KREDYTY BANKOWE

 

 

SPIS TREŚCI

KREDYTOWANIE W ŚWIETLE UREGULOWAŃ PRAWA BANKOWEGO, KODEKSU CYWILNEGO I REGULAMINÓW.

ŹRÓDłA FINANSOWANIA DZIAłALNOŚCI KREDYTOWEJ.

KLASYFIKACJA KREDYTÓW

Kredyty obrotowe

Kredyt w rachunku bieżącym

Kredyt w rachunku kredytowym

Kredyty inwestycyjne

Kredyty wekslowe

Kredyty dyskontowe

Kredyty akceptacyjne

GWARANCJA BANKOWA

Gwarancje przetargowe (wadialne)

Gwarancje płatności

Gwarancje celne

Gwarancje spłaty kredytów

Gwarancje dobrego wykonania kontraktu (umowy)

Gwarancje zwrotu zaliczki

Wygaśnięcie gwarancji

KLASYFIKACJA NALEŻNOŚCI BANKU

LEASING

FACTORING

Factoring bez przejęcia odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

Factoring z całkowitym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

Factoring z częściowym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

RYZYKO KREDYTOWE

Rodzaje ryzyka kredytowego

Kredyty o podwyższonym ryzyku

Zabezpieczenia kredytu

Rodzaje zabezpieczeń

Zabezpieczenia osobiste

Zabezpieczenia rzeczowe

Monitoring kredytowy

PROCEDURY ZWIĄZANE Z PRZYJĘCIEM I ROZPATRZENIEM WNIOSKÓW KREDYTOWYCH

Rozmowa wstępna

Złożenie wniosku kredytowego wraz z dokumentami - przyjęcie wniosku przez bank

ANALIZA WNIOSKU KREDYTOWEGO

Etapy oceny wniosku kredytowego (analizy ekonomiczno-finansowej wniosku)

Ocena formalno-prawna

Analiza marketingowa działalności firmy

Analiza realizowanego przedsięwzięcia przewidywanego do sfinansowania kredytem

Komitet kredytowy - decyzja kredytowa

Zawarcie umowy kredytowej i umów towarzyszących związanych z zabezpieczeniem kredytu

Uruchomienie kredytu

Analiza finansowa

Analiza porównawcza

Analiza struktury danych

Analiza przepływów pieniężnych

Analiza wskaźnikowa

ZADANIA SPRAWDZAJĄCE

 

 

 

 

KREDYTOWANIE W ŚWIETLE UREGULOWAŃ PRAWA BANKWGO, KODEKSU CYWILNEGO I REGULAMINÓW.

Działalność banków reguluje m.in. ustawa “PB” z dnia 29 sierpnia 1997r. (Dz. U. 140/97), która w artykule 5 wymienia czynności, które nas interesują, a mianowicie: udzielanie kredytów, gwarancji bankowych i poręczeń.

Szczegółowe zasady udzielania przez banki kredytów ujęte są w regulaminach kredytowych banków. Regulaminy te, wydawane przez banki, muszą być zgodne z obowiązującym PB i czynić zadość przepisom kodeksu cywilnego. Potencjalny kredytobiorca powinien zostać zaznajomiony z regulaminem, mieć do niego dostęp, a najlepiej otrzymać wraz z wnioskiem kredytowym.

 

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI KREDYTOWEJ.

Akcja kredytowa banku opiera się w głównej mierze na:

1. wkładach podmiotów gospodarczych, osób fizycznych, różnych instytucji;

2. kapitałach własnych;

3. środkach pozyskiwanych na rynku międzybankowym;

4. kredytach uzyskiwanych od BC;

5. emisji własnych papierów własnościowych.

Banki, udzielając kredytu, muszą w swej działalności dążyć do dwóch, pozornie sprzecznych, celów. Pierwszym jest maksymalizacja zysku, drugim - utrzymywanie dostatecznej płynności, tzn. takiej struktury aktywów w formie gotówki, walorów i różnych form wierzytelności, która zapewni wypłaty wkładów. Dlatego istotnym elementem strategii banków jest ustalanie struktury różnych form udzielania kredytów, a zwłaszcza ich terminów płatności. Im bardziej są kredyty płynne (udzielanie na krótki okres), tym mniejsza może być rezerwa kasowa.

 

KLASYFIKACJA KREDYTÓW

Przykładowe kryteria klasyfikacji kredytów:

1. kryterium podmiotu ubiegającego się o kredyt:

1. kredyt dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, reprezentujących wszystkie formy własności;

2. kredyt dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej;

2. kryterium sposobu wykorzystania;

1. kredyt gotówkowy;

2. kredyt bezgotówkowy;

3. kryterium przedmiotu kredytu;

1. kredyt obrotowy;

2. kredyt inwestycyjny;

4. kryterium okresu kredytowania;

1. kredyt krótkoterminowy (do 1 roku);

2. kredyt średnioterminowy (od 1-3 lat);

3. kredyt długoterminowy (pow. 3 lat);

5. kryterium formy kredytu;

1. kredyt w rachunku bieżącym;

2. kredyt w rachunku kredytowym;

3. kredyt dyskontowy;

4. kredyt konsumpcyjny (gotówkowy);

5. kredyt na sprzedaż ratalną;

6. kredyt preferencyjny;

7. kredyt konsorcyjny;

8. kredyt zw. ze skupem faktur (tzw. “factoring”);

9. kredyt na finansowanie leasingu;

6. kryterium sposobu zabezpieczenia;

1. kredyt lombardowy;

2. kredyt hipoteczny;

7. kryterium waluty kredytu:

1. kredyt złotowy;

2. kredyt dewizowy;

3. kredyt złotowy nominowany w dewizach;

4. kredyt dewizowy denominowany w złotych.

 

Kredyty obrotowe

Są to kredyty związane z bieżącą działalnością gospodarczą, prowadzoną przez podmiot. W zależności od sposobu uruchamiania kredytu wyróżnia się dwa ich rodzaje:

1. kredyt w rachunku bieżącym;

2. kredyt w rachunku kredytowym.

W ramach kredytu w rachunkach bieżących możemy wyróżnić:

1. kredyt otwarty (“in blanco”);

2. kredyt kasowy.

 

Kredyt w rachunku bieżącym

Kredyt otwarty (in blanco)

Umożliwia on spowodowanie salda debetowego, realizację płatności przez klienta do okresu limitu. Limit może być ustalany na podstawie dotychczasowych wpływów na rachunek bieżący. Może on funkcjonować jako kredyt krótkoterminowy i jest odnawialny.

 

Kredyt kasowy

Jest to upoważnienie do pobrania z rachunku bieżącego kwoty przekraczającej pokrycie na tym rachunku.

Jest on udzielany w związku z chwilowym brakiem gotówki w kasie. Kredyt jest krótkoterminowy, nieodnawialny. Powinien być spłacony w ciągu kilku dni, z bieżących wpływów.

 

Kredyt w rachunku kredytowym

Charakteryzuje się tym, że jest udzielany i uruchamiany z konta kredytowego. Ma to na celu sprawdzenie wykorzystania kredytu i terminów jego spłaty.

Wyróżniamy:

1. Kredyt docelowy.
   Kredyt przeznaczony na realizację jednej określonej transakcji, realizowanej w danym terminie. Jest to kredyt nieodnawialny.

