1. Wady wrodzone narządu ruchu, leczenie, zaopatrzenie ortopedyczne.

Możliwe przyczyny:

• Czynniki genetyczne,

• Hormonalne,

• Niedotlenienie i wpływ toksyczne,

• Choroby infekcyjne matki,

• Niedobory dietetyczne,

• Patologia samej ciąży,

• Czynniki radioaktywne,

Rodzaje wad kończyny górnej:

• Aplazja lub hipoplazja kończyny górnej,

• Wrodzony kościozrost promieniowo- łokciowy,

• Wrodzona ręka koślawa lub szpotawa (niedorozwój kości promieniowej lub łokciowej),

• Syndaktylie, brachydaktylie, klinodaktylie i inne wady palców i ręki.

Rodzaje wad kończyny dolnej:

• Wrodzone krótkie udo,

• Wrodzony niedorozwój bliższego końca kości udowej,

• Wrodzony brak kości strzałkowej lub piszczelowej,

• Ubytki promieni stopy.

-zaopatrzenie ortopedyczne: protezy kinetyczne ( z odpowiednim usprawnianiem- wykorzystanie resztek kończyny do sterowania protezą i do prostych czynności), kortezy.

Zaopatrzenie KG: proteza kosmetyczna (5-6 miesiac życia), im starsze to zmieniamy- początkowo sterowane biernie, później czynnie.

Zaopatrzenie KD: stosuje się gdy dziecko zaczyna wstawać (15-24 miesiąc)

Wrodzona dysplazja stawów biodrowych

Charakteryzuje się postępującym wraz ze wzrostem dziecka niedorozwojem struktur stawu biodrowego, głównie panewki, głowy kości udowej, torebki i więzadeł.

W powstaniu wady grają rolę czynniki genetyczne, biomechaniczne hormonalne. Powstaje i rozwija się w okresie płodowym lub noworodkowo- niemowlęcym.

Częściej występuje u dziewczynek (5x).

Objawy kliniczne zależą od ciężkości wady:

1. Niestabilność,

2. Podwichnięcia,

3. Zwichnięcia,

Biodro szpotawe dziecięce

• Zniekształcenie bliższego końca kości udowej,

• Zmniejszony kąt szyjkowo- trzonowy do około 90° (norma 125-130°),

• Objawy kliniczne: skrócenie kończyny, utykanie (zbliżone przyczepy mięśni pośladkowych- dodatni objaw trendelenburga i duchenne'a).

Wrodzone zwichnięcie stawu kolanowego

• Rzadko występująca wada wrodzona, współwystępująca z dysplazją biodra,

• Widoczna zaraz po urodzeniu (zmiana obrysów kolana, przeprost, ograniczenie ruchomości, niedorozwój rzepki).

Wrodzone deformacje stóp- stopy końsko- szpotawe

• Najczęściej występująca wada wrodzona stóp, charakteryzują tę wadę trzy elementy:

1. Odwrócenie stopy (szpotawość),

2. Zgięcie podeszwowe (końskostopie),

3. Przywiedzenie przodostopie względem osi stępu.

• Leczenie bezoperacyjne: od urodzenia redresje gipsowe co 2-3 dni, potem co 2 tygodnie,

• Leczenie operacyjne

• Przez skórne przecięcie ścięgna achillesa- metoda ponsetiego w pierwszych miesiącach + gipsy korekcyjne,

• Operacyjna korekcja w wieku 6-9 mż.

Inne deformacje stóp wrodzone:

• Stopa płasko- koślawa,

• Stopa płaska wrodzona,

• Stopa piętowa,

• Wrodzone przywiedzenie przodostopia

• Leczenie bezoperacyjne- redresje,

• Operacyjna korekcja

Wrodzone wady szyi

• Kręcz szyi- przymusowe ustawienie głowy w pochyleniu do boku z jednoczesnym skręceniem jej w stronę przeciwną.

