ROZDZIAŁ 3

ROZPOZNANIE

0301. ZASADY OGÓLNE

1. Rozpoznanie, walka elektroniczna, działania psychologiczne i specjalne są ważnym komponentem walki informacyjnej w procesie dowodzenia.

2. Istotą walki informacyjnej w działaniach zbrojnych jest stwarzanie sytuacji utrudniających przeciwnikowi podejmowanie trafnych decyzji, wykonywania sprawnych manewrów i precyzyjnych uderzeń ogniowych, przy jednoczesnej obronie przed tym samym wojsk własnych. Ukierunkowana jest na dezorientowanie przeciwnika w sytuacji pola walki, komplikowanie jego warunków działania i w efekcie tego zmuszanie go do podejmowania błędnych decyzji.

3. Walka informacyjna realizowana jest w sferach: zdobywania informacji (rozpoznania), zakłócania informacyjnego i obrony informacyjnej.

4. Zdobywanie informacji rozpoznawczych odbywa się w warunkach ciągłego prowadzenia walki informacyjnej polegającej na tym, że wszelkim wysiłkom rozpoznawczym jednej strony przeciwstawiane jest zakłócanie informacyjne i obrona informacyjna strony drugiej. Na szczeblu batalionu i kompanii zdobywanie informacji o przeciwniku realizują ogólnowojskowe elementy rozpoznawcze oraz pododdziały uczestniczące w walce.

5. Rozpoznanie to celowa działalność ukierunkowana na:

- zdobycie informacji dotyczących terenu i pogody oraz działalności przeciwnika;

- dostarczenie dowódcy (sztabowi) informacji dostosowanych do potrzeb przygotowania i prowadzenia działań.

6. Istota rozpoznania to zdobywanie bezpośrednio na stronie przeciwnej, uzyskiwanie od sąsiadów, podwładnych, przełożonego oraz przekazywanie (dostarczanie dowódcy, informowanie podwładnych i sąsiadów) informacji o przeciwniku, terenie i pogodzie. Informacje te, po przetworzeniu, w postaci ocen możliwości i prognoz działalności strony przeciwnej, stanowią podstawę przygotowywania i prowadzenia działań taktycznych (walki).

7. Cel rozpoznania to posiadanie pełnej (kompletnej) informacji obrazującej stan aktualny i rozwój sytuacji u przeciwnika oraz określającej warunki terenowe i pogodowe pola walki, które potrzebne są dowódcy (sztabowi) i pododdziałom do właściwego przygotowania i pomyślnego prowadzenia walki (działań taktycznych).

8. Dowódca batalionu i kompanii traktuje rozpoznanie jako nierozłączną część działań taktycznych, gdyż spełnia ono istotną rolę w procesie planowania działań i prowadzenia walki. Sztab musi być zdolny do oceny informacji rozpoznawczych oraz do zapewnienia zdobywania informacji i wsparcia decyzji.

9. Dowódca musi wiedzieć na jakie rezultaty rozpoznania różnorodnych sił i środków może liczyć i jak w związku z tym może je wykorzystać.

10. Dowódca jest zainteresowany pewną liczbą określonych rejonów:

- rejon odpowiedzialności rozpoznawczej to rejon przydzielony batalionowi, w którym jest on zobowiązany do zapewnienia rozpoznania w ramach środków, jakimi dysponuje;

- rejon zainteresowania rozpoznawczego obejmuje obszar oddziaływania oraz rejony przyległe, sięga w głąb terytorium przeciwnika aż do celów i obiektów, które stanowią cele w danej walce, bądź staną się celami w przyszłości.

11. Prowadzenie działalności rozpoznawczej wymaga zrozumienia uwarunkowań i zależności występujących na polu walki. Współdziałające wojska prowadzą ją z wzajemnym zazębianiem się odpowiednich rejonów.

12. Dowódca batalionu (kompanii) powinien określić swoim podwładnym „priorytety działalności rozpoznawczej”, które muszą być jasno sprecyzowane i zrozumiałe dla wszystkich komórek sztabu. Bezpośrednim organizatorem działalności rozpoznawczej w batalionie jest kierownik S-2, w kompanii - dowódca.