2. Kredyt kasowy.
   Jest identyczny, jak kasowy kredyt w rachunku bieżącym, z tą jednak różnicą, że wykorzystanie następuje w ciężar rachunku kredytowego.

3. Linia kredytowa.
   Służy sfinansowaniu kolejnych transakcji, powtarzających się lub następujących w odstępach.
   Linia kredytowa może wystąpić w postaci:
   - kredytu odnawialnego (tzw. rewolwingowego);
   - kredytu nieodnawialnego.
   Kredyt rewolwingowy pozwala poruszać się w granicach pewnego limitu kredytowego. Odsetki są płacone tylko wtedy, gdy są wykorzystane środki.
   Kredyt nieodnawialny pozwala na zaciąganie środków transzami, które trzeba wykorzystać i trzeba za nie zapłacić.

 

Kredyty inwestycyjne

Przeznaczone są one na sfinansowanie nowych lub powiększenie już istniejących środków trwałych.

Można wyróżnić następujące rodzaje kredytów inwestycyjnych:

1. Kredyt na wyposażenie.
   Przeznaczony na zakup lub modernizację posiadanego sprzętu i wyposażenia.

2. Kredyt na restrukturyzację.
   Przeznaczony na przebudowę struktury gospodarczej kredytobiorcy.

3. Kredyt przeznaczony na zakup lub budowę całych obiektów przeznaczonych na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej.

W ramach tych trzech kredytów możemy mówić o kredytach na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych od podstaw bądź kredytach na realizację inwestycji w ramach już prowadzonej działalności.

Z punktu widzenia waluty uruchamianego i spłacanego kredytu możemy wyróżnić:

1. Kredyt inwestycyjny złotowy;

2. Kredyt inwestycyjny złotowy nominowany w dewizach;

3. Kredyt inwestycyjny dewizowy;

4. Kredyt inwestycyjny denominowany w złotych.

Rodzaj kredytu	cel	termin spłaty (maksymalny)	karencja	baza %	wydatkowanie (waluta)	obsługa i spłata (waluta)
złotowy	zakup w kraju	pow. 10 lat	T	WIBOR	PLN	PLN
nominowany	zakup zagranicą	pow. 10 lat	T	WIBOR	DEM, USD	PLN
dewizowy	zakup zagranicą	pow. 10 lat	T	LIBOR, FIBOR	DEM, USD	DEM, USD lub PLN
denominowany	zakup w kraju	pow. 10 lat	T	LIBOR, FIBOR	PLN	DEM, USD lub PLN

Kredyt nominowany jest szczególnie korzystny dla kredytobiorcy, który importuje a nie uzyskuje znaczących wpływów z eksportu, ale ze sprzedaży w kraju. Klient ponosi ryzyko kursowe tylko w chwili płatności (zaciągnięcia kredytu).

Kredyt denominowany jest szczególnie korzystny dla kredytobiorcy, który otrzymuje większą część przychodów z eksportu, a dokonuje znacznych zakupów krajowych. Kredytobiorca ponosi ryzyko kursowe przez cały czas trwania zobowiązania wobec banku.

W odniesieniu do kredytów inwestycyjnych większe znaczenie mają dla banku naliczane prowizje, niż marża pomiędzy ceną lokat a ceną kredytu. Do prowizji tych należy zaliczyć w szczególności:

• prowizję przygotowawczą;

• prowizję za gotowość;

• prowizję za wcześniejszą spłatę.

 

Kredyty wekslowe

Kredyty dyskontowe

Na mocy dwóch zarządzeń prezesa NBP z 1 grudnia 1989r., a mianowicie zarządzenia 17/89 oraz 17/5/89, został przywrócony w gospodarce obrót wekslowy, do tej pory nie funkcjonujący od kilkudziesięciu lat, pomimo formalnego obowiązywania ustawy Prawo wekslowe.

Kredyt dyskontowy to dyskontowanie weksli, ale tylko z obrotu gospodarczego, polegające na wykupie weksli przez bank przed terminem płatności, z potrąceniem odsetek dyskontowych, zwanych dyskontem. Weksle te mogą zostać oddane do redyskonta w BC.

 

Kredyty akceptacyjne

Kredyt akceptacyjny jest umową, na mocy której bank zobowiązuje się do akceptowania ciągnionych na niego weksli przez osobę do tego upoważnioną, przy zachowaniu wszelkich warunków wynikających z umowy.

Bank akceptując ciągnione na siebie weksle staje się głównym dłużnikiem wekslowym, zobowiązanym do wykupu tego weksla.

Kredyt akceptacyjny może wystąpić w formie:

1. doraźnych transakcji akceptowania weksli;

2. linii kredytu akceptacyjnego, a więc limitu, do wysokości którego mogą być ciągnione na bank weksle.

 

GWARANCJA BANKOWA

Gwarancja bankowa jest to nieodwołalne zobowiązanie banku do wypłacenia beneficjentowi gwarancji określonej kwoty pieniężnej w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji nie wypełnił świadczenia, do którego był zobowiązany.

Gwarancja dotyczy trzech podmiotów.

Bank - podmiot, który wystawia gwarancję.

Zleceniodawca - podmiot występujący o udzielenie gwarancji.

Beneficjent - podmiot, na rzecz którego gwarancja jest ustalana.

Szczegółowy tryb udzielania gwarancji bankowych określa zarządzenie prezesa NBP z 5 listopada 1992r.

Zlecenie udzielenia gwarancji powinno zawierać w szczególności:

1. nazwę zlecającego i adres jego siedziby;

2. wierzytelność, która ma być zabezpieczona gwarancją;

3. uprawnienia i obowiązki, jakie mają wynikać z wystawionej gwarancji;

4. szczegółowe określenie beneficjenta;

5. kwotę gwarancji i termin jej obowiązywania;

Bank prowadzi ewidencję:

1. otrzymanych zleceń udzielenia gwarancji;

2. udzielonych gwarancji.

Do najczęściej spotykanych gwarancji udzielanych przez banki należą:

1. gwarancje przetargowe;

2. gwarancje płatności;

3. gwarancje celne;

4. gwarancje spłaty kredytów;

5. gwarancje dobrego wykonania kontraktu (umowy);

6. gwarancje zwrotu zaliczki;

7. regwarancje.

 

Gwarancje przetargowe (wadialne)

Są pisemnymi zobowiązaniami banku do zapłaty wadium, w przypadku gdy zleceniodawca (oferent, przystępujący do przetargu), który wygrał przetarg odmówił podpisania kontraktu na warunkach zawartych w ofercie. Gwarancje takie składane są jako wadium przez przystępującego do przetargu. Beneficjentem jest jednostka organizująca przetarg.

 

Gwarancje płatności

Są pisemnymi zobowiązaniami banku do zapłaty należności, realizacji płatności, w przypadku gdy zleceniodawca nie zapłacił za zakupione towary lub usługi, będąc do tego zobowiązanym na mocy umowy zawartej z beneficjentem. Zleceniodawcą jest odbiorca towarów i usług, beneficjentem jest dostawca.

 

Gwarancje celne

Są one zobowiązaniami banku do zapłaty cła i należności podatkowych, należnych beneficjentowi za towary przywożone przez zleceniodawcę na polski obszar na czas określony lub stały. Beneficjentem jest urząd celny, zleceniodawcą importer.

