Prawne uwarunkowania coś tam

Pierwszym aktem traktującym o spójności jest Traktat Ustanawiający Wspólnoty Europejskie. Jest tam kilka punktów (158 - 162) które zakładają wzmocnienie spójności społecznej i gospodarczej w ramach Unii Europejskiej - co służyć ma osiągnięciu podstawowych celów Wspólnoty Europejskiej. Cele te zawarte są w pkt 2 traktatu - tj.

1. harmonia,

2. zrównoważony rozwój działalności gospodarczej

3. wysoki poziom zatrudnienia i opieki socjalnej

4. równość szans

5. zrównoważony i bezinflacyjny rozwój gospodarczy

6. wysoki poziom konwergencji

7. konkurencyjność gospodarki

8. wysoki poziom ochrony i jakości środowiska naturalnego

9. podnoszenie poziomu życia

10. gospodarcza i społeczna spójność i solidarność między państwami członkowskimi.

TWE to najwyższy akt dotyczący spójności gospodarczej.

Spójność - wyrównywanie szans społeczno - gospodarczych.

Zasady polityki spójności w latach 2007 - 2013 regulują rozporządzenia. Przede wszystkim rozporządzenie Rady Unii Europejskiej nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie nr 1260/99. (umieć dokładnie)

Tu zawarte są wszystkie dane ogólne - ale są rozporządzenia dotyczące poszczególnych funduszy i tak:

1. rozporządzenie 1080/2006 PE i RUE z 5 lipca 2006r w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego uchylające rozporządzenie 1783/99;

2. rozporządzenie nr 1081/2006 PE i RUE z 5 lipca 2006 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie 1784/99;

3. rozporządzenie nr 1084/2006 RUE z 11 lipca 2006 roku w sprawie ustanowienia Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie nr 1164/94;

Rozporządzenie jest aktem bezpośredniego stosowania w państwach członkowskich.

Z polityką spójności skorelowane są 2 instrumenty wspólnej polityki rolnej oraz wspólnej polityki ba rzecz rybołówstwa, czyli:

1. rozporządzenie nr 1698/2005 RUE z 20 września 2005 roku w sprawie wsparcia i rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW);

2. rozporządzenie nr 1290/2005 RUE z 21 czerwca 2005 roku w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej

3. rozporządzenie nr 1198/2006 RUE z dnia 27 lipca 2006 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Fundusze Strukturalne to EFS i EFRROW

Fundusz spójności nie jest funduszem strukturalnym, został wyłączony do głównego nurtu, ale podlega takim samym zasadom jak fundusze strukturalne.

Polityka spójności = Fundusze strukturalne + Fundusz spójności.

Poza polityką spójności jest wsparcie dla rolnictwa i rybołówstwa ale muszą one być z nią (tj. polityką spójności) skoordynowane.

Polskie podstawy prawne w zakresie prowadzenia polityki rozwoju:

1. Ustawa o zasadach wspierania rozwoju regionalnego z 12 maja 2000 roku -dotyczyła wyłącznie koordynacji działań rozwojowych, podejmowanych przez rząd i samorządy wojewódzkie. Nie regulowała natomiast sposobu prowadzenia polityki rozwoju jako całości.

2. Ustawa z 20 kwietnia 2004 roku o Narodowym Planie Rozwoju - obejmowała szerszy obszar, dotyczyła wsparcia z różnych źródeł finansowania, ale jej działanie ograniczone było do perspektywy czasowej - 2004 - 2006 (była konieczność jej uchwalenia ze względu na przystąpienie Polski do UE). Uchwalona została na 10 dni przed przystąpieniem do Unii.

3. Ustawa z 6 grudnia 2006 roku o Zasadach Prowadzenia Polityki Rozwoju - pierwsza ustawa, która reguluje kompleksowo zagadnienia związane z prowadzeniem polityki rozwoju, dotyczy wszystkich podmiotów regulujących ta politykę i dotyczy wszystkich źródeł finansowania. Ustawa ta zawiera jeden wyjątek, mianowicie przepisy rozdziału 3 - 5 dotyczący planów operacyjnych i planów wykonawczych nie mają zastosowania do programów finansowanych z Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR) i Europejskiego Funduszu Rozwoju Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów wiejskich (EWRROW). W tym zakresie są odrębne regulacje.

Założenia Polityki spójności w latach 2006 - 2013

Dyskusja na temat polityki spójności rozpoczęła się od raportu Komisji Europejskiej na temat stanu spójności gospodarczo - społecznej z 2001 roku. Potem w maju 2004 roku odbyło się forum, na którym sformułowano założenia ale doprecyzowano je potem.

Podstawowe założenia reformy:

1. utrzymanie dotychczasowego budżetu spójności (1/3 całego budżetu unijnego);

2. koncentracja wsparcia na trzech podstawowych celach (które mniej więcej zostają utrzymane z lat 200 - 2006 z pewnymi zmianami)

3. ograniczenie liczby funduszy strukturalnych (na dzień dzisiejszy są dwa - EFRR i EFS)

4. rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych i włączenie ich specyficznych dziedzin do 3 nowych celów;

5. upraszczanie systemu wdrażania poprzez nowe dokumenty programowe, rezygnacja z tzw. Uzupełnień programu, jednofunduszowe programowanie (jeden program finansowany z jednego funduszu), zarządzanie i alokacja środków na poziomie priorytetów (program -> priorytety -> konkretne działanie), elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów.

6. zachowanie podstawowych zasad.

3 cele:

Podział środków następuje z Funduszy strukturalnych (EFRR i EFS) w oparciu o 3 podstawowe cele.

1. konwergencja -> to cel podstawowy, na realizację tego celu przeznaczono ok. 70% wszystkich środków polityki spójności. To wsparcie regionów zacofanych w rozwoju społeczno - ekonomicznym, wyróżnionych na podstawie poziomu PKB na mieszkańca. Poziom ten nie może przekraczać 75% w stosunku do średniego poziomu notowanego w Unii wg danych z EUROSTAR 2000 - 2002. W ramach tego celu jest udzielane pewne specyficzne wsparcie - przejściowe, które udzielone może być maksymalnie do 2013 roku regionom poszkodowanym przez tzw. „efekt statystyczny” związany z obniżeniem średniej wspólnotowej po rozszerzeniu UE. Państwo członkowskie na którym koncentruje się konwergencja to takie, w których dochód narodowy brutto na mieszkańca jest niższy niż 90% średniej wspólnotowej. Państwa te mogą korzystać ze środków Funduszu Spójności. Zatem w finansowaniu programów realizowanych w tym celu biorą udział Fundusze Strukturalne i Fundusz spójności.

