11. Sztuka Cesarstwa Rzymskiego
313 rok - edykt mediolański; architektura cesarska - manifestacja władzy. Innowacje: dominująca partia wschodnia (Eucharystia), budowla na planie krzyża łacińskiego, transept, kościoły stropowe, osiowe następstwo przestrzeni, wnętrze - przepych, na zewnątrz - surowe ściany muru, apsyda.
Bazylika św. Jan na Lateranie IV w.
V naw
nie ma transeptu - dobudowane aneksy
prezbiterium zamknięte apsydą o szerokości nawy głównej; dekorowane mozaiką
nawa główna oddzielona od naw bocznych rzędem kolumn
obok kościoła baptysterium
Bazylika św. Piotra na Watykanie 324r.
nad grobem św. Piotra - memoria
atrium - dziedziniec otoczony ze wszystkich stron kolumnadą
właściwy kościół
bazylika na rzucie krzyża łacińskiego
V naw
prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą
Bazylika św. Pawła za Murami IV w.
zbudowana nad grobem męczennika
transept
V naw
Apsyda
Bazyliki podobne w planie do rzymskiego cyrku ( św. Wawrzyńca za Murami, św. Sebastiana, św. Agnieszki) IV w.
Santa Konstanta - dobudowane mauzoleum do bazyliki św. Agnieszki
rotunda
wnętrze podzielone na II części po przez kolumny: część centralną - rząd podwójnych kolumn (kopuła), obejście (kolebkowe sklepienie, mozaika)
wewnątrz - dekoracja mozaikowa - ikonografia: scena winobrania
Rzym V
Bazylika Santa Maria Maggiore
III nawy
bez transeptu
apsyda w nawie głównej
mozaiki na ścianach nawy głównej - sceny ze Starego Testamentu, łuk triumfalny - sceny z Nowego Testament; w apsydzie Madonny z Dzieciątkiem
Bazylika św. Sabiny
bazylika tytularna
III nawy
brak transeptu
apsyda
drewniane, reliefowe drzwi - sceny biblijne; pierwszy w historii wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego
Sztuka poza Rzymem: Mediolan (San Nazaro), Trewir, Palestyna:
Betlejem, Bazylika Narodzenia IV w.
zbudowana z III części
od zachodu atrium
bazylika: V naw, oktogon nad skałą narodzenia
sanktuarium
Jerozolima, Kościół św. Grobu
IV budowle połączone ze sobą
atrium
bazylika: V naw, bez transeptu
dziedziniec
dostawiana rotunda nad skalnym grobem Chrystusa - Rotunda Anastasis (część środkowa otoczona obejściem; nad obejściem empora; kopuła z ok ulusem)
Syria, Memoria św. Szymona Słupnika kon. V w.
powstała na zboczu góry
centrum memorii - słup. Budowla na planie krzyża greckiego, w centrum wpisany oktogon.
Ramiona krzyża tworzyły trójnawowe bazyliki połączone arkadami z centralnym ośmiobokiem
Główne wejście o czterech portalach było na zachodzie
wschodnie skrzydło zamknięte trzema apsydami - tu znajdowało się prezbiterium z wielką bemą oddzieloną balustradą
Typ budowli syryjskiej:
III nawy
brak empor, transeptu
prezbiterium sklepione apsydą, po obu stronach apsydy pomieszczenia - sekreteria
na kolumnach arkady
pośrodku Bema - półkolista nawa
16. „Renesansy” w kulturze i sztuce średniowiecza (karoliński, ottoński, styl antykizujący w rzeźbie średniowiecznej)
Sztuka karolińska
Brama Lorsh VIII w.
trzy przeloty jak w łuku triumfalnym
powracają filary i kapitele
Akwizgran, kaplica pałacowa 805 r. - nawiązanie do kultury cesarskiej (symboliczna nazwa Nova Roma)
architekt Odo z Metzu
połączenie budowli świeckiej (pałacu Aula Regia) z budowlą sakralną (kaplica)
na planie ośmiokąta, który otacza szesnastokątne obejście
kaplicę poprzedza westwerk i prostokątne atrium
prezbiterium od wschodu - dwupoziomowe
przyziemie - masywne arkady
wyżej - empory
kolumny i empory przywiezione z Italii, kapitele korynckie z Rawenny
całość nakryte kopułą
plastyka: kraty, balustrada - wzorce klasyczne w ornamencie, drzwi brązowe - rzymskie wzory, rzymska wilczyca z II w. - w atrium kaplicy pałacowej (Karol Wielki sprowadził to dzieło z samego Rzymu, by podkreślić rangę władzy świeckiej)
Sztuka ottońska - relacje z Bizancjum; wpływy bizantyńskie w czystej postaci (sprowadzane dzieła i artyści). Architektura i przede wszystkim miniatorstwo.
Cechy architektury:
nieskrepowane, olbrzymi rozmiary, monumentalizm
wnętrza: monotonne, gładka nierozczłonkowana ściana
malarstwo ścienne
alternacja podpór
dominująca część zachodnia- westwerk
Kościół św. Cyriaka, Gernrode
Kaplica św. Bartłomieja, Paderborn - sala tysiąca kolumn - wpływy wschodu
Kościół św. Pantaleona, Kolonia
Styl antykizujący z rzeźbie gotyckiej - front antykizujący: cielesność, naturalność, antykizacja
41. Cechy charakterystyczne i przedstawiciele lwowskiej rzeźby rokokowej.
abstrakcja
skomplikowane bryły
kontrast dużych płaskich płaszczyzn i ostrych krawędzi
swobodna plątanina brył geometrycznych, w której zatraca się postać ludzka
Przedstawiciele:
Antoni Osiński
Sebastian Fesinger
Jan de Witte
Jan Jerzy Pinzel