy bezpośrednich wykonawców

• Akcentowanie ilościowych efektów pracy

Kultura adaptacyjna

• Nastawienie na szybkie i skuteczne reagowanie na zmiany w otoczeniu

• Preferowanie pracowników z inicjatywą

• Ocenianie pracy na podstawie wyników, nie włożonego wysiłku

• Dewiza członków organizacji- świadczenie pracy za dobrą płacę

• Dewiza kierownictwa- opanowanie stosunków poziomych z otoczeniem

Kultura dominacji

• Łączenie pozytywnych ocen i akceptacji organizacji w otoczeniu ze stabilnym układem wartości, norm, wzorów zachowań

• Działania ukierunkowane na ośrodki władzy i instytucje opiniotwórcze

• Dominacja, konformizm i przywiązywanie znaczenia do formy, nie do treści

Kultura o orientacji na niezależność

• Tworzenie warunków działania sprzyjających realizacji celów i zainteresowań zawodowych pracowników

• Silne przekonanie do misji organizacji, a nie do jej doraźnych zysków, czy oceny otoczenia

• Profesjonalizm sprzyjający wynalazczości i racjonalizacji

• Preferowana kreatywność, aktywność, oryginalność rozwiązywania problemów

Główne funkcje kultury organizacyjnej

Funkcja integracyjna- spoiwo zapewniające wysoki stopień zgodności wartości uznawanych przez pracowników i organizację, decydujące o spójności załogi, a w efekcie powodujące dbałość o wizerunek organizacji

Funkcja percepcyjna- nadawanie znaczenia społecznego życiu organizacji, koniecznego stopnia samokontroli pracowników i postrzegania określonego porządku i sensu w ramach rzeczywistości, w której organizacja funkcjonuje.

Funkcja adaptacyjna- stabilizowanie rzeczywistości poprzez wypracowanie schematów reagowania na zmiany zachowań.

Cechy kultury organizacji doskonałych

1. Terminowe załatwianie spraw

2. Ścisły kontakt z klientem, petentem

3. Popieranie autonomii i przedsiębiorczości

4. Maksymalizacja wydajności pracy

5. Bezpośrednie podejście do kierowania jako procesu

6. Biegłość w zakresie merytorycznym

7. Utrzymywanie prostej struktury organizacyjnej

8. Jednoczesne popieranie decentralizacji i centralizacji

9. Otwartość na nowe idee i poglądy

10. Częsta wymiana informacji- wzajemna

Kierowanie- proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności członków zbiorowości społecznej oraz wykorzystywania wszystkich innych jej zasobów w celu osiągnięcia ustalonych celów

Funkcja społeczna- kierownik kształtuje stosunki międzyludzkie

Funkcja dyspozycyjno-motywacyjna- kierownicy wydają polecenia służbowe, dysponują i utrzymują dyscyplinę pracy.

Funkcja planowania pracy- ustalenie planu działania komórek organizacyjnych a także warunków wykonywania tych planów.

Funkcja organizacyjno-koordynacyjna- wprowadzenie harmonii przebiegu i podziału zadań

Funkcja kontrolna- ujawnić ewentualne błędy, które się pojawią i eliminować je

Czynniki, które determinują proces kierowania

1. Grupa społeczna, zespół pracowniczy- poznawanie ludzi, wielkości i rodzaju grupy, układ wzajemnych stosunków, postaw, zdolności

2. Sytuacja zewnętrzna

• Stosunki międzyludzkie, pracownicze i z kierownikami

• Fizyczne warunki pracy (pomieszczenia, sprzęt, warunki bezpieczeństwa)

• Organizacyjne warunki pracy (zakres obowiązków, uprawnień, odpowiedzialność)

• Ekonomiczne warunki pracy (system wynagrodzeń, premii, świadczeń socjalnych)

Cechy osobowościowe kierownika

• Umiejętność przewidywania (przyszłych zdarzeń, konsekwencji zamierzonych działań)

