System pieniężno - kredytowy

Pieniądz - to powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonywana jest wymiana produktów i usług.

Pieniądz pełni kilka podstawowych funkcji:

• Środka wymiany (cyrkulacji)

• Jednostki obrachunkowej (miernika wartości towarów i usług)

• Środka płatniczego (realizacja odroczonych płatności)

• Środka przechowywania bogactwa (środka tezauryzacji)

Funkcja - środek wymiany

Aby pieniądz mógł być wykorzystany jako środek wymiany musi spełnić następujące warunki:

• Musi być powszechnie akceptowany

• Musi być łatwo przenośny

• Musi być łatwo podzielny na mniejsze jednostki

• Musi być trudny do podrobienia

Funkcja - jednostka obrachunkowa

Pieniądz jako jednostka obrachunkowa wyznacza ceny towarów, co daje możliwość sprowadzania ich do wspólnego mianownika, a następnie określania ilościowych relacji między nimi.

Wartość jednostki pieniężnej określa państwo, tworząc skalę cen, czyli ustalając nazwę podstawowej jednostki pieniądza i sposób jej dzielenia na mniejsze części.

W funkcji tej pieniądz występuje w postaci idealnej (wyobrażeniowej). Oznacza to, że nie trzeba mieć pieniędzy, aby wyrazić wartość jakiegoś towaru w pieniądzu.

Funkcja - środek płatniczy

Pieniądz jako środek płatniczy występuje w postaci realnej, gdy odbiorca dokonuje płatności za dostarczone wcześnie produkty lub usługi albo też reguluje inne zobowiązania (np. podatki).

Funkcja - środek przechowywania bogactwa

Pieniądz pełni funkcję środka przechowywania bogactwa w sytuacji, gdy wszelkie zaoszczędzone dochody przedsiębiorstw i ludności zostają odłożone w postaci nagromadzonych pieniędzy i wychodzą z obiegu.

Pieniądz jako środek wszędzie przyjmowany i poszukiwany, pozwala przechowywać siłę nabywczą, tj. zdolność do nabywania dóbr

Ewolucja pieniądza i systemu pieniężnego

• Początki historii pieniądza sięgają czasów, gdy człowiek chcąc nabyć potrzebne towary płacił towarami lub usługami wytwarzanymi przez siebie (barter).

• W miarę upływu czasu wyłaniać się zaczęły towary - ekwiwalenty, za które można było wszystko sprzedać i wszystko kupić m.in.. Bydło, paciorki, muszelki, ryby, skóry itd..

• Liczne mankamenty w/w towarów - ekwiwalentów (niejednorodność, trudność przechowywania i transportu, niepodzielność, nietrwałość) doprowadziło do zastąpienia ich metalami nieszlachetnymi (żelazo, miedź, brąz) i szlachetnymi (srebro i złoto).

• Kolejnym etapem w rozwoju pieniądza było wynalezienie monety. Na kawałkach kruszcu o jednakowej wadze i zawartości metali szlachetnych wybijano znaki miejscowego władcy, gwarantujące wagę kruszcu i jego jakość.

• Takie krążki z pieczęciami władców zaczęto bić już w VII w. p.n.e. w Lidii, na zachodnich brzegach Azji Mniejszej i w Egipcie. Bicie monety polegało na przyłożeniu metalowego stempla z wytłoczonymi wzorami do blachy, a następnie bito w stempel młotem.

• W Polsce pierwsze monety zaczęto bić ok.. 980 r.

• Pieniądz papierowy znany był już w starożytnych Chinach. W Europie pojawił się w średniowieczu i stopniowo zaczął się upowszechniać.

• Rozwój systemu bankowego doprowadził do pojawienia się banknotów zawierających zobowiązania banku emitującego do wymiany banknotu na złoto.

• Odchodzenie od wymienialności banknotów na złoto spowodowało przekształcenie się ich w pieniądz papierowy

• Pieniądz papierowy - jest to znak wartości niewymienialny na złoto i nie mający wartości substancjonalnej. Jest on symbolem wartości, któremu państwo nadało kurs przymusowy, właściwość środka cyrkulacji i środka płatniczego oraz przywilej płacenia nim podatków i świadczeń na rzecz skarbu państwa przez obywateli

• Kolejnym etapem ewolucji pieniądza stało się wprowadzenie bezgotówkowych form płatniczych, tj. weksle czy czeki.