• Mięśniowy- spowodowany zmianami w mięśniu mos,

• Kostny- zmiany kostne w kręgach szyjnych lub obręczy barkowej,

• Neurogenny- związany z zaburzeniami w oun,

• Ułożeniowy w tzw. Zespole przykurczów.

• Objawy kliniczne: ograniczenie ruchów, asymetria twarzy, uniesienie barku, boczne skrzywienie kręgosłupa

Wrodzone deformacje klatki piersiowej

• Klatka piersiowa kurza- wysunięcie ku przodowi okolicy mostka wraz z przyczepionymi do niego żebrami. Klp staje się większa w wymiarze przednio- tylnym, nie jest źródłem dolegliwości, może stanowić problem kosmetyczny.

• Klatka piersiowa lejkowata (szewska)- wklęśnięcie okolicy trzonu mostka wraz z przyczepami żeber, powodującymi powstanie zagłębienia w przedniej ścianie kpl. Nasilenie może być różne, od defektu kosmetycznego aż do zbliżenia mostka do kręgosłupa, co może uciskać narządy klp- serce i płuca.

Wady wrodzone kręgosłupa

• Wady segmentacji kręgosłupa (bloki kostne, półkręgi, kręgi klinowe),

• Wady żeber,

• Zależnie od lokalizacji i wielkości wady powodują skrzywienia kręgosłupa, często z krótkim i ostrym łukiem skrzywienia, mało korektywne,

• 75 % skolioz wrodzonych progresuje.

Artrogrypoza

Wrodzone, płodowe zbliznowacenie mięśni, zesztywniające zwyrodnienie stawów, nie postępujące. Przyczyna nie jest znana.

Obraz kliniczny: deformacje kończyn, zazwyczaj symetryczne, o różnym stopniu nasilenia, od ograniczenia ruchomości stawów miernego stopnia do utrwalonych przykurczów stawów kończyn, może również wystąpić skrzywienie boczne kręgosłupa. Przykurcze stwierdzane są zaraz po urodzeniu, skóra w obrębie kończyn jest cienka, napięta, czucie nie jest zaburzone. Poziom intelektualny nie odbiega od normy.

Zasady postępowania leczniczego:

1. Izolowane stosowanie metod leczenia rehabilitacyjnego i fizykalnego nie jest skuteczne,

2. Wczesne leczenie zachowawcze musi być uzupełnione wczesnym leczeniem operacyjnym (uwolnienia tkanek miękkich),

3. Właściwe dobranie zaopatrzenia ortopedycznego (utrwalanie korekcji, poprawa lokomocji),

4. Operacje kostne (osteotomie).

Wrodzona łamliwość kości

Choroba uwarunkowana genetycznie, uszkodzeniu ulega struktura kolagenu w okresie wzrostu kości.

Charakteryzuje się różnorodnością objawów:

1. Uogólniona osteoporoza,

2. Niedoskonałe tworzenie się zębów,

3. Niebieskie twardówki,

4. Głuchota,

5. Wiotkość wielostawowa, przepukliny,

6. Łatwość powstawania krwiaków podskórnych,

7. Nadmierna potliwość,

8. Mięśnie są słabo napięte, skóra cienka.

Ilość złamań zależy od postaci choroby, zgięcia trzonów kości długich wynikają z kolejnych złamań. Wskutek mikrozłamań na poziomie chrząstki nasadowej dochodzi do (…).

Leczenie: stabilizacja kończyn dolnych zewnętrzna i wewnętrzna tzw. Stabilizacja śródszpikowe.

2. Definicja skoliozy, podział skolioz, zaopatrzenie ortopedyczne.

Skolioza jest wadą postawy powodowaną przez trójpłaszczyznową (trójwymiarową) deformację kręgosłupa, w której kąt skrzywienia bocznego przekracza 10°. Zniekształcenie obejmuje:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej /boczne skrzywienie kręgosłupa/

• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej /lordo- lub kyfo- skolioza/

• skrzywienie w płaszczyźnie poziomej /rotacja i torsja kręgów/ czyli skręcenie tułowia i jednostronne uwypuklenie żeber nazywane garbem żebrowym.