(PKB niższy na region -> wsparcie regionu przez Fundusze Strukturalne

DNB niższy na państwo -> wsparcie państwa przez Fundusz Spójności)

2. konkurencyjność regionalna i zatrudnienie -> Pomoc przyznawana w ramach tego celu jest adresowana do obszarów dotkniętych zmianami w sferze przemysłu, usług, rybołówstwa, oraz obszarów wiejskich i wysokozurbanizowanych dotkniętych regresem społeczno - ekonomicznym. To cel ukierunkowany na wsparcie obszarów najsłabiej rozwiniętych, zwiększenie konkurencyjności, atrakcyjności regionów i zwiększenie zatrudnienia poprzez zmiany społeczno - gospodarcze. Wsparcie to obejmuje terytorium wspólnot z wyjątkiem obszarów objętych celem konwergencji oraz terytorium objętych celem 1 (przejściowy) w okresie 2000 - 2006, które w tym okresie nie spełniały kryteriów kwalifikowalności, ale korzystają ze środków przejściowych (jedynie w tym wypadku - korzystania z pomocy przejściowej - można korzystać ze pomocy z celu 1 i 2). Finansowanie tego celu odbywa się z obu Funduszy Strukturalnych.

3. ten cel obejmuje regiony położone przy granicach lądowych lub morskich, obszary współpracy transnarodowej zdefiniowanej w związku z działaniami popierającymi zintegrowany rozwój terytorialny i wspieranie współpracy międzyregionalnej oraz wymiany doświadczeń. Do dofinansowania kwalifikują się regiony określone wg poziomu tzw. „3 NUTS” położone wzdłuż wszystkich wewnętrznych i niektórych zewnętrznych granic lądowych, oraz wszystkie regiony położone wzdłuż granic morskich, które dzieli odległość do 150 km z uwzględnieniem możliwych dostosowań niezbędnych dla zapewnienia ciągłości i spójności współpracy. Finansowanie odbywa się z EFRR. Współpraca odbywa się jako współpraca transnarodowa albo międzyregionalna - na całym terytorium WE. Założeniem tego celu jest wyrównanie poziomu społeczno - gospodarczego między regionami (żeby nie było szoku cywilizacyjnego kulturowego po przekroczeniu granicy - asfalt i kostka brukowa)

Polska ma wsparcie tylko z celu 1.

„ 3 N U T S ”

„3 NUTS” to tzw. obiektywne kryteria wyznaczania kwalifikowalnych regionów oparte na wspólnotowym systemie kwalifikacji regionów, ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu i Rady nr 1059/2003 z 26 maja 2003r w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji jednostek terytorialnych dla celów statystycznych. Jest to pięciostopniowa skala: 3 poziomy (NUTS 1,2 i 3) to poziomy regionalne, 2 poziomy (NUTS 4 i 5) to poziomy lokalne.

W każdym państwie członkowskim inaczej to chodzi. W Polsce I poziom = kraj, II poziom = 16 województw, III poziom = 44 podregiony (liczba starych województw) IV poziom = powiaty i miasta na prawach powiatu, V poziom = gminy. Zatem NUTS oparta jest na podziałach administracyjnych istniejących w państwach członkowskich i różni się w poszczególnych krajach.

Zasady polityki strukturalnej:

1. zasada subsydiarności (pomocniczości) - wspólnota dziedzinach w których nie podlegają jej wyłącznej właściwości podejmują działania tylko wówczas, gdy cele zmierzonego działania nie mogą być zrealizowane przez samo państwo członkowskie w sposób wystarczający, natomiast mogą być lepiej zrealizowane na szczeblu wspólnotowym. Generalnie interwencja wspólnoty nie wykracza poza ramy konieczne dla osiągnięcia celu.

2. zasada koncentracji - polega na koncentracji środków finansowych pochodzących z Europejskich Funduszy Strukturalnych na realizację ograniczonej liczy priorytetowych celów. Zasada ta przejawia się w 3 aspektach:

1. przeznaczania środków Funduszu na 3 (w/w) cele;

2. wyselekcjonowanie regionów dotkniętych największymi problemami na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów (jasno określone)

3. koncentracja wsparcia w regionach opóźnionych w rozwoju w najmniej zamożnych krajach Unii - to jest wynik rozdziału środków w oparciu o poziom zamożności regionów i państwa.

3. zasada wieloletniego programowania - polega na wypracowaniu wieloletnich programów rozwoju zgodnie z tzw. „partnerskim procesem decyzyjnym” pod kierunkiem państw beneficjentów zgodnie z postanowieniami rozporządzenia. Okresy programowania są 7-letnie.

Szczegóły: W okresie 2007 - 2013 zmieniły się zasady programowania. Na początku Komisja Europejska przygotowuje procedury programowania środków wspólne dla wszystkich państw członkowskich. To się nazywa „strategiczne wytyczne wspólnoty” czyli jak państwo członkowskie ma programować - są one dla wszystkich państw członkowskich takie same. Decyzja w sprawie tych wytycznych została przyjęta przez Radę 6 października 2006 roku i opublikowana w dzienniku Urzędowym w 22 października 2006 roku. Państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia Komisji Europejskiej dokumentów programowych, tj. strategicznych ram odniesienia oraz programów operacyjnych - w ciągu 5 miesięcy od daty przyjęcia tychże strategicznych wytycznych.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia to średniookresowy dokument planistyczny uwzględniający kierunki rozwoju państwa oraz system wdrażania Funduszy Strukturalnych. W okresie 2006 - 2013.

Celami NSRO jest:

1. stworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości;

2. wzrost spójności społeczno - gospodarczej i przestrzennej w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju

NSRO to dokument ogólny zawierający jedynie hasła.

Programy Operacyjne:

NSRO będą wcielane w życie przy pomocy krajowych programów operacyjnych zarządzanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego oraz regionalnych programów operacyjnych zarządzanych przez samorządy poszczególnych województw. Programów operacyjnych na poziomie krajowym jest 6:

1. program operacyjny infrastruktura i środowisko

2. program operacyjny innowacyjna gospodarka

3. program operacyjny kapitał ludzki

4. program operacyjny rozwój Polski Wschodniej

5. program operacyjny pomoc techniczna

6. program operacyjny - Europejskiej Współpracy Terytorialnej

Oprócz 6 programów krajowych jest 16 programów regionalnych - tyle, ile jest województw. Każdy region pisze swój własny plan operacyjny uwzględniając specyfikę danego województwa. Duże projekty są realizowane w ramach krajowych programów operacyjnych a małe w ramach regionalnych.

Każdy Projekt operacyjny powinien zostać zatwierdzony przez Radę Ministrów później przez Komisję Europejską (ta ma nie więcej niż 4 miesiące na zatwierdzenie po formalnym złożeniu projektu programu).

Od państwa członkowskiego zależy bardzo dużo, bo przy planach operacyjnych inicjatywa jest oddolna i to właśnie od państwa zależy jakie projekty będą realizowane ze środków unijnych.

Kiedyś plany operacyjne były uzupełniane - teraz już nie, ale bez dokładnego uszczegółowienia żadnego planu realizować się nie da. Dlatego po zatwierdzeniu planu operacyjnego, dla potrzeb krajowych sporządza się szczegółowy opis osi priorytetowych albo uszczegółowienie planu operacyjnego - czyli co trzeba zrobić, żeby dostać środki.

4. zasada partnerstwa - rozumiana jako obowiązek uzgadniania wszystkich ustaleń w trakcie przechodzenia przez kolejne etapy procedury programowania. Partnerami winni być przedstawiciele:

1. władz publicznych,

2. środowisk społeczno - gospodarczych,

3. inwestorów, i

4. instytucji bankowych

5. organizacji zawodowych

6. wyższych uczelni.

