ZAGADNIENIA ZE SPECJALNOŚCI
Najnowsze tendencje w wychowaniu przedszkolnym.
Tendencje współczesnej koncepcji kształcenia idą w kierunku, traktowania wychowania przedszkolnego jako pierwszego szczebla nauczania i wychowania oraz bezpośredniego powiązania go z nauczaniem początkowym
2. Integracja a korelacja - kształcenie zintegrowane w codziennej praktyce edukacji wczesnoszkolnej. Maksymowicz zeszyt.
Edukacja zintegrowana kontynuuje edukację realizowaną w rodzinie, przedszkolu i innych elementach środowiska, takich jak grupy rówieśnicze czy media. Terenem zdobywania wiedzy i doświadczeń przez dzieci jest nie tylko szkoła, ale również środowisko poza szkolne. Klasa szkolna staje się rodzajem warsztatu, laboratorium. Zajęcia edukacyjne prowadzi nauczyciel według ustalonego przez siebie planu, dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności dzieci. Nauczyciel elastycznie dysponuje czasem. Nauczyciel rezygnuje z tradycyjnego systemu przedmiotowo- lekcyjnego. Zajęcia mają charakter sytuacyjno- -zadaniowy i mogą być planowane w systemie zajęć całodniowych, tygodniowych, bądź nawet miesięcznych. W nauczaniu zintegrowanym szczególną rolę spełnia nauczyciel wychowawca, jego wiedza, autorytet. Ma on być oparciem dla dziecka. Nauczyciel i uczeń stają się niejako partnerami w zdobywaniu wiedzy. Na tym etapie szkoła ma przede wszystkim zaspakajać ciekawość dziecka, udzielać odpowiedzi na stawiane przez nie pytania. Do każdego tematu dziennego nauczyciel dobiera wszechstronne cele nauczania i
wychowania, opierające się na aktualnym programie nauczania.
Integracja - temat jesieni. Na edukacji polonistycznej - piszemy o jesieni, na przyrodniczej - omawiamy tę porę roku, plastycznej - malujemy liście jesieni, matematycznej - robimy obliczenia kalendarzowe, technicznej - prace z darów jesieni.
Korelacja - temat jesieni. Matematyka - rozwiązywanie zadań matematycznych o Bołądziach, analiza przelotowa ptaków.
3. Placówka przedszkolna - pojęcie, funkcje, rodzaje.
Przedszkole - instytucja opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci w wieku od 3 lat do rozpoczęcia obowiązku szkolnego.
Funkcje przedszkola wobec dziecka:
opiekuńcza - Funkcja opiekuńcza przedszkola wobec dziecka polega nie tylko na sprawowaniu nad nim opieki i nadzoru w zastępstwie rodziny, ale również na zaspokajaniu jego potrzeb oraz czuwaniu nad jego zdrowiem . wychowawcza - Celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości młodego człowieka. Nauczyciel kieruje działalnością dziecka przez tworzenie takich sytuacji wychowawczych, które dostarczą odpowiednich treści poprzez różnorodność stosowanych metod i form pracy oraz przez organizowanie środowiska wychowującego.
wyrównawcza (kompensacyjna) - starając się zapewnić tym samym wszystkim dzieciom pomyślny start szkolny” .
społeczna - Działalność ta ma na celu współdziałanie przedszkola z rodziną wychowanka oraz innymi lokalnymi instytucjami.
- kształcąca.
Ze względu na rodzaj finansowania przedszkola dzieli się na państwowe (publiczne) i prywatne (niepubliczne). Przedszkole prywatne jest zazwyczaj prowadzone przez osoby fizyczne, osoby prawne, stowarzyszenia lub fundacje. W takich przedszkolach obowiązuje comiesięczna opłata za uczęszczanie dziecka do placówki (czesne), często również wpisowe. W przedszkolu państwowym ponosi się opłaty za żywienie dzieci oraz za pobyt przekraczający 5 godzin dziennie. Do kosztów dochodzą opłaty jednorazowe (ubezpieczenie dziecka, komitet rodzicielski) i opłaty za zajęcia dodatkowe (np. basen, lekcje języka obcego itd.). Poziom nauki w obu typach placówek jest podobny, zależy zaś głównie od kadry nauczycielskiej. W przedszkolach państwowych wszyscy nauczyciele muszą posiadać kierunkowe wykształcenie, co najmniej na poziomie licencjackim. W przedszkolach prywatnych - niekoniecznie.
Przedszkola integracyjne to przedszkola, w których wspólnie bawią się i uczą dzieci pełnosprawne i dzieci o różnym stopniu niepełnosprawności. W przedszkolach integracyjnych grupy dzieci są zazwyczaj mniejsze, a w każdej znajduje się do kilku dzieci z różnym stopniem niepełnosprawności. Dzieci zdrowe przebywając z dziećmi, które wymagają większej troski, uczą się empatii, tolerancji i pomagania. Dzieci niepełnosprawne, w kontakcie z dziećmi zdrowymi, zyskują motywację do podejmowania wysiłku związanego z dogonieniem sprawniejszych kolegów. Zdarza się, że niektóre "zwykłe" przedszkola posiadają kilka oddziałów (grup) integracyjnych.
Przedszkola profilowane to przedszkola, które koncentrują program wychowania wokół jednego głównego aspektu. Wśród przedszkoli profilowanych wymienia się zatem:
Przedszkola językowe - w przedszkolu językowym dzieci uczą się języka obcego według rozszerzonego programu nauczania języka obcego przystosowanego do wieku przedszkolaków albo mają stały kontakt z językiem obcym (gdy wszystkie zajęcia są prowadzone jednocześnie w języku polskim i języku obcym);
Przedszkola sportowe - nacisk kładzie się na rozwój fizyczny dziecka (w ofercie przedszkoli sportowych znajdują się liczne zajęcia fizyczne, takie jak gry zespołowe, taniec, pływanie, nauka jazdy na nartach, a nawet joga czy judo);
Przedszkola artystyczne - w tego typu przedszkolach edukacja dzieci jest ukierunkowana na rozwój plastyczny i muzyczny (dzieci uczęszczają na zajęcia teatralne, taneczne, plastyczne i muzyczne);
Przedszkola ekologiczne, w tym wegetariańskie - w przedszkolach ekologicznych dzieci uczą się podstaw ekologii i ochrony środowiska, poznają sposoby segregacji odpadów, oszczędności wody i energii elektrycznej oraz zasady zdrowego odżywiania (często według zasad diety wegetariańskiej); przedszkole ekologiczne to również dobry wybór dla dzieci, które pozostają na różnego rodzaju dietach (dieta bezglutenowa, dieta związana z alergiami pokarmowymi itd.)
Przedszkola wyznaniowe, inaczej religijne - w Polsce prowadzone są to zazwyczaj przedszkola katolickie, prowadzone przez siostry zakonne (w takich przedszkolach kładzie się nacisk na wychowanie dzieci zgodnie z zasadami wiary, do codziennych zwyczajów należy modlitwa przed posiłkami, uczęszczanie w mszach, edukacja religijna);
Przedszkola Montessori - to przedszkola prowadzone według programu autorstwa Włoszki Marii Montessori - w tym programie nacisk kładziony jest na rozwój indywidualizmu dziecka, następujący w naturalnym dla dziecka tempie. Dzieci same decydują o pracach, które wykonują, rola nauczyciela sprowadza się do pomocy i wspierania dzieci w ich działaniach. Dzieci nie posiadają do dyspozycji normalnych zabawek - wykonują normalne ćwiczenia dnia codziennego, posiadają przy tym np. rami do zawiązywania guzików, karty liczbowe, puzzle, podpisane obrazki, dzbanki do przelewania wody, ściereczki, miotełki itd. Oprócz ćwiczeń tego typu, nacisk kładzie się na naukę czytania i liczenia. W przedszkolach Montessori dzieci przebywają w różnych grupach wiekowych;
Przedszkola waldorfskie (steinerowskie) - w przedszkolu waldorfskim, w którym program wychowania opiera się na programie Rudolfa Steinera. Dzieci nie mają dostępu do komputerów oraz do takich zabawek, jak lalki Barbie - bawią się przedmiotami wykonanymi z materiałów naturalnych (skóra, drewno). W przedszkolach waldorfskich duży nacisk kładzie się na wychowanie w duchu ekologii.
4. Rozpoznawanie i rozwijanie uzdolnień dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Rola indywidualizacji w procesie edukacji.
Indywidualizacja to „uwzględnienie w systemie dydaktyczno-wychowawczym różnic indywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy uwzględnieniu owych różnic) sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących się.