• Pieniądz bezgotówkowy występuje w formie zapisów na rachunkach depozytowych w bankach

Zasoby pieniądza

W rozważaniach ekonomicznych pieniądz rozumiany jest najczęściej jako gotówka (banknoty i monety) oraz salda na rachunkach bankowych na żądanie. W zależności od kraju funkcjonują różne, szersze definicje pieniądza. Definicje stosowane w poszczególnych krajach różnią się w szczegółach i podlegają ciągłym modyfikacjom.

Reasumując, w zależności od tego, co konkretnie (jakie agregaty pieniężne) rozumiemy przez pieniądz, możemy mieć różne definicje podaży i popytu na pieniądz.

W Wielkiej Brytanii wyodrębnia się następujące miary zasobów pieniądza:

• M0 - obejmuje banknoty i monety znajdujące się w obiegu oraz pogotowie kasowe banków komercyjnych i ich wkłady gotówkowe w banku centralnym

• M1 - obejmuje gotówkę krajową i wkłady bankowe na żądanie sektora prywatnego

• M2 - obejmuje wkłady handlowe przeznaczone na pokrycie przewidywanych w przyszłości wydatków

• M3 - obejmuje wkłady terminowe sektora prywatnego oraz całość wkładów sektora publicznego

• M4 - obejmuje wkłady i udziały towarzystw ubezpieczeniowych

• M 5 - obejmuje instrumenty rynku pieniężnego tj.: bony skarbowe i obligacje, papiery wartościowe i inne formy oszczędzania

W Polsce, według zasad NBP, wyodrębnia się dwa agregaty pieniężne:

• M 1 - obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu, depozyty złotowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na żądanie

• M 2 - obejmuje depozyty terminowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw

Koszt posiadania pieniądza

Majątek przechowywany w formie pieniądza kosztuje. Aby obliczyć ten koszt należy wziąć pod uwagę straty wynikające z utraconych dochodów, jakie można by było wygenerować lokując je w alternatywne formy przechowywania bogactwa (np.. Inwestując je w obligacje, dzieła sztuki, nieruchomości czy biżuterię).

Najprostszym przykładem jest przechowywanie pieniędzy (gotówki) w szufladzie w domu. Alternatywą dla tej opcji jest zainwestowanie tej gotówki w obligacje państwowe, które przynoszą jej właścicielowi pewien stały, zagwarantowany przez państwo dochód w formie odsetek.

W tym przypadku kosztem przechowywania pieniędzy (gotówki) w domowej szufladzie jest nominalna stopa oprocentowania obligacji.

Popyt na pieniądz i podaż pieniądza

Popyt na pieniądz - to ilość pieniądza, na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez podmioty gospodarcze.

Wielkość popytu na pieniądz zależy od takich czynników, jak:

• Wielkość produkcji różnych dóbr

• Liczba zawieranych transakcji

• Przeciętny poziom cen produktów i usług

• Nominalna i realna stopa oprocentowania środków pieniężnych

• Koszt posiadania pieniądza

• Koszt zamiany jednych aktywów na drugie

Podaż pieniądza - to ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu

Podaż pieniądza podlega regulacjom państwa. Państwo za pośrednictwem banku centralnego oraz różnych agend i instytucji rządowych ma istotny wpływ na wielkość emisji pieniądza, formy, w jakich pieniądz jest emitowany, oraz na cele, które dzięki kolejnym emisjom zamierza się osiągnąć

Czynniki determinujące popyt na pieniądz

Aby móc bliżej scharakteryzować czynniki determinujące wielkość popytu na pieniądz należy nawiązać w szczególności do interpretacji ilościowej teorii pieniądza stworzonej przez ekonomistę amerykańskiego I. Fishera oraz do późniejszych dyskusji o pieniądzu między monetarystami i keynesistami.

Czynniki determinujące popyt na pieniądz

Ilościowa teoria pieniądza I. Fishera - prezentuje równanie wymiany, które przy założeniu istnienia równowagi na rynku towarowym pozwala analizować zarówno podaż pieniądza, jak i popyt na pieniądz.

M ^. V_m = P ^. Q_tr

M - ilość pieniądza w obiegu w ujęciu nominalnym

V_m - szybkość obiegu pieniądza

P - przeciętny poziom cen produktów i usług

Q_tr - liczba transakcji zawartych w danym okresie

Według grupy ekonomistów z Cambridge, którzy analizowali teorie Fishera, popyt poszczególnych jednostek na pieniądz w ujęciu nominalnym jest proporcjonalny do ich nominalnych dochodów.