Państwo członkowskie ponosi wyłączną odpowiedzialność w zakresie desygnowania partnerów na różnych poziomach a zakres doboru partnerów nie jest niczym ograniczony. Dobór partnerów to rzecz bardzo istotna - musza nimi być zarówno teoretycy jak i praktycy.

5. zasada dodatkowości - zasada, która stanowi, że dla osiągnięcia oddziaływania gospodarczego pomoc wspólnotowa ma być uzupełnieniem środków wydatkowanych przez państwo członkowskie (środków lokalnych, regionalnych albo krajowych). Z wyjątkiem szczególnych sytuacji, państwo członkowskie powinno utrzymywać w przypadku każdego z 3 celów swoje wydatki publiczne w dziedzinie Funduszy Strukturalnych co najmniej na takim poziomie, jaki w poprzednim okresie programowania. To nie są wyłącznie środki unijne, tylko połączenie środków unijnych okrajkowych. (30% - 70%).

6. zasada ewaluacji (oceny) -> obiektywna ocena projektu programu lub polityki spójności na wszystkich jego etapach tj. planowania, realizacji i mierzenia rezultatów. Rodzaje ewaluacji są 2:

1. strategiczne - dotyczą analizy i oceny na poziomie celów strategicznych, czyli przedmiotem oceny są analiza i ocena trafności ogólnych kierunków interwencji wyznaczonych na etapie programowania. Chodzi o weryfikację strategii wobec zmian ekonomiczno - społecznych, gospodarczych. Jest to ocena ogólnych kierunków i priorytetów.

2. operacyjne - są ściśle powiązane z procesem zarządzania i monitorowania NSRO i programów operacyjnych. Takie ewaluacje są przeprowadzanie w szczególności gdy ujawniono odchylenia od założonych celów albo gdy składane są wnioski o dokonanie przeglądu programu operacyjnego lub jego części. To są oceny szczegółowe przeprowadzane zazwyczaj, jak coś zaczyna nie grac.

Ze względu na moment ich przeprowadzania ewaluacje dzieli się na:

1. ewaluacje ex ante - przed rozpoczęciem realizacji (przepisy rozporządzenia) - ta ocena może nastąpić w ramach pierwszego celu i może dotyczyć każdego programu z osobna albo grupy programów w ramach celu trzeciego. Przeprowadzenie oceny następuje wraz z innymi państwami członkowskimi uczestniczącymi w projekcie i obejmować może 1 albo kilka programów. Ocen tych dokonuje instytucja odpowiedzialna za przygotowanie programów (Minister Rozwoju regionalnego).

2. ewaluacja bieżąca (ad hock) jest dokonywania w trakcie realizacji i jest związana z monitorowaniem planu operacyjnego, dokonuje jej państwo członkowskie we współpracy z Komisją Europejską. Następuje najczęściej wskutek stwierdzonych nieprawidłowości.

3. ewaluacja ex post - obejmuje wszystkie programy operacyjne realizowane przez wszystkie państwa w ramach wszystkich 3 celów. Dokonuje jej Komisja Europejska i musi być skończona do 31 grudnia 1015 roku - co wynika z rozporządzenia.

Kryteria ocen generalnie są dwa: skuteczność - rozumiana jako badanie stopnia osiągnięcia celów programów zdefiniowanych na etapie programowania - w każdym planie operacyjnym celom i priorytetom nadawana jest konkretna wartość poprzez wskaźniki i efektywność - porównanie efektów programu z zaangażowanymi środkami.

Od Anusi ↓

Celem zasadniczym jest wprowadzenie mechanizmów koordynujących politykę struktur określonych podmiotów prowadzących tę politykę - w tym współpracy pomiędzy podmiotami, określenie zasad polityki rozwoju i określenie podstawowych dokumentów.

Definicja polityki rozwoju: - zespół wzajemnie powiązanych ze sobą działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno - gospodarczej i terytorialnej w skali krajowej, regionalnej i lokalnej. Polityka ta jest prowadzona szczególnie w zakresie:

1. ochrony środowiska

2. ochrony zdrowia

3. promocji zatrudnienia

4. rozwoju kultury

5. rozwoju miast i obszarów metropolitarnych

6. rozwoju obszarów wiejskich

7. rozwoju nauki i innowacji

8. społeczeństwa obywatelskiego

9. rozwoju zasobów ludzkich

10. wspierania przedsiębiorczości

11. wspierania instytucji państwa

12. stwarzania infrastruktury społecznej i technicznej

Polityka ta jest określona w strategii rozwoju kraju, w strategiach sektorowych oraz planach wykonawczych a następnie konkretyzowana w programach operacyjnych. Realizacja tej polityki opera się na realizacjach programów operacyjnych.

Podmioty prowadzące politykę rozwoju są określone w ustawie, określone terytorialnie:

1. Skarb Państwa - Rada Ministrów

2. Region - samorząd województwa

3. lokalne - samorząd powiatowy i gminny

Strategia rozwoju kraju: to nadrzędny dokument, gdyż strategie sektorowe, które się na nią składają, musza być z nimi zgodne. Strategia rozwoju kraju to dokument planistyczny, określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym. Obejmuje okres co najmniej 7 lat. Podlega okresowej aktualizacji co najmniej raz na cztery lata. Mogą być dodatkowe aktualizacje w każdym czasie jeżeli minister rozwoju regionalnego zostanie do tego upoważniony przez Radę Ministrów.

Co znajduje się w strategii:

1. diagnoza sytuacji społeczno - ekonomicznej

2. prognoza trendów rozwojowych

3. określenie celów strategii

4. określenie kierunków rozwoju regionalnego

5. wskaźniki realizacji

6. określenie ram finansowych.

Uwzględnia się kierunki rozwoju zawarte w dokumentach strategicznych oraz politykę i koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju.

Etapy:

1. Projekt strategii rozwoju kraju opracowuje minister rozwoju regionalnego we współpracy z poszczególnymi ministrami;

2. projekt przedkłada się Radzie Ministrów na 12 miesięcy przed upływem obowiązywania poprzedniej strategii;

3. może odbyć się debata w sejmie, senacie na temat strategii

4. strategie przyjmuje się w formie ustawy

5. co roku Prezes Rady Ministrów przekazuje sejmowi, senatowi raport (sprawozdanie) o realizacji strategii w roku poprzednim - do końca lipca

Istnieje obowiązek konsultacji tej strategii z przedstawicielami administracji rządowej, z jednostkami samorządu terytorialnego i jednostkami partnerami społeczno - gospodarczymi.

Strategia sektorowa: to planistyczny dokument który określa uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w określonym zakresie, powinna być zgodna ze strategią rozwoju kraju i obejmować okres nie wykraczający poza strategię rozwoju kraju. Zawiera to samo co strategia rozwoju kraju w określonym zakresie tematycznym.

Etapy:

1. Projekt opracowuje i uzgadnia właściwy minister z własnej inicjatywy lub jako zobowiązanie nałożone przez Radę Ministrów

2. następnie przedkłada go ministrowi rozwoju regionalnego w celu zaopiniowania pod względem zgodności ze strategią rozwoju kraju

3. minister ma 30 dni na wydanie opinii - w przypadku wydania negatywnej opinii projekt podlega zaopiniowaniu Radzie Ministrów.