13. Istotą oceny zagrożenia jest określenie zdolności przeciwnika do różnych zachowań ze względu na posiadane siły i środki, ogólną sytuację bojową oraz w odniesieniu do zadania (działania) batalionu (kompanii).

14. W procesie rozpowszechniania informacji rozpoznawczych do użytkowników wykorzystuje się nie tylko informację przetworzoną, lecz przekazuje się także informacje bojowe i informacje studyjne (częściowo przetworzone).

15. Wszystkie dostępne źródła informacji muszą być wykorzystane do zdobywania i gromadzenia informacji. Elastyczność i zdolność reakcji współczesnych systemów gromadzenia danych rozpoznawczych umożliwiają dowódcom wgląd w głąb pola walki w czasie zbliżonym do rzeczywistego.

16. Na szczeblu batalionu i kompanii dowódcy potrzebują dokładnych i terminowych efektów działalności rozpoznawczej, aby nawiązać kontakt bojowy z przeciwnikiem, rozpoznać jego elementy wsparcia ogniowego, szczególnie zaś, aby zapoznać się z rozmieszczeniem jego systemów rażenia, w tym głównie do ognia pośredniego. Większość tych informacji pochodzić będzie z obserwacji bezpośredniej.

17. Aby osiągnąć cel rozpoznania, batalion (kompania) musi wykonać określone zadania rozpoznawcze, do zasadniczych należą:

- ustalenie składu pododdziałów (oddziałów) strony przeciwnej, ich położenia (ugrupowania bojowego), możliwości bojowych i zamiaru działania;

- wykrycie i określenie położenia środków ogniowych przeciwnika (szczególnie środków przeciwpancernych) oraz miejsc rozmieszczenia środków dowodzenia (stanowisk dowodzenia, punktów dowódczo-obserwacyjnych, punktów pracy dowódców w terenie, wozów dowodzenia, węzłów dowodzenia itp.), rozpoznania (elementów rozpoznawczych) i walki elektronicznej (urządzeń i posterunków walki elektronicznej);

- ustalenie luk i otwartych skrzydeł w ugrupowaniu bojowym strony przeciwnej oraz sposobu ich zabezpieczenia;

- wykrycie i ustalenie rejonów ześrodkowania wojsk przeciwnika i charakteru ich działań, zwłaszcza zajmowanych pozycji do natarcia, dróg podejścia i rozwijania, rubieży i kierunków ataku lub rubieży obronnych;

- wykrycie zapór inżynieryjnych przeciwnika oraz ustalenie rozbudowy fortyfikacyjnej;

- zdobycie informacji o właściwościach terenu, a szczególnie o stanie dróg i możliwości przekraczania terenu na przełaj, o przeszkodach terenowych, przeprawach i brodach, zniszczeniach, pożarach, zatopionych obszarach terenu, ustalenie kierunków ich pokonania lub obejścia.

18. Pododdziały realizują wymienione zadania w zakresie dostosowanym do ich możliwości. Zakres zadań rozpoznawczych wykonywanych przez pododdział zależy od:

- aktualnej sytuacji bojowej, w której pododdział przygotowuje lub prowadzi walkę;

- ilości i jakości posiadanych informacji oraz potrzeb i możliwości ich uzupełnienia;

- możliwości wydzielenia z własnego pododdziału sił i środków do prowadzenia rozpoznania;

- zadań rozpoznawczych realizowanych przez przełożonego na rzecz pododdziału oraz nakazanych do wykonania przez pododdział.

0302 ELEMENTY ROZPOZNANIA WOJSKOWEGO

1. Elementy rozpoznawcze batalionu i kompanii to doraźnie (czasowo) wyznaczone siły i środki przeznaczone do prowadzenia rozpoznania bezpośrednio na polu walki.

