Rozmaryn lekarski

135a] Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis

Skład chemiczny: głównie olejek eteryczny, także flawonoidy, garbniki, kwasy fenolowe, trójterpeny i gorycze.

Działanie: przeciw skurczom mięśni gładkich jelit, dróg moczowych.

Stymuluje wydzielanie żółci, soków żołądkowych, pobudza obwodowy układ krążenia,

wpływa na stany skurczowe mięśni gładkich jelit, dróg moczowych.

Zioło to jest także środkiem dezynfekcyjnym i aromatycznym.

Zwykła dawka to napar z 1 łyżeczki liści na 1 szkl wody [pić 3 razy dziennie].

Napar do kąpieli przygotowuje się z 50g na szkl wody [wlać do wanny napełnionej do połowy wodą o

temp 37 st, długość kąpieli zależy od wieku - przeciętnie 10min.

Rozmaryn polecany jest jako zioło poprawiające pamięć.

Stężony olejek wcierany w skronie przynosi dużą ulgę w bólach głowy, a zwłaszcza w migrenie.

W postaci naparu rozmaryn jest skuteczny na stany napięcia nerwowego i wywołane nimi bóle i zawroty głowy.

Uwaga: Nie podawać przy miesiączkach i przyszłym matkom.

135b] Rozmaryn lekarski

Działa pobudzająco i poprawia krążenie krwi, dlatego nie powinien być stosowany po godz 17

ani w postaci naparu, ani dodatku do kąpieli.

Herbata: przygotuj codziennie napar i pij 2 filiżanki [1 łyżeczkę ziół zalać 125ml wrzątku, odstawić na 15min] przy niskim ciśnieniu krwi zaleca się picie 2 filiżanek rano.

Olejek rozmarynowy nadaje się doskonale do wcierań przy zmęczonych nogach.

Kobiety ciężarne i karmiące piersią nie powinny stosować rozmarynu w żadnej postaci, gdyż nie

można wykluczyć toksycznego wpływu tej rośliny na dziecko.

135c] Rozmaryn lekarski

Napar z liści rozmarynu pobudza czynności wydzielnicze żołądka, poprawia trawienie.

Ma właściwości moczopędne i żółciopędne. Działa wzmacniająco.

Podnosi sprawność fizyczną [polecany jest dla rekonwalescentów i ludzi starszych].

Jest cennym lekiem roślinnym w zaburzeniach krążenia obwodowego oraz przy zmianach w sercu.

Wewnętrznie w postaci stosuje się w skurczach jelit, dróg moczowych i żółciowych, słabym wytwarzaniu żółci, zaburzeniach trawiennych i niedokrwistości.

Zewnętrznie do okładów i kąpieli w bólach mięśniowych.

Surowcem są liście o charakterystycznym i korzennym smaku.

135d] Rozmaryn lekarski

Surowcem jest ziele lub liść, a czasem nawet korzeń i kwiaty.

W medycynie duże znaczenie ma także olejek otrzymywany z tego ziela.

Liście rozmarynu zawierają olejek eteryczny, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne

[rozmarynowy i kawowy], trójterpeny, gorycze, fitosterole i sole mineralne.

Roślina dobrze znana w starożytności.

Rozmaryn poświęcony był Afrodycie, symbolizował zawsze miłość, przyjaźń i wierność.

Legendy o nim sięgały czasów biblijnych, a niebieski kolor kwiatów ma zawdzięczać rozmaryn ingerencji Matki Boskiej, która uciekając do Egiptu rozwiesiła na nim swój płaszcz.

W dawnej Polsce szczególnie były cenione leki z rozmarynu.

Uważano go m.in. za środek „zwiększający miesięczną chorobę” u kobiet.

Rozmaryn ma działanie rozkurczowe, przeciwbólowe, dezynfekcyjne, moczopędne, żółciopędne,

wzmacniające i pobudzające apetyt.

Doustnie w formie naparu stosuje się przy chorobach jelit, żołądka i dróg żółciowych.

Zewnętrznie - dla pobudzenia krążenia i układu nerwowego, przy bolesnym miesiączkowaniu oraz jako

środek antyreumatyczny.