4. ostatecznie jest przyjmowana w formie uchwały Rady Ministrów.

Programy operacyjne

Ustawa przewiduje wydatkowanie wszystkich środków przeznaczonych na cele rozwojowe w oparciu o programy operacyjne, niezależnie od źródeł pochodzenia środków finansowych.

Programy operacyjne są programami wieloletnimi w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, stąd ustawa nie zwiera regulacji o trybie zabezpieczenia i uruchamiania środków, odsyła do ustawy o finansach publicznych w tym zakresie. Programy ustanawia się w celu realizacji strategii rozwoju kraju i strategii sektorowych - w formie krajowych programów operacyjnych i regionalnych programów operacyjnych - operacyjnych budżetu państwa i źródeł zagranicznych.

Strategia województwa jest realizowana w formie regionalnych programów operacyjnych.

Program operacyjny zawsze obejmuje okres nie wykraczający poza okres obowiązywania strategii rozwoju kraju i strategii sektorowej a w przypadku gdy program operacyjny ujęty jest w planie wykonawczym - okres obowiązywania tego planu.

Plan wykonawczy - obejmuje skoordynowane tematycznie programy operacyjne i obejmuje okres odpowiadający dostępności środków zagranicznych przeznaczonych na finansowanie i jego realizację.

Tryb przygotowania k r a j o w e g o programu operacyjnego:

Opracowuje go i uzgadnia właściwy minister, jeśli program nie będzie finansowany ze źródeł zagranicznych i nie jest skierowany do określonego terytorium kraju, lub minister rozwoju regionalnego we współpracy z właściwymi ministrami jeżeli program jest finansowany ze źródeł zagranicznych lub jest skierowany do określonego terytorium.

Minister rozwoju regionalnego przedstawia Radzie Ministrów opinię o zgodności programu ze strategią rozwoju kraju i planem wykonawczym. W przypadku negatywnej opinii minister rozwoju regionalnego przedkłada program Radzie Ministrów, która podejmuje decyzje o zgodności.

Krajowy program operacyjny przyjmowany jest przez Radę Ministrów w drodze uchwały a instytucja zarządzająca ogłasza w Monitorze Polskim o przyjęciu programu.

Tryb przygotowania r e g i o n a l n e g o programu operacyjnego - projekt przygotowuje zarząd województwa we współpracy z ministrem rozwoju regionalnego.

1. zarząd województwa przyjmuje w formie uchwały, a instytucja zarządzająca ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym o przyjęciu programu. Gdy są na to fundusze unijne - zatwierdza Komisja Europejska;

2. rada ministrów na wniosek ministra rozwoju regionalnego określa w drodze uchwały zakres i warunki dofinansowania regionalnego programu operacyjnego środkami z budżetu państwa bądź źródeł zagranicznych. Dokumentem tym jest kontrakt wojewódzki - to porozumienie ministra z zarządem województwa o dofinansowaniu regionalnego programu operacyjnego z budżetu państwa i źródeł zagranicznych. Określa zasady współpracy między administracją rządową a samorządem województwa przy realizacji tych regionalnych programów operacyjnych, ale dotyczyć może wyłącznie tych programów, które są finansowane ze środków pozostających w dyspozycji administracji rządowej.

Kontrakt określa:

1. kwotę dofinansowania regionalnego programu operacyjnego

2. podział na priorytety

3. warunki przekazania środków

4. warunki kontroli i monitoringu przez ministra rozwoju regionalnego

5. zakres i tryb sprawozdawczości z relacji kontraktu

6. nadzór nad prawidłowością wykorzystania środków

Minister rozwoju regionalnego określa udział własny województwa w ramach programu i kwoty dofinansowania zadań realizowanych przez samorząd województwa w ramach krajowych programów operacyjnych.

Zadania dotyczące nadzoru mogą zostać przekazane wojewodzie na zasadach przyjętych w odrębnym porozumieniu.

I N S T Y T U C J E

Instytucja zarządzająca ponosi odpowiedzialność za przygotowanie i realizację programów operacyjnych.

• Minister Rozwoju Regionalnego - krajowe programy operacyjne

• Zarząd województwa - regionalne programy operacyjne

Kompetencje:

1. przygotowanie szczegółowego opisu priorytetów (treść)

2. przygotowanie kryteriów wyboru projektów (jasne, przejrzyste reguły)

3. wybór projektów w oparciu o kryteria

4. zawieranie z beneficjentami umów o dofinansowanie (odpowiada instytucja zarządzająca)

5. określenie kryteriów kwalifikowalności wydatków - (… instytucja zarządzająca)

6. określenie poziomu dofinansowania projektu w procentach wydatków ??? (do 100% wartości projektu to może być, może być 30%, zależne od rodzaju beneficjenta i oceny projektu)

7. system realizacji projektu

8. określa typy projektu przy których konieczne jest zasięgnięcie opinii ekspertów (program innowacyjności projektów)

9. zarządzanie środkami finansowymi

10. dokonywanie płatności na rzecz beneficjenta

11. monitorowanie postępów w realizacji programów

12. opracowywanie propozycji zmian w programie

13. odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych

14. informacja i promocja programów operacyjnych

Instytucja zarządzająca może w drodze porozumienia powierzyć instytucji pośredniczącej część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego, przyjmowania wniosków, kontrolą realizacji projektów.

Instytucja zarządzająca ponosi pełną odpowiedzialność za powierzenie zadań instytucji pośredniczącej. Instytucja zarządzająca zatwierdza procedury dokonywania czynności w ramach powierzonych zadań.

Instytucja pośrednicząca - może to być wyłącznie organ administracji publicznej lub jednostka sektora finansów publicznych np. organizacje państwowe, urzędy marszałkowskie.

Instytucja pośrednicząca może powierzyć realizację czynności technicznych!!! związanych z obsługą programu innym podmiotom na podstawie porozumienia administracyjno - prawnego albo umowy. Czyli mogą one także zawierać umowy.

Instytucja certyfikująca - dawniej płatnicza (2000 - 2006) odpowiada za certyfikację płatności wobec Komisji Europejskiej. Są to instytucje działające w strukturze - ministerstwo rozwoju regionalnego - ale są niezależne od instytucji zarządzających.

Zadania instytucji certyfikujących:

1. opracowanie i przedłożenie Komisji Europejskiej poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatności (poświadcza się, że jest dokładna a dokumenty są zweryfikowane)

2. poświadcza, że wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi

3. utrzymanie w formie elektronicznej zapisów księgowych

4. prowadzenie ewidencji kont podlegających procedurze odzyskiwania

Instytucja audytowa - dla wszystkich programów kontrolę prowadzi Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.