Nauczanie zindywidualizowane
Indywidualizacja celów
Indywidualizacja tempa nauczania
Różnicowanie treści nauczania
Nauczanie zindywidualizowane to edukacja nastawiona na każde dziecko. Edukacja ta w swoich założeniach opiera się na dwóch konstytutywnych elementach: diagnozie potencjału i potrzeb dziecka oraz na optymalnym dostosowaniu opieki i wsparcia. Indywidualizacja pracy z uczniem w ramach obowiązkowych i dodatkowych zajęć będzie stałym elementem nowej jakości procesu kształcenia i wychowania. W ramach indywidualizacji -
dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej
opieka nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania
Obszary indywidualnego wsparcia:
Dzieci z trudnościami w komunikacji
Dzieci z wadą postawy
Dzieci z zaburzeniami mowy
Dzieci zdolne i uzdolnione
Dzieci niepełnosprawne
Dzieci z trudnościami w nauce matematyki
Dzieci zagrożone dysleksją
Indywidualizacja zajęć to pewnego rodzaju sztuka. Rolą nauczyciela jest stwarzanie takich sytuacji dydaktycznych, które pozwolą każdemu dziecku na indywidualny rozwój, a nauczycielowi na realizację treści programowych i zaleceń MEN oraz osiąganie satysfakcji zawodowej. Indywidualizowanie pracy z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych - odpowiednio do jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych - jest właśnie takim wsparciem, zapisanym jako obowiązek nauczyciela rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010r. Powyższy obowiązek związany jest z nową koncepcją udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Strategia indywidualizacji procesu nauczania i wychowania nie jest przejawem żadnej oświatowej mody, lecz wynika z konieczności wyrównywania dzieciom szans edukacyjnych. Do tych uwarunkowań należą także stosowane przez nauczyciela: metody nauczania, środki dydaktyczne, formy organizacyjne, respektowany system zasad i reguł dydaktycznych oraz różne sposoby aktywizowania uczniów w procesie nauczania - uczenia się.
5. Zabawa jako wartość w edukacji dziecka - pojęcie, cechy, funkcje.
Zabawa jest celowym działaniem człowieka. Dla dziecka zabawa jest więc celem samym w sobie osiąganym poprzez czerpanie z niej przyjemności. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku zabawy dydaktycznej, kiedy wychowawca, proponując dzieciom pewną formę aktywności, zakłada osiągnięcie konkretnego celu, np. rozwinięcie jakiejś zdolności lub stworzenie namacalnego wyrobu, a także gdy dziecko samodzielnie podejmuje zabawę dydaktyczną w formie układanek czy gier planszowych, które mają na celu rozwijanie czynności umysłowych dziecka. W. Okoń według niego zabawa jest „działaniem wykonywanym dla własnej przyjemności, a opartym na udziale wyobraźni, tworzącej nową rzeczywistość. Choć działaniem tym rządzą reguły, których treść pochodzi głównie z życia społecznego, ma ono charakter twórczy i prowadzi do samodzielnego poznania i przekształcania rzeczywistości”.
CECHY ZABAWY:
1) swobodna, dobrowolna, wewnętrznie umotywowana, nie na skutek czyjegoś polecenia;
2) działanie bezinteresowne, cel sam w sobie;
3) fikcyjność i odmienność świata zabawy, zamkniętego umownymi granicami czasu i przestrzeni, swoboda w wyborze rekwizytów, przedmiotów do zabawy;
4) w zabawie występuje element napięcia - emocje, zaangażowanie w pewną czynność, dzieci mają potrzebę budowania nastroju grozy, niebezpieczeństwa, zagrożenia;
5) istnienie reguł, norm, konwencji...
FUNKCJE ZABAWY
funkcja kształcąca - polegająca na tym, iż dziecko poprzez zabawę kształtuje swoje zmysły, zdobywa wiedzę o świecie, poznaje siebie, rozwija język i umiejętność komunikowania się, uczy poznawać swoje możliwości i dokonywać samooceny,
funkcja wychowawcza - dziecko poznaje normy społeczne i reguły postępowania, uczy się rzetelności i uczciwości, rozbudza się u dziecka określony stosunek do otoczenia społecznego,
funkcja terapeutyczna - umożliwia uwolnienie się od stresów, lęków, złych emocji, napięć
funkcja projekcyjna - daje dziecku możliwość wejścia podczas zabawy w różne role społeczne, dziecko poprzez wykonywanie różnych zadań ma możliwość doznań wykraczających poza codzienność niemożliwych w zachowaniach nie zabawowych
diagnostyczna - odzwierciedla poziom rozwoju dziecka, umiejętności, sytuację domową, zainteresowania, stany emocjonalne
6. Cele wychowania estetycznego dziecka. Formy i techniki plastyczne w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
Cele:
rozwijanie wrażliwości artystycznej dziecka,
rozwój jego zdolności manualnych i artystycznych,
rozwój osobowości, umysłu, woli. koncentracji i uwagi,
umiejętność sprzątania po skończonej pracy
pobudzanie doznań i uczuć dziecka
wdrażanie do stosowanie zasad estetyki w otoczeniu
kształtowanie inwencji twórczej dziecka
Techniki w przedszkolu
Rysunkowe - rysowanie kredkami świecowymi, kredkami drewnianymi (przygotowuje dziecko do nauki pisania), węglem (pozwala na prowadzenie linii z całym rozmachem), rysowanie świecą (potem malowanie farbą), rysowanie patykiem po ziemi, rysowanie na papierze ściernym kredkami świecowymi,
Malarskie - malowanie farbami ( za pomocą pędzla, mieszanie palet, zapoznanie z pędzlami różnymi, prawidłowe trzymanie pędzla w ręku), malowanie farba plakatową na szkle, malowanie pasta do zębów z farbą plakatową, malowanie tamperą (plakatówką) (farbami o bardzo intensywnym kolorze, szybko schną, dają powierzchnię gładką i matową), malowanie plakatówkami (mniejsza intensywność barw niż tampera), malowanie klejówką (klej z mąki i gorącej wody, potem dodajemy farbę w proszku, malowanie po kartce, patykach itp.), malowanie akwarelą (szybko trzeba malować, bo szybko wysycha, pędzel musi być obficie namoczony w farbie z wodą), malowanie słomką (dmuchanie plam), odciski dłoni, malowanie gąbką, frotaż (malujemy np. liść farbami i odciskami na kartce), odbijanie na papierze koronką, gazą, tiulem, wydrapywanka, technika wikolowej tkaniny (tkanina do wody z klejem wikol, potem na tekturę i uzyskuje ciekawy kształt, potem malujemy), malowanie nitką (muliną, włóczką), mokro w mokrym (zwilżyć kartkę papieru, nanosić farby - pojęcie plama miękka, bo kontury plam się rozcierają), malowanie na zmiętym papierze, odbijanka symetryczna
Przestrzenne - malowanie plasteliną, lepienie i formowanie z plasteliny, lepienie i formowanie z gliny i masy solnej, masa papierowa
Płaskie - wydzieranka, witraże papierowe, wycinanka z materiału (wycinanie z materiału, naklejanie na tekturę), cięcie i składanie (np. pocięcie pocztówki i układanie jej w ciekawą kompozycję, przyklejanie na kartkę), origami - sztuka składania papieru, technika kalko grafu ( na rysunek dziecka nałożona kalka maszynowa, przeprasowanie żelazkiem), kolaż ze strużyn kredek (przykleić za pomocą wikolu), kolaż z różnych materiałów (gazet, skór, tkanin), stempel (np. z ziemniaka), formowanie ze sznurka (sznurek pocięty i formujemy postaci ludzkie).
7. Cele i formy wychowania muzycznego w przedszkolu oraz w edukacji wczesnoszkolnej
Kształtowanie wrażliwości muzycznej, estetycznej, emocjonalnej i artystycznej dziecka
Wzbudzenie zamiłowania zainteresowania do muzyki
Kształtowanie umiejętności słuchania prostych utworów muzycznych
Kształtowanie poczucia rytmu, tempa, pamięci muzycznej, słuchu wysokościowego
Nauka śpiewania piosenek
Rozwój podstawowych zdolności muzycznych
Dostarczenie dzieciom radości i odprężenia
Przygotowanie do świadomego korzystania ze sztuki oraz jej współtworzenia
Formy:
śpiewanie piosenek
wzmacnia aparat mowy
ćwiczenia oddechu, artykulacji dykcji, intonacji
ruch przy muzyce
zabawy ilustracyjne - przedstawianie treści piosenek ruchem
zabawy rytmiczne - odtwarzanie rytmu piosenki klaskaniem tupaniem
zabawy taneczne - układy taneczne do piosenki
słuchanie muzyki
wybieranie ilustracji pasującej do słuchanego utworu
propozycje tytułu do słuchanego utworu
prace plastyczne do utworu
gra na instrumentach
tworzenie muzyki
8.Cele i zadania wychowania fizycznego dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym
9. Kompetencje współczesnego nauczyciela edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
trzy typy umiejętności komunikacyjnych - umiejętność mówienia, słuchania oraz posługiwania się „mową ciała
wg Dylaka - bazowe - pozwalają na porozumiewanie się nauczyciela z uczniami, konieczne np. interpretacyjne, autokreacyjne, realizacyjne, pożądane - dodatkowe.
Umiejętność aktywnego słuchania
Przyznania się do błędu
Umiejętność empatii
Rozwiązywania konfliktów
Mobilność
Otwartość - współpraca z rodzicami,
Znajomość techniki
Zdolności organizacyjne i współpraca
Umiejętność organizowania i oceny własnej pracy
Umiejętność pracy w grupie i korzystania z różnych źródeł informacji
Umiejętność porozumiewania się winnych językach
Elastyczność - wymagania co do zawodu nauczyciela mogą się zmieniać, umiejętność przystosowania się
Mobilność - branie udziału w różnych zawodach, doświadczeniach
Umiejętności pedagogiczne
Biegłość - posiadanie odpowiedniej wiedzy, udział w szkoleniach, aktualizacja posiadanej wiedzy
10. Cele wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej.
Celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. Ważne jest również takie wychowanie, aby dziecko w miarę swoich możliwości było przygotowane do życia w zgodzie z samym sobą, ludźmi i przyrodą. Należy zadbać o to, aby dziecko odróżniało dobro od zła, było świadome przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz rozumiało konieczność dbania o przyrodę. Jednocześnie dąży się do ukształtowania systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej.