W warunkach domowych napar, wino lub nalewkę z rozmarynu można wykorzystać dla pobudzenia

apetytu, przy niedokrwistości i niedomaganiach trawiennych.

Napar: 1 łyżka liści na 1 szkl wrzątku, zostawić go naciągnięcia na 15min. Pić po 1/4 szkl przed jedzeniem.

Do stosowania zewnętrznego używa się naparu z podwójnej ilości liści.

Silniejsze działanie od takiego naparu ma olejek rozmarynowy.

Przy bólach reumatycznych stosuje się napar lub olejek w formie wcierań i okładów.

Nalewkę sporządza się z 1 litra spirytusu 90% i 80g liści pozostawiając na miesiąc.

Jest to także dobry lek przeciwreumatyczny.

Uwaga: Rozmarynu nie należy podawać kobietom ciężarnym.

Przy słabszych włosach naciera się skórę głowy naparem z rozmarynu przygotowanym z 1 łyżeczki ziela zalanego 1/2 szkl wrzątku i parzonego pod przykryciem 15min.

W tym celu można też używać codziennie mieszanki przygotowanej z naparu 55g rozmarynu, 155g bożego drzewka z dodatkiem 14g kamfory.

Kąpiele ziołowe z dodatkiem rozmarynu nadają skórze jędrność i odkażają ją działając jednocześnie uspokajająco na organizm.

W reumatyzmie u psów podaje się do picia 2 razy dziennie napar. Tym naparem można smarować obolałe miejsca.

Uwaga: Nie wskazane jest dodawanie rozmarynu do maseczek ziołowych, gdyż zbytnio podrażniają

skórę.

135e] Rozmaryn lekarski

Pisano, że rozmaryn to skuteczne zioło na „choroby głowy i mózgu oraz gdy pojawią się zawroty głowy”.

Zielarze wciąż przypisują rozmaryn na zawroty głowy wywołane chorobami ucha

środkowego.

Na przestrzeni lat rozmaryn był polecany jako zioło poprawiające pamięć.

Stężony olejek wcierany w skronie przynosi dużą ulgę w bólach głowy, zwłaszcza w migrenie.

Kilka kropli olejku lub liści rozmarynu zmieszanych z oliwą z oliwek tworzy popularny środek przeciwłupieżowy, który jest uważany za czynnik pobudzający porost włosów.

Zioło to w postaci naparu jest skuteczne na stany napięcia nerwowego i wywołane nim bóle głowy.

135h] Rozmaryn lekarski

Działanie: wiatropędne, przeciwskurczowe, przeciwdepresyjne, powodujące zaczerwienienie skóry, przeciwbakteryjne, pobudzające miesiączkowanie.

Rozmaryn jest środkiem pobudzającym krążenie i układ nerwowy.

Wpływa również tonizująco i uspokajająco na trawienie w przypadkach napięcia nerwowego.

Można go stosować przy niestrawności połączonej ze wzdęciami, w bólach głowy albo depresji związanej z osłabieniem.

Zewnętrznie - do uśmierzania bólów mięśni, nerwobólów i rwy kulszowej.

Rozmaryn działa pobudzająco na mieszki włosowe i na krążenie mózgowe, może więc pomagać w przedwczesnym łysieniu.

135f] Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis

Surowcem jest ziele (liść) rozmarynu - Herba (Folium)

Rozmaryn zawiera olejek eteryczny - do 3%, a w nim cyneol, kamforę, pinen, linalol, borneol, kamfen, felandren; alkaloid - rozmarynecynę, gorycz - karnozol - 1,2%, kwasy: rozmarynowy - do 0,3%,

oleanolowy, ursolowy - ok. 3%, bursztynowy; flawonoidy, saponiny, garbniki.

Rozmaryn działa silnie żółciopędnie, rozkurczowo, hipotensyjnie, uspokajająco, nasennie, rozgrzewające, napotnie, przeciwrobaczo, moczopędnie, wiatropędnie, odkażająco, wykrztuśnie, wzmacniająco, pobudza oddech i serce.

Zastosowany miejscowo działa drażniąco, wywołuje zaczerwienienie, łagodzi bóle.