L = k_m ^. P ^. Y

L - agregatowy popyt na nominalne zasoby pieniądza

k_m - stały współczynnik, który możemy interpretować jako odwrotność szybkości obiegu pieniądza

P - przeciętny poziom cen w gospodarce

Y - dochód narodowy realny

Z równania tego wynika, że przy stałości k_m popyt na pieniądz w ujęciu nominalnym zależy od przeciętnego poziomu cen w gospodarce i realnego dochodu narodowego

Teoria J. M. Keynesa

J. M. Keynes wyróżnił trzy rodzaje motywów zgłaszania popytu na pieniądz:

• Motyw transakcyjny

• Motyw przezornościowy

• Motyw spekulacyjny

Odnosząc swoje rozważania do w/w motywów, Keynes poddał analizie trzy kategorie (części składowe) popytu na pieniądz:

• Popyt transakcyjny

• Popyt przezornościowy

• Popyt spekulacyjny

Teoria J. M. Keynesa

• Popyt transakcyjny wiąże się z posiadaniem pieniądza w celu realizacji przewidywanych zakupów produktów i usług

• Popyt przezornościowy wiąże się z posiadaniem pieniądza w celu realizacji nieoczekiwanych zakupów produktów i usług

• Popyt spekulacyjny wiąże się z posiadaniem pieniądza w nadziei na przyszłe dochody wynikające ze spadku cen alternatywnych w stosunku do pieniądza aktywów oraz innych ewentualnych okazji do korzystnych lokat pieniądza

Motyw transakcyjny i przezornościowy wyjaśniają popyt na pieniądz w jego roli środka cyrkulacji oraz środka płatniczego. Natomiast motyw spekulacyjny wyjaśnia przede wszystkim popyt na pieniądz w jego roli środka przechowywania bogactwa

Slajd 25,26,27!!!!

Reasumując, możemy stwierdzić, że:

1. Popyt na pieniądz zależy od instytucjonalnych rozwiązań, np.. zwyczajów płatniczych, technik i metod rozliczeń finansowych

2. Nominalny popyt na pieniądz rośnie proporcjonalnie do wzrostu cen i realnego dochodu narodowego, natomiast maleje, gdy rośnie stopa procentowa

3. Realny popyt na pieniądz nie zależy od poziomu cen, natomiast zależy od realnego dochodu narodowego, nominalnej stopy procentowej oraz kosztu zamiany różnych aktywów na pieniądz.

Powstanie i funkcje banków

Pojawienie się banków i rozwój systemu bankowego

• Pierwszą formą operacji finansowych, leżącą u źródeł powstania systemu bankowego była lichwa. Lichwiarze wykorzystując trudną sytuację pożyczkobiorcy oraz biorąc pod uwagę ogromne ryzyko płynące z potencjalnej niewypłacalności dłużników pożyczali pieniądz i towary w zamian za wysokie odsetki.

• Drugim etapem rozwoju instytucji finansowych byli średniowieczni złotnicy (pierwowzór bankierów), którzy posiadali skarbce. Przyjmowali oni złoto w DEPOZYT. Depozyt był do podjęcia przez właściciela w każdej chwili.

Złotnicy zaczęli wydawać swoim klientom pokwitowania. Właściciel depozytu mógł zapłacić za towar złotem lub mógł wykorzystać wydane przez złotnika pokwitowanie - wpisując nazwisko sprzedawcy i sumę, którą powinien otrzymać u innego złotnika. Sprzedawca udając się do złotnika z otrzymanym pokwitowaniem mógł pobrać pieniądze.

• Kolejnym etapem było powstanie banków handlowych (komercyjnych). Łączyły one dwie, wcześniej rozdzielone funkcje: udzielanie pożyczek i przyjmowanie depozytów.

• Pierwsze banki komercyjne zaczęły powstawać pod koniec XVI w. w miastach Włoch.

• Nazwa bank pochodzi od włoskiego słowa banco - ławka, ponieważ właśnie na ławkach na świeżym powietrzu dokonywano pierwszych transakcji finansowych

Funkcje banków

Podstawowymi funkcjami banków są:

• Przyjmowanie depozytów w zamian za odsetki

• Świadczenie usług finansowych związanych z obiegiem pieniądza jako środka cyrkulacji i środka płatniczego

• Udzielanie kredytów dla przedsiębiorstw i osób fizycznych

• Kreacja pieniądza

Depozyty

Początkowo składano depozyty kierując się względami bezpieczeństwa. Z czasem jednak głównym motywem przechowywania depozytów stały się odsetki udzielane za pozostawienie pieniędzy.