Celem wychowania przedszkolnego jest:
1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych
2) budowanie systemu wartości, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;
3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;
4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;
5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;
6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną, zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;
7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym, rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;
8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;
9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;
10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.
11. Ogólna charakterystyka treści kształcenia w edukacji wczesnoszkolnej. Założenia programowe zajęć komputerowych w klasach I-III.
Treść kształcenia - to materiał nauczania, zmiany jakie mają zajść w uczniu i czynności wykonywane na materialne nauczanie, dzięki którym zmiana zajdzie. W Podstawie Programowej edukacji wczesnoszkolnej podział na treści nauczania, które powinien opanować uczeń kończący klasę I i potem klasę III. Treści przyswajane w klasie I są powtarzane i pogłębiane w klasie II i III. Spójność treści polega też na tym, że kontynuuje się , to co jest zalecane w postawie wychowania przedszkolnego. Treści kształcenia nasycone wartościami wychowawczymi.
Edukacja polonistyczna - rozwój podstawowych umiejętności w zakresie czytania i pisania, rozwijanie zamiłowania do czytelnictwa
Język obcy - przyswojenie prostego słownictwa, umiejętności prostych dialogów, czytanie ze zrozumieniem prostych tekstów, nauka rymowanek, piosenek, wierszy
Edukacja muzyczna - śpiewanie piosenek , ruch przy muzyce, słuchanie muzyki , gra na instrumentach, tworzenie muzyki
Edukacja plastyczna - poprzez zastosowanie różnych technik plastycznych, rozwijanie twórczości dziecka, jego kreatywności
Edukacja społeczna - odróżnienie dobra od zła, tolerancyjność, znajomość symboli narodowych, znajomość zagrożeń ze strony innych ludzi, umiejętność właściwego zachowania się
Edukacja przyrodnicza - kształtowanie świadomości ekologicznej dziecka poprzez obserwację zwierząt, roślin, elementów przyrody nieożywionej, realizowana także poza szkołą, kąciki przyrody
Zajęcia techniczne - orientacja w zakresie wytwarzania przedmiotów codziennego użytku, rozpoznawanie rodzajów urządzeń
Edukacja matematyczna - nauka liczenia, mnożenia, dzielenia, rozwiązywanie zadań z jedną niewiadomą
Zajęcia komputerowe - posługiwanie się klawiaturą, myszką, programami edukacyjnymi, tworzenie własnych rysunków, prezentacji, uczeń poprawnie nazywa poszczególne elementy zestawu komputerowego, wyszukuje informacje i potrafi z nich korzystać, wie jakie niebezpieczeństwa wynikają z korzystania z komputera, Internetu i multimediów, wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadwyręża kręgosłup, ogranicza kontakty społeczne,
Edukacja ruchowo-zdrowotna - umiejętności związane ze sprawnością fizyczną, dbałość o higienę osobistą, prawidłową postawę
Etyka - umiejętność akceptacji tego co innego, wie na czym polega prawdomówność, wie, że nie wolno zabierać cudzej własności
Język mniejszości narodowej lub etnicznej i język regionalny - kaszubski. Uczniowie, którzy należą do mniejszości narodowych mają prawo, już od etapu edukacji przedszkolnej, do nauki języka ojczystego lub nauczania w tym języku. Należy wspomnieć, iż nauczanie odbywa się na wniosek rodziców. W taki sam sposób regulowane jest nauczanie języków etnicznych oraz języka regionalnego. W polskich przedszkolach i szkołach prowadzona jest nauka języka białoruskiego, hebrajskiego, kaszubskiego, łemkowskiego, litewskiego, słowackiego, ormiańskiego oraz ukraińskiego
12. Cele i zadania edukacji polonistycznej na pierwszym etapie kształcenia.
Edukacja polonistyczna - w klasie I około połowy czas przeznacza się na edukacją polonistyczną.
Celem:
Kształtowanie umiejętności w zakresie mówienia, pisania, czytania, pracy z tekstem
Budzenie miłości do języka ojczystego
Rozwijanie zamiłowania do czytelnictwa poprzez słuchanie pięknego czytania i rozmawianie o przeczytanych utworach
Kształtowanie w uczniu chęci korzystania z bibliotek
Przestrzeganie zasad kaligrafii
Kształtowanie umiejętności komunikowania się
Przygotowanie do odbioru dzieła literackiego - zrozumienie jego sensu,
rozpoznanie środków stylistycznych o kompozycyjnych, wychodzenie poza dosłowność tekstu
Rozwijanie u dziecka ekspresji słownej poprzez np. pisanie odpowiedzi na zadane pytanie, pisanie opowiadań, zaproponowanie zakończenia do wysłuchanego fragmentu opowiadania,
Poznanie zasad ortografii i gramatyki
Przekształcanie języka mówionego w język nastawiony na wypowiadanie się pisemne
Kształtowanie sprawności myślowej i językowej - logicznego i estetycznego wypowiadania się w mowie i na piśmie
13. Cele i zadania edukacji matematycznej na pierwszym etapie kształcenia
Rozwój myślenia matematycznego
Umiejętność określenia położenia obiektów , orientacja w przestrzeni własnego ciała
Nabycie sprawności rachunkowych - dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia, zadań z jedną niewiadomą,
Kształtowanie umiejętności dokonywania pomiaru przy pomocy linijki, porównywania długości obiektów
Uczeń wie jak mierzyć czas, potrafi odróżnić przedmioty cięższe od lżejszych
Kształtowanie pojęć liczbowych
Rola zabaw i gier dydaktycznych w kształceniu językowym dziecka.
Zabawy i gry dydaktyczne wykorzystują, a zarazem rozwijają procesy poznawcze i operacje myślowe (spostrzegawczość, pamięć, uwagę, wyobraźnię, myślenie, porównywanie, kojarzenie, rozumowanie itp.). Gry i zabawy dydaktyczne nie tylko więc bawią dzieci i sprawiają im przyjemność, ale umożliwiają im również poznawanie, utrwalanie i rozszerzanie wiadomości. Najczęściej stosowane gry i zabawy w edukacji polonistycznej to - rebusy, zagadki, rozsypanki literowe i sylabowe, rozsypanki obrazkowo-wyrazowe, rymowanki, teksty z lukami, domina ortograficzne.
Środki dydaktyczne do elementarnej edukacji matematycznej i ich funkcje.
Środki : to przedmioty, które dostarczają uczniom określonych bodźców sensorycznych, oddziaływujących an ich wzrok, słuch, dotyk. Ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznanie rzeczywistości
Techniczne
Słuchowe - radio, magnetofon, gramofon
Słuchowo-dźwiękowe - film dydaktyczny, programy multimedialne
Wzrokowe - przeźrocza, film niemy, rysunki, fotografie, ilustracje
Symboliczne - podręcznik, mapy, grafy
Automatyzujące - maszyny dydaktyczne, komputery, modele i fantomy
Naturalne - okazy naturalne
Funkcje:
Motywacyjna -motywują do nauki, budzą zaciekawienie
Poznawcza - dzieci bezpośrednio poznają rzeczywistość
Kształcąca - rozwijanie zdolności poznawczych (myślenia, wyobraźni, pamięci) i kształtowanie umiejętności sprawności
Dydaktyczne - środki dydaktyczne są źródłem wiadomości dla dzieci, ułatwiają zrozumienie, przyswojenie.
Wychowawcza - mają wpływ na sferę emocjonalna dziecka, wywołują przeżycia
wpływają na wybór metod, form i sposobu realizacji procesu kształcenia
nie mogą stanowić samowystarczalnego składnika, ale powinny być powiązane z pozostałymi składnikami tego procesu
powinny być wykorzystywane przy realizacji wszystkich ogniw procesu kształcenia
służą upoglądowieniu słowa mówionego lub drukowanego
ułatwiają zrozumienie, zapamiętanie i opanowanie nowych treści
Trzeba zachować umiar w stosowaniu środków dydaktycznych i dokładnie rozważyć kiedy i jaki ich rodzaj zastosować w poszczególnych momentach toku lekcyjnego
środki - przybory matematyczne - linijka, ekierka, liczydło, liczby w kolorach - klocki różnej długości i kolorów, tabliczka mnożenia, domino matematyczne, klepsydra, zegarki do odmierzania czasu, bryły, szkielety brył, klocki przestrzenne, tablice ścienne, piłki arytmetyczne (Doskonały sposób na aktywne ćwiczenie liczenia w pamięci. Rzucając piłkę dzieci łapią ją oburącz i odszukują działanie najbliżej swojego lewego kciuka. Teraz wystarczy jeszcze podać wynik), waga szalkowa, programy edukacyjne, liczmany,
. Cechy i gatunki literatury dziecięcej. Praca z tekstem literackim.