Wskazania: brak żółci, brak apetytu, skurcze jelit, żołądka, dróg żółciowych, bóle wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, jajników i gardła, stany zapalne gardła, zaparcia, kamica żółciowa, zastoje żółci, po wycięciu pęcherzyka żółciowego, niewydolność wątroby,

zaburzenia trawienne, nudności, nieżyt jelit i żołądka, upławy, skąpe krwawienia

miesiączkowe połączone z bólami, zapalenie przydatków, stany zapalne jąder, prostaty; wyczerpanie nerwowe, lęki, bezsenność, wewnętrzny niepokój, stres, zimne, sine ręce,

bladość, przeziębienie, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, kaszel, katar,

choroby zakaźne (grypa, świnka, angina, odra, ospa), reumatyzm, nadciśnienie, zawroty głowy, szum w

uszach, chwilowe zaciemnienia w oczach, uderzenia krwi do głowy po schylaniu się, zmarznięcie,

skąpomocz, gorączka, osłabienie serca, utrudnione oddychanie, schorzenia skórne.

Zewnętrznie: do wcierań, kąpieli, okładów, przemywań, płukanek; mięśnio- stawo- i nerwobóle, ropnie,

trądziki, owrzodzenia, wągry, łojotok, potówki, mokre wypryski, opryszczki, przetłuszczające się włosy z tłustym łupieżem, stany zapalne narządów płciowych, jamy ustnej i gardła, nadmierna potliwość.

Napar: 2 łyżki ziela lub liści zalać 400 ml wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić, pić 3-4 razy dz.po 100 ml; dzieci ważące 15-20 kg - 25 ml, 25-30 kg - 40 ml, 35-40 kg - 50 ml, 3 razy dz.

Nalewka rozmarynowa (rozmarynówka) - Tinctura Rosmarini: 1 szkl. ziela (liści) zalać 400 ml wódki lub wina; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5 ml lub 2-3 razy dz. po 10 ml. Dzieci ważące: 15-20 kg - 1 ml, 25-30 kg - 1,5-2 ml, 35-40 kg - 2,5-3 ml, 3 razy dz.

Nalewkę można używać do wcierań i przemywań.

Alkoholmel Rosmarini: do 100 ml nalewki rozmarynowej wlać 100 ml miodu, wymieszać.

Zażywać 4 razy dz. po 1 łyżce.

Olej rozmarynowy - Oleum Rosmarini: 1 szkl, suchego lub świeżego ziela (liści) rozmarynu zalać 200 ml oleju sojowego lub słonecznikowego o temp. 60 C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać 2-3 razy dz. po 1-3 łyżki jako dobry środek żółciopędny, żółciotwórczy, regulujący wypróżnienia, trawienie, pobudzający apetyt i rozkurczowy.

Stosować też do wcierań przeciwbólowych i rozgrzewających w chorobach układu oddechowego,

zakaźnych, po zmarznięciu, przy zmęczeniu, osłabieniu i złym samopoczuciu wetrzeć olej rozmarynowy w szyję, plecy, klatkę piersiową, brzuch, stopy i położyć się do łóżka, wypić napar rozmarynowy lub z innych ziół, zależnie od potrzeby).

Wielce dobroczynnie na organizm chorego działa ulatniający się olejek eteryczny zawarty w nalewce lub

oleju rozmarynowym.

Polecam także rozpylać nalewkę rozmarynową w pomieszczeniu w którym leży chory (np. na pyłkowice, nieżyt oskrzeli, grypę, przeziębienie).

Skuteczne jest również palenie suchego ziela na talerzyku w pomieszczeniu pacjenta w wyniku czego

wydziela się leczniczy dym o miłym zapachu. Rozmarynu nie lubią komary i mole, ale przyciąga on koty i psy (nie podawać tej rośliny zwierzętom bo jest dla nich trująca!).

Rp. ziele rozmarynu - 2 cz., liść mięty - 1 cz., owoc anyżu mielony - 1 cz., korzeń omanu - 1 cz., liść

szałwii - 1 cz., kwiat rumianku - 1 cz., .ziele majeranku - 1 cz., ziele tymianku - 1 cz. igliwie lub gałązki

sosny, świerku, jodły lub modrzewia - 1 cz.