2. W batalionie i kompanii organizuje się następujące elementy rozpoznawcze:

- bojowy patrol rozpoznawczy;

- drużyny (załogi) patrolowe;

- posterunek obserwacyjny (obserwatorów).

Ponadto, szczególnie podczas prowadzenia działań w specyficznych środowiskach walki, mogą być organizowane patrole przeszukania terenu, które wykonują jednocześnie zadania rozpoznawcze i ubezpieczenia. (Zadania i sposób działania patroli przedstawiono w rozdziale 14.)

3. Obserwator to żołnierz, który prowadzi obserwację terenu w wyznaczonym sektorze (kierunku). Jego zadanie polega na wykrywaniu, na podstawie cech demaskujących, obiektów przeciwnika (celów: żołnierzy, środków ogniowych, zapór inżynieryjnych itp.) i określaniu ich położenia względem dozorów i innych obiektów terenowych

4. Posterunek obserwacyjny (PO) jest doraźnie organizowanym elementem rozpoznawczym zdobywającym informację o przeciwniku i terenie za pomocą obserwacji wzrokowej uzupełnianej, w warunkach ograniczonej widoczności, podsłuchiwaniem. Zadanie posterunku obserwacyjnego polega na obserwowaniu terenu w wyznaczonym sektorze lub pasie, wykrywaniu oraz określaniu położenia obiektów (celów) przeciwnika, a także ustalaniu zmian położenia i działalności obiektów wykrytych wcześniej. Podczas podsłuchiwania, wykrywanie obecności obiektu i ustalanie jego położenia, odbywa się na podstawie identyfikowania cech akustycznych oraz określania miejsca rozmieszczenia źródła dźwięku.

5. Drużyna (załoga) patrolowa to doraźnie organizowany element rozpoznawczy zdobywający informację o przeciwniku i terenie za pomocą obserwacji prowadzonej w ruchu, a niekiedy także poprzez przeszukiwanie obiektów terenowych. Prowadzi ona rozpoznanie przed frontem pododdziału, w odległości umożliwiającej obserwowanie jej działania przez dowódcę pododdziału oraz, w razie konieczności, wsparcie ogniem pododdziału .

6. Bojowy patrol rozpoznawczy (BPR) jest doraźnie organizowanym elementem rozpoznawczym, przeznaczonym do bezpośredniego rozpoznania przeciwnika oraz terenu. Prowadzi on działania przed frontem lub na skrzydłach batalionu (kompanii) w pasie terenu pomiędzy własnymi wojskami a przeciwnikiem, z reguły w odległości umożliwiającej obserwowanie jego działania oraz wsparcie ogniem. Potrzebne informacje zdobywa stosując obserwację, niekiedy podsłuchiwanie, zasadzki oraz walkę. W sprzyjających okolicznościach bojowy patrol rozpoznawczy może prowadzić rozpoznanie w ugrupowaniu przeciwnika.

7. Pododdział zmechanizowany może być wyznaczony do prowadzenia rozpoznania jako element rozpoznawczy brygady lub dywizji (samodzielny patrol rozpoznawczy, grupa wypadowa).

8. Ponadto, pododdział zmechanizowany (pancerny) w niektórych sytuacjach może być wyznaczony do prowadzenia rozpoznania walką.

9. Samodzielny patrol rozpoznawczy (SPR) wysyła się w celu prowadzenia rozpoznania przeciwnika i terenu. Z zasady działa w ugrupowaniu przeciwnika zdobywając informacje poprzez obserwację, wykonywanie zasadzek i napadów oraz walkę, gdy nie może jej uniknąć lub nie ma innej możliwości zdobycia informacji.

10. Grupa wypadowa (GW) to element rozpoznawczy zdobywający informacje sposobem wypadu. Wypad wykonuje się na wcześniej wybrany i rozpoznany obiekt przeciwnika położony na przednim skraju obrony przeciwnika lub w jego pobliżu w celu schwytania jeńca, zdobycia dokumentów, egzemplarzy nowego uzbrojenia lub wyeliminowania z walki ważnego obiektu.