Cechy:
Ciekawa treść
Jasny, prosty zrozumiały język
Interesująca postać bohatera
Humor słowny i sytuacyjny
Zagadkowość
Ilustracja
Fantazja, dydaktyzm
Gatunki:
Poezja dziecięca - Konopnicka, wiersze Tuwima (Abecadło), Lokomotywa Słoń Trabalski), Brzechwy (Entliczek Pentliczek, Kłamczucha) (rozumieją dziecko, przemawiają z życzliwością)
Baśń ludowa - była częścią literatury mówionej. Kot w Butach, ma pozytywne zakończenie, jednoznaczna ocena bohaterów, nieokreślona w czasie
Baśń literacka - Andersen, Dziewczynka z zapałkami, nie zawsze kończy się dobrze, niejednoznaczne postaci, ma konkretny czas, dobro nie musi równać się pięknu
Baśń nowoczesna - za punkt wyjścia bierze dziecko, jego sprawy, zainteresowania. Wprowadza do zwykłego świata elementy magii, łączy świat realny z fantastycznym. Przykładem - Dr Dollitle
Bajki - krótki utwór zawierający morał, może być wierszowany, żartobliwy, bohaterem ludzie, zwierzęta, przedmioty zjawiska. Jan Brzechwa bajki zwierzęce - kaczka dziwaczka, żaba
Opowiadania - pisana prozą, nieduży rozmiar, uporządkowane zdarzenia
Komiksy
Legendy - o smaku wawelskim, Lechu, Czechu, Rusie, Królu Popielu, regionalne nasze pomorskie, elementy niezwykłości,
17.Metody aktywizujące w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Zalety projektu.
Metody aktywizujące wg Szloska należą do metod problemowych to:
metoda przypadków
metoda sytuacyjna
inscenizacja
gry dydaktyczne (symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne)
dyskusja dydaktyczna (związana z wykładem, okrągłego stołu, wielokrotna, burza mózgów, panelowa, metaplan)
seminaria
Są one ciekawe dla ucznia, uwzględniają różne style uczenia się, kształcą umiejętności, powodują czynny udział ucznia w lekcji, ułatwiają osiąganie wyznaczonych celów, dzięki nim uczeń uczy się jak dyskutować, są zaangażowani emocjonalnie w to co robią, mają prawo do błędu, zdobywają wiedze na drodze doświadczenia, pracują w grupach, uczą się współpracy, pobudzają myślenie twórcze
18. Metody o charakterze innowacyjnym w przedszkolu. Istota Metody Dobrego startu.
Założenia Metody Dobrego Startu
Metoda to została opracowana w latach 60 tych XX wieku. Oryginalna metoda opracowana w latach 40 - tych i 50nosi nazwę Le Bon Deport czyli 'dobry odjazd, odlot, start. Głównym założeniem MDS jest wspomaganie rozwoju psychomotorycznego dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, wzorów literopodobnych, liter i znaków matematycznych. Występują w niej trzy elementy:
element motoryczny to ćwiczenia ruchowe, ruchowo-słuchowe, a także ruchowo-słuchowo-wzrokowe czyli ruchy zharmonizowane z rytmem piosenki, wykonywane podczas reprodukowania znaków graficznych;
element słuchowy to piosenki, wierszyki, zdania, wyrazy;
element wzrokowy to znaki graficzne (łatwe wzory, wzory literopodobne, litery i znaki matematyczne).
W sali, w której prowadzone są zajęcia, muszą znajdować się stoliki ustawione tak, by dzieci mogły siedzieć obok siebie lub jedno za drugim ( nie naprzeciwko siebie). W sali powinno być dość dużo przestrzeni do prowadzenia ćwiczeń. M. Bogdanowicz opracowała 3 formy MDS - Piosenki do rysowania do 4 roku życia, Piosenki i znaki dla dzieci przedszkolnych i szkolnych, Piosenki i literki dla dzieci rozpoczynających naukę.
Struktura zajęć
Zajęcia wprowadzające - ćwiczenia w zakresie motoryki, orientacji w przestrzeni własnego ciała. Maja charakter orientacyjno-porządkowy. Marsz przy muzyce, ćwiczenia w orientacji ciała, różne sposoby powitania, słuchanie w pozycji siedzącej piosenki, rozmowa na temat treści piosenki.
Zajęcia właściwe
Ćwiczenia ruchowe - usprawniają motorykę dużą i małą. Jest to zabawa ruchowa nawiązująca do treści piosenki, w której dzieci ćwiczą umiejętność utrzymywania równowagi i sprawność ruchową całego ciała oraz usprawniają ruchy rąk. Ćwiczenia ruchowe o charakterze aktywizującym i relaksacyjnym - zaciskanie i rozwieranie dłoni.
Ćwiczenia ruchowo - słuchowe - dzieci wystukują rytm piosenki na bębenku, woreczkach z grochem, wałeczkach z sypkim materiałem lub ulepionym z masy solnej czy plasteliny. Ćwiczenia te to ruchy wykonywane za pomocą pięści, dłoni i palców, łokci czy całego ciała w rytm śpiewanej piosenki. Ćwiczenia ruchowe rąk na wałeczkach w rytm piosenki. Najpierw ćwiczy jedna ręka, potem druga, potem obie. Dzieci początkowo wykonują ćwiczenia według wzoru, a następnie, w miarę możliwości proponują własne wersje ćwiczeń.
Ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe to nauka wykonywania wzorów (figur geometrycznych lub liter w przypadku dzieci lepiej funkcjonujących) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki, kolejne etapy tych ćwiczeń są następujące:
demonstracja wzoru/litery i sposobu wykonania ćwiczenia;
uczenie się za pomocą wzroku, dotyku;
reprodukowanie wzoru.
Ćwiczenia rozpoczynają się od demonstracji i omówienia wzoru: jak wygląda, do czego jest podobny. Następnie dziecko uczy się wielozmysłowo (przez dotyk, wzrok, słuch) wzoru lub litery podczas jednoczesnego jej rysowania i śpiewania piosenki. Najlepiej gdy wzór, po którym dziecko wodzi palcem, jest wykonany z materiałów o różnej fakturze i barwie. Dalszy ciąg ćwiczeń to reprodukowanie wzoru:
całą ręką w powietrzu, najpierw w obecności wzroku, potem z pamięci;
palcem na stole, podłodze, na tackach z kaszą;
kredą, węglem rysunkowym, kredką świecową, ołówkiem, mazakiem, pędzlem, itp.
Zajęcia końcowe - dają odpoczynek, rozładowują napięcie. Polegają na ilustrowaniu treści piosenki odpowiednio dobranymi ruchami ciała. Potem ćwiczenia wyciszające, logopedyczne.
19. Psychofizjologiczne podstawy procesu pisania. Trudności w nauce czytania i pisania.
Psychofizjologiczne podstawy procesu pisania:
Dojrzałość procesów umysłowych - pamięci, myślenia, koncentracji uwagi
Spostrzegania słuchowego i wzrokowego
Sposób trzymania pióra
Układ rąk przy pisaniu
Odległość oczu od papieru
Stosowanie się do wskazówek nauczyciela
Zespół skoordynowanych ruchów ręki - ramienia, przedramienia, nadgarstków i palców, odpowiedni rozwój drobnych grup mięśniowych w dłoni i palcach oraz zdolność ich koordynacji
Typy trudności w czytaniu i pisaniu (objawy)
ZABURZENIA ANALIZATORA WZROKOWEGO
CZYTANIE -wolne tempo, gubienie się w tekście, przekręcanie końcówek, duża męczliwość, słabe rozumienie tekstu
PISANIE - mylenie litr o podobnych kształtach np. a- o, mylenie liter różniących się położeniem n - u, b - d, przestawianie liter, wyrazów, sylab, opuszczanie znaków graficznych - kropki i interpunkcyjnych, mylenie kierunku zapisu, błędy ortograficzne, zapominanie literek, trudności w pisaniu ze słuchu i pamięci, w przepisywaniu z tablicy
2. ZABURZENIA LATERALIZACJI I KOORDYNACJI PRZESTRZENNEJ
CZYTANIE - wolne tempo czytania , przestawianie cyfr 69-96, opuszczanie sylab, wyrazów, mylenie kierunku
PISANIE - pismo lustrzane, mylenie liter m-n, p-b, mylenie kierunku zapisu, niewłaściwy wybór linii w zeszycie
3. ZABURZENIA ANALIZARORA SŁUCHOWEGO
PISANIE - pismo fonetyczne, kłopoty z zapisywanie dwuznaków, zmiękczeń, gubienie literek, opuszczanie końcówek, dodawane liter, wolne tempo pisania, opuszczanie spółgłosek i samogłosek
CZYTANIE - trudności z syntezą, złożeniem przeliterowanych dźwięków w całość wyrazu
SPRAWNOŚĆ MANUALNA - trudność w pisaniu (wpływa na poziom graficzny pisma) pismo nieporządne, brzydkie, litery nierówne, nie dochodzą lub wychodzą poza linie, mają niejednakowe nachylenie, zachodzą na siebie wolne tempo pisania
20. Pedagogika wczesnoszkolna - pojęcie i przedmiot badań. Zadania edukacji wczesnoszkolnej
Przedmiotem badań - proces nauczania, wychowania oraz kształtowania osobowości, uwarunkowania procesu dydaktyczno-wychowawczego, uczeń w młodszym wieku szkolnym i jego rozwój.
Pedagogika wczesnoszkolna - subdyscyplina pedagogiczna, zajmuje się wychowaniem, nauczaniem i uczeniem się dzieci w młodszym wieku szkolnym.
