Odwodnienie - stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Stan odwodnienia zagraża życiu pacjenta, jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, małych dzieci oraz ludzi starszych^[1]. Do najczęściej spotykanych przyczyn odwodnienia organizmu należą: biegunka, wymioty, przyjmowanie niedostatecznej ilości płynów podczas choroby przebiegającej z podwyższoną temperaturą ciała, niewyrównanie strat wody poniesionych w czasie intensywnego uprawiania sportu oraz picie zbyt małej ilości wody Objawy odwodnienia organizmu:

ubytek wody do 2% masy ciała pacjenta

• uczucie silnego pragnienia

• utrata masy ciała (można stwierdzić poprzez zważenie pacjenta)

ubytek wody 2 - 4% masy ciała pacjenta

• suchość w ustach

• utrzymujący się ból głowy

• zmniejszona ilość oddawanego moczu, aż do pojawienia się bezmoczu

• uczucie osłabienia

• zawroty głowy

• zaburzenia widzenia

• mocz o ciemnym zabarwieniu

• zmniejszenie pocenia

• ustanie wydzielania śliny

• suchy język

• utrudniona mowa

• utrata elastyczności skóry (skóra uszczypnięta i puszczona wyrównuje się bardzo powoli)

ubytek wody 5 - 6% masy ciała pacjenta

• senność

• parestezje

ubytek wody 10 - 15% masy ciała pacjenta

• mówienie niemożliwe

• drgawki

• zaburzenia świadomości i kontroli postępowania

• delirium

• obrzęk języka

• utrata przytomności

ubytek wody > 15% masy ciała pacjenta- śmierć

Obrzęk -stwierdzane w badaniu fizykalnym gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała. Powstaje na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami dążącymi do zatrzymania płynu w naczyniach oraz czynników prowadzących do przedostawania się płynu poza ich światło. Obrzęk może być spowodowany zgromadzeniem przesięku lub wysięku. Podział obrzęków

• uogólnione:

• skóry i tkanki podskórnej - puchlina

• obrzęk całego ciała i zgromadzenie płynu w jamach ciała

• zlokalizowane:

• w jamach ciała:

• otrzewnej - wodobrzusze

• osierdziu

• opłucnej

• układ komorowy mózgu - wodogłowie

GORĄCZKA stan eutermii towarzyszący chorobie polegający na zwiększeniu temperatury ciała w punkcie nastawczym powyżej normy.

Pierwotne znaczenie tego objawu to obronna odpowiedź organizmu na atak wirusów, bakterii, grzybów, obecność ciał obcych, alergenów, martwych fragmentów tkanek. U człowieka umownie mówimy o stanie podgorączkowym jeżeli temperatura ciała wynosi powyżej 37°C, zaś o gorączce jeśli przekroczy 38°C. Zwykle pomiaru temperatury dokonuje się za pomocą termometru w trzech miejscach:

• pod pachą (prawidłowa temperatura 36,6°C) - najmniej dokładny pomiar z medycznego punktu widzenia;

• w jamie ustnej (prawidłowa temperatura 36,9°C);

• w odbycie (metoda rektalna, dla niemowląt) (prawidłowa temperatura 37,1°C) najdokładniejszy pomiar z medycznego punktu widzenia.

Podział gorączek w zależności od wysokości temperatury

• 37,5-38,0°C (niektórzy podają do 38,2°C) - stan podgorączkowy

• 38,0-38,5°C - gorączka nieznaczna

• 38,5-39,5°C - gorączka umiarkowana

• 39,5-40,5°C - gorączka znaczna

• 40,5-41,0°C - gorączka wysoka

• >41°C - gorączka nadmierna

Duszność - subiektywne odczucie braku powietrza, bardzo często połączone ze wzmożonym wysiłkiem mięśni oddechowych.

Podział przyczyn duszności:

1. Schorzenia układu oddechowego

2. Schorzenia układu krążenia

3. Choroby klatki piersiowej i mięśni

4. Choroby ośrodkowego układu nerwowego

5. Zwiększone zapotrzebowanie na tlen

6. Zmniejszony dowóz tlenu

7. Psychogenne

Duszność możemy podzielić na ostrą i przewlekłą.