 

Gwarancje spłaty kredytów

Mają one stanowić zabezpieczenie spłaty kredytu udzielonego przez inny bank niż bank, który gwarancji udziela. Są one zobowiązaniem banku udzielającego gwarancji do spłaty kredytu wraz z odsetkami, prowizją i innymi kosztami w przypadku, gdy zleceniodawca, na zlecenie którego gwarancja została udzielona, nie spłacił kredytu w terminie określonym w umowie kredytowej zawartej z beneficjentem. Zleceniodawcą jest kredytobiorca. Beneficjentem bank-kredytodawca.

 

Gwarancje dobrego wykonania kontraktu (umowy)

Są pisemnym zobowiązaniem banku do zapłacenia kar umownych w razie niewykonania bądź nieprawidłowego wykonania kontraktu lub umowy przez zleceniodawcę, w przypadku gdy nie zapłaci on tych kar z powodu trudności finansowych. Zleceniodawcą jest wykonawca kontraktu (umowy), beneficjentem jest odbiorca dostaw, usług itd.

 

Gwarancje zwrotu zaliczki

Są one pisemnym zobowiązaniem banku do wypłacenia beneficjentowi gwarancji równowartości zaliczki wraz z ewentualnymi odsetkami za przetrzymywanie kwoty zaliczki, w przypadku gdyby zleceniodawca nie wykonał kontrakty i odmówił zwrotu zaliczki. Zleceniodawcą jest podmiot gospodarczy, który otrzymał zaliczkę, na poczet dostaw towarów czy usług, beneficjentem gwarancji jest podmiot gospodarczy, któremu mają być dostarczone towary lub usługi.

Regwarancje są szczególną formą gwarancji i polegają na gwarantowaniu gwarancji udzielonej przez inny bank. W przypadku regwarancji występujący stosunek prawny dotyczy wyłącznie banków, które zawarły stosowną umowę (bez udziału beneficjenta).

 

Wygaśnięcie gwarancji

Gwarancja wygasa w przypadku:

1. upływu terminu jej ważności;

2. wypełnienia przez zleceniodawcę zobowiązania będącego przedmiotem gwarancji;

3. gdy świadczenia z gwarancji dokonywane przez bank osiągnęły kwotę gwarancji.

 

KLASYFIKACJA NALEŻNOŚCI BANKU

Bank dokonuje klasyfikacji należności na mocy zarządzenia Prezesa NBP z 10 grudnia 1994r. na następujące kategorie:

1. należności normalne:

1. należności, w przypadku których nie pojawiły się żadne poważniejsze nieprawidłowości w spłacie kapitału i odsetek;

2. sytuacja ekonomiczno-finansowa dłużników nie budzi zastrzeżeń;

2. należności poniżej standardu:

1. należności, w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału i odsetek wynosi od 1 - 3 miesięcy;

2. sytuacja ekonomiczno-finansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty (obsługi) kredytu;

3. należności wątpliwe:

1. opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek wynosi od 3 - 6 miesięcy;

2. sytuacja ekonomiczno-finansowa ulega znacznemu pogorszeniu a firma ponosi straty;

4. należności stracone, obejmujące należności, w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy.

 

LEASING

Leasing polega na okresowym umożliwieniu odpłatnego korzystania z określonego dobra. Najczęściej jest to majątek trwały, który jest eksploatowany przez wiele lat.

Leasing należy do kategorii umów nienazwanych (nie uregulowanych przepisami KC) i jest zbliżony do dzierżawy.

Leasingobiorca jest to pomiot, który bierze przedmiot w użytkowanie. Leasingodawca jest podmiotem oddającym przedmiot w użytkowanie.

Biorąc pod uwagę liczbę stron uczestniczących w transakcji zawarcia umowy leasingu wyróżnia się:

1. leasing bezpośredni; polega on na tym, że właściciel (producent) nawiązuje bezpośredni kontakt i zawiera umowę z leasingobiorcą na dobro, którego jest właścicielem.

2. leasing pośredni; między właścicielem (producentem) danego dobra a jego potencjalnym użytkownikiem występuje przedsiębiorstwo leasingowe, które na swój rachunek nabywa dane dobro by następnie wynająć je leasingobiorcy.

Ze względu na kształtowanie się opłat leasingowych możemy wyróżnić:

1. leasing z opcją zwrotu przedmiot leasingu;

2. leasing z opcją przedłużenia umowy;

3. leasing z opcją sprzedaży.

Pod względem prawno-podatkowym najważniejszy jest podział na:

1. leasing operacyjny;

2. leasing finansowy (kapitałowy).

W przypadku leasingu operacyjnego kosztami uzyskania przychodów u leasingobiorcy są:

1. czynsz inicjalny;

2. czynsze leasingowe;

3. opłaty manipulacyjne i prowizja;

4. koszty eksploatacji przedmiotów objętych leasingiem.

Natomiast u leasingodawcy kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne, przychodem natomiast czynsze leasingowe uiszczane przez leasingobiorcę.

Przedmiot leasingu jest zaliczany do majątku leasingodawcy.

Przy leasingu finansowy (kapitałowy), stosowanym zdecydowanie rzadziej, przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku leasingobiorcy. Kosztami uzyskania przychodów dla leasingobiorcy są odpisy amortyzacyjne i część rat przekraczająca wartość kapitałową rzeczy oraz opłaty manipulacyjne, prowizje, koszty eksploatacyjne.

Dla leasingodawcy przychodem jest odpowiednia część raty kapitałowej przekraczająca wartość kapitałową rzeczy.

Bank w swojej działalności finansuje leasing na następujących zasadach:

1. dokonując sfinansowania zakupu w określonym udziale środków trwałych przez leasingodawcę;

2. przejmując wierzytelność leasingową od leasingodawcy za określoną kwotę, gdzie raty leasingowe płacone przez leasingobiorcę trafiają do banku.

 

 

FACTORING

Factoring jest to wykup przez bank wierzytelności określonych fakturami przed terminem ich płatności.

Podstawowymi rodzajami factoringu są:

1. factoring bez przejęcia odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika;

2. factoring z całkowitym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika;

3. factoring z częściowym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika.

 

Factoring bez przejęcia odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

W przypadku wykupienia przez bank faktury na takich zasadach, z chwilą upływu terminu płatności i nieuregulowania należności przez dłużnika, bankowi przysługuje prawo regresowe w stosunku do faktoranta.

 

Factoring z całkowitym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

W przypadku wykupienia faktury na takich warunkach, jeżeli dłużnik nie zapłaci za fakturę w umówionym terminie, bank może wystąpić z roszczeniem wyłącznie w stosunku do dłużnika.

 

Factoring z częściowym przejęciem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika

W tej formie factoringu bank przejmuje odpowiedzialność za wypłacalność dłużnika w ułamkowej części, natomiast w stosunku do pozostałej zachowuje prawo regresowe wobec faktoranta.

 

Factoring realizowany przez banki jest jawny, tzn. dłużnik zostaje powiadomiony o zbyciu swojej wierzytelności w momencie otrzymania faktury.

Formy wypłat środków w ramach zapłaty za fakturę:

1. zapłata 100% wartości faktury - odsetki i prowizje;

2. zaliczkowa wypłata, zwykle w wysokości 70-80% wartości faktury. Ta forma wypłaty jest szczególnie wykorzystywana w przypadku factoringu eksportowego, dla zabezpieczenia różnic kursowych.