Podstawowe zadania to : rozwijanie procesów intelektualnych, budzenie zainteresowań i aktywności poznawczej, osiąganie umiejętności wyrażania swoich myśli w słowach i rozumienie myśli cudzych jako niezbędnego warunku komunikowania i przyswajania sobie wiedzy, doskonalenie spostrzegawczości, zdolności do obserwacji, rozwijanie wyobrażeń, rozwijanie umiejętności wyrażania się w różnych formach (plastycznych, muzycznych, technicznych itp.) oraz wszechstronny rozwój osobowości dziecka w toku jego własnej aktywności.
PYTANIA KIERUNKOWE (ogólne)
1. Relacje między teorią i praktyką edukacyjną
Nauka wpływa na kształt praktyki, ale i sama podlega jej oddziaływaniu .Teorie naukowe muszą być weryfikowane zgodnie z nakazami teorii poznania i teorii nauki, wiedza codzienna musi się sprawdzić w praktyce . Równoczesne przyswajanie powiązanych ze sobą logicznie pojęć jest bardziej efektywne niż ich oddzielne przyswajanie.
Zasady łączenia teorii z praktyką
Działania uczniów muszą być poprzedzone przekazaniem im określonej informacji
Działania uczniów powinny poszerzać ich zakres możliwości
Praktyczna działalność uczniów powinna mieć właściwości kształcące- nabywanie nowych umiejętności
2. Charakterystyka procesu badawczego w pedagogice .
Proces badawczy to łańcuch następujących po sobie i z góry określonych etapów, kroków , czynności badawczych, które stanowią pewną zamkniętą całość.
Proces badawczy Łobocki Mieczysław
Zaistnienie sytuacji problemowej ( badacz ma być przekonany do celowości prowadzonych badań, powodowane to może być własną ciekawością wyników, chęć sprawdzenia własnych możliwości w rozwiązywaniu problemów badawczych, badacz chce wyjaśnić pojawiającą się trudność, która występuje na ogół w postaci pytania
Formułowanie problemów badawczych- które ukierunkują badacza na odpowiednio dalsze poczynania badawcze
Projektowanie narzędzi badawczych- jest to dobieranie odpowiednich sposobów umożliwiających rozwiązanie problemów badawczych czy weryfikowanie postawionych hipotez
Dobór osób badanych - czyli wyselekcjonowanie do celów badawczych pewnej liczby spośród określonej zbiorowości ludzi, którymi badacz jest szczególnie zainteresowany, badania pozbawione starannego doboru osób są a ogół bez większej wartości
Przeprowadzenie badań- badania te zależeć będą od odpowiednio dobranych lub samodzielnie skonstruowanych metod i technik badawczych a także od sposobu posługiwania się nimi . Bardzo ważne jest aby podczas przeprowadzania badań była atmosfera pozbawiona zakłóceń, dobre samopoczucie i brak zmęczenia u osób badanych, odpowiednie sformułowania pytania, nie męczące ankietowanych.
Opracowanie wyników badań- wymaga starannego uporządkowania oraz analizy ilościowej bądź jakościowej zakończonej wnioskami ogólnymi i bardziej szczegółowymi.
Wszystkie etapy badań pedagogicznych wydają się niemal równoznaczne , zaproponowana kolejność nie musi się pokrywać z faktycznym przebiegiem określonego procesu badawczego.
3. Badania jakościowe w pedagogice
Metody jakościowe posługują się narzędziami elastycznymi, które można dostosować do nowych warunków, nieprzewidzianych przed rozpoczęciem badania charakterystyczne dla tych metod jest bez założeniowość, brak hipotez, które następnie pogłębiły by weryfikację , natomiast w badaniach ilościowych zakłada się istnienie obiektywnej rzeczywistości i możliwość poznania jej.
Metody badań jakościowych
Wywiad pogłębiony- to rozmowa przeprowadzona z respondentem na podstawie scenariusza lub niestandaryzowanego kwestionariusza wywiadu, wywiad prowadzony jest przez specjalnie wyszkoloną do tego osobę, zapewnia respondentom wiekszy komfort, respondentów w zależności od problematyki badawczej dobiera się na na podstawie płci , wieku. Za pomocą wywiadu pogłębionego możemy zebrać następującą wiedzę: podstawowe informację o rodzinie, oczekiwanie na dziecko i pierwszy okres po jego urodzeniu, organizacja życia rodzinnego, role matki, ojca w wychowaniu dziecka, czas wolny, stosunki uczuciowe i komunikacja w rodzinie, warości preferowane przez rodziców
Metoda biograficzna- metoda dokumentów osobistych, wiąząca się ze szczególnymi jednostkami, których historia życia jest na tyle znacząca, że możemy dzięki niej dowiedzieć się czegoś ważnego o człowieku i świecie w jakim żył. Odwołuje się do analizy takich dokumentów jak pamiętniki, listy, życiorysy. Zajmuje się opisem i analizą przebiegu życia. Metoda ta ma dwie odmiany: metoda indywidualnych przypadków( pojedyńcza osoba jako przedmiot badań) metoda monograficzna- przedmiotem badań jest instytucja oświatowo-wychowawcza, opis i analiza funkcjonowania placówki
Jakościowa analiza tekstu- to jakościowy opis i interpretacja zawartych w dokumentach treści. Stara się odpowiedzieć na pytania co chciał przedstawić autor danego dokumentu, jakie wyraził emocje, o czym one świadczą, na czym polega ich oryginalnośc
Obserwacja- to celowa czynność polegająca na planowanym i systematycznym postrzeganiu zmysłowym faktów, zdarzeń, procesów, zjawisk , ich gromadzeniu i interpretowaniu. Poprawna obserwacja powinna być : celowa, planowa, dokładna i obiektywna. Wyróżniamy następujące rodzaje obserwacji według Łobockiego:
Obserwacja zaprogramowana ( z góry przewidziane kryteria badania
Obserwacja swobodna( przydata w badaniach jakościowych, jej techniki to dziennik obserwacyjny , obserwacje fotograficzne)
4. Kluczowe przesłanki pedagogicznych badań diagnostycznych
Badania diagnostyczne to najpowszechniejsze badania służące określeniu stanu rzeczy lub zdarzenia. Znane są objawy, skutek- poszukiwane są przyczyny źródła okoliczności i uwarunkowania. W badaniach diagnostycznych znany jest efekt „ czegoś: , wiemy co chcemy wyjaśnić , szukamy odpowiedzi na pytanie co jest przyczyną zdarzenia.
5. Innowacyjne podejście w procesie edukacji
Żyjemy w coraz szybciej i coraz więcej informacji dociera do nas za pomocą różnych form przekazu. Technologia rozwija się bardzo szybko, edukacja nie może tylko i wyłącznie opierać się na relacjach nauczyciel- uczeń w której najważniejszy jest przekaz ustny, wsparty Księzami i innymi pomocami naukowymi. Edukacja to wszelkie działania lub doświadczenia mające wpływ na kształtowanie umysłu i charakteru, sprawności fizycznej człowieka. Trzeba postawić na innowacyjne podejście do edukacji z wykorzystaniem nowych technologii uwzględniając potrzeby współczesnej gospodarki i rynku pracy. Najważniejsze metody to :
E-learning- forma edukacji na odległość z wykorzystaniem technik informacyjnych
Technologie Web 2.0 wykorzystanie na zajęciach w szkolnej dydaktyce blogów i mikroblogów dzięki, którym możemy dzielić się informacjami z innymi, pokazywać miejsca w których obecnie jesteśmy, przedstawiać ludzi itp.
Wielowymiarowe lekcje , zajęcia ( gry, quizy, gry symulacyjne)
Uniwersytet wirtualny - umożliwia nie tylko kursy ale i szkolenia realizowane w całości przez Internet , pozwala studentowi na odbycie całego kursu edukacyjnego zmierzającego do zdobycia tytułu magistra lub licencjata
Nauczanie metodą Callana - nauka języka angielskiego , która opiera się na konwersacji. Uczniowie na wyrywki pytani o różne rzeczy związane ze słownictwem poznanym na danej lekcji i przy braku czasu na głębsze zastanowienie się mają udzielać odpowiedzi. Założeniem jest używanie tylko i wyłącznie języka nauczanego bez podpowiedzi w języku ojczystym.
Prezentacje multimedialne
Edukacyjny wirtualny spacer- to możliwość dotknięcia zagadnień o których uczniowie się uczą. Możliwość zwiedzenia miasta, o którym uczniowie uczą się w danym momencie. Taki spacer jest ciekawą formą prezentacji danego miasta.
Mobilna szkoła - uczniowie wyposażeni w tablety, komputery , urządzenia z dostępem do sieci. Bieżąca weryfikacja wiadomości prezentowanych przez nauczyciela
6. Wpływ czynników endogennych i egzogennych na rozwój człowieka
Czynniki endogenne- de terminatory rozwoju
Czynniki genetyczne- zasób genów organizmu, określają one zasadnicze biochemiczne normy reakcji organizmu. Jest to zespół cech odziedziczonych po rodzicach, które wyznaczają rozwój osobniczy
Czynniki paragentyczne- wpływ organizmu matki na rozwój płodu w czasie ciąży.
Czynniki egzogenne - modyfikatory środowiskowe rozwoju
Wrażliwość organizmu i sposób reakcji na wpływ czynników środowiskowych uwarunkowane są genetycznie i wykazują w procesie rozwoju pewną zmienność. Czynniki biograficzne: zasoby naturalne, flora i funa, klimat, ukształtowanie terenu i bliskość zbiorników wodnych. Czynniki społeczno - kulturalne; pochodzenie społeczne, wielkość zamieszkiwanej miejscowości, wielkość rodziny, wysokość przychodu na członka rodziny, wykształcenie rodziców, tradycja, poziom kultury społeczeństwa, prawo ( nakazy i zakazy) obowiązujące w danej społeczności, miejsce zamieszkania.