Skolioza jest chorobą, której towarzyszą zmiany w całym narządzie ruchu, a w przypadkach bardzo zaawansowanych staje się chorobą ogólnoustrojową, której towarzyszą zmiany w układzie oddechowym i krążenia. Nie leczona skolioza postępuje nawet po zakończeniu wzrostu pacjenta doprowadzając do ucisku na korzenie nerwowe.
Zniekształcenie klatki piersiowej może prowadzić do ucisku na narządy wewnętrzne - głównie na płuca i serce, a w konsekwencji do upośledzenia wydolności krążenia i oddychania. Pacjenci są mniej sprawni, mniej wydolni niż rówieśnicy, skarżą się na uczucie duszności. W skrajnych przypadkach może prowadzić to do przedwczesnej śmierci pacjenta.

Poznano wiele różnych przyczyn skoliozy. Jeżeli przyczyną skoliozy nie są zmiany w obrębie kręgosłupa, ale np. przykurcz w stawie biodrowym to mówimy o skoliozie czynnościowej, skrzywienia takie ustępują jednak gdy pacjent leży.

Skrzywienia spowodowane zmianami w obrębie kręgosłupa nazywamy skoliozami strukturalnymi. Zmiany te mogą dotyczyć jednego z układów: kostnego i więzadłowego, nerwowego, mięśniowego. Zmiany te mogą być wrodzone lub nabyte.

Pomimo poznania wielu schorzeń powodujących skrzywienia kręgosłupa to jednak u większości pacjentów przyczyna skoliozy pozostaje nieznana, mówimy wówczas o skoliozie idiopatycznej.

Podział skolioz wg.Cobba w zależności od przyczyny powstania:

1. skoliozy czynnościowe - wady postawy, które ustępują gdy pacjent leży

2. skoliozy strukturalne - gdy występuje zmiana w budowie anatomicznej organizmu

• kostnopochodne
  - wrodzone
  - torakopochodne (deformacje w obrębie klatki piersiowej)
  - układowe

• nerwopochodne (neurogenne)
  - wrodzone
  - porażenie wiotkie (mięśnie mają zbyt słabe napięcie)
  - porażenie spastyczne (mięśnie mają nadmierne napięcie)
  - inne

• mięśniowopochodne
  - wrodzone
  - dystrofie mięśniowe
  - inne

skoliozy idiopatyczne o nie ustalonej etiologii

Rozpoznanie skoliozy stawia się na podstawie badania ortopedycznego i radiogramów kręgosłupa.

Kąt skrzywienia ustala się metodą Cobba

Metoda Cobba - metoda diagnostyczna służąca do obliczenia stopnia skrzywienia kręgosłupa. Polega na wykreśleniu prostych wzdłuż górnej powierzchni górnego kręgu krańcowego skrzywienia i dolnej powierzchni dolnego kręgu krańcowego, a następnie narysowaniu prostych prostopadłych do tych linii. Proste te, przecinając się z boku wygięcia wskazują kąt wygięcia w stopniach.

1 stopień - 0-20°

2 stopień - 20-40°

3 stopień - 40-60°

4 stopień - powyżej 60°

Wczesne rozpoznanie i poprawne leczenie skoliozy ma uchronić pacjenta przed leczeniem operacyjnym, które polega na usztywnieniu kręgosłupa. Uzyskanie korekcji sylwetki poprzez przykręcenie śrubami do kości metalowych prętów okupione jest utratą ruchomości i elastyczności kręgosłupa do końca życia. Usztywnienie kręgosłupa konstrukcją metalową ma doprowadzić do zrośnięcia się poszczególnych kręgów i zamienić kręgosłup w tzw. kij bambusowy. Nie leczone lub źle leczone skoliozy doprowadzają do zniekształcenia klatki piersiowej i ucisku na narządy wewnętrzne - głównie na płuca i serce, a w konsekwencji pacjenci są mniej sprawni niż rówieśnicy. W skrajnych przypadkach może dojść do przedwczesnej śmierci pacjenta.