Zadania:

1. zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji zarządzania i kontroli programów

2. przedstawienie Komisji Europejskiej w terminie 9 miesięcy od zatwierdzenia programu strategii audytu i metodologii

3. do końca każdego roku (do 2015) przedkładanie Komisji Europejskiej rocznego sprawozdania audytowego

4. wydawanie opinii na podstawie kontroli audytów

5. przedkładanie deklaracji częściowego zamknięcia zawierającej ocenę zgodności z prawem i prawidłowość wydatków

6. przedłożenie Komisji Europejskiej do 31 marca 2017 roku deklaracji zamknięcia, zawierającej ocenę zasadności wniosków o wypłatę salda końcowego

Monitorowanie realizacji programów służy sprawnym funkcjonowaniu poszczególnych programów i Narodowym strategicznym Ramom Odniesienia - na poziomie tych ram jest instytucja koordynującą i komitet koordynujący.

Na poziomie programów operacyjnych - to instytucja zarządzająca i komitet ???? Który może powołać podkomitety dla poszczególnych priorytetów.

Na poziomie regionalnych programów operacyjnych - to instytucja zarządzająca i instytucja koordynująca.

Już moje

O g ó l n e z a s a d y z a r z ą d z a n i a:

Procedura ….. różni się między sobą (szczegółowe określone są w każdym konkretnym projekcie)

Ogólne:

Początkiem są informacje o projektach (o możliwości współfinansowania projektu ze środków strukturalnych). Odpowiedzialnym za informacje za instytucje zarządzające, instytucje pośredniczące - na stronach internetowych jest forma wniosku, struktura jego wypełnienia, lista niezbędnych dokumentów aplikacyjnych oraz informacje o terminach składania tych wniosków.

Jak już wiemy skąd wziąć informacje przystępujemy do kolejnych etapów:

E t a p I - złożenie wniosku

Wniosek składa się w odpowiedzi na ogłoszenie zamieszczone w Internecie i prasie o zasięgu regionalnym lub ogólnopolskim. Nie można w dowolnym momencie złożyć wniosku tylko podczas tur aplikacyjnych (jeżeli istnieje obawa, że w I turze skończą się środki - lepiej składać w tej I turze, ale za to w II turze jest pełne rozeznanie, jakie są szanse na otrzymanie dofinansowania). Wniosek składa się w formie papierowej i elektronicznej - przy czym załączniki tylko w formie papierowej. Otrzymuje się potwierdzenie złożenia wniosku poprzez nadanie mu odpowiedniej sygnatury.

We wniosku określa się:

1. informacje o programie operacyjnym, priorytecie i konkretnym działaniu;

2. informacje o beneficjencie;

3. informacje o projekcie - o jego rodzaju, kategorii i …, obszarze i miejscu realizacji, celu tej realizacji i dość szczegółowy opis projektu;

4. informacje o powiązaniu z innymi działaniami w ramach programu (czy program operacyjny który ma być realizowany, wpisuje się szerzej w cele tego programu;

5. informacje o projektach realizowanych przez beneficjenta w oparciu o środki przedakcesyjne - w okresie 2004 - 2006, bądź z innych funduszy np. EBOR-u, Banku Światowego (jeżeli ktoś wykazał się doświadczeniem- dostanie za to dodatkowe punkty;

6. harmonogram realizacji projektu (szczegółowo ale realnie);

7. ocena trwałości projektu (przy dużych projektach) tj. jak projekt będzie funkcjonować po zakończeniu jego realizacji (zasada trwałości projektów). Projekty nie mogą podlegać znacznym modyfikacjom w ciągu 5 lat od ich zakończenia lub 3 lat w przypadku małych lub średnich przedsiębiorstw. Ten termin liczy się od dnia zakończenia realizacji projektu. Znaczna modyfikacja oznacza takie zmiany trakcie realizacji lub po jej zakończeniu, które mają wpływ na charakter projektu, warunki realizacji, mogą powodować uzyskiwanie nieuzasadnionych korzyści przez beneficjenta, lub zmiany własności infrastruktury albo prowadzi do zaprzestania działalności produkcyjnej (np. zbycie inwestycji). W przypadku naruszenia tj. gdy takie zmiany nastąpiły, projekt nie może zachować wkładu z funduszy strukturalnych a instytucja zarządzająca informuje o tym Komisję Europejską w sprawozdaniu rocznym. Wkład funduszy stanowi wówczas kwotę nienależną i podlega procedurze korekty finansowej;

8. określenie kwalifikowalności wydatków. W tym wypadku istotne są dwa elementy - termin tego wydatku, który ma być uznany za kwalifikowany i zasady, których spełnienie pozwala uznać dany wydatek za kwalifikowany

1. termin - wydatek musi zostać poniesiony od dnia przedłożenia Komisji Europejskiej programu operacyjnego spełniającego wszystkie warunki formalne do dnia 31 grudnia 2015 roku. Jeżeli instytucja zarządzająca przedłożyła Komisji Europejskiej projekt po 1 stycznia 2007 roku to ten termin biednie od 1 stycznia 2007 roku, gdy projekt przedłożyła przed tą datą - termin liczy się od daty faktycznego złożenia,

2. zasady wspólnotowe - odstąpiono od określania reguł na poziomie wspólnotowym. Wcześniej było tak, że w rozporządzeniu Rady były zawarte reguły kwalifikowalności - teraz nie - choć poza pewnymi wyjątkami - np. dot. podatku VAT (nie podlegający zwrotowi VAT można uznać za koszt kwalifikowany), w nowych państwach członkowskich wydatki na mieszkalnictwo można uznać za koszt kwalifikowany, jeżeli przewidują to zasady krajowe, w maksymalnej wysokości 3% środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - wsparcie musi być udzielone w ramach zintegrowanego programu rozwoju miast, oprócz budownictwa społecznego musi dotyczyć również budownictwa wielorodzinnego i socjalnego.

3. zasady krajowe - państwa członkowskie zobowiązane zostały do wprowadzenia reguł kwalifikowalności na poziomie krajowym. Dany wydatek może zostać uznany za kwalifikowany, jaki został poniesiony w ramach operacji, która jest realizowana na mocy decyzji instytucji zarządzającej i zgodnie z kryteriami komitetu monitorującego. Wprowadzanie do programów nowych wydatków kwalifikowanych może nastąpić wskutek przeglądu zmiany programu operacyjnego. Nowe wydatki staja się wówczas kwalifikowanymi od dnia przedłożenia przez instytucję zarządzającą do Komisji Europejskiej wniosku o przegląd programu operacyjnego,

4. wydatek może być kwalifikowany gdy:

- przewidują to zasady krajowe

- istnieje dokument księgowy potwierdzający dokonane tego wydatku

- nie został przekroczony limit finansowania poszczególnego priorytetu;

9. współfinansowanie projektu - jeżeli projekt będzie współfinansowany ze środków innych niże beneficjenta (np. kredyt bankowy) - też musi być podane;

E t a p I I - rozpatrzenie i ocena wniosku

Instytucja przyjmująca wniosek dokonuje oceny kompletności złożonych wniosków oraz ich oceny formalnej. Ocena formalna obejmuje:

1. sprawdzenie poprawności wypełnienia wniosku,

2. wstępną ocenę kwalifikowalności kosztów,

3. wstępne sprawdzenie, czy zapewnione jest współfinansowanie projektu

4. ocena ogólnej zgodności z priorytetami i celami programu operacyjnego

Gdy wniosek ma braki, wzywa się beneficjenta do jego uzupełnienia, a jak beneficjent tego nie zrobi, wniosek pozostawia się bez biegu.