7. Potrzeby i możliwości oraz organizacja wychowania dorosłych w różnych środowiskach
Potrzeby edukacji należą do potrzeb psychicznych, orientacyjnych , wtórnych, bez ich spełnienia osobowość nie może egzystować. Wyrażają się w tym iż każdy człowiek musi orientować się w aktualnej rzeczywistości. Bez ich zaspokojenia nie może normalnie funkcjonować. Każdemu należy zapewnić możliwość pełnego, indywidualnego rozwoju.
Edukacja dorosłych jest systemem działań edukacyjnych w różnych formach i zakresach wobec osób dorosłych w różnym wieku, zawodu, środowiska. Jej treścią są różne dziedziny wiedzy, kultury i aktywności człowieka. Edukacja dorosłych charakteryzuje się wieloma cechami : realizowana jest przez wielu organizatorów( władze państwowe, stowarzyszenia, samorządy itd.), organizowana w różnych środowiskach( lokalne, regionalne, ponadlokalne, struktury spółdzielcze, stowarzyszenia społeczne) wielopoziomowość, otwartość
8. Współczesne kierunki w pedagogice
Współczesna pedagogika kształtowała się na przełomie XIX i XX wieku, na jej rozwój wpłynęły przemiany gospodarcze i związane z nimi przemiany społeczne i kulturowe.
Na gruncie XX wiecznej myśli pedagogicznej wyróżnić można następujące prądy
Pedagogika naturalistyczno-liberalna zwana też pajdocentryczną- głównym przedstawicielem jest Herbert Spencer, wyrosła na gruncie biologizmu, psychologizmu, utylitaryzmu, funkcjonalizm. Jej celem jest ukształtowanie dziecka aby było jak najlepiej przystosowane do warunków środowiska, silne i zaradne. Wychowanek jest traktowany podmiotowo. W nurcie tym powstało wiele szkół eksperymentalnych zakładanych w Niemczech, Francji, Angli np. szkoła aktywna , szkoła twórcza, szkoła życia
Pedagogika kultury- pedagogika ludzkiej duchowości- inspirowana filozofią Hegla , starała się ująć wychowanie jako bardziej holistyczne uwzględniając rozwój biologiczny, społeczny, duchowy. Pedagogika kultury swoje zadanie widzi w badaniu wpływu kultury na kształtowanie się człowieka i odwrotnie. Postuluje warstwowe kształcenie od biologicznych podstaw zaczynając. Podkreśla dominujący wpływ środowiska na kształtowanie charakteru człowieka, minimalizując wpływ czynników dziedzicznych.
Pedagogika socjologiczna- Twrócą jest Emill Durkheim definiuje zadanie pedagogiki jako działanie wywierające przez pokolenie dorosłe na te które nie są jeszcze do życia społecznego dojrzałe. Zadaniem jego jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumę stanów fizycznych, intelektualnych i morlanych, których wymaga od niego społeczeństwo jako całość
Pedagogika religijna- powstała w Niemczech jest kierunkiem podkreślającym znaczenie religii dla całościowego rozwoju człowieka. Jest to nauka, która zajmuje się badaniem potencjału wychowawczego religii , posługuje się terminem duchowości - coś co przekracza istniejącą rzeczywistość.
Pedagogika humanistyczna- stworzona przez Carla Rogersa , człowiek rozwija się samoistnie, jego naturalnym dążeniem jest dążenie do aktualizacji wrodzonego potencjału. SSzkoła powinna zapewnić bezpieczeństwo, akceptację i poczucie przynależności a wtedy dziecko będzie chciało się uczyć i poznawać świat.
Pedagogika materializmu Historycznego - odrzucała idealistyczne pojmowanie człowieka, starała się przystosować jednostkę do istniejącego porządku społecznego . Stała na stanowisku nauk Marksa i Engelsa , ze człowiek jest istotą historyczną kształtującą się w toku swej działalności.
9. Przyczyny ustawicznej modernizacji programów kształcenia i zmian organizacyjno prawnych w edukacji
naukowe- wyznaczające wartości i postawy, umiejętności oraz kanony i treści programowe a także standardy wymagań egzaminacyjnych
społeczno-kulturowe przy uwzględnieniu współdziałania szkół z organizacjami, instytucjami i środowiskami edukacji równoległej(nieszkolnej) a szczególnie roli środowiska lokalnego i mass mediów.
demograficzne, które wskazują iż liczba ludności przedprodukcyjnej zmniejszy się w przyszłych latach
materialno-ekonomiczne dotyczące obliczeń kosztów i korzyści reformy, a także dostosowanie systemu edukacji do zmiany rynku pracy i procesów prywatyzacji gospodarki
historyczno-narodowe oraz stan świadomości społecznej i edukacyjnej.
Ustrojowo -polityczne z których wynikają ideały, wartości i wzory wychowawcze oraz relacje państwo-rynek, gospodarka-polityka socjalna, państwo-edukacja
Organizacja badań edukacyjnych ich związek z prognozowaniem programowaniem, oraz wdrażaniem reformy, a także ocenianiem efektywności
Kadrowe- edukacja nauczycielska, przygotowanie nauczycieli do realizowania różnych funkcji i zadań oraz osiąganie awansu zawodowego
Wspomaganie procesów edukacji szkolnej i akademickiej przez masowe środki komunikacji społecznej
10. Teorie zaburzeń osobowości
Rozwój osobowości człowieka, jego postawy i zachowania wobec innych ludzi i społeczeństwa jako całości kształtują się w latach najwcześniejszego dzieciństwa. Warunkiem prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego jest środowisko rodzinne, w którym dziecko od początku pełni rolę społeczną, w którym czuje się akceptowanym i pełnowartościowym członkiem .
Człowiek o "dojrzałej osobowości", to taki który ma wyrobiony charakter, silną wolę, rozwinął w sobie prawidłowy mechanizm radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Pragnąc przeżywać radość wyższego rzędu, dąży on do realizacji wartości specyficznie ludzkich, jak życzliwość, miłość, wierność, szlachetność, poświęcenie, wspaniałomyślność, odpowiedzialność. Działa w obronie swoich praw i stara się słusznym gniewem tę krzywdę odeprzeć, a także potrafi znieść ból, frustracje czy kryzysy rozwojowe, rodzinne i inne .
Zaburzenia osobowości przejawiają się przede wszystkim w zachowaniu i działaniu, a nie spostrzeganiu, funkcjach poznawczych lub zaburzeniach emocjonalnych. W zaburzeniach osobowości zostały wyróżnione 4 podkategorie
zaburzenia układu cech osobowości (osobowość nieadekwatna, schizoidalna, cyklotymiczna, paranoidalna)
zaburzenia poszczególnych cech osobowości (niedojrzałość lub chwiejność emocjonalna, osobowość biernie agresywna, kompulsywna lub zaburzenie jakiejkolwiek pojedynczej cechy)
socjopatyczne zaburzenia osobowości, które charakteryzują działania prowadzące do naruszenia powszechnych standardów etycznych, moralnych, społecznych (reakcje antyspołeczne, zboczenia seksualne, alkoholizm, narkomania, lekomania)
symptomy specjalne - charakterystyczne jest występowanie pojedynczego objawu (często u dzieci np.: jąkanie, moczenie) .
Zaburzenia osobowości stanowią stan pogranicza między patologią a normą. Charakteryzują się małą dynamiką i pewną stabilnością kliniczną. Są zaliczane do najważniejszych problemów klinicznych i psychospołecznych.
Człowiek o niedojrzałej osobowości według Maslowa i Mitelmana, odznacza się następującymi właściwościami: objawami wegetatywnymi (bicie serca, ataki duszności, biegunka, wymioty itp.), ogólnym spowolnieniem lub nadmierną aktywnością, obniżonym nastrojem, samokrytycyzmem, zmniejszonym poczuciem własnej wartości i bezpieczeństwa, izolacją społeczną, bezradnością w kryzysach osobistych i rodzinnych , silnym poczuciem winy, autoagresją .
Przykładem osobowości niedojrzałej, nieprawdziwej może być osobowość neurotyczna, która zbudowana jest na lęku przed cierpieniem oraz ciągłej skłonności do postaw obronnych.
Wybrane typy zaburzeń osobowości :
Osobowość schizoidalna
charakteryzuje się oschłością, wyniosłością, odgradzaniem się od otoczenia, nieufnością wobec ludzi. Bardzo małe albo żadne możliwości nawiązania bezpośrednich kontaktów uczuciowych z innymi. Żyje w izolacji psychicznej, w świecie swoich wewnętrznych przeżyć. Sprawia wrażenie osoby dziwacznej i tajemniczej
Osobowość paranoidalna
charakteryzuje się nikłą zdolnością nawiązywania bezpośrednich kontaktów uczuciowych, głęboką dysharmonią wewnętrzną, często wysokimi aspiracjami. Żyje w stanie ciągłej gotowości do odpierania ataków. Uważając się za osobę zagrożoną, potencjalną ofiarę w rzeczywistości sama staje się agresorem.