 

 

RYZYKO KREDYTOWE

Do elementów wpływających na występowanie ryzyka kredytowego zaliczamy:

1. brak pełnych bądź posiadanie błędnych informacji o kredytobiorcy i jego sytuacji ekonomiczno-finansowej;

2. brak możliwości pełnego rozeznania przyszłych warunków, mających wpływ na działalność klienta.

 

Rodzaje ryzyka kredytowego

1. ryzyko wynikające z kondycji ekonomiczno-finansowej klienta;
   Ten rodzaj ryzyka związany jest z:

1. zbyt małą wiedzą ekonomiczną kredytobiorcy;

2. dużym i rosnącym zapotrzebowaniem na zewnętrzne finansowanie przy relatywnie niewysokich kapitałach własnych;

3. nieprawidłowościami w prowadzeniu ksiąg rachunkowych;

4. niedokładną kalkulacją kredytowanych przedsięwzięć;

5. zbyt szybkim korzystaniem z zysków firmy, szczególnie w początkowym okresie jej działalności;

6. nieracjonalną gospodarką kosztami;

7. niesolidnymi kontrahentami lub uzależnieniem się podmiotu od zbyt małej liczby dostawców i/lub odbiorców;

8. nieprawidłową oceną sytuacji rynkowej i w związku z tym niedostosowaniem profilu działalności i jej skali do istniejących potrzeb;

9. nieprawidłowym zarządzaniem firmą, np. złą organizacją pracy, zbyt małą operatywności kierownictwa firmy, rozbieżnością celów różnych struktur działających w firmie (m.in. związków zawodowych);

10. wzajemnymi powiązaniami klientów o charakterze organizacyjnym, kapitałowym i personalnym;

2. ryzyko związane z daną umową, zależne od jej rodzaju i charakteru:

1. czasem trwania umowy;

2. wielkością zaangażowania;

3. rodzajem umowy (np. kredyt gwarancja, poręczenia);

4. wysokością i rodzajem przyjętego zabezpieczenia - im wartość zabezpieczenia wyższa i bardziej ono płynne, tym ryzyko mniejsze;

3. ryzyko stopy procentowej;
   Wynika ono z możliwości zmiany oprocentowania w okresie korzystania z kredytu, co może powodować trudności finansowe w firmie z powodu wzrostu kosztów obsługi kredytu;

1. ryzyko kursowe - związane z kredytami dewizowymi; wzrost kursu waluty obcej jest niekorzystny dla importera (który bierze kredyt w tej walucie);

2. ryzyko wynikające ze zmienności zewnętrznych i wewnętrznych warunków determinujących działalność kredytobiorcy.

 

Kredyty o podwyższonym ryzyku

Do kredytów o podwyższonym ryzyku zaliczamy w szczególności:

1. kredyty dla klientów rozpoczynających działalność gospodarczą;

2. kredyty dla podmiotów, które utraciły zdolność kredytową;

3. kredyty na realizację dużych przedsięwzięć inwestycyjnych.

 

Zabezpieczenia kredytu

Zabezpieczenia prawne kredytu mają za zadanie odzyskanie przez bank środków kredytowych w przypadku, gdy zaistniałe okoliczności uniemożliwiają spłatę kredytu przez kredytobiorcę.

Okoliczności decydujące o wyborze rodzaju zabezpieczenia to:

1. rodzaj i wysokość kredytu;

2. okres kredytowania;

3. sytuacja prawna kredytobiorcy i osób odpowiedzialnych za zabezpieczenie kredytu;

4. sytuacja finansowa kredytobiorcy;

5. ryzyko związane z danym rodzajem kredytu;

6. cel poszczególnych form zabezpieczenia i wynikający z tego zakres odpowiedzialności za zwrot kredytu;

7. pracochłonność i koszt ustanowienia zabezpieczenia;

8. realna skuteczność zabezpieczenia.

Bank ma prawo do ustanowienia zabezpieczenia danego kredytu jedną lub wieloma formami zabezpieczeń prawnych. Zabezpieczenia mogą być ustanawiane zarówno przed udzieleniem kredytu jak i w trakcie korzystania z niego.

Rodzaje zabezpieczeń

Zabezpieczenie mogą być:

1. osobiste;

2. rzeczowe.

 

Zabezpieczenia osobiste

Zabezpieczenia osobiste charakteryzują się osobistą odpowiedzialnością kredytobiorcy, tzn. odpowiada on całym posiadanym majątkiem. Do takich zabezpieczeń zaliczyć należy:

1. weksel własny in blanco;

2. poręczenie wekslowe;

3. poręczenie według prawa cywilnego;

4. gwarancję bankową;

5. przelew wierzytelności;

6. przystąpienie do długu kredytowego;

7. pełnomocnictwo.

 

Weksel in blanco

Weksel własny in blanco musi zawierać przynajmniej jeden element, tzn. podpis wystawcy. Nie powinien natomiast zawierać:

• sumy wekslowej;

• terminu płatności weksla;

• daty wystawienia weksla (umieszczenie daty na wekslu zabezpiecza interesy banku w zakresie określenia możliwości reprezentacji wystawców weksla);

• miejsca wystawienia weksla (miejsce decyduje o stosowanym prawie).

Podpis wystawcy weksla musi być własnoręczny i posiadać cechy trwałości. Podpis w imieniu osoby prawnej obejmuje także pieczęć firmy. Wraz z wekslem składana jest deklaracja wekslowa, która określa treść porozumienia pomiędzy bankiem a wystawcą weksla w zakresie wypełniania weksla. Powinna ona w szczególności zawierać informacje:

• kiedy bank ma prawo wypełnić weksel;

• jaka kwota może być na tym wekslu wpisana;

• jaki termin płatności może zostać określony.

Deklaracja wekslowa nie jest warunkiem ważności weksla.

 

Poręczenie wekslowe

Poręczenie wekslowe może zostać udzielone przez osobę trzecią bądź przez wystawcę weksla. Udzielenie poręczenia następuje w jeden z następujących sposobów:

• poprzez złożenie popisu przez poręczyciela na przedniej stronie weksla obok wystawcy;

• poprzez złożenie podpisu poręczyciela pod słowami np. poręczam lub gwarantuję; w tej formie poręczenie może być złożone w dowolnym miejscu na wekslu.

Skuteczność poręczenia nie może być uzależniona od spełnienie jakiegokolwiek warunku (jest bezwarunkowa). Poręczenie wekslowe może obejmować całość lub część sumy wekslowej. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter:

• samoistny, tzn. jego zobowiązanie jest ważne nawet gdy zobowiązanie, za które poręcza, byłoby nieważne (z wyjątkiem wady formalnej weksla);

• akcesoryjny, tzn. odpowiedzialność poręczyciela jest taka sama jak wystawcy;

• solidarny, tzn. poręczyciel odpowiada za zapłatę weksla solidarnie z innymi dłużnikami wekslowymi.

 

Poręczenie według prawa cywilnego

Poręczenie według prawa cywilnego jest to umowa, przez którą poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu udzielonego przez bank w przypadku, gdyby kredytobiorca nie spłacił go umówionym terminie. Poręczenie to może być złożone przez osoby prawne i fizyczne. Dla ważności poręczenia wymagana jest forma pisemna, nie jest natomiast wymagana zgoda kredytobiorcy.

Zobowiązanie poręczyciela powinno w szczególności zawierać:

• wskazanie osoby, za którą poręcza;

• jednoznaczne określenie kredytu, do spłaty którego się zobowiązuje.