Depozyty długoterminowe są oprocentowane wyżej niż krótkoterminowe.

Usługi finansowe związane z obiegiem pieniądza jako środka cyrkulacji i środka płatniczego

Banki prowadzą rachunki bieżące dla przedsiębiorstw, instytucji i osób fizycznych, prowadzą rozliczenia między różnymi podmiotami krajowymi i zagranicznymi, regulują płatności oraz dokonują bezgotówkowych przelewów bankowych

Kredyty - definicja

1. Kredyt polega na odstąpieniu przez jedną ze stron (wierzyciela) drugiej stronie (dłużnikowi) określonej wartości w pieniądzu lub towarze w zamian za obietnicę zwrotu w ustalonym terminie równowartości łącznie z wynagrodzeniem za jej udzielenie, czyli odsetkami.

2. Kredyt bankowy jest długiem pieniężnym zaciągniętym w banku. Kredyty zaciągamy na określony czas i zobowiązujemy się za to zapłacić bankowi określony procent (tzw. Odsetki od kredytu).

Kredyty - podział

• Kredyt towarowy - występuje wówczas, gdy normalna transakcja kupna - sprzedaży przekształca się w stosunek kredytowy ze względu na odroczenie terminu zapłaty.

• Kredyt pieniężny - polega na udzieleniu przez wierzyciela pożyczki pieniężnej w zamian za określone odsetki.

• Kredyty obrotowe - przeznaczone są na finansowanie bieżących potrzeb związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Są to kredyty krótkoterminowe i średnioterminowe.

• Kredyty inwestycyjne - przeznaczone są na powiększanie środków trwałych firmy. Są to kredyty długoterminowe.

Kredyty

Działalność kredytowa wiąże się z ryzykiem, dlatego banki starają się przed nim skutecznie zabezpieczyć. Dokonują oceny wiarygodności kredytowej dłużnika biorąc pod uwagę jego aktualną sytuację finansową, przeznaczenie kredytu, opłacalność planowanego przedsięwzięcia. Ponadto w celu zmniejszenia ryzyka banki stosują różne zabezpieczenia np.. Hipoteka, papiery wartościowe, weksle.

Kreacja pieniądza

Jest to proces polegający na wprowadzanie do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych ilości pieniądza. Kreacja pieniądza ma charakter bezgotówkowy a dokonywana jest na drodze operacji kredytowych. W celu zapewnienia bezpieczeństwa depozytariuszy i niedopuszczenia do inflacji bank centralny reguluje rozmiary kreacji pieniądza kredytowego poprzez ustalanie stopy rezerw obowiązkowych i stóp oprocentowania kredytów udzielanych bankom komercyjnym.

Bank centralny.

Instrumenty kontroli podaży pieniądza

Funkcje banku centralnego

Bank centralny ma pozycję nadrzędną w stosunku do innych banków, wpływa na ich działalność oraz jest odpowiedzialny za prowadzenie bieżącej polityki pieniężnej państwa.

W krajach z rozwiniętą gospodarką rynkową wzajemna zależność między bankiem centralnym a rządem może przejawiać się w postaci:

• Zależności banku centralnego od rządu

• Niezależności banku centralnego od rządu

1. Bank centralny pełni funkcje banku emisyjnego tzn. że jest bankiem uprawnionym do emisji pieniądza, czyli drukowania go i wprowadzania w obieg. Ma prawo również emitowania Bankowych Papierów Wartościowych.

2. Bank centralny pełni funkcje banku banków tzn. że nadzoruje operacje banków komercyjnych, udziela im kredytów w trudnych sytuacjach np.. Niedoboru gotówki. Ustala stopy rezerw obowiązkowych, tzn. sumy pieniędzy, które banki komercyjne są zobowiązane trzymać w banku centralnym.

3. Bank centralny pełni funkcję banku państwa, tzn. że gromadzi dochody i realizuje wydatki państwa, udziela rządowi kredytów na sfinansowanie deficytu budżetowego, zarządza długiem publicznym, gromadzi rezerwy złota i dewiz.