Osobowość psychasteniczna
Charakteryzuje nieśmiałość, nadwrażliwość, oczekiwanie akceptacji przez wszystkich, lęk, stałe poczucie mniejszej wartości, nadmierne poczucie odpowiedzialności za innych, trudność w podejmowaniu decyzji oraz przesadne analizowanie - często własnego zachowania. Podatność na sugestię innych, tendencja do uzależniania się od innych. Rygorystyczna i perfekcyjna samoocena
11. Postawy społeczne w ujęciu socjologicznym i psychologicznym
Postawa to zespół nagromadzonych informacji, doznań uczuć, doświadczeń jednostki
Postawa w ujęciu socjologicznym. Względnie trwała dyspozycja psychiczna, charakteryzująca się stałym występowaniem tego samego uczucia w odniesnieu do pewnej całości
Postawa w ujęciu psychologicznym - postawa to nie tylko określone zachowanie czy stosunek oceniający lub emocjonalny wobec danego przedmiotu lecz również odnoszące się do niego elementy poznawcze. Pewien względnie trwały stosunek emocjonalny lub oceniający do przedmiotu bądź dyspozycja do występowania takiego stosunku wyrażająca się w kategoriach pozytywnych, negatywnych, neutrlanych
12. Postawy społeczne a interakcje interpersonalne
Postawa jest to uwewnętrzniona przez jednostkę wyuczona skłonność do reagowania w społecznie określony sposób.
Istota interakcji- jest to równoczesna aktywność psychiczna i behawioralna dwóch lub więcej osób. Jest to równoważność w sensie współzależności i wzajemnego uwarunkowania się . To co się dzieje w psychice partnera i to co się dzieje miedzy nami.
13. Rola Technologii Informacyjnych w Edukacji
Nauka ta zajmuje się technicznymi sposobami wyszukiwania, gromadzenia, przetwarzania informacji w celu praktycznego stosowania w różnych dziedzinach działalności człowieka.
Poznanie niektórych aspektów współczesnej technologii informacyjnej między innymi
Zasady działania i obsługi komputera
Wydawania podstawowych poleceń
Podstawowych możliwości współczesnych systemów informatycznych oraz nabycie umiejętności wykorzystania multimedialnych źródeł informacji
Technologia informacyjna rozwija się w bardzo szybkim tempie, w XXI wieku korzystamy już z takich możliwości jak poczta elektroniczna, banokowość elektroniczna, zakupy w sieci, pobieranie programów, rezerwacje drogą elektronicza, nauka w sieci, rozrywka internetowa.
System edukacji powinien uwzględniać technologię informacyjną przynajmniej z dwóch powodów:
Ze względu na znaczenie tej technologii w posługiwaniu się informacją
Technologia ta dostarcza nowych metod i środków dzięki, którym jest możliwe wzbogacone spojrzenie na dotychczas przekazywane treści w nauczaniu, pojawiają się nowe umiejętności, których kształtowanie nie może odbywać się bez udziału komputerów.
14. Systemowe koncepcje rodziny
Rodzina jako integralna całość. Systemowe koncepcje rodziny podkreślają, że reakcje wewnątrz rodzinne wywierają bardzo duży wpływ na zachowanie każdej jednostki, że nie można rozumieć i prognozować zachowania w oderwaniu od innych członków rodziny.
Trzy podstawowe pojęcia opisujące systemowe funkcjonowania rodziny:
- całościowość- system w takim ujęciu funkcjonuje globalnie, jest charakteryzowany poprzez wzajemny układ interakcji pomiędzy poszczególnymi elementami;
- cyrkularność- wszystkie interakcje w systemie działają na zasadzie sprzężenia zwrotnego A->B->C->A…
Przyczynowe jest wykluczenie A->B->C
- ekwifinalizm- te same skutki mogą być wywołane przez różne przyczyny; zmiany jakie obserwujemy nie wynikają tylko z warunków początkowych danego systemu, ale wiążą się ze strukturą jej organizacji i sposobu jej funkcjonowaniu np. para która pobiera się ze względu na ciąże, te osoby nie mają doświadczenia w innych związkach; ten związek nie ma szans przetrwać długo.
15.Dysfunkcję rodziny
Rodzina dysfunkcyjna jest zamknięta, zakłamana (chroni „tajemnicę rodzinną”), panuje w niej zaburzona komunikacja i zamieszanie co do ról. Jest nastawiona raczej na sztywne utrzymanie systemu rodzinnego, niż na rozwój swoich członków.
Dysfunkcja rodzinna, której skutki dotykają dzieci, może przybierać różne formy:
Rodzina dysfunkcyjna jest zamknięta, zakłamana (chroni „tajemnicę rodzinną”), panuje w niej zaburzona komunikacja i zamieszanie co do ról. Jest nastawiona raczej na sztywne utrzymanie systemu rodzinnego, niż na rozwój swoich członków.
Dysfunkcja rodzinna, której skutki dotykają dzieci, może przybierać różne formy:
• Alkoholizm, inne uzależnienia lub choroba psychiczna w rodzinie
• Przemoc fizyczna lub psychiczna, maltretowanie i wykorzystywanie seksualne
• Psychiczne opuszczenie dzieci (nieobecność emocjonalna rodziców), chłód emocjonalny
• Czynne odrzucanie i dewaluowanie dziecka
• Nadużycia emocjonalne, czyli używanie dziecka przez dorosłego do zaspokajania swoich potrzeb emocjonalnych (np. czynienie z niego powiernika spraw dorosłych, tworzenia koalicji z dzieckiem przeciw drugiemu rodzicowi)
• Stawianie nieadekwatnych do rozwoju i możliwości dziecka wymagań - infantylizowanie dziecka lub żądanie spełnienia nadmiernych oczekiwań
• Przerost sztywnych wymagań nad okazywaniem miłości i czułości
• Nadopiekuńczość i nadmierna kontrola
Rodzina jest systemem, dlatego właśnie zaburzone funkcjonowanie jednego z jej członków uderza w cały jej system rodzinny, a zwłaszcza w dziecko, jako najsłabsze jego ogniwo. Aby możliwy był wszechstronny i właściwy rozwój dziecka w rodzinie, powinna ona posiadać następujące cechy:
• Tożsamość i strukturę
• Autonomię i wspólnotę
• Skuteczną komunikację
• Otwartość rodziny na świat
Dziecko wychowujące się w dysfunkcyjnej rodzinie doświadcza:
• Życia w ciągłym stresie i napięciu
• Koncentracji myśli, uczuć i postępowania wokół członków rodziny
• Zaprzeczania na zewnątrz o istnieniu problemów w rodzinie
• Izolacji społecznej rodziny, spowodowanej utrzymywaniem tajemnicy rodzinnej
• Zamiany ról w obrębie rodziny (np. matka przejmuje rolę ojca, starsze dzieci przyjmują rolę rodziców dla młodszego rodzeństwa)
• Trudnych emocji: wstydu, bezradności, niepewności, lęku, strachu, poczucia winy, żalu, tłumionej złości i wściekłości
16. Uwarunkowania i charakterystyka niepowodzeń szkolnych
Termin trudności w nauce używany jest w dwojakim znaczeniu. Po pierwsze, kiedy uczeń pomimo starań nie potrafi w odpowiednim czasie przyswoić sobie wiedzy i umiejętności przewidzianych w programie nauczania. W tym znaczeniu trudności stanowią przyczynę, a zarazem pierwszy etap szkolnych niepowodzeń rozumianych jako "rozbieżność pomiędzy wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez uczniów a materiałem, jaki powinni opanować według założeń programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów" W drugim znaczeniu trudności w nauce oznaczają sytuację, kiedy uczeń wprawdzie wykazuje postępy w nauce i otrzymuje oceny zadowalające, ale czyni to kosztem niewspółmiernie dużego własnego wkładu pracy czy też wysiłków i starań rodziców, dodatkowej ich pomocy czy korepetycji. Tego rodzaju trudności niekoniecznie muszą prowadzić do niepowodzeń szkolnych.
Według Czesława Kupisiewicza mówiąc o niepowodzeniach szkolnych lub niepowodzeniach dzieci i młodzieży w nauce szkolnej, mamy na myśli te sytuacje, które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania. Większość pedagogów wyróżnia niepowodzenia jawne i ukryte. O nie-powodzeniach jawnych mówi się zazwyczaj wówczas, gdy braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia zostały dostrzeżone zaś o niepowodzeniach ukrytych wtedy, gdy luki w wiadomościach z różnych powodów nie znajdują odbicia w złych ocenach, które uczeń otrzymuje. Sygnałem ujawniania się niepowodzeń są oceny niedostateczne, które świadczą o zaawansowanym stopniu tego złożonego zjawiska. Dalszym stopniem jego nasilania się jest powtarzanie klas, prowadzące do opóźnienia szkolnego, a ostatnim najpoważniejszym - przerwanie nauki szkolnej.
PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH
- przyczyny społeczno-ekonomiczne;
- biologiczno-psychologiczne (biopsychiczne);
- pedagogiczne.
Wśród przyczyn społeczno-ekonomicznych podkreśla się zazwyczaj negatywny wpływ takich czynników, jak bardzo złe warunki materialne i mieszkaniowe, rozpad struktury rodziny i zakłócenia jej wewnętrznej atmosfery, niski poziom intelektualny i kulturalny rodziców, niewłaściwa postawa rodziców wobec dziecka, brak zrozumienia i zaspokojenia potrzeb dziecka oraz brak zainteresowania jego pracą szkolną.