Zaopatrzenie ortopedyczne

• głównym zadaniem gorsetu jest zatrzymanie progresji skrzywienia lub ograniczenie szybkości jego wzrastania.

• dla najmłodszych przeznaczona jest szelka korekcyjna Kallabisa.

• dla dzieci starszych ortezy dzielą się na dwie grupy:

• CTLSO przeznaczone dla skolioz w odcinku szyjno-piersiowym i piersiowym ze szczytem skrzywienia powyżej 8 kręgu piersiowego

• TLSO (gorset Cheneau i gorset Boston) - wskazane przy skoliozach, których kręg szczytowy nie przekracza 8 kręgu piersiowego.

Gorset Milwaukee - CTLSO

• stosowany jest do leczenia skrzywień w odcinku piersiowym.

• ciągnie się od szyi do miednicy i składa się z plastikowego pasa oraz z pierścienia wokół szyi, połączonego z nim za pomocą metalowych prętów.

• podkładki, będące również częścią gorsetu, naciskają na skrzywienie, zapobiegając dalszej progresji, metalowe pręty pomagają wydłużyć ciało, a pierścień wokół szyi trzyma głowę centralnie nad miednicą.

Gorset Boston - TLSO

• gorsety zostały tak opracowane, aby je zminimalizować i umożliwić pacjentowi wykonywanie wszelkich ruchów poprawiających korekcję i utrzymujących mięśnie w dobrej kondycji.

każdy gorset projektowany jest indywidualnie w oparciu o analizę zdjęcia rtg.

TLSO - gorset Cheneau

• Wskazania do stosowania gorsetu:

• gorset stosuje się w przypadku lędźwiowych i piersiowych skrzywień kręgosłupa oraz dużej rotacji kręgów lędźwiowych. Górny krąg skrzywienia nie powinien przekraczać Th4. Gorsetowanie należy rozpocząć, jeśli kąt skrzywienia wg Cobba przekroczy 25⁰ lub, gdy przy mniejszych wartościach kątowych zaobserwowano progresję (co najmniej 5⁰)

• warunkiem prawidłowego działania tych sił jest umieszczenie w gorsecie przeciwległych obszarów odciążających, które uzyskuje się na etapie modelowania pozytywu przez protetyka/ortotyka wykonującego gorset.

• ważną zasadą jest również fakt, iż łączna rozległość miejsc odciążających jest większa od pól nacisku.

• gorset dodatkowo wyposażony jest w tzw. ”okienka”. Są to celowe wycięcia w materiale gorsetu w celu kontroli stanu skóry oraz zmniejszenie wagi zaopatrzenia.

3. Zniekształcenia kręgosłupa, klatki piersiowej i miednicy w skoliozach strukturalnych, rola kompensacji w skoliozie.

Kompensacja, czyli wyrównanie, ma bardzo duże znaczenie dla wyglądu osoby ze skoliozą, dla statyki i równowagi ciała, a prawdopodobnie również dla progresji skoliozy. Skolioza jest w pełni skompensowana, jeśli mimo wygięcia pierwotnego głowa umieszczona jest symetrycznie ponad barkami, barki i klatka piersiowa ponad miednicą, a miednica ponad czworobokiem podparcia. Pion wyprowadzony z wyrostka kolczystego VII kręgu szyjnego przechodzi przez szparę pośladkową i przez środek czworoboku podparcia. Taka kompensacja występuje samoistnie tylko w 30% skolioz, można ją jednak uzyskać również drogą odpowiednich ćwiczeń kompensacyjnych. Jeśli nie ma kompensacji, to tutów przesunięty jest do boku, klatka piersiowa i barki są przewieszone z boku nad miednicą, pion przebiega z boku od szpary pośladkowej.