Na tym etapie można dokonywać korekt wniosku - ale tylko w sensie formalnym (merytorycznym nie).

Wnioski są następnie przekazywane właściwej instytucji oceniającej projekty. Instytucja ta ocenia projekt w oparciu o kryteria przedstawione w programie operacyjnym i przyjęte przez komitet monitorujący. Kryteria te dzielą się na 3 grupy:

1. zgodność z poszczególnymi celami działania strategii rozwoju kraju, strategią sektorową, zgodność z oczekiwaniami społeczno - ekonomicznymi, efektywnością, wpływ na realizację polityk horyzontalnych; są one najbardziej nieostre;

2. kryteria dodatkowe - to kryteria związane bezpośrednio z działaniem w ramach których ma być realizowany projekt, te są czytelne np. wiek, wykształcenie;

3. kryteria formalne - polegają na posiadaniu przez wnioskodawcę wymaganych pozwoleń, dokumentacji technicznej, potwierdzenia finansowania krajowego.

Za spełnienie każdego kryterium wnioskodawca ma punkty.

E t a p I I I - wybór projektu

Dla wszystkich programów operacyjnych tworzy się komitety sterujące wyborem projektu. One są tworzone zarządzeniem właściwego ministra. Ich zadanie polega na opiniowaniu i rekomendowaniu instytucji zarządzających projektem operacyjnym, ….. projektów kwalifikujących się do wsparcia. Na podstawie oceny projektu komitet sterujący dokonuje wyboru projektu. Komitety mogą tworzyć grupy robocze i mogą orzytać z opinii ekspertów - specjalistów bądź instytucji, przy czym szczegółowy tryb pracy komitetu ustalony jest w ich regulaminach.

Tu się kończy procedura wyboru projektów które będą finansowane.

powyższe etapy miały charakter administracyjno - prawny

poniższe etapy miały charakter cywilno - prawny

E t a p I V umowa cywilno prawna z beneficjentem, którego projekt został wybrany do dofinansowania.

Umowę zawiera instytucja zarządzająca programem operacyjnym albo przez nią podmiot, którego w umowie nazywa się zwykle jako dysponenta środków (instytucja pośrednicząca) i beneficjenta (wnioskodawcę). Reprezentacja wnioskodawcy musi być prawidłowa. Wzór umowy podpisuje instytucja zarządzająca i ma ona charakter umowy adhezyjnej tj. zawiera się ją w takiej postaci jaka został zaproponowana albo nie zawiera się jej wcale. Negocjacje są dopuszczalne ale wyjątkowo i w drobnych kwestiach.

Przedmiot umowy:

1. dokonanie przez dysponenta środków refundacji kosztów poniesionych w związku z realizacją projektu - wnioskodawca zobowiązuje się do realizacji projektu z należytą starannością, zgodnie przepisami prawa, oraz w sposób, który zapewni terminową realizację przedsięwzięcia (czyli podstawowe prawa i obowiązki stron). Najpierw ponosi się całe koszty a potem jest refundacja kosztów kwalifikowanych (minimum 20% max 90%);

2. postanowienia dotyczące realizacji projektu;

3. warunki płatności w ramach umowy;

4. szczegółowe terminy i tryb realizacji projektu;

5. warunki kontroli (często warunki monitoringu);

6. rozwiązanie i wygaśnięcie umowy np. termin wypowiedzenia, co może być przyczyną wygaśnięcia lub rozwiązania umowy;

7. zasady informacji i promocji projektu;

8. właściwość sądu.

Umowa ma charakter cywilno - prawny, ponieważ roszczeń można dochodzić przed sądem powszechnym.

E t a p V - wnioskowanie o wypłatę środków

Po poniesieniu kosztów kwalifikowanych beneficjent składa wniosek o refundację kosztów. Co taki wniosek zawiera:

1. informacje o wydatkach kwalifikowanych

2. źródła finansowania wydatków

3. przychód uzyskany w okresie objętym wnioskiem (czy były legalne środki)

4. zestawienie faktur

5. raport na temat prac objętych wnioskiem

6. określenie zgodności postępu robót z umową (w niektórych projektach podana jest minimalna kwota wydatków do złożenia wniosków)

Zasadniczo środki są przekazywane w postaci refundacji kwot, które są wydatkowane wcześniej. Refundacja winna nastąpić w najbliższym możliwym terminie, pod warunkiem dostępności kwot na rachunkach dysponenta.

Warunki refundacji są dwa:

1. złożenie dysponentowi prawidłowo wypełnionego wniosku o refundację wraz z kopiami faktur potwierdzonych za zgodność z oryginałem;

2. pozytywna weryfikacja tego wniosku oraz dokumentacji - w razie stwierdzenia nieprawidłowości i beneficjent jest wzywany do uzupełnienia wniosku w wyznaczonym terminie.

Takich wniosków o wypłatę składa się kilka - jeden przy projektach krótkoterminowych.

E t a p V I - monitorowanie realizacji projektu

Beneficjent jest zobowiązany do przekazywania instytucjom odpowiedzialnym za realizację projektu informacje o projekcie. Jest zobowiązany do sporządzania raportów o realizacji projektów. Takie raporty składa się rocznie na koniec roku kalendarzowego (na co jest 1 miesiąc) i na koniec realizacji projektu (na co jest 6 miesięcy).

Taki raport winien zawierać:

1. przebieg realizacji projektu

2. ewentualne opóźnienia - jeśli takie są, i wyjaśnić przyczyny

3. zadania do realizacji w najbliższym okresie

4. wskazania (opis) wyników kontroli za czas, za który jest raport

5. wskazania zgodności z politykami wspólnotowymi

6. działania podjęte w celu promocji projektu

7. ocenę skuteczności stosowanych rozwiązań

8. wskazanie zagrożeń albo utrudnień - jeśli są w realizacji, trzeba to przewidzieć i też zaznaczyć.

E t a p V I I archiwizacja dokumentów

Beneficjent ma obowiązek gromadzić i przechowywać dokumentacje przez okres 3 lat od daty ostatniej płatności.

I n f o r m a c j a i p r o m o c j a

Tabliczka - Unia Europejska bardzo dokładnie określa kolor, czcionkę, wielkość liter, ilość i wielkość gwiazdek. Wszystkie elementy tabliczki są ściśle określone.

Obowiązki w zakresie informacji i promocji ciąży na wszystkich instytucjach procesu wdrażania programów oraz na beneficjencie. Na poziomie Narodowych Strategicznych Ram Rozwoju oraz na poziomie każdego programu operacyjnego został opracowany plan działań operacyjnych, nadto w każdej instytucji zarządzającej wydzielone zostały komórki odpowiedzialne za promocje i informacje.

Z budżetu programu pomocy technicznej są realizowane:

1. działania dotyczące informacji o funduszu (co ma EFS);

2. informacje o realizowanych projektach

3. inne działania (imprezy, punkty informacyjne)

BENEFICJENT - to podmiot gospodarczy, podmiot lub przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne, odpowiedzialne za inicjowanie - lub inicjujące i realizujące operacje. Beneficjentami są przedsiębiorstwa publiczne lub prywatne, realizujące indywidualne projekty i otrzymujące pomoc publiczną (zwrot kasiurki ).