Poręczenie według KC może mieć charakter terminowy lub bezterminowy. Możliwe jest poręczenie za spłatę kredytu przyszłego do określonej z góry wysokości. Nie możne ręczyć za wszystkie lub jakieś przyszłe kredyty. Udzielenie poręczenia bezterminowego za kredyt przyszły może być w każdej chwili przed jego uruchomieniem odwołane. Żadnego poręczenia nie można odwołać po uruchomieniu kredytu.

Zakres zobowiązania poręczyciela.

1. Nieważność umowy kredytowej powoduje nieważność umowy poręczenia.

2. O zakresie zobowiązania poręczyciela decyduje zakres zobowiązania kredytobiorcy.

3. Poręczyciel ma prawo podnosić wobec banku wszelkie zarzuty, które przysługują kredytobiorcy.

4. Poręczyciel odpowiada jako współdłużnik solidarny, chyba że inaczej stanowią warunki umowy.

Uprawnienia i obowiązki banku przyjmującego poręczenie.

1. Bank ma obowiązek niezwłocznie powiadomić poręczyciela o nieterminowej obsłudze kredytu.

2. W przypadku spłaty długu przez poręczyciela bank jest zobowiązany udostępnić poręczycielowi wszelkie dokumenty związane z poręczeniem, mogące stanowić podstawę roszczeń poręczyciela w stosunku do kredytobiorcy.

3. Bank jest zobowiązany do utrzymania wszystkich innych zabezpieczeń przyjętych wraz z poręczeniem.

Moment wygaśnięcia umowy poręczenia.

1. W przypadku nieudzielenia kredytu, jeżeli poręczenie dotyczyło kredytu przyszłego.

2. Z chwilą upływu terminu poręczenia, jeżeli było ono terminowe.

3. Z chwilą spłaty całości zobowiązania kredytobiorcy lub przejęcie zobowiązania przez inną osobę, jeżeli poręczyciel nie wyraził no to zgody.

Różnice między poręczeniem wekslowym a poręczeniem według KC.

KC	wekslowe
Może istnieć tylko w stosunku do ważnego zobowiązania kredytowego.	Istnieje także w przypadku, gdy zobowiązanie jest nieważne (z wyjątkiem błędów formalnych).
W przypadku poręczenia za kredyt przyszły może być odwołane.	Nie może być odwołane.
Poręczyciel ma prawo do wszelkich roszczeń wobec banku, które przysługują kredytobiorcy.	Poręczyciel nie ma prawa do roszczeń wobec banku.

 

Gwarancja

Gwarancja jest zobowiązaniem abstrakcyjnym , niezależnym od umowy kredytowej, tzn. że postanowienia umowy kredytowej wiążą strony gwarancji tylko w takim zakresie, w jakim zostały ujęte w liście gwarancyjnym.

Elementami listu gwarancyjnego są:

1. określenie stron umowy kredytowej;

2. określenie daty zawarcia umowy kredytowej;

3. określenie kwoty kredytu;

4. określenie terminu spłaty kredytu;

5. określenie przedmiotu gwarancji;

6. określenie wysokości zobowiązania gwaranta;

7. określenie terminu ważności gwarancji.

Warunkiem realizacji gwarancji jest zgłoszenie roszczenia przez kredytodawcę w stosunku do gwaranta.

Różnice między gwarancją a poręczeniem według KC.

1. Bank gwarant nie może podnosić w stosunku do kredytodawcy żadnych zarzutów przysługujących kredytobiorcy.

2. Bank gwarantujący jest zobowiązany tylko w takim zakresie, w jakim określa to list gwarancyjny, a nie umowa kredytowa.

3. Ważność gwarancji nie jest zdeterminowana ważnością zobowiązania kredytowego, którego dotyczy.

Przelew wierzytelności jest umową pomiędzy cedentem a bankiem, w wyniku której cedent przenosi na bank swoje uprawnienia do otrzymania konkretnej należności.

Umowa cesji (przelewu) wierzytelności może dotyczyć:

• konkretnie oznaczonych wierzytelności;

• cesja globalna dotycząca wszystkich wierzytelności w stosunku do np. jednego partnera.

Prawa i obowiązki stron.

1. Cedent ponosi wobec banku odpowiedzialność za to, że przedmiotowa wierzytelność przysługuje mu i ma wartość wskazaną w umowie cesji.

2. Cedent ponosi odpowiedzialność za wypłacalność dłużników w momencie zawierania umowy cesji.

3. Bankowi przysługują tylko takie prawa w stosunku do dłużnika, jaki miał cedent.

4. Dłużnikowi przysługują wobec banku wszelkie zarzuty, które przysługują cedentowi.

Przystąpienie do długu to przystąpienie do zobowiązania kredytobiorcy osoby trzeciej poprzez:

1. zawarcie umowy między bankiem a przystępującym do długu za zgodą kredytobiorcy;

2. zawarcie umowy między kredytobiorcą a przystępującym do długu za zgodą banku.

Zarówno kredytobiorca jak i przystępujący do długu odpowiadają za kredyt solidarnie.

 

Pełnomocnictwo

Pełnomocnictwo do rachunku bankowego może zostać udzielone zarówno przez kredytobiorcę jak i osobę trzecią.

Pełnomocnictwo powinno mieć charakter nieodwołalny bez zgody pełnomocnika oraz, w przypadku gdy jest terminowe, powinno być skorelowane (zgodne) z terminem rozliczenia (spłaty) kredytu.

 

Zabezpieczenia rzeczowe

Ograniczają one odpowiedzialność kredytobiorcy bądź osoby trzeciej do określonych składników jego majątku. Zaliczamy do nich:

1. zastaw ogólny;

2. zastaw rejestrowy, w tym zastaw na prawach;

3. przewłaszczenie na zabezpieczenie;

4. kaucję;

5. blokadę środków na rachunku bankowym;

6. hipotekę.

 

Zastaw ogólny

Zastawem ogólnym mogą zostać objęte zbywalne rzeczy ruchome i na mocy tego zastawu bank może dochodzić swoich roszczeń bez względu na to, czyją te rzeczy są własnością.

Przedmiotem zastawu mogą być w szczególności maszyny i urządzenia, towary handlowe, materiały i surowce, środki transportu i in. Rzeczy objęte zastawem powinny być trwale oznaczone w sposób informujący o ich obciążeniu (nie dotyczy to towarów handlowych, materiałów i surowców.

W przypadku przedmiotów oznaczonych gatunkowo zastawca jest zobowiązany do uzupełnienia przedmiotowych rzeczy innymi tego samego gatunku, jakości i wartości.

Dla powstania zastawu ogólnego konieczne jest zawarcie umowy oraz wydanie ruchomości bankowi lub osobie trzeciej.

Wygaśnięcie zastawu następuje w przypadku:

• spłaty kredytu;

• zwrotu rzeczy zastawcy;

• przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu.

 

Zastaw rejestrowy

Do ustanowienia zastawu niezbędne jest zawarcie umowy pomiędzy zastawcą a bankiem. Przedmiot zastawu może pozostać w posiadaniu zastawcy bądź wydany osobie trzeciej. Od momentu zawarcia umowy zastawu w ciągu jednego miesiąca należy złożyć we właściwym sądzie stosowny wniosek. Przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być rzeczy ruchome oraz zbywalne prawa majątkowe. Zastaw rejestrowy może zabezpieczać wierzytelność pieniężną. Dopuszczalne jest zastrzeżenie w umowie zastawu zbycia przez zastawcę przedmiotu zastawu bez zgody wierzyciela.