Kompensacja nie może się rozwinąć, gdy:

1) wygięcie pierwotne jest tak długie, że pozostają zbyt krótkie odcinki sąsiednie aby mogły wytworzyć się wygięcia wtórne odpowiedniej wielkości i długości,

2) odcinek wyrównawczy nie ma wystarczającej giętkości,

3) brak normalnej reakcji kompensacyjnej mimo wystarczającej długości i giętkości odcinków wyrównawczych.

KREGOSŁUP - Kręgi mają kształt klinowy lub trapezoidalny, są niższe po stronie wklęsłości skrzywienia, a ich utkanie jest tu bardziej zagęszczone. Kręg zwraca się swym trzonem w stronę wypukłości skrzywienia, a łuk wraz z wyrostkami w stronę wklęsłości wygięcia. Zjawisko skręcania się trzonów nazywamy torsją.

Stawy międzykręgowe wykazują wczesne objawy zużycia w postaci degeneracji chrząstki stawowej. Z czasem dochodzi do zrostu włóknistego lub kostnego tych stawów w obrębie szczytu skoliozy.

Krążki międzykręgowe zatracają elastyczność i ulegają zwłóknieniu. Są zgniecione po stronie wklęsłości, często w całości zwężone, o nieregularnych obrysach.

Więzadła kręgosłupa są pogrubiałe po stronie wklęsłości, rozciągnięte i zgniecione po stronie wypukłości wygięcia. W bardziej zaawansowanych przypadkach ulegają skost­nieniu, powodując samoistne usztywnienie szczytu wygięcia, co ma znaczenie w leczeniu. Wszystkie zmiany kręgosłupa są najbardziej nasilone w obrębie szczytu wygięcia, malejąc lub całkowicie ustępując w miarę zbliżania się do obu końców skrzywienia.

Mięśnie przykręgowe w obrębie wygięcia wykazują zmiany różnego stopnia zależnie od wieku chorego i wielkości wygięcia. Początkowo są one obkurczone po stronie wklęsłości, nieco rozciągnięte po stronie wypukłości. W miarę postępu deformacji mięśnie po stronie wypukłości ulegają atrofii i degeneracji, a po stronie wklęsłej dalszemu obkurczeniu i zwłóknieniu.

KLATKA PIERSIOWA - Wygięcie boczne i torsja piersiowego odcinka kręgosłupa pocią­gają za sobą deformację klatki piersiowej. Wskutek torsji kręgów żebra przemieszczają się do tyłu po stronie wypukłości wygięcia, a do przodu po stronie wklęsłości. Ponadto po stronie wypukłej tylne kąty żeber ulegają zaostrzeniu, wy­twarza się znaczne uwypuklenie, zwane garbem żebrowym.

W następstwie wpuklenia się trzonów kręgowych do klatki piersiowej oraz zmian w ukształtowaniu żeber płuco po stronie wypukłości zostaje uciśnięte. W przypadkach bardzo dużych zniekształceń zmniejszenie pojemności klatki piersiowej po stronie wypukłej i ucisk są tak znaczne, że płuco to zostaje prawie całkowicie wyeliminowane z procesu oddychania, ulegając z czasem marskości. Płuco po stronie wklęsłej przejmuje zastępczo funkcję płuca uciśniętego, ulegając częściowej rozedmie. Pojemnosi życiowa płuc zmniejsza się.

Również serce i duże naczynia ulegają przemieszczeniu, co w dużych zniekształceniach może powodować zaburzenia ich funkcji.