0303 PROCES ROZPOZNANIA

1. Rozpoznanie, w ujęciu funkcjonalnym, jest systematycznym i ciągłym procesem zapewniającym zmniejszenie niepewności dotyczących przeciwnika, pogody i terenu w konkretnym obszarze działań. Poprzez rozpoznanie, a szczególnie działalność informacyjną S-2, integruje się doktrynalny wzorzec działań przeciwnika z terenem i pogodą w celu oceny możliwości przeciwnika, jego słabych stron, a także możliwych sposobów (linii) postępowania.

2. Wszelkie informacje rozpoznawcze przechodzą przez S-2, gdzie przygotowywane są różnorodne oleaty i szablony, które są narzędziem wspomagającym dowódcę w podejmowaniu decyzji. S-2 opiera się na rozpoznawczych komórkach sztabowych wyższego szczebla, od których otrzymuje szczegółowe informacje o terenie i pogodzie. W trakcie planowania działań informacje rozpoznawcze i ich przetwarzanie umożliwiają S-2 opracowanie prawdopodobnych sposobów (linii) postępowania przeciwnika, na podstawie których dowódca (S-3) może przeprowadzić wariantowanie (grę wojenną) sposobów (linii) postępowania własnych sił. Efekty działalności rozpoznawczej S-2 pomagają dowódcy w opracowaniu (uświadomieniu) sytuacji, które mogą się zdarzyć podczas działania (walki), wskazując mu kiedy i gdzie musi podejmować decyzje. W ten sposób opracowany model (ocena) przeciwnika daje dowódcy środki, dzięki którym może nie tylko REAGOWAĆ, ale przede wszystkim WPŁYWAĆ na działania przeciwnika.

3. Rola procesu rozpoznania.

Dowódca, aby odnieść zwycięstwo, musi przewidywać wydarzenia na polu walki i przygotować sposoby (linie) postępowania dla własnych wojsk. Dowódca i sztab muszą wykorzystać wyniki procesu rozpoznania w celu ocenienia możliwości bojowych wojsk i możliwych sposobów (linii) postępowania przeciwnika. Nie wolno bezkrytycznie zakładać, że przewidziane i precyzyjnie określone zamiary i sposoby (linie) postępowania przeciwnika urzeczywistnią się. Dowódca i sztab muszą zawsze brać pod uwagę sytuację, w której przeciwnik „przewidzi przewidywania” i wybierze sposób (linię) działania mniej oczywisty.

4. Funkcjami procesu rozpoznania są:

- ocena obszaru pola walki;

- analiza terenu;

- analiza pogody;

- ocena zagrożeń;

- integracja zagrożeń.

5. Podstawą dokonywania analiz w procesie rozpoznania są rysunki (oleaty) dlatego, że są najlepszą formą obrazowania i przekazywania informacji. Z tego powodu końcowe wnioski (wzory, szablony, oceny) powinny być przedstawiane w sposób obrazowy, dzięki czemu ułatwia się zrozumienie przekazu.

6. Proces gromadzenia informacji.

Proces ten integruje działalność rozpoznawczą z oceną dowódcy (oficera S-3) w następujący sposób:

a) Po otrzymaniu zadania bojowego, w czasie gdy dowódca dokonuje analizy zadania, S-2 (oficer sekcji) dokonuje przeglądu szablonu doktrynalnego przeciwnika (przygotowanego wcześniej) oraz analizuje informacje rozpoznawcze otrzymane z wyższych szczebli dowodzenia. W celu przedstawienia dowódcy i sztabowi szablonu sytuacyjnego, S-2 wykorzystuje rysunek (oleatę) zadania batalionu, analizy pogody i terenu, szablon doktrynalny i bieżące informacje o działaniu przeciwnika.