• Umiejętność przekonywania

• Odwaga i zdolność podejmowania decyzji

• Empatia (wrażliwość w stosunkach międzyludzkich)

• Poczucie odpowiedzialności (odpowiedzialność za słowo, nie unikanie ważnych i trudnych zadań; ponoszenie konsekwencji

• Inteligencja (otwarcie na nowe informacje i umiejętności analizy tego samego zdarzenia lub problem z różnych punków widzenia)

• Sprawiedliwość i obiektywizm w ocenie ludzi

• Zdolność jasnego i jednoznacznego formułowania myśli w słowie i piśmie

• Zdolności przystosowawcze- elastyczność w zachowaniu i indywidualizacja postępowania z podwładnymi, przełożonymi w zależności od sytuacji, cech osobowościowych

• Wiedza i umiejętności negocjacyjne

Wzór osobowy- konkretna postać uosabiająca doskonałość (najczęściej moralną) z punktu widzenia danego systemu normatywnego; człowiek godny naśladowania; personifikacja określonych wartości

Ćwiczenie z rzeką- zapamiętać!

Style przywództwa (czyste formy kierowania)

Autokratyczny- polega na narzuceniu swej woli poprzez wydawanie poleceń i rozkazów

Demokratyczny- polega na zorganizowaniu działania grupy w oparciu o jej wolę i życzenia wyrażone w toku dyskusji

Styl wolnej ręki- liberalny (laisses- fair) polega na unikaniu interwencji i czuwaniu jedynie nad zachowaniami zagrażającymi zdrowiu lub bezpieczeństwu

Style te często mieszają się

Teoria XY- według McGregora

Typy podwładnego
X	Y
Człowiek jest leniwy, pracę traktuje jako zło konieczne, stara się jej unikać	Człowiek ceniący pracę i zabawę, potrafiący sam sobą pokierować, kontrolować siebie, uznać cele organizacji za własne, jeśli uczestniczy w ich formułowaniu
Nastawienie kierownika
Nastawienie na autokratyczny styl kierowania, wymagający stosowania twardej ręki, zmuszania do pracy, permanentnego kontrolowania i straszenia karami	Nastawienie na konsultatywny, demokratyczny styl kierowania, angażowanie pracownika, czynienie go współodpowiedzialnym za efekty osiągalne przez organizację

Główne błędy popełniane przez kierowników

1. Odkładanie spraw

2. Połowiczne wykonywanie pracy

3. Opracowywanie wszystkiego jednocześnie

4. Załatwianie wszystkiego osobiście

5. Zbytnie zaufanie do własnej wiedzy

6. Moc wszechstronnej kompetencji

7. Przerzucanie winy na innych

8. Nieumiejętność zorganizowania dnia pracy

9. Faworyzowanie niektórych pracowników

10. Tolerowanie istniejących klik

11. Umiejętność w zajmowaniu stanowiska

12. Zbytnia pewność siebie

13. Bezkompromisowość i bezwzględność postępowania

14. Pomijanie kierowników bezpośrednio odpowiedzialnych przy wydawaniu decyzji

11

Instytucjonalność prawa

Geneza i sposób powstania

Odmienność charakteru stosowania sankcji

Formalizm prawa

Zakres i charakter obowiązywania

Prawo a moralność- różnice

Różnice wynikające z budowy normy

Strukturalne cechy organizacji administracji

Podział zadań oparty na specjalizacji

Formalny system regulacji prawnej określającej obowiązki, uprawnienia, zadania i sposoby ich realizacji

Hierarchiczny podział władzy i kompetencji

Uczestnicy działań administracyjnych

Strony postępowania administracyjnego

Zwierzchnicy i podwładni osób podejmujących decyzję

System sądownictwa szczególnie administracyjnego

Mass media

Grupy odbiorców usług publicznych

Grupy interesów prawnych i faktycznych

Etyka profesjonalna

Etyka organizacyjna

Prawo

Uwarunkowania etyczne procesu administrowania

Moralność osobista

Etyka społeczna

---