MIEDNICA - Skolioza lędźwiowego odcinka kręgosłupa powoduje powstanie garbu lędźwiowego oraz może spowodować zmiany w obrębie miednicy. Garb lędźwiowy jest następstwem torsji kręgosłupa w tym odcinku. Skręcone trzony i wyrostki kręgów uwypuklają wał mięśniowy po wypukłej stronie skrzywienia.

Miednica może ustawić się bocznie, może być w większym przodo lub tyło pochyleniu, może tez się zrotować (kolec biodrowy przedni górny prawy jest wyżej niż lewy, a tylko prawy jest niżej niż lewy)

Może dołączyć się nierówne ustawienie barku, przesunięcie boczne górnej części tułowia względem miednicy, uwypuklenie konturu jednego biodra z głębokim wcięciem talii po stronie wklęsłości skrzywienia, pozorne skrócenie kończyny z powodu jednostronnego uniesienia się miednicy. Następnie postęp skrzywienia uzewnętrznia się już tylko nasileniem tych zniekształceń i asymetrii tułowia.

4. Skoliozy idiopatyczne - przebieg kliniczny, długofalowy program leczenia skolioz idiopatycznych, leczenie operacyjne.

Skolioza idiopatyczna jest schorzeniem, które boli dopiero w stadium bardzo zaawansowanym i przez długi czas może postępować niezauważona, dlatego konieczne są systematyczne badania przesiewowe przeprowadzane w szkołach.

Podział skolioz w zależności od wieku wystąpienia:

Wrodzone skoliozy idiopatyczne ujawniają się zwykle po urodzeniu lub wcześniej w okresie płodowym. Najczęściej ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia.

• Niemowlęce skoliozy idiopatyczne ujawniają się do 36 miesięcy życia. Wykazują one szybki postęp i są najgorzej rokującym typem skrzywienia.

• Dziecięce skoliozy idiopatyczne ujawniają się pomiędzy 3 - 10 rokiem życia i ulegają znacznym pogorszeniom szczególnie w okresie skoków wzrostowych.

• Młodzieńcze skoliozy idiopatyczne występują po 10 roku życia.

Skolioza może, wystąpić każdym okresie wieku rozwojowego, ale szczególnie często pojawia się w okresach przyspieszonego wzrostu, między 6 a 24 m. ż., 5 a 8 r.ż, 11 a 14 r.ż.

W związku z procesami wzrostowymi skolioza ma tendencję do progresji, powiększania wartości kątowej. Po przekroczeniu 30* łatwo dostrzegalne staje się uwypuklenie żeber do tyłu po stronie wypukłości skrzywienia, określane jako garb żebrowy; Wygładzenie talii lub uwypuklenie w części lędźwiowej zwane wałem lędźwiowym jest wyrazem skrzywienia pierwotnego lub kompensacyjnego.

Progresja skrzywienia jest mała, ale w okresach przyspieszonego wzrostu następuje `skokowo' (u dziewcząt między 11 a 15 rż, u ch - 13-16) Progresja skrzywienia nie przekraczającego 40-50* ustepuje po zakończeniu wzrostu kręgosłupa (u dziew - 15-16 rż, u ch - 17-18 rż). Skoliozy większe nadal mogą się powiększać poprzez zmiany w krązkach międzykręgowych, poprzez zmiany zwyrodnieniowe itd. Po zakończeniu wzrostu kręgosłupa mogą pojawić się pierwsze dolegliwości bólowe/ograniczenia ruchomości.

Postęp skoliozy zalezy również od jej umiejscowienia - w skoliozach piersiowych i Th-L jest większy niż w L i pierwotnie podwójnych.

Typ skoliozy ma również znaczenie w szybkości progresji - im szybciej się pojawia tym ma więcej czasu w okresie rozwoju dziecka na powiększenie się.