Drugą grupę przyczyn niepowodzeń szkolnych stanowią tak zwane przyczyny biopsychiczne. Określane są one jako wewnętrzne, "tkwiące w dziecku". Do nich należą odchylenia od normy prawidłowego rozwoju psychoruchowego takie, jak:
- zły stan zdrowia;
- zaburzenia rozwojowe (np.: wady wzroku, słuchu, mowy, dysleksja, dysgrafia);
- poziom rozwoju umysłowego i aktywności poznawczej ucznia (zdolności);
- pozaintelektualne właściwości ucznia (neurotyzm, lękliwość, męczliwość brak równowagi emocjonalnej, osłabienie motywacji bądź brak prawidłowych motywów).
Do przyczyn pedagogicznych zalicza się przyczyny tkwiące w organizacji i procesie dydaktycznym szkoły, niedostateczne przygotowanie zawodowe nauczycieli, błędy dydaktyczne, wadliwa postawa nauczycieli w stosunku do uczniów. Najczęściej wymieniane dydaktyczne przyczyny niepowodzenia w nauce to przeładowanie programów nauczania, werbalizm nauczania, wady systemu klasowo-lekcyjnego oraz brak indywidualizacji nauczania.
17. Prawa i obowiązki nauczyciela w Polsce i w innych krajach UE
Nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą; wspierać każdego ucznia w jego rozwoju oraz dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego. Nauczyciel obowiązany jest kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Systemy edukacyjne różnią się w poszczególnych krajach UE, co wynika z odmiennych tradycji nauczania. Traktat z Mastricht wprowadził istotne zmiany do funkcjonowania edukacji , stworzono oddzielny rozdział poświęcony : Edukacja, szkolenia zawodowe i młodzież. W 2005 roku ze względu na Strategię Lizbońską stworzony został opis kompetencji wymaganych od europejskiego nauczyciela
Umiejętność prawy w wielokulturowej i zróżnicowanej społecznie klasie
Umiejętność stwarzania dogodnych warunków do uczenia się ( organizowanie procesu nauczania, czynienie ze swoich uczniów badaczy, tworzenie programów nauczania, szkolenie i doskonalenie, bycie animatorem)
Umiejętność włączania nowych technologii
Umiejętność współpracy z rodzicami
Umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów
Umiejętność stałego poszerzania swoje wiedzy
Kwestie wynagrodzeń nauczycieli reguluje Karta Nauczyciela , i rozporządzenie ministra
Sytuacja zawodowa nauczycieli jest odmienna dla każdego kraju UE, państwa unijne mają prawo do samodzielnego kształtowania systemu edukacji, a także sytuacji zawodowej nauczycieli. Kształcenie w UE może mieć charakter równoległy - nauczyciel zdobywa jednocześnie wiedzę ogólną i przygotowanie pedagogiczne lub etapowy. W większości krajów obowiązuje model równoległy z wyjątkiem Irlandii , Portugali i Wielkiej Brytani.
Czas pracy nauczyciela nie powinien przekraczac 40 godzin tygodniowo, czas pracy w Ue definiuje się jako czas na prowadzenie zajeć, przygotowanie i ocenianie , w wielu krajach unijnych zajecia dodatkowe wliczane są do czasu pracy.
Status prawny nauczyciela też różni się np. Fracncja- urzędnik państwowy, Nimecy- urzędnik państwowy , Holandia - nie posiada statusu urzednika państwowego
Każde z państw realizuję własną politykę oświatową, wyznacza jej cele i kierunki oraz ustala jak będą kształceni jego obywatele
18. Kluczowe przesłanki do pracy z rodziną
Praca nauczyciela z rodzicami jest bardzo ważna w pracy nauczyciela, wzajemna współpraca daje wiele korzyści. Praca nauczyciela z rodzicami powinna opierać się na : ( Kuśmierz)
Wzajemnej pozytywnej motywacji - skuteczna prac wymaga od obydwu stron dobrowolnego udziału, strona sama z siebie chce podjąć współpracę dla dobra dziecka
Zasada partnerstwa- zasada ta podkreśla równorzędne prawa i obowiązki nauczyciela i rodziców, ale tez wspólne ponoszenie przez nich odpowiedzialności
Zasada wielostronnego przepływu informacji - umozliwia wymianę informacji
Zasada jedności oddziaływań- przypomina o realizowaniu przez rodzinę , szkołę zgodnych celów wychowawczych
Zasada aktywnej i systematycznej współpracy- wskazuję na potrzebę zaangażowania się i czynnego udziału w wykonywaniu zadań organizowanych podczas współdziałania wychowawcy
Nauczyciel współpracuje z rodzicami po przez następujące formy współpracy :
Formy wiodące takie jak zebrania klasowe, indywidualne rozmowy, imprezy i wycieczki
Formy wspierające kontakty systematyczne : rozmowy telefoniczne, , spotkania ogólnoszkolne, pokazywanie prac ucznia ,
19. Kształcenie zawodowe- cele - realizacja- problemy
Formy doskonalenia zawodowego nauczycieli są szkolne ( samodoskonalenie, wspieranie adaptacji zawodowej, doradztwo metodyczne, lekcje otwarte , hospitacje koleżeńskie, obserwacje, studiowanie literatuty) po za szkolne ( dokształcanie w uczelni, doskonalenie w placówce, doskonalenie na odległość)
W Polsce na systemem doskonalenia się nauczycieli czuwa Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu obejmuje ono pieczę nad ośrodkami doskonalącymi : CODN- centralny ośrodek doskonalenia nauczycieli- przedmioty ogólno kształcące KOWEZiU - Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej - przedmioty zawodowe, na szczeblu wojewódzkim są to tak zwane WOM - wojewódzki ośrodek metodyczny oraz ODN - oddział doskonalenia nauczycieli
Problemy :
Kształcenie opiera się na teorii nie na praktyce
Teoria nie wiąże się z praktyką
Słabe przygotowanie metodyczne
Brak aktywności
Obcinanie godzin praktyk
20. Geneza etyki , jej istota i relacje w stosunku do moralności
Geneza etyki - termin etyka miał podwójne znaczenie i oznaczał po prostu moralnośc lub tez okreslał naukę o zasadach morlanych
Klasyfikacje etyki
_ analityczna (opisowa)/to co jest/ i normatywna/to co być powinno/
_ indywidualna i społeczna
_ ogólna/religijna/ i szczegółowe/lekarska/
Systemy etyczne wg zródła norm moralnych
_ Etyka autonomiczna
Zródła reguł moralnych które sa w człowieku (etyka I. Kanta)
_ Etyka heteronomiczna
Normy i wartości pochodzące z zewnatrz
etyki religijna (np.chrzescijanska)
Etyki nie należy mylić z moralnością.
Moralność to z formalnego punktu widzenia zbiór dyrektyw w formie zdań rozkazujących
w rodzaju: "Nie zabijaj", których słuszności nie da się dowieść ani zaprzeczyć, gdyż zdania rozkazujące niczego nie oznajmiają.
Celem etyki jest dochodzenie do źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakie moralność lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych.
Poglądy etyczne przybierają zwykle formę teorii, na którą składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń, na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowadniania słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych, jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów.
Terminy „etyka" i „moralność" stopniowo upodobniały się do siebie, wszelako odmienny jest ich źródłosłów. „Etyka" pochodzi od greckiego słowa ethikos, które nawiązują do „charakteru". Ethos tłumaczy się często jako „zwyczaj", „obyczaj", gdyż słowo to odwołuje się do przyjętego w społeczności sposobu postępowania. Postępowanie etyczne to postępowanie zgodne z prawym charakterem. W Etyce nikomachejskiej Arystoteles twierdzi, że najwyższe szczęście czerpie człowiek z filozoficznych rozmyślań, ale łączyć się one muszą z życiem godnym i poszukiwaniem cnoty. Osoba uzyskuje prawość, kiedy nawyka do godnych czynów, czyli kształtuje odpowiednio swój charakter.
„Moralność" z kolei pochodzi od łacińskiego słowa moralis, szczególnie w znaczeniu, w jakim używa go Cyceron w swych komentarzach do przekładów Arystotelesa. Tak pojęta moralność bardziej dotyczy tego, jakie czyny są słuszne, a jakie niesłuszne, niż charakteru osoby, która je spełnia. Dzisiaj oba te terminy, etyka i moralność, często używane są zamiennie, w zależności od tego, który aspekt znaczeniowy chce się w danej chwili uwypuklić. Trzymajmy się jednak innego, dosyć powszechnego znaczenia, wedle którego moralność jest dziedziną decyzji i czynów, etyka zaś — teoretycznym nad nią namysłem.
Moralność - oznacza rzeczywiste zachowanie obyczajowe jednostki lub grupy żyjących w odpowiednim czasie. Jan Paweł II powiedział ,, ... życie moralne to życie ludzkie indywidualne jak i społeczne ujęte w świetle norm”.
Etyka wchodzi w zakres rozważań filozoficznych, etyka jest nauką, której problematyka badawcza dotyczy moralności dzieli się na etykę normatywną, w której wyróżniamy:
- właściwą zajmująca się ustalaniem co jest moralnie dobre a co jest złe oraz wyznaczeniem dyrektyw powinności moralnych.
- opisową opisowo - wyjaśniająca, zajmuje się analizą moralności i rzeczywiście przyjmowanej w różnych epokach.
- stosowaną - rozpatruje problemy moralności poszczególnych zawodów w tym zawodów medycznych.
16