Ważne są dwie kategorie podmiotów:

1. podmioty inicjujące lub odpowiedzialne - to beneficjenci, ale

2. beneficjentami są instytucje też te, które przyjmują wniosek, sprawdzają go i podpisują umowę.

Zatem beneficjentem jest nie tylko ten, kto realizuje program operacyjny.

P r o c e d u r a z a s k a r ż a n i a

Procedura zaskarżania jest uzależniona od projektu.

Systematyka projektów :

I grupa - projekty indywidualne -> które są określone w programach operacyjnych, zgłaszane przez beneficjentów imiennie wskazanych w programie. Wówczas program nie konkretyzuje samego projektu a jedynie jego zakres tematyczny. Lista takich projektów realizowanych w ramach krajowego programu operacyjnego, jest ogłaszana przez ministra rozwoju regionalnego w formie obwieszczenia w Monitorze Polskim i ma formę uchwały Rady Ministrów.

Lista projektów realizowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych w wojewódzkim dzienniku urzędowym i ma formę uchwały zarządu województwa.

II grupa - projekty systemowe -> projekty polegające na realizacji przez poszczególne organy administracji publicznej i inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, zadań publicznych - określonych w odrębnych przepisach dotyczących tych organów. Muszą one wynikać wprost z ustawy.

Cechują się one tym, że są finansowane z zadań publicznych, są to jednostki wprost wskazane w przepisach prawa.

III grupa - projekty wyłaniane w drodze konkursu, realizowane przez beneficjentów, którzy nie są z góry znani, w szczególności beneficjenci spoza sektora finansów publicznych.

Cechy postępowania wyłaniania:

Projekty wyłaniane są w drodze konkursu publicznego. Informacje o tym konkursie mają znaleźć się w dzienniku urzędowym i w Internecie. Instytucja ogłaszająca konkurs, do czasu zawarcia wszystkich umów o dofinansowanie, jest związana treścią dokumentacji konkursowej, którą przygotowała i która została ogłoszona (w prasie i na Internecie). Zmiany mogą polegać jedynie na poszerzeniu kręgu wnioskodawców. Zawężenie kręgu wnioskodawców i zmiany warunków są niedopuszczalne.

Następuje przyznanie środków albo odmowa o przyznanie środków.

Postępowanie o przyznanie środków to:

- postępowanie administracyjne szczególne, do którego nie stosuje się przepisów KPA a wyłącznie przepisy ustawy (o zasadach prowadzenia polityki rozwoju). Całe postępowanie jest uregulowane tylko i wyłącznie we wskazanej ustawie. Kpa i prawo stawania przed sądami administracyjnymi jest wyłączone!. Mimo tego jest to jednak postępowanie administracyjne, bo organ administracji władczo rozstrzyga o prawach tego podmiotu.

Postępowanie o przyznanie środków składa się z 2 etapów:

I etap -> polega na wszczęciu postępowania na wniosek podmiotu i postępowanie to kończy się przyznaniem albo odmową przyznania środków;

II etap -> polega na zawarciu cywilno - prawnej umowy z beneficjentem (ta umowa ma charakter cywilno - prawny - nie ma w nich elementów administracyjnych i roszczeń można dochodzić tylko na podstawie kodeksu cywilnego przez sądem powszechnym).

Tryb zaskarżania rozstrzygnięcia w sprawie odmowy przyznania środków

W przypadku konkursu przyjęto odrębna procedurę odwoławczą polegającą na możliwości wniesienia p r o t e s t u, który jest rozpatrywany odpowiednio przez instytucje pośredniczącą lub zarządzającą w ramach krajowych programów operacyjnych lub przez zarząd województwa - w przypadku regionalnych programów operacyjnych. W przypadku negatywnego rozstrzygnięcia wnioskodawca w terminie 7 dni może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do instytucji zarządzającej w przypadku krajowych programów operacyjnych, a w przypadku regionalnych projektów operacyjnych - do ministra rozwoje regionalnego???????. Taki protest i wniosek są rozpatrywane w ciągu 1 miesiąca od ich otrzymania. Rozstrzygnięcie o ponowne rozpatrzenie sprawy kończy procedurę wyboru projektu. Tu nie ma kontroli sądowej, nie ma się od czego odwołać.

Przepisy ustawy ograniczają możliwość ubiegania się o środki z funduszy przez podmioty spoza sektora finansów publicznych, które w niewłaściwy sposób gospodarowały środkami publicznymi, albo jeżeli osoba działająca w imieniu tego podmiotu popełniła przestępstwo w związku z pozyskiwaniem albo zagospodarowywaniem środków.

W k ł a d f i n a n s o w y f u n d u s z y :

Rozporządzenie pozwala instytucjom zarządzającym państwa członkowskiego na wybór sposobu obliczania wkładu wspólnotowego spośród 2 opcji:

1. wkład funduszy oblicza się w odniesieniu do całkowitej kwoty wydatków kwalifikowanych, w tym wydatków publicznych i prywatnych;

2. wkład funduszy na poziomie programów operacyjnych oblicza się w odniesieniu do publicznych wydatków krajowych.

Wydatki publiczne zgodnie z rozporządzeniem 1083 TWE, to publiczny wkład finansowanej operacji, pochodzący z:

1. budżetu państwa,

2. władz regionalnych lub lokalnych,

3. Wspólnoty Europejskiej,

związany z funduszami strukturalnymi i funduszem spójności, oraz wszelkie wydatki o podobnym charakterze (każdy wkład finansowanej operacji pochodzący z budżetu podmiotów prawa publicznego, stowarzyszeń, związku jednej lub kilku władz regionalnych lub komunalnych, lub podmiotów działających zgodnie z dyrektywą 2004/18 WE Parlamentu i Rady w sprawie koordynacji i procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi.

Pułapy wkładu funduszy dla państw członkowskich:

1. dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego - wkład funduszy wynosi 85%;

2. dla funduszu spójności - 85% - wyjątek stanowią programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej, gdzie wkład EFRR może wynieść 85% wydatków kwalifikowanych???????, jeżeli przynajmniej jedno z państw uczestniczących w programie ma poziom PKB (produkt krajowy brutto) na mieszkańca poniżej 85% średniej unijnej.

W rozporządzenie nr 1083, maksymalne pułapy Wspólnot …. Wkład…. odnoszą się do całego programu a nie do poszczególnych osi priorytetowych. Może być tak, że jeden priorytet objęty jest 100% finansowaniem funduszy - wówczas pozostałe muszą mieć mniejsze finansowanie. Minimalny poziom finansowania priorytetu to 20%.

Wydatki współfinansowane z funduszy strukturalnych nie mogą otrzymać pomocy w ramach innych funduszy wspólnotowych. Przepis ten dotyczy poszczególnych wydatków - a nie całych projektów. Ma on na celu usunięcie podwójnego finansowania wydatków.