Przeniesienie zastawu rejestrowego może nastąpić tylko w przypadku przeniesienia wierzytelności zabezpieczanej tym zastawem na podmiot uprawniony do zabezpieczenia swoich wierzytelności zastawem rejestrowym.

Wygaśnięcie zastawu rejestrowego następuje w przypadku:

1. wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczanej tym zastawem;

2. wykreślenia przez zastawnika zastawu z rejestru zastawów;

3. gdy rzecz obciążona zastawem rejestrowym stanie się częścią składową nieruchomości.

 

Różnice między zastawem rejestrowym a ogólnym

Zastaw ogólny	Zastaw rejestrowy
Powstaje w momencie zawarcia umowy zastawu oraz wydania rzeczy zastawionej bankowi lub osobie trzeciej.	Powstaje w momencie wpisu do rejestru zastawów po zawarciu umowy.
	Rzecz obciążona zastawem może pozostać w posiadaniu zastawcy.

 

Przewłaszczenie

Jest to przeniesienie na bank własności rzeczy ruchomych, np. maszyn, urządzeń, materiałów, środków transportu. Przeniesienie własności następuje na podstawie pisemnej umowy i obowiązuje przez czas istnienia wierzytelności zabezpieczanej.

W przypadku przewłaszczenia rzeczy oznaczonej co do tożsamości zwykle kredytobiorca otrzymuje prawo pozostawienia tego przedmiotu w swoim użytkowaniu w charakterze biorącego w użyczenie.

Obowiązki i prawa kredytobiorcy:

1. trwałe i widoczne oznaczenie przeniesienia własności ruchomej, utrzymywane w całym okresie kredytowania,

2. może on wykorzystywać rzecz zgodnie z jej przeznaczeniem i właściwościami,

3. bez zgody banku nie może oddać rzeczy do użytkowania osobie trzeciej, nie może jej także sprzedać,

4. kredytobiorca ponosi koszty związane z użytkowaniem przewłaszczonej rzeczy, chyba że umowa stanowi inaczej.

W przypadku rzeczy oznaczonych gatunkowo kredytobiorca ma prawo je zbywać, zastępując jednocześnie rzeczami tego samego rodzaju, jakości i wartości.

Kredytobiorca zobowiązany jest do nieodpłatnego przechowywania przewłaszczonej rzeczy i nie może ich oddać na przechowanie osobie trzeciej.

 

Kaucja

Do ustanowienia kaucji niezbędne jest zawarcie pisemnej umowy oraz wydanie bankowi przedmiotu kaucji w postaci środków pieniężnych lub ewentualnie bonów lokacyjnych, bonów skarbowych i in. W umowie kaucji musi być precyzyjnie określony przedmiot i wartość kaucji, a także okoliczności skorzystania z niej przez bank.

 

Blokada środków na rachunku bankowym

Blokada ta może być dokonana na pisemne zlecenie posiadacza rachunku lub osoby mającej odpowiednie pełnomocnictwo. Bank po dokonaniu blokady wydaje pisemne potwierdzenie nieodwołalnego zablokowania środków na rzecz wskazanego podmiotu. Dokonując blokady środków na rachunku bankowym należy uwzględnić kwotę wolną od zajęć egzekucyjnych wynikającą z PB.

 

Hipoteka

Jest to obciążenie nieruchomości prawem, na mocy którego bank może dochodzić swoich roszczeń, bez względu na to, czyją nieruchomość stała się własnością.

Ustanowienie hipoteki pozwala właścicielowi rozporządzać nieruchomością i dalej ją obciążać. Hipoteką może być obciążona:

1. cała nieruchomość;

2. część nieruchomości;

3. użytkowanie wieczyste.

Rodzaje hipotek:

1. hipoteka zwykła. Może być ustanowiona dla zabezpieczenia już udzielonego kredytu o znanej wysokości,

2. hipoteka kaucyjna. Może być ustanowiona na zabezpieczenie określonego kredytu o nieustalonej wysokości,

3. hipoteka przymusowa. Może być ustalona na nieruchomości kredytobiorcy w przypadku, jeżeli nie obsługuje on terminowo kredytu.

 

Monitoring kredytowy

Jest to badanie bieżącej sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy, określanie zdolności kredytowej w okresie kredytowania.

Zadania monitoringu określane są poprzez:

1. regulacje prawne:
   współczynnik wypłacalności banku,
   wskaźnik koncentracji kredytów i innych wierzytelności,
   obligatoryjne tworzenie rezerw celowych,
   informacje o zadłużeniu największych kredytobiorców

2. wewnętrzne procedury banku.

Podstawowe funkcje monitoringu to:

1. funkcja informacyjna - informacja o strukturze portfela kredytowego, o rozwoju działalności kredytowej, o przebiegu kredytowania poszczególnych klientów,

2. funkcja zabezpieczająca - polega na podejmowaniu działań mających na celu zapobieganie lub eliminację skutków ryzyka kredytowego.

Monitoringiem kredytowym obejmuje się wszystkie należności od wszystkich kredytobiorców, bez względu na to w jakiej sytuacji się znajdują. Monitoring prowadzony jest w czterech podstawowych obszarach:

1. personalna zdolność kredytowa (sposób utrzymywania stosunków z bankiem, ocena kwalifikacji zawodowych i menedżerskich, sukcesy i porażki mające wpływ na prowadzoną działalność gospodarczą, stan zdrowia),

2. ekonomiczna zdolność kredytowa (bieżąca ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej firmy),

3. warunki kredytowania (kontrola wykorzystania kredytu, wykorzystania kwoty kredytu, sprawdzenie wysokości i wartości odsetek, prowizji i innych ustalonych kosztów, kontrola innych warunków zawartych w umowie),

4. zabezpieczenia prawne (kontroli podlega aktualna wartość i płynność przyjętych zabezpieczeń).

Sposoby prowadzenia monitoringu:

1. w sposób poszerzony (indywidualny), dostosowany do konkretnego klienta, który dotyczy:

1. kredytobiorców o dużym zaangażowaniu kredytowym,

2. podmiotów obciążonych wysokim ryzykiem kredytowym,

3. klientów nieterminowo wywiązujących się ze swoich zobowiązań,

4. kredytobiorcy o pogarszającej się sytuacji kredytowej

5. klientów wnioskujących o zmianę warunków kredytowania;

2. w sposób uproszczony, prowadzony zwykle automatycznie i stosowany do pozostałych grup klientów

 

PROCEDURY ZWIĄZANE Z PRZYJĘCIEM I ROZPATRZENIEM WNIOSKÓW KREDYTOWYCH

Wniosek kredytowy powinien zawierać w szczególności:

• adres kredytobiorcy;

• oczekiwania kredytobiorcy;

• zabezpieczenie prawne kredytu;

• część ekonomiczno-finansową.

Forma umowy jest ustalona przez bank lub przez klienta.