Leczenie zachowawcze: prowadzimy gdy skrzywienie jest poniżej 45 stopni. Ma ono na celu trwałe wyprostowanie kręgosłupa. W mniejszych skoliozach do 25 stopni prowadzi się wyłącznie ćwiczenia antyskoliotyczne. Dobrą formą ćwiczenia jest pływanie w basenie, gdyż kręgosłup i mięśnie przykręgosłupowe równomiernie pracują w trakcie pływania. Oczywiście często same ćwiczenia nie zabezpieczają przed rozwojem skrzywienia, ale to nie świadczy, że można z nich zrezygnować.

W większych skoliozach powyżej 25 stopni:

- +gorsety (w czasie wzrostu dziecka- do ok. 13r.ż.)

Leczenia operacyjnego wymagają skrzywienia powyżej 40-45 stopni.

Wskazania do operacyjnego leczenia:

Ból,

• niewydolność klp

• zniekształcenia sylwetki

Cele:

• - zmniejszenie skrzywienia

• -przywrocenie symetrii

• -zapobieganie niewydolności odd

• -przywr odpowiedniej biomechaniki segm nie objetych spondylodeza

Pobyt w szpitalu ok. 10dni, pionizacja 2-3 doba po operacji.

Operacja na zasadzie:

1. Przeszczepy autogenne z talerza biodr, wyrost kolczystych, wyr poprz,blaszki łuków

2. Wspomaganie kości otworzenia BCP

3. Czynnik wzrostu PRP

Aktualnie metoda spondylodezy (usztywnienia kręgosłupa) jest jedyną znaną metodą utrzymania korekcji osiągniętej podczas operacji. -> cement połączony ze zmielonymi wyrostkami kolczystymi.

W leczeniu skolioz idiopatycznych stosuje się jeden z dwóch dostępów operacyjnych. Pierwsza metoda to dostęp tylny, druga to dostęp przedni. Aktualne techniki operacyjne pozwalają na jednoczasową, segmentarną korekcję skoliozy we wszystkich trzech płaszczyznach. Dostęp przedni pozwala ograniczyć zakres operacji do szczytu skrzywienia, a przez to zminimalizować ilość kręgów objętych usztywnieniem. Operacja wykonana z dostępu tylnego wymaga objęcia większej ilości kręgów niż w poprzedniej metodzie i zazwyczaj przekracza kręgi krańcowe pojedynczego skrzywienia.

Po operacji:

• - Kontynuacja ćwiczeń

• - ć kondycyjne

• -od dnia zabiegu: cw kkg i kkd czynno bierne, ćw izomer grzbietu i brzucha, cw oddechowe

• - 14dni po: zdj szwów - ćw symetryzujące- kompensuja w str odwrotna niż wygięcie

• - spacer do 1km

• - pozycje odciążeniowe kilka razy/doba

• - zakaz skłonów i dźwigania

• - po 90dniach: cw te same + z oporem w poz niskich, spacer do 4km, siedziec max 3h,

• - po 6msc pływanie, siedzenie do 6h, unikac upadków

• - 12msc niewskazane biegi długie przeciwwskazania do rekreacji która obciaża.

5. Choroba Scheuermanna - etiopatogeneza, obraz kliniczny, leczenie, rehabilitacja

Młodzieńcza kifoza piersiowa (m.k.p.), kifoza młodocianych, garb młodzieńczy. Zaliczana do jałowych martwic kości, obumieranie tkanki kostnej i chrzęstnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Charakteryzuje się pogłębieniem kifozy piersiowej i zmianami w ukształtowaniu trzonów kręgów, powstającymi w okresie intensywnego wzrostu.

Objawy -sylwetka zmęczeniowa: pogłębiona kifoza piersiowa, wysunięcie głowy przed klatkę piersiową z hiperlordozą szyjną, wysunięcie barków ku przodowi, odstawanie kątów dolnych, wysunięcie brzucha przed klatkę piersiową - hiperlordoza L., przodopochylenie miednicy, płaska klatka piersiowa, przykurcze mięśniowe i zmniejszenie ruchomości kręgosłupa Th i L - rozwinięta postać.