Zioła starannie wymieszać. Są bardzo wartościowe. 2 łyżki mieszanki zalać 1 szkl. wrzątku; parzyć 20

minut; przecedzić. Pić jak napar rozmarynowy.

Wskazania: nieżyt krtani, oskrzeli, kaszel, zapalenie płuc, katar, utrudnione oddychanie, chrypka, ból

gardła, pyłkowica, krztusiec, przeziębienie, choroby zakaźne, gorączka, bezsenność, wyczerpanie nerwowe, osłabienie, wewnętrzny niepokój, zaburzenia trawienia, zapalenie pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych, pęcherzyka żółciowego, wątroby, żołądka i jelit, biegunka.

Powyższą mieszankę ziołowa warto użyć do wypełnienia płóciennego worka, który następnie należy zaszyć.

Tak zrobioną poduszeczkę ziołową polecam osobom cierpiącym na schorzenia układu oddechowego i bezsenność. Pomocne są dla dzieci i osób starszych. Wielkość poduszeczki ziołowej powinna być taka, aby można było na niej wygodnie spać, np. 50cm X 70 cm.

Tę mieszankę ziołową polecam też użyć do sporządzenia oleju ziołowego (1 szkl. mieszanki zalać 200 ml oleju sojowego lub słonecznikowego o temp. 60 C;

wytrawiać 14 dni; przefiltrować; stosować do wcierań leczniczych podobnie jak olej rozmarynowy oraz doustnie, w schorzeniach układu pokarmowego, oddechowego i moczowego), nalewki ziołowej (1 szkl, mieszanki zalać 500 ml wina lub wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować; zażywać 4-6

razy dz. po pół łyżeczki lub po łyżeczce w mleku z miodem; nalewkę tę można także wymieszać z miodem

w proporcji 1:1 i zażywać 4 razy dz. po 2 łyżeczki; używać do wcierań w całe ciało, do rozpylania w pomieszczeniu chorego oraz przemywania skóry łojotokowej, z pryszczami, wągrami, bladej, z

owrzodzeniami i opryszczkami) i octu ziołowego (pół szkl. mieszanki zalać 200 ml octu spożywczego;

wytrawiać 14 dni; przefiltrować; stosować do wcierań leczniczych, przemywań schorzałych miejsc,

płukania włosów i jamy ustnej - 1 łyżka octu na 1 szkl. wody).

Ocet, nalewkę (wino) i olej z powyższej mieszanki oraz z samego rozmarynu stosować jak dobrą

przyprawę do mięs, zup, sosów, marynat, sałatek, galaret i in. Zapaloną mieszanką kadzić pomieszczenie chorego.

135h] ROZMARYN LEKARSKI (Rosmarinus officinalis)

Surowcem leczniczym jest liść - Folium Rosmarini.

Surowiec zawiera olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy wielofenolowe (rozmarynowy, kawowy),

trójterpeny, garbnik, goryczkę, pikrosalwinę, fitosterole.

Liście rozmarynu działają przeciwskurczowo, moczopędnie, wiatropędnie, żółciopędnie i żółciotwórczo, poprawiają trawienie.

Napar z liści działa wzmacniająco, podwyższając sprawność fizyczną u rekonwalescentów i osób starszych.

Wykazuje ponadto działanie bakteriobójcze na paciorkowce i gronkowce.

Dzięki właściwości wywoływania łagodnego przekrwienia rozmaryn może pobudzać krwawienia

miesięczne.

Nie należy stosować w czasie ciąży ze względu na ryzyko poronienia.

135i] Rozmaryn lekarski

Rozmaryn uprawiano już w starożytnym Rzymie, Egipcie i Grecji.

Roślina lecznicza: roślina miododajna, zawiera olejki - cyneol, pinen, cymen, borneol.

Działanie: odkażające, pobudzające, wzmacnia pamięć.

Wykorzystywany w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym i perfumeryjnym (patrz larendogra).

Nazywano go świeżym powiewem morza. Był uważany za symbol wiernej miłości.

Hiszpanie darzą go dużą czcią, gdyż według wierzeń dał schronienie Matce Boskiej w czasie ucieczki do Egiptu. Gdy powiesiła swój niebieski płaszcz na krzewie, białe dotychczas kwiaty zabarwiły się na

niebiesko.

Rozmaryn rzucano na podłogę w salach sądowych jako ochronę przed gorączką więzienną.

W niektórych wioskach płótno lniane suszono na krzakach rozmarynu.

Z liści otrzymuje się antyseptyczny środek do mycia przyborów w łazience, a dodane do kąpieli pobudzają krążenie krwi.

Naparem płucze się ciemne włosy. Gałązka rozmarynu rzucona w ogień odstrasza owady.

135j] Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis

Surowiec: Liście i kwiaty.

Rozmaryn jest rośliną aromatyczną, ma przyjemny zapach podobny nieco do kamfory, a smak gorzki i

palący. Surowiec zawiera dużo ilości olejku lotnego, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne i inne złożone związki.

Rozmaryn działa moczopędnie, żółciopędnie, rozkurczowo i dezynfekująco oraz podrażniająco na skórę.

Napar z liści i kwiatu rozmarynu, dla swych rozkurczowych właściwości na mięśnie

gładkie w obrębie dróg moczowych, przewodu pokarmowego i obwodowych naczyń krwionośnych, zwłaszcza w nogach u osób starszych, stosowany jest wewnętrznie w skurczach jelit, przewodów żółciowych i moczowych, w zaburzeniach krążenia obwodowego, głównie u osób starszych, łącznie ze zmianami starczymi serca.

Napar tego ziela stosowany jest także pomocniczo przy kamicy żółciowej. Pobudza też apetyt i reguluje trawienie.

Napar: 4-6 g suszonych liści rozmarynu zalać szklanką wrzątku, odstawić na 10-15 minut, następnie

przecedzić i pić 3 razy dziennie po 1/3 szklanki tego naparu (najlepiej każdorazowo przygotować świeży

napar).

Surowiec rozmarynu wchodzi też w skład mieszanek ziołowych, stosowanych wewnętrznie łącznie z

liściem ruty, melisy, mięty oraz korzeniem waleriany jako środek przeciwskurczowy i uspokajający.

Napar mieszanki nasercowo krążeniowej wzmacniamy dodając do suszu rozmarynu kwiat głogu, ziele

jemioły i krwawnika.

Winko rozmarynowe: 2 kopiaste łyżki suszu rozmarynu zalać butelką czerwonego i gronowego wina i

odstawić na 10 dni. Po odcedzeniu ten sam surowiec rozmarynu zalewa się ponownie do naciągnięcia,

następnie znów cedzi i łączy się obie nalewki. Przy dolegliwościach pić 2-3 razy dziennie przed jedzeniem po małym kieliszku.

Tego samego wyciągu można też użyć do nacierania i okładów.

Surowiec rozmarynu stosuje się także zewnętrznie w postaci naparu do okładów i kąpieli uspokajających, bądź w postaci maści do nacierania przy bólach mięśniowych, gośćcu stawowym i zapaleniu korzonków nerwowych.

Do okładów sporządza się mocniejszy napar surowca biorąc 10 g na szklankę wrzątku.

Do kąpieli wzmacniającej i uspokajającej bierzemy napar sporządzony z 5O g tego surowca i dwóch

litrów wrzątku, który po naciągnięciu wlewamy do pół wanny letniej wody. Kąpiel może trwać nie dłużej niż 15 minut.

We Francji stosuje się do dziś dnia napar tego surowca do zmywania i nacierania twarzy przeciw

zmarszczkom i dla uzyskania pięknej cery (60 g suszu rozmarynu na litr wrzątku).

Na specjalną uwagę zasługuje tzw: Larendogra woda królowej węgierskiej Elżbiety, która tę wodę

wymyśliła i spreparowała z ziela rozmarynu i lawendy (patrz rozdział o lawendzie lekarskiej).

Nalewka na porost włosów, przeciw łupieżowi i łojotokowi cebulek włosowych: 60 g rozmarynu, 60 g

korzenia łopianu oraz 60 g korzenia pokrzywy zalać 1 l wódki 40% na 15 dni, następnie przecedzić, zlać do ciemnej butelki i zakorkować. Nacierać skórę głowy 1-2 razy dziennie.

---