 

Rozmowa wstępna

Podczas wstępnych rozmów z potencjalnym klientem ubiegającym się o kredyt należy przedstawić mu ofertę kredytową, ale przede wszystkim uzyskać podstawowe wiadomości nt.:

1. jego statusu (osoba fizyczna, prawna, inne);

2. prowadzonej działalności (dot. w szczególności zakładów pracy chronionej);

3. realizowanego przedsięwzięcia - udziału środków własnych (tzn. określenie realizowanego celu, kosztorys, udział procentowy klienta);

4. kwoty kredytu i okresu spłaty;

5. bieżącej sytuacji ekonomiczno-finansowej;

6. zabezpieczeń prawnych spłaty kredytu.

Uzyskanie tych informacji umożliwia dokonanie wstępnej kwalifikacji potencjalnego klienta i uszczegółowienie oferty kredytowej dla niego.

 

Złożenie wniosku kredytowego wraz z dokumentami - przyjęcie wniosku przez bank

W zależności od statusu prawnego podmiotu gospodarczego składającego wniosek kredytowy, przeznaczenia kredytu i okresu kredytowania, bank określa jakie dokumenty i informacje należy dodatkowo dołączyć do wniosku. Dokumentami tymi są:

1. dokumenty dot. podstaw prawnych działalności:

1. dla podmiotów nie posiadających osobowości prawnej:

1. wyciąg z ewidencji działalności gospodarczej, wystawiony przez właściwy organ administracji;

2. wyciąg z decyzji o udzielenie koncesji lub zezwolenia;

3. regon;

2. dla podmiotów posiadających osobowość prawną:

1. wyciąg z rejestru handlowego i akt notarialny;

2. umowa spółki lub statut;

3. regon;

2. dokumenty o charakterze majątkowo-finansowym:

1. aktualne akty notarialne lub wyciągi z ksiąg wieczystych posiadanych nieruchomości;

2. umowy najmu, dzierżawy (pozwalające sprawdzić terminowość opłat i czas umowy);

3. wykaz posiadanych maszyn i urządzeń z szacunkowym podaniem ich aktualnej wartości rynkowej;

4. sprawozdawczość:

1. miesięczne sprawozdanie F-01;

2. bilans F-02;

3. rachunek zysków i strat;

4. przepływy środków pieniężnych;

5. zaświadczenie urzędu podatkowego dotyczące wysokości dochodów i obrotów lub deklaracje podatkowe za ostatni okres sprawozdawczy;

3. zaświadczenia i opinie:

1. zaświadczenie z właściwego urzędu skarbowego o stanie wywiązywania się ze zobowiązań wobec państwa i ZUS;

2. zaświadczenie z banku , z którym klient współpracuje dot. posiadanego rachunku bieżącego, zadłużenia kredytowego, terminowości wywiązywania się ze zobowiązań wobec banku;

3. zezwolenia i opinie właściwych organów, np.: Wydziału Ochrony Środowiska, Sanepidu, straży pożarnej itp., jeśli działalność tego wymaga;

4. inne wymagane dokumenty:

1. dokumenty potwierdzające kanały zbytu - zamówienia, umowy wstępne, listy intencyjne;

2. zebrane oferty lub zawarte kontrakty na dostawy realizowane z kredytu.

Skompletowany i właściwie opracowany wniosek o kredyt, wraz z niezbędnymi dokumentami, zostaje odnotowany w rejestrze przyjętych wniosków.

 

 

ANALIZA WNIOSKU KREDYTOWEGO

Podstawowe cele analizy wniosku kredytowego:

1. ocena, ustalenie zdolności kredytowej kredytobiorcy, tj. zdolności do spłaty kredytu wraz z odsetkami w umownych terminach;

2. zidentyfikowanie obszarów ryzyka udzielenia kredytu;

3. zaproponowanie warunków na jakich byłby udzielony kredyt.

 

Etapy oceny wniosku kredytowego (analizy ekonomiczno-finansowej wniosku)

1. ocena formalno-prawna;

2. analiza marketingowa działalności firmy;

3. analiza realizowanego przedsięwzięcia przewidywanego do sfinansowania kredytem;

4. analiza finansowa podmiotu gospodarczego;

5. analiza proponowanych zabezpieczeń prawnych;

6. ocena stopnia ryzyka - arkusz ryzyka;

7. analiza SWOT;

8. propozycja decyzji kredytowej;

9. zawarcie umowy kredytowej;

10. uruchomienie kredytu.

 

Ocena formalno-prawna

W ramach tej oceny dokonać należy następujących czynności:

1. sprawdzić kompletność wniosku i załączonych do niego dokumentów;

2. zapoznać się z treścią prezentowanych informacji i ocenić prawidłowość powiązań między nimi;

3. potwierdzić wiarygodność podanych informacji, tam gdzie jest to możliwe, poprzez skonfrontowanie ich z danymi posiadanymi przez:

- sąd gospodarczy;

- urząd skarbowy;

- ZUS;

- komornika;

4. sprawdzenie tożsamości wnioskodawcy i jego zdolności prawnych na podstawie dokumentów, które zezwalają na prowadzenie przez niego działalności gospodarczej;

1. ustalenie powiązań z innymi podmiotami gospodarczymi odnośnie:

- powiązań kapitałowych i personalnych;

- wzajemnych poręczeń i gwarancji;

- powiązań kooperacyjnych;

6. ocena stosunku prawnego wnioskodawcy do zajmowanego lokalu lub powierzchni użytkowej;

1. uzyskanie potwierdzenia informacji prezentowanych przez wnioskodawcę a dotyczące umiejscowienia rachunku bieżącego bądź kredytowego, udzielonych poręczeń i gwarancji (art. 105 PB).

W ramach art. 105 PB banki wymieniają, czy też udzielają sobie informacji na temat potencjalnych klientów w następujących kwestiach:

1. posiadania rachunku bieżącego i wysokości obrotów na nim;

2. wysokości udzielonych kredytów oraz solidności ich obsługi;

3. udzielonych gwarancji i poręczeń.

 

Analiza marketingowa działalności firmy

W ramach tej analizy należy:

1. ocenić firmę;

2. ocenić sprzedawany produkt lub świadczone usługi;

3. ocenić rynki zbytu wnioskodawcy.

Ocena firmy:

• sprawność zarządzania firmą;

• kwalifikacje kadry zarządczej i pracowniczej;

• dotychczasowa pozycja zajmowana przez firmę;

• jak długo i z jakim skutkiem firma utrzymuje się dotychczas na rynku.

Ocena produkcji:

• struktura produkowanych wyrobów (świadczonych usług), ich różnorodność;

• częstotliwość dokonywanych zmian i unowocześnień;

• charakterystyczne cech, którymi odznaczają się sprzedawane produkty (świadczone usługi).

Ocena rynku zbytu:

• analiza popytu na produkty, towary, usługi (wzrost, spadek, stabilizacja);

• konkurencja krajowa i zagraniczna;

• na ile rozpoznany jest rynek zbytu i jaka jest stosowana strategia rynkowa;

• zawarte umowy i kontrakty.

 

Analiza realizowanego przedsięwzięcia przewidywanego do sfinansowania kredytem

Wnioskodawca musi wyraźnie określić przedmiot kredytu, tj. przedsięwzięcia czy zadania, które zamierza realizować przy współudziale kredytu.

Finansując dane przedsięwzięcie bank interesuje przede wszystkim:

1. jego zasadność;

2. udział środków własnych wnioskodawcy;

3. efektywność przedsięwzięcia;

4. istnienie określonego potencjału dla zrealizowanego przedsięwzięcia.