Okresy : Okres wczesny przed 10 r.ż.- sylwetką zmęczeniową. Drugi okres - między 10 a 17 r.ż. Trzeci okres - okres utrwalonych zmian strukturalnych.

Okres pierwszy : postawa zmęczeniowa, bez utrwalonych przykurczów mięśniowych i więzadłowo- torebkowych. W obrazie radiologicznym można zauważyć niewielkiego stopnia zmniejszenie przestrzeni między trzonowej i w niewielkim stopniu sklinowacenie kilku trzonów odcinka piersiowego. Możliwość czynnej korekcji postawy (krótkotrwała).

Okres drugi: pełne objawy kliniczne i radiologiczne. Kifoza piersiowa stopniowo pogłębia się, więzadło podłużne przednie ulega dalszemu obkurczeniu, rozciągnięte mięśnie na łuku kifozy ulegają osłabieniu, mięśnie toniczne ulegając dalszemu obkurczaniu zostają trwale przykurczone. Młodociani w tym okresie nie potrafią czynnie skorygować wadliwej postawy, pozorna korekcja - pogłębienie lordozy lędźwiowej i odchylenia tułowia do tyłu. Bierna korekcja postawy możliwa. Obraz radiologiczny: sklinowacenie i wydłużenie trzonów kręgów, obniżenie wysokości krążków międzykręgowych, zmiany w listewkach brzeżnych i płytkach granicznych trzonów, guzki Schmorla. Dolegliwości bólowe rzadko.

Okres trzeci: Utrwalone zmiany strukturalne kręgosłupa i stawów obwodowych. Bóle kręgosłupa, po wysiłku fizycznym, dłuższym staniu lub siedzeniu, w okolicy międzyłopatkowej z tendencją do promieniowania wzdłuż żeber. Bóle w odcinku lędźwiowym - następstwa hiperlordozy Zmniejsza się ruchomość klatki piersiowej i związana z tym wydolność oddechowa chorego. Przykurcze mięśniowe i więzadłowe są już utrwalone. Obraz radiologiczny: sklerotyzacja, guzki Schmorla, wczesne artrozy (17 - 18 r.ż.)

Leczenie: Może być leczenie operacyjne, gorsety. Elektrostymulacja mięśni osłabionych. Pole magnetyczne, diatermia krótkofalowa - przyśpieszenie procesów regeneracyjnych w strefach wzrostowych trzonów kręgów. Parafinoterapia, borowinoterapia - głębokie przegrzanie tkanek przed rozciąganiem. Leczenie przeciwbólowe. Wyciągi - rozciąganie więzadła podłużnego przedniego. Rozciąganie przykurczonych mięśni (PIR) + autorozciąganie. Ćwiczenia wzmacniające osłabione grupy mięśniowe. Ćwiczenia oddechowe. Nauka prawidłowej postawy.

Rozciąganie przykurczonych mięśni: M. piersiowy większy i mniejszy, M. obły większy, M. zębaty przedni, M. najszerszy grzbietu, M. czworoboczny cz. zstępująca, M. dźwigacz łopatki, M. czworoboczny lędźwi, M. prostownik grzbietu cz. szyjna i lędźwiowa, M. podpotyliczne, M. biodrowo-lędźwiowy, M. naprężacz powięzi szerokiej, M. czworogłowy uda, Mm. rotatory zewnętrzne s. biodrowego, Mm. przywodziciele stawu biodrowego, Mm. Kulszowo-goleniowe, Mm. brzuchaty łydki i płaszczkowaty.

Wzmacnianie osłabionych mięśni: Rotatory zewnętrzne s. ramienno-łopatkowego, Mm. Równoległoboczne, M. prostownik odc. Th, M. czworoboczny - cz. horyzontalna i wstępująca, Mm. Brzucha, Mm. Pośladkowe

---