PIETER BRRUEGEL - UPADEK IKARA (PEJZAŻ Z UPADKIEM IKARA)

Rok powstania: 1558
Technika malarska: olej na płótnie
Gatunek malarski: malarstwo rodzajowe
Styl malarski: malarstwo renesansowe, renesans niderlandzki
Ekspozycja: Królewskie Muzea Sztuk Pięknych w Brukseli

Wymiary: 73,5 × 112 cm

Jest jednym z najsłynniejszych płócien Bruegla - niderlandzkiego malarza żyjącego w latach 1525 - 1569 i tworzącego około połowy XVI w. Obraz prezentuje rozległy krajobraz nadmorski. W oddali znajduje się miasto z portem, do którego przypływają statki. Na pierwszym planie znajduje się postać farmera orającego ziemię. Dalej widzimy pasterza i rybaka. Każdy z nich jest pochłonięty swoim zajęciem. Nikt jednak zdaje się nie zauważać ludzkiej tragedii: tonącego w morzu mężczyzny.

Temat obrazu zaczerpnięty został z mitologicznej historii o Ikarze, który lecąc na woskowych skrzydłach, dotarł za blisko słońca i zginął wśród fal.

Ikar jest symbolem wolności i wierności swoim marzeniom, odwagi ale też ryzyka. Na obrazie symbolizuje tragedię jednostki niezauważonej przez otoczenie. Ludzie na pierwszych planach symbolizują egoistycznych mieszkańców ziemi, pracujących wyłącznie dla siebie, nie zważając na los innych. Niektórzy jednak, uważają, że bohater obrazu nic nie osiągnął, że to, co zobaczył nie dało nic wielkiego ludzkości, że była to głupia śmierć. Jest dla niektórych synonimem idealisty, młodego marzyciela i porównują go do ćmy, bezmyślnie lecącej do światła, by zginąć. Według Bruegel'a mit ikaryjski nie wzruszył światem.
W obrazie najbardziej oburza obojętność świata na jednostkowe tragedie, znieczulica i egoizm ludzi zajętych swoim życiem, epizodyczne potraktowanie bohatera na miarę Ikara, a także słoneczna atmosfera i niezachwiany spokój świata na płótnie.

Artysta niemal mistrzowsko posługuje się perspektywą powietrzną. Za pomocą kolorów buduje ogromną przestrzeń rozległego krajobrazu. Widać również próby oswojenia się z perspektywą linearną. Paleta barw jest wąska, stosowane są głównie błękity, ale też zielenie i brązy. Opiera się głównie na zimnych kolorach, ocieplanych miejscami, np. żółtą plamą słońca i refleksami świetlnym rzucanymi przez nie na białe skały i żagle statków, albo czerwienią rękawów chłopa.

Kompozycja obrazu jest otwarta i dynamiczna, pełna skosów. Rysunek jest dokładny, szczegółowy i rzetelny. Ostry światłocień modeluje formy, czyniąc je realnymi, wypukłymi.

Obraz jes pełen kontrastów, nie tylko kolorystycznych czy światłocieniowych, ale również znaczeniowych. Lot Ikara w powietrzu, do słońca przeciwstawiony jest pracy ludzi na polu, ich związkowi z ziemią. Z jednej strony marzenia o wolności i swoboda, z drugiej ciężka praca, codzienność.

---