Udział środków własnych może być wyrażony w postaci środków pieniężnych bądź aportu rzeczowego, a więc środków już wniesionych bądź przewidywanych do wniesienia dla realizacji przedsięwzięcia.

W trakcie dokonywania oceny wniosku przeprowadzana jest u kredytobiorcy inspekcja mająca na celu weryfikację prezentowanych danych na bazie materiałów źródłowych oraz analizę sytuacji majątkowej kredytobiorcy.

 

Komitet kredytowy - decyzja kredytowa

W skład komitetu kredytowego wchodzi zwykle: 1) naczelnik lub kierownik wydziału kredytów; 2) radca prawny; 3) główny księgowy; 4) pracownik opiniujący wniosek - inspektor kredytowy.

Propozycję kredytową sformułowaną przez komitet kredytowy akceptuje na szczeblu oddziału banku dyrektor oddziału bądź inna uprawniona przez niego osoba.

Decyzja kredytowa zawiera wszystkie warunki kredytowania danego klienta i przedsięwzięcia, które ostatecznie zawarte są w umowie kredytowej.

Każda zmiana tych warunków przed zawarciem umowy kredytowej musi być również decyzją podjętą w takim samym trybie.

 

Zawarcie umowy kredytowej i umów towarzyszących związanych z zabezpieczeniem kredytu

Umowa kredytowa jest zawierana pomiędzy bankiem a kredytobiorcą i określa wszystkie prawa i obowiązki stron, czyli w szczególności obowiązek banku do postawienia do dyspozycji klienta określonej sumy środków pieniężnych w określonym czasie i zobowiązanie kredytobiorcy do zwrotu tych środków wraz z odsetkami i prowizjami w ustalonych terminach.

Podstawowe elementy umowy kredytowej to:

1. data i miejsce zawarcia umowy;

2. określenie stron umowy - reprezentacja stron;

3. cel (przedmiot) kredytu;

4. rodzaj kredytu;

5. kwota kredytu;

6. terminy wykorzystania i spłat kapitału;

7. wysokość oprocentowania;

8. sposób naliczania i pobierania odsetek;

9. określenie prowizji i innych opłat związanych z korzystaniem z kredytu;

10. określenie zabezpieczeń prawnych;

11. oznaczenie sposobu postępowania banku w przypadku nieterminowej obsługi kredytu.

 

Uruchomienie kredytu

Uruchomienie kredytu następuje po zawarciu umowy kredytowej i po ustanowieniu określonych form zabezpieczeń prawnych. Kredyty finansujące działalność gospodarczą są uruchamiane w formie bezgotówkowej.

Zmiana warunków kredytowych w trakcie korzystania z kredytu może nastąpić tylko w drodze decyzji kredytowej podjętej w takim samym trybie, jak przed udzieleniem kredytu i jest wprowadzana do zawartych umów w formie pisemnych aneksów.

 

Analiza finansowa

Dokumentami stanowiącymi źródło analizy finansowej są:

1. bilans;

2. rachunek wyników (zysków i strat);

3. zestawienie przepływów pieniężnych - jest to zestawienie wpływów i wydatków gotówkowych w danym okresie.

W ramach analizy finansowej przeprowadzane są analizy:

1. porównawcza;

2. struktury danych;

3. przepływów pieniężnych;

4. wskaźnikowa.

 

Analiza porównawcza

Analiza porównawcza polega na ocenie zmian poszczególnych składników bilansu i rachunku wyników zachodzących w czasie.

 

Analiza struktury danych

Analiza struktury danych polega na wyliczeniu i ocenie udziału poszczególnych składników aktywów i pasywów w sumie bilansowej oraz poszczególnych składników rachunku wyników odpowiednio w sumie przychodów lub kosztów.

Aktywa	Pasywa
Przedsiębiorstwo produkcyjne	Kapitały własne Kapitały obce      >>      Majątek ogółem Majątek ogółem
Majątek trwały Majątek obrotowy      >       Majątek ogółem Majątek ogółem
Przedsiębiorstwo handlowe
Majątek trwały Majątek obrotowy      <       Majątek ogółem Majątek ogółem

 


Analiza przepływów pieniężnych

Cele sporządzania zestawienia przepływów pieniężnych:

1. określenie rzeczywistego zapotrzebowania na zewnętrzne finansowanie;

2. określenie zdolności do obsługi bieżących zobowiązań;

3. określenie zdolności do generowania gotówki;

4. stwierdzenie możliwości wypłaty dywidend czy innego rodzaju wynagrodzenia dla zarządu i/lub udziałowców.

Zestawienie przepływów pieniężnych obejmuje strumienie gotówki dotyczące trzech podstawowych obszarów:

1. z działalności operacyjnej,

2. z działalności finansowej,

3. z działalności inwestycyjnej.

Przepływy pieniężne dotyczące działalności finansowej to np.

+	-
wpływy z otrzymanych kredytów i pożyczek, emisji akcji i obligacji	spłata kredytów, pożyczek, oprocentowania i prowizji, wykup obligacji, wypłata dywidend

Przepływy pieniężne dotyczące działalności inwestycyjnej wiążą się m.in.:

+	-
wpływy z tytułu sprzedaży składników majątku trwałego	wydatki na powiększenie majątku trwałego

Zestawienie przepływów pieniężnych może być budowane metodą bezpośrednią lub pośrednią.

W przypadku metody pośredniej elementem bazowym jest zysk korygowany o wpływy i wydatki z działalności inwestycyjnej i finansowej.

Natomiast w przypadku metody bezpośredniej ujmowana jest również działalność operacyjna.

Suma gotówki z przepływów pieniężnych w danym okresie musi być równa ilości środków pieniężnych wykazanych w bilansie firmy (pozycja aktywów: środki pieniężne).

					przepływ
DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA		przychody: koszty:			+ 150 - 110
	NALEŻNOŚCI		+ 10		- 10
	ZAPASY		+ 20		- 20
	ZOBOWIĄZANIA		+ 5		+ 5
					+ 25

 

Analiza wskaźnikowa

Jest przeprowadzana na bazie relacji finansowych, dzielonych na cztery grupy:

1. wskaźniki rentowności i zyskowności,

2. wskaźniki płynności,

3. wskaźniki rotacji (sprawności zarządzania),

4. wskaźniki wiarygodności kredytowej (wskaźniki wspomagania finansowego)

 

 

ZADANIA SPRAWDZAJĄCE

1. Co należy rozumieć przez zdolność kredytową?

2. Podaj jakie są ustawowe prawa i obowiązki stron wynikające z zawarcia umowy kredytowej.

3. Wymień rodzaje kredytów. Jakie są ich cechy wyróżniające.

4. Wymień rodzaje gwarancji. Określ strony umowy (zwróć szczególną uwagę na beneficjenta).

5. Wymień znane ci rodzaje zabezpieczeń kredytowych. Wskaż na różnice i podobieństwa.

6. Wymień rodzaje ryzyka kredytowego.

7. Czym jest monitoring i jakie są jego funkcje oraz obszary działania. W jaki sposób może być monitoring prowadzony.

8. Wymień etapy oceny wniosku kredytowego. Na czym polega ocena formalno-prawna wniosku.

9. Wymień rodzaje analizy finansowej. Na czym polega analiza porównawcza i analiza struktury.

 

 

^I PB - prawo bankowe

^II BC - bank centralny

^III KC - Kodeks cywilny

^IV KC - Kodeks cywilny

^V PB - Prawo bankowe

---