4. Bank centralny pełni funkcję stabilizatora rynków finansowych, tzn. występuje jako kredytodawca ostatniej instancji - wspomaga pożyczkami banki i inne instytucje finansowe w sytuacji, gdy panika finansowa mogłaby zagrozić stabilności całego systemu finansowego kraju

5. Bank centralny pełni funkcję banku gospodarki narodowej, tzn. że reguluje podaż pieniądza, utrzymując ją na poziomie dostosowanym do aktualnych potrzeb gospodarki. Działania te zmierzają do zapewnienie wewnętrznej stabilności gospodarki i jej rozwoju.

Instrumenty oddziaływania banku centralnego na podaż pieniądza.

1. Zmiany stopy rezerw obowiązkowych

Określenie przez bank centralny stopy rezerw obowiązkowych polega na ustaleniu stosunku minimalnego rezerw w gotówce w kasie banku i rezerw w banku centralnym do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych w banku.

Rezerwy obowiązkowe są w pewnym sensie formom podatku, który bankowi centralnemu płacić muszą banki komercyjne.

Bank centralny może podwyższać lub zmniejszać stopy rezerw obowiązkowych, przez co skutecznie reguluje podaż pieniądza.

• Podwyższenie stopy rezerw obowiązkowych:

• Ogranicza możliwość ekspansji kredytowej banków

• Obniża potencjalne zyski banków komercyjnych

• Mobilizuje banki komercyjne do ściągania wierzytelności od dłużników

• Zachęca banki komercyjne do sprzedaży papierów wartościowych w celu uzupełnienia rezerw obowiązkowych

• Podnosi ceny kredytów

• Zmniejszenia stopy rezerw obowiązkowych:

• Powoduje zwiększanie kwot na kredyty przez banki komercyjne

• Powoduje powstawanie nowych wkładów tzw. wkładów pochodnych

• Prowadzi do wzrostu aktywności gospodarczej

• Obniża ceny kredytów

2. Zmiany stopy redyskontowej

Stopa redyskontowa jest stopą procentową pobierana przez bank centralny od pożyczek udzielanych bankom komercyjnym pod zastaw poprzednio przez nie zdyskontowanych weksli lub innych papierów wartościowych.

Wysokość stopy redyskontowej wpływa na wielkość pożyczek zaciąganych przez banki komercyjne w banku centralnym. Wzrost stopy redyskontowej podnosi koszt kredytu, prowadzi do spadku rezerw banków komercyjnych i ogranicza ich działalność kredytową.

Odwrotne skutki przynosi obniżanie stopy redyskontowej. Następuje wtedy spadek kosztów kredytu, co skłania banki do rozszerzania działalności kredytowej i powiększania rezerw bankowych

3. Operacje rynku otwartego

Instrument ten polega na tym, że bank centralny sprzedaje lub kupuje papiery wartościowe. Sprzedaż papierów wartościowych prowadzi do zmniejszenia ilości pieniędzy w obiegu, czyli podaży pieniądza. Skupowanie przez bank centralny papierów wartościowych zwiększa podaż pieniądza na rynku czyli ich ilości w obiegu.

Slajd 52!!!

Czynniki determinujące podaż pieniądza

Wpływ na podaż pieniądza ma mnożnik pieniężny i baza monetarna, co wyrazić możemy wzorem:

M = m_m ^. B_m

M - podaż pieniądza

m_m - mnożnik pieniężny

B_m - baza monetarna

Na wysokość bazy monetarnej oddziałuje bank centralny:

• Bezpośrednio - przez operacje rynku otwartego

• Pośrednio - przez określenie stopy rezerw obowiązkowych i zmiany stopy redyskontowej.

Również na wysokość mnożnika pieniężnego wpływ ma działalność banku centralnego.

Podaż pieniądza zależy od:

1. Bazy monetarnej na której wielkość wpływ ma bank centralny

2. Stopy ubytku gotówki z systemu bankowego, która jest poza kontrolą banku i zależy przede wszystkim od zwyczajów ludności. Zwiększona skłonność ludzi do trzymania gotówki obniża wielkość podaży pieniądza

3. Wysokości stopy rezerw obowiązkowych - zwiększenie stopy rezerw zmniejsza podaż pieniądza

4. Stopy procentowej - im wyższa ta stopa tym większa podaż pieniądza

Slajd 56,57!!!

Niebankowe instytucje pośrednictwa finansowego.

Rynek pieniężny i kapitałowy

W ostatnich latach, w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej rośnie liczba i znaczenie pozabankowych instytucji pośrednictwa finansowego. Ich zadaniem jest kupno i sprzedaż aktywów finansowych.

Aktywa finansowe poza pieniądzem gotówkowym obejmują depozyty bankowe, obligacje państwowe i prywatne, polisy ubezpieczeniowe, akcje, fundusze emerytalne, fundusze powiernicze itp.

Niebankowe instytucje finansowe

Firmy ubezpieczeniowe - czerpią zyski ze sprzedaży polis ubezpieczeniowych. Przedmiotem ubezpieczenia mogą być osoby lub rzeczy narażone na nieszczęśliwe zdarzenia losowe.

Firmy ubezpieczeniowe obliczają prawdopodobieństwo zaistnienia szkody i tak kalkulują, aby wartość odszkodowania, które należałoby wypłacić, umożliwiła firmie osiągnięcie dochodu.

Składki posiadaczy polis inwestowane są w aktywa finansowe np.. w akcje, obligacje itp.

Fundusze emerytalne - gromadzą wkłady długookresowe ludzi traktujących je jako zabezpieczenie na starość. Podobnie jak w przypadku firm ubezpieczeniowych, składki posiadaczy polis inwestowane są w aktywa finansowe np.. w akcje, obligacje itp.

Dzięki temu fundusze emerytalne są w stanie wypłacać emerytury o większej wartości od wartości wkładów wniesionych przez członków funduszu.

Fundusze powiernicze - to instytucje zorganizowane najczęściej w formie spółek akcyjnych. Osoby fizyczne i firmy powierzają im swoje oszczędności w celu profesjonalnego ich inwestowania w papiery wartościowe

Rynek pieniężny - to miejsce, gdzie przeprowadzane są transakcje kupna - sprzedaży papierów wartościowych o terminie wykupu do 1 roku (weksle handlowe i skarbowe).

Dokonywane również są krótkookresowe operacje kredytowe banków.

Funkcją rynku pieniężnego jest:

• Stworzenie możliwości upłynniania przejściowo wolnych nadwyżek pieniężnych w banku

• Uzupełnianie niedoborów pieniężnych w celu zapewnienia ciągłości wydatków

Rynek kapitałowy - to miejsce, gdzie przeprowadzane są transakcje dotyczące kredytów, walorów średnio - i długoterminowych oraz zakupu i sprzedaży walorów wyrażających współwłasność - akcji.

Funkcją rynku kapitałowego jest przesuwanie funduszy pieniężnych od podmiotów dysponujących nadwyżkami kapitałowymi do podmiotów, które zgłaszają na nie zapotrzebowanie, a nie maja możliwości samodzielnie uzupełnić braków kapitału.

Giełda - to instytucjonalna forma rynku towarowego, pieniężnego i kapitałowego; jest miejscem spotkań osób, które według określonych norm i zasad zawierają transakcje handlowe.

Przedmiotem transakcji giełdowych mogą być produkty, dewizy, papiery wartościowe, niektóre usługi

Makler - osoba zawodowo zajmująca się pośrednictwem w transakcjach kupna i sprzedaży papierów wartościowych (np. akcji czy obligacji) dla klienta, w zamian za wynagrodzenie ustalane w procentach od wartości transakcji

Giełda papierów wartościowych - to miejsce, gdzie dokonywane są transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych, środków płatniczych oraz kruszców.

Giełda papierów wartościowych pełni następujące funkcje:

1. Ułatwia przemieszczane oszczędności pieniężnych od ich pierwotnych posiadaczy do ostatecznych użytkowników

2. Ułatwia transformacje kapitału z jednej postaci w drugą np.. Papierów wartościowych w pieniądz lub odwrotnie

3. Umożliwia ocenę kapitału

4. Umożliwia i ułatwia finansowanie nowych przedsięwzięć inwestycyjnych

Pieniądz i banki w okresie transformacji gospodarki polskiej

• Zmiany w polskim systemie bankowym rozpoczęły się 1988 r. Wtedy to z NBP wyodrębniono 9 banków komercyjnych, co w połączeniu z istniejącymi bankami specjalistycznymi faktycznie zdemonopolizowało sektor bankowy.

• Kolejnym etapem była prywatyzacja sektora bankowego, co rozpoczęło się w 1992 r.

• Następnie powstawać zaczęły banki prywatne i państwowo - prywatne

10

---