b) Dowódca, po zakończeniu analizy zadania bojowego, przedstawia S-2 priorytety rozpoznawcze obejmujące te elementy informacji, które są potrzebne do potwierdzenia własnej oceny przeciwnika. S-2, na podstawie określonych przez dowódcę priorytetów rozpoznawczych oraz uwzględniając szablon sytuacyjny i zawartość zbioru aktualnych informacji o przeciwniku, ukierunkowuje (określa) plan gromadzenia informacji. Następnie, zgodnie z priorytetami planu gromadzenia informacji, stawiane są zadania rozpoznawcze elementom rozpoznawczym batalionu oraz pododdziałom batalionu (wszystkim potencjalnym źródłom informacji), a także składa się zapotrzebowania na wiadomości rozpoznawcze do sztabu wyższego szczebla i pozyskuje się od sąsiadów i pododdziałów współdziałających.

Oficerowie pozostałych sekcji sztabu batalionu wykorzystują szablon sytuacyjny podczas przeprowadzania własnych ocen i określania proponowanych przez siebie sposobów (linii) postępowania.

Jeżeli dowódca nie przedstawi priorytetów rozpoznawczych określa je S-2 i przedstawia do akceptacji.

Wynikiem procesu przetwarzania zgromadzonych informacji jest określenie luki informacyjnej, czyli najistotniejszych informacji, których brak powoduje konieczność opracowania innych (nowych) priorytetów rozpoznawczych.

c) S-2 wykorzystuje szablon sytuacyjny do zidentyfikowania (określenia) nazwanych stref zainteresowania, na podstawie których tworzy szablon przypadków (zdarzeń). Opracowuje się go prowadząc analizę (gry wojenne) każdego, opracowanego wcześniej, sposobu (linii) możliwego postępowania przeciwnika, zaczynając od punktu gdzie rozpoczyna się działanie własnych sił lub sił przeciwnika do momentu wykonania zadania bojowego. Szablon przypadków (zdarzeń) opracowuje S-2 z udziałem S-3 (oficera operacyjnego).

d) S-2, po zidentyfikowaniu nazwanych stref zainteresowania, może rozpocząć opracowanie matrycy (tabeli) rozpoznania i bezpieczeństwa. Matryca ta jest dobrym narzędziem do upewnienia się, że uwzględniono wszystkie strefy zainteresowania, a plan gromadzenia informacji jest zsynchronizowany.

e) Następnie dowódca i S-3 przeprowadzają analizę (grę wojenną) własnych sposobów (linii) postępowania, według własnych priorytetów oraz na tle analizy prawdopodobnych sposobów (linii) postępowania przeciwnika wypracowanych przez S-2. W wyniku procesu analiz (testowania) zostaje określony sposób (linia) postępowania dla wojsk własnych, który jest podstawą wstępnego planu działania oraz, po uzupełnieniu, podstawą rozkazu bojowego.

f) Po wybraniu własnego sposobu (linii) postępowania, uwzględniając jego ustalenia, opracowuje się szablon (plan) wsparcia decyzyjnego, w którym konkretnym elementom ugrupowania (pododdziałom batalionu i środkom wzmocnienia i wsparcia) określa się strefy (rejony) zainteresowania, za które są odpowiedzialne oraz narzuca się obowiązek ich obserwowania i składania meldunków. Natomiast obowiązkiem podwładnych dowódców, dysponujących środkami manewrowymi, wsparcia ogniowego i walki radioelektronicznej, jest przygotowanie uderzeń (ataków) na konkretne obiekty przeciwnika (cele) w każdej ze stref (rejonów) zainteresowania. Punkty decyzyjne w strefach (rejonach) zainteresowania wyznacza S-3 (oficer operacyjny) biorąc pod uwagę wymagany czas reakcji.

g) Matryca (tabela) rozpoznania i bezpieczeństwa jest wypełniana po wariantowaniu (grze wojennej) i wyznaczeniu konkretnych obowiązków.

h) Matryca rozpoznania i bezpieczeństwa, oleata przeszkód zawierająca strefy (rejony) zainteresowania i określone przez dowódcę priorytety rozpoznawcze są głównymi narzędziami osób gromadzących informacje.

1

RDTWZiP batalion-kompania

1

3-1

---