Wprowadzono pewne ograniczenia - również rozporządzeniem nr 1083, dotyczące projektów generujących dochody. Wówczas dofinansowanie strukturalne zostało ograniczone do kwoty wartości, tj. luki finansowej (nie z … dochodu, który ponosi inwestycja) - np. płatne autostrady czy gospodarstwa wodno - ciekowe).

Z a r z ą d z e n i a f i n a n s o w e :

Całość regulacji związanej z zarządzaniem finansami zawarta jest w rozporządzeniu nr 1083.

Płatności środków z funduszy strukturalnych dokonywane przez Unię Europejską na rzecz instytucji wyznaczonej przez państwo członkowskie przyjmuje 3 możliwe formy:

1. płatność zaliczkowa;

2. płatność okresowa;

3. płatność salda końcowego.

Płatności z a l i c z k o w e - sposób zależy od tego, czy państwo członkowskie przystąpiło przed 1 maja 2004 roku oraz od tego, z jakiego funduszu jest dofinansowanie - czy z funduszu strukturalnego czy funduszu spójności. Polska jak i inne państwa członkowskie, które weszły do Unii po maju 2004 roku, mogą korzystać z zaliczki w wysokości 7% wkładu funduszu na dany program operacyjny w ciągu 3 lat, a w przypadku funduszu spójności 10% na 3 lata. W państwach „starej” unii jest to 5% i 7,5%.

Kwota wypłacona w ramach płatności zaliczkowej musi być zwrócona Komisji, jeżeli w terminie 24 miesięcy od daty wypłaty I raty nie zostanie przesłany żaden wniosek o płatnośc w ramach programu operacyjnego. (????).

Płatności o k r e s o w e - oblicza się przy zastosowaniu poziomu współfinansowania określonego w decyzji Komisji dotyczącej danego programu operacyjnego dla każdego priorytetu.

Warunki wniosku o płatności okresowe:

1. wniosek powinien być przesłany wraz z deklaracją wydatków;

2. w całym okresie, dla żadnej osi priorytetowej Komisja nie wypłaciła kwoty wyższej niż maksymalna kwota pomocy z funduszy, określonej w decyzji Komisji przyjęciu programu;

3. przesłanie Komisji Europejskiej sprawozdania rocznego przez instytucję zarządzającą;

4. nie została wydana uzasadniona opinia Komisji Europejskiej w sprawie naruszenia odnoszącego się do jednej lub kilku operacji, dla których zdeklarowano wydatki.

Wnioski o płatności okresowe dla danego programu powinny zostać zgrupowane i przedstawione Komisji Europejskiej 3 razy w ciągu roku - ostanie nie później niż do 31 października.

Płatności Komisja Europejska dokonuje w ciągu 2 miesięcy od zarejestrowania wniosku o płatność z zastrzeżeniem dostępności środków na rachunku.

Płatnośc s a l d a k o ń c o w e g o - rozporządzenie przewiduje:

częściowe zamknięcie programu operacyjnego - dla operacji zakończonych tj. takich, w których działania zostały przeprowadzone i w odniesieniu do których wydatki beneficjentów i wkład publiczny zostały poniesione. Tu jest procedura uproszczona, jest dokonywana, gdy państwo członkowskie do 31 grudnia prześle deklarację wydatków dotyczących operacji i deklaracje częściowego zamknięcia (gry w ramach danego priorytetu któreś z działań - albo wszystkie zostały zakończone. Nie cały program ale jego część;

całkowite (ostateczne) zamknięcie programu, ale jest to długa procedura, bo Komisja Europejska dokonuje płatności pod warunkiem otrzymania??? przez państwo członkowskie do końca marca 2017 roku wniosku o płatność wraz z deklaracją wydatków, końcowym sprawozdaniem i deklarację zamknięcia. Komisja Europejska ma 5 miesięcy od daty otrzymania deklaracji zamknięcia, na przekazanie swojej opinii, następnie w braku uwag, Komisja deklarację uważa za przyjętą. Wypłata salda końcowego nastąpić powinna w terminie 45 dni od daty przyjęcia sprawozdania końcowego lub deklaracji zamknięcia - w zależności od tego, co ma datę późniejszą, ale z zastrzeżeniem dostępności środków na rachunku. Ustawa określa termin zamknięcia programu operacyjnego - jest to data najwcześniejsza z 3 możliwych:

1. płatności salda końcowego;

2. przesłanie noty debetowej na kwoty nienależnie wypłacone państwu;

3. anulowanie salda końcowego zobowiązania budżetowego

Wstrzymanie biegu terminu płatności - w tym zakresie obowiązuje procedura od 2007 roku. W odróżnieniu od zawieszenia, bieg terminu płatności może zostać wstrzymany przez tzw. „delegowanego intendenta” - urzędnika Komisji Europejskiej - maksymalnie na 6 miesięcy w 2 przypadkach.

1. gdy sprawozdanie audytowe zawiera dowody sugerujące znaczne wady systemów zarządzania kontroli;

2. gdy musi on (ten urzędnik) przeprowadzić dodatkową weryfikację w związku z podejrzeniem, że deklarowane wydatki związane są z poważnymi i nieprawidłowościami.

Zawieszenie terminu płatności:

Stosuje się je w przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości wydatków, w systemie zarządzania i kontroli i poważnie wady wpływające na procedurę certyfikacji i ewentualnie z naruszeniem przez państwa członkowskie zobowiązań dotyczących zabezpieczenia systemu zarządzania i kontroli.

Anulowanie zobowiązań

Pastwo członkowskie, w których PKB w latach 2001 - 2003 klasyfikowały się poniżej 85% średniej unijnej (jak w Polsce) stosowano zasadę N+3.

Dla państw członkowskich, których PKB jest poniżej 85% średniej unijnej w latach 2001 - 2003, wprowadzona została zasada N+3 - w pozostałych państwach N+2.

Zasada N+3 -> Komisja Europejska anuluje część zobowiązania budżetowego w ramach programu operacyjnego, która nie została wykorzystana na płatności zaliczkowe, okresowe lub w odniesieniu do której, nie został złożony wniosek o płatność do końca grudnia - trzeciego roku następującego po roku podjęcia zobowiązania budżetowego w ramach programu.

Procedura anulowania zobowiązań jest trójstopniowa:

1. przekazanie przez Komisję Europejską informacji państwa członkowskiego o ryzyku zastosowania tej procedury;

2. państwo członkowskie ma 2 miesiące na przekazanie spostrzeżeń w tym zakresie;

3. zmniejszenie wkładu funduszy w dany program operacyjny o anulowaną kwotę zobowiązania.

Wyjątki od anulowania zobowiązania:

1. siła wyższa;

2. wstrzymanie biegu terminu płatności

3. zawieszenie płatności

Ustawodawca odrębnie określił automatyczne anulowanie dla dużych projektów w ramach programów operacyjnych - mianowicie:

1. termin ostatecznego anulowania liczy się od daty kolejnej decyzji koniecznej do zatwierdzenia projektów a kwoty pomniejsza się o wartość finansową takich projektów;

2. druga sytuacja związana jest z toczącymi się postępowaniami sądowymi i administracyjnymi - wówczas kwotę anulowanych zobowiązań pomniejsza się o kwotę, której nie można było przedstawić komisji w związku z tymi postępowaniami.

32

---