• Duszność ostra występuje gdy mamy do czynienia z:

• obrzękiem płuc

• odmą opłucnową

• zatorem tętnicy płucnej

• Duszność przewlekła powodowana jest przez:

• astmą oskrzelową

• płyn w opłucnej

• przewlekłą niewydolność serca

• Astma oskrzelowa. - przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, wywołująca nadreaktywność oskrzeli, która prowadzi do nawracających napadów duszności i kaszlu, występujących szczególnie w nocy i nad ranem. U podłoża tych napadów leży wydzielanie przez komórki układu oddechowego licznych mediatorów doprowadzających do rozlanego, zmiennego ograniczenia przepływu powietrza w drogach oddechowych, które często ustępuje samoistnie lub pod wpływem leczenia.

Biorąc pod uwagę nasilenie objawów i przebieg choroby, astmę oskrzelową dzieli się na:

• sporadyczną

• objawy rzadziej niż 1 raz w tygodniu

• objawy nocne nie częściej niż 2 razy w miesiącu

• zaostrzenia są krótkotrwałe

• przewlekłą lekką

• objawy częściej niż 1 raz w tygodniu, ale rzadziej niż 1x dziennie

• objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu

• zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

• przewlekłą umiarkowaną

• objawy codziennie

• objawy nocne częściej niż raz w tygodniu

• zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

• przewlekłą ciężką

• objawy codziennie

• częste zaostrzenia

• częste objawy nocne

• ograniczenie aktywności fizycznej.

Typowe objawy to:

• napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli

• świszczący oddech

• kaszel.

Czynniki zaostrzające objawy astmy to:

• kontakt z alergenami

• nawracające infekcje układu oddechowego

• palenie papierosów

• hiperwentylacja wysiłkowa

• niektóre leki

• niektóre składniki pokarmowe.

Rozedma płuc — przewlekła choroba płuc, która charakteryzuje się nieprawidłowym powiększeniem przestrzeni powietrznych położonych obwodowo od oskrzelików końcowych i destrukcją ścianek tych struktur. Skutkiem tego jest nadmierne upowietrznienie płuc, przy zmniejszeniu ilości pęcherzyków płucnych. Proces dotyczy całych płuc, pogarsza się ich sprężystość, zawierają zwiększoną ilość powietrza, a przebieg wymiany gazowej jest upośledzony. Rozedma jest to nieodwracalne uszkodzenie struktury płuc, które powoduje zaburzenie ich funkcji, a podstawowym objawem chorobowym jest duszność. Najczęstszą przyczyną występowania rozedmy płuc są czynniki środowiskowe: palenie tytoniu i zanieczyszczenie środowiska

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to związane jest najczęściej z nieprawidłową odpowiedzią zapalną ze strony układu oddechowego na szkodliwe pyły i substancje z jakimi chory ma do czynienia w ciągu swojego życia. Najczęstszą przyczyną POChP jest narażenie na dym tytoniowy, ale inne czynniki, takie jak substancje drażniące z powietrza oraz stany wrodzone.

Białaczka ( leukemia) - nazwa grupy chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Białaczka charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zmianami leukocytów we krwi, szpiku i narządach wewnętrznych (śledzionie, węzłach chłonnych). Występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet w proporcji 3:2.

podział białaczek

• ostra białaczka szpikowa

• ostra białaczka limfoblastyczna

• przewlekła białaczka limfatyczna

• przewlekła białaczka szpikowa

W białaczkach ostrych objawy są niecharakterystyczne: osłabienie ,bóle kości i stawów bladość krwawienie z nosa lub dziąseł, stany gorączkowe, może wystąpić powiększona wątroba lub śledziona., długotrwała infekcja z następującymi po sobie zapaleniami gardła, ucha, oskrzeli czy płuc, pomimo stosowania antybiotyków;
- gorączka niewiadomego pochodzenia; powiększone węzły chłonne na karku, pod pachami i w pachwinach zwiększona leukocytoza.

Żółtaczka - objaw polegający na zażółceniu skóry, błon śluzowych i białkówki oczu wskutek nagromadzenia się bilirubiny w surowicy krwi i tkankach organizmu. Prawidłowy poziom bilirubiny w surowicy człowieka wynosi 3,4-17 μmol/l.

• żółtaczka hemolityczna - spowodowana przyczynami przedwątrobowymi, jako skutek zwiększonej produkcji bilirubiny przez wątrobę wynikającej z masywnego rozpadu krwinek czerwonych

• żółtaczka miąższowa - spowodowana przyczynami wewnątrzwątrobowymi jako wynik upośledzenia wnikania bilirubiny do wątroby (uszkodzenie toksyczne wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, marskość wątroby)

• żółtaczka mechaniczna zwana inaczej zaporową, zastoinową - spowodowana przyczynami pozawątrobowymi jako wynik zwężenia lub zamknięcia dróg żółciowych (kamica, nowotwory), co uniemożliwia prawidłowy spływ żółci do dwunastnicy.

• Żółtaczka noworodków - żółtaczka występująca w okresie noworodkowym, u podstaw której leżą zaburzenia przemiany bilirubiny.(niedojrzałość enzymatyczna wątroby, charakteryzująca się mniejszą zdolnością do wychwytywania bilirubiny przez komórki wątrobowe)

• Do głównych składowych objawu należą: żółte zabarwienie białkówki oka, skóry (widoczne u ludzi rasy białej), błon śluzowych, ciemne zabarwienie moczu, w niektórych przypadkach świąd skóry oraz odbarwienie stolca

Choroby nadnerczy.
Nadnercza są narządami, których zadaniem jest wydzielanie hormonów. Znajdują się w tylnej części jamy brzusznej, na każdej z nerek. Składają się z dwóch części: zewnętrznej, czyli kory, i wewnętrznej, czyli rdzenia.
Różne zaburzenia w funkcjonowaniu nadnerczy są skutkiem nadmiaru lub braku hormonów, które gruczoły te wytwarzają. W innych przypadkach zaburzenia dotyczą rdzenia nadnerczy, a zatem wytwarzania adrenaliny i noradrenaliny. Najczęstszym powodem choroby jest w tym przypadku obecność guza chromochłonnego, którego głównym objawem jest podwyższone ciśnienie tętnicze.

Choroba Addisona, pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (schorzenie układu dokrewnego, zespół objawów spowodowanych przewlekłym niedoborem hormonów produkowanych przez korę nadnerczy.(kortyzolu i aldosteronu) objawy;

• narastające osłabienie, skłonność do zasłabnięć

• utrata apetytu

• spadek masy ciała

• nudności, wymioty

• drażliwość

• biegunka

• przebarwienia skóry znane, szczególnie dotyczy okolic eksponowanych na słońce, a także łokci, linii zgięciowych dłoni, otoczek sutkowych i blizn

• zaburzenia miesiączkowania,

Zespół Cushinga - zespół objawów chorobowych związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzolu w surowicy krwi. Najczęstszą przyczyną występowania zespołu Cushinga jest długotrwałe podawanie glikokortykosterydów w leczeniu innych chorób. Objawy:

• przyrost masy ciała i w następstwie otyłość; otyłość cushingoidalna - nagromadzenie tkanki tłuszczowej na karku, w okolicach nadobojczykowych, twarzy (tzw. twarz księżycowata) i tułowiu

• ścieńczenie skóry, szerokie rozstępy na skórze brzucha, ud, pośladków, piersi i niekiedy ramion, o barwie purpurowoczerwonej

• trądzik,

• zaburzenia miesiączkowania

• charakterystyczna budowa ciała - otłuszczenie twarzy i tułowia i chude kończyny górne i kończyny dolne

• u dzieci - opóźnienie wzrostu kostnego z następową karłowatością

• w skrajnych wypadkach martwica skóry

Wada serca - wrodzona lub nabyta nieprawidłowość anatomiczna budowy serca, polegająca na obecności nieprawidłowych połączeń pomiędzy jamami serca lub/i dużymi naczyniami bezpośrednio do nich uchodzących, albo/i na nieprawidłowej budowie i funkcji zastawek serca. Wrodzone wady serca powstają na skutek nieprawidłowej organogenezy podczas rozwoju płodu.

Wady nabyte są wadami zastawkowymi- Nabyte wady serca są najczęściej skutkiem przebytego zapalenia wsierdzia w wyniku choroby reumatycznej. Rzadszymi przyczynami nabytych wad zastawkowych są: bakteryjne zapalenia wsierdzia. Najczęściej występujące nabyte wady serca :

• Zwężenie zastawki mitralnej

• niedomykalność zastawki mitralnej (dwudzielnej) i jej szczególna postać: zespół wypadania płatka zastawki mitralnej

• zwężenie zastawki mitralnej (dwudzielnej)

• zwężenie zastawki aortalnej

• niedomykalność zastawki aortalnej

• niedomykalność zastawki trójdzielnej

WADY NABYTE SERCA-Wrodzone wady serca pojawiają się u często u noworodków, których matki w pierwszym trymestrze ciąży chorowały na niektóre choroby wirusowe, zwłaszcza na różyczkę stosowały niektóre leki (, sole litu, talidomid, witaminę A) lub nadużywały alkoholu. W większości przypadków (90%) przyczyna powstania wrodzonej wady serca jest nieznana. Pozostałe wiązane są z wadami genetycznymi oraz wpływem czynników teratogennych. Ze względu na wpływ na utlenowanie krwi, wady dzieli się na wczesnosinicze, późnosinicze i niesinicze.

Obecność sinicy jako objawu wady serca związana jest z dużą domieszką w krwi tętniczej hemoglobiny nieutlenowanej .

Wady niesiniczne- zwężenie aorty, zwężenie łuku aorty, zwężenie tętnicy płucnej, wrodzon niedomykalność zastawki dwudzielnej

Wady wczesnosiniczne-(przeciek z prawego serca do lewego) np. zarośnięcie zastawki trójdzielnej, wspólny pień tętnicy

Wady późnosiniczne- (przeciek z komory lewej do prawego serca)np. ubytek przegrody międzykomorowej i międzyprzedsionkowej, przerwany przewód tętniczy.

Zaburzenie rytmu serca, arytmia, - stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60-100 uderzeń na minutę. Stan taki często stanowić może zagrożenie dla życia.Normalny rytm pracy serca jest wyznaczany przez węzeł zatokowy. Jeżeli węzeł zatokowo-przedsionkowy nie funkcjonuje prawidłowo, może to prowadzić do aktywizacji drugorzędowych ośrodków pobudzenia i w efekcie do zmiany rytmu pracy serca.Istotne znaczenie mają też drogi przewodzenia impulsu z ośrodka pobudzenia: przy ich nieprawidłowej funkcji lub gdy istnieją dodatkowe drogi przewodzenia, może dochodzić do zaburzeń rytmu serca.

• Tempo bicia serca ponad 100 uderzeń na minutę nosi nazwę tachykardii

• Jedną z poważnych form arytmii jest migotanie, które występuje, gdy bezładny skurcz poszczególnych części mięśniówki serca nie daje efektywnego skurczu. Migotanie może dotyczyć przedsionków (migotanie przedsionków) lub komór (migotanie komór), przy czym dotyczące komór skutkuje zatrzymaniem krążenia.

• Trzepotanie przedsionków

• Bradykardia- stan, kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej 50 razy na minutę. Leczenia wymaga tylko bradykardia objawowa, tzn. powodująca np. omdlenia, utraty przytomności

• Asystolia- brak czynności elektrycznej serca w zapisie EKG

Choroba niedokrwienna serca (Choroba Wieńcowa)-- zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwością ich dostarczenia, doprowadza do niedotlenienia zwanego również niewydolnością wieńcową.

W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.

Czynniki ch. wieńcowej

• palenie papierosów

• spożywanie alkoholu

• sposób i rodzaj odżywiania

• poziom aktywności fizycznej

• zaburzenia snu

• ogólnie styl życia

• somatyczne czynniki ryzyka

• nadciśnienie tętnicze

• hipercholesterolemia

• otyłość brzuszna

• cukrzyca.

• chorobę innych tętnic (kończyn dolnych, mózgu) na tle miażdżycowym.

Objawy: zatrzymanie krążenia, ból w klatce piersiowej(piekący, przeszywający, dławiący, promieniuje zwłaszcza do lewego barku, żuchwy, szyi, nasila się w stresie po wysiłku lub obfitym posiłku)

Nadciśnienie tętnicze, choroba nadciśnieniowa, choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.

Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny, tzn. bez znanej somatycznej przyczyny, którą dałoby się usunąć interwencją medyczną. Uważa się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe. Pozostałe przypadki to choroba o charakterze wtórnym, gdy dobrze jest znana przyczyna choroby, np.: choroby nerek, choroby gruczołów dokrewnych lub choroby mózgu.

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego

Kategoria Ciśnienie skurczowe Ciśnienie rozkurczowe
Ciśnienie optymalne < 120 < 80

Ciśnienie prawidłowe 120-129 80-84

Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139 85-89 Nadciśnienie stopień 1 łagodne 140-159 90-99 Nadciśnienie stopień 2 umiarkowane) 160-179 100-109 Nadciśnienie stopień 3(ciężkie) ≥ 180 ≥ 110

Zawał mięśnia sercowego - martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem. Zawał mięśnia sercowego jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Leczenie: nitrogliceryna aspiryna morfina tlen .OBJAWY;

• bardzo silny ból w klatce piersiowej (może być znacznie osłabiony lub nawet nieobecny u osób chorych na cukrzycę), trwający ponad 20 minut, nieustępujący po odpoczynku i po nitratach (nitrogliceryna), piekący, dławiący, rozpierający, promieniujący do żuchwy, lewej kończyny górnej (lub obu)

• panika, lęk przed śmiercią

• duszność

• bladość

• lepki pot

• spadek ciśnienia tętniczego

• tachykardia - wzrost częstości akcji serca, lub inne zaburzenia tętna

• pobudzenie ruchowe

Miażdżyca- choroba zwyrodnieniowa naczyń krwionośnych. Na wewnętrznej powierzchni ścian tętnic powstają blaszki miażdżycowe zbudowane z cholesterolu i odkładającego się w nim wapnia.
Zmiana powierzchni naczynia powoduje uaktywnienie osoczowych czynników krzepnięcia, powstawanie przyściennych zakrzepów, zwężenie światła naczynia, upośledzenie przepływu krwi i w rezultacie niedokrwienie narządów zaopatrywanych przez to naczynie.

CZYNNIKI

1) dieta - bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, z dużą zawartością typu LDL,
2) palenie tytoniu,
3) nadciśnienie tętnicze, ze względu na uszkadzające działanie na tętnice i niekorzystny wpływ na stan ogólny organizmu. Równocześnie procesy miażdżycowe powodują nadciśnienie tętnicze (choroba nadciśnieniowa),
4) siedzący tryb życia - aktywne uprawianie sportu powoduje dobre ukrwienie organizmu
5) choroby uwarunkowane genetycznie, tj. hiperlipidemie,
6) inne choroby, np. cukrzyca.
Następstwa
Miażdżyca rozwija się we wszystkich tętnicach organizmu, lecz niektóre jej lokalizacje są szczególnie niebezpieczne dla stanu zdrowia organizmu. Należą do nich:
1) naczynia wieńcowe - ze względu na groźbę zawału mięśnia sercowego i chorobę niedokrwienną serca,
2) tętnice kręgowe i szyjne zaopatrujące mózg - przyczyna udarów mózgowych i otępienia,
3) naczynia kończyn dolnych - zajęte szczególnie często w cukrzycy, przyczyna tzw. stopy cukrzycowej, czyli jej zgorzeli.

Niedoczynność tarczycy- choroba spowodowana niedoborem hormonów tarczycy( tyroksyny i trójodotyroniny), prowadzącym do spowolnienia procesów metabolicznych. Profilaktyka-Zazwyczaj jest to podawanie tabletek tyroksyny codziennie. To zastępuje niedobór tyroksyny, której tarczyca nie wydziela wystarczająco . Profilaktyka wola niedoczynnego polega też na spożywaniu jodowanej soli.

Klasyfikacja choroby ze względu na przyczynę:

• niedoczynność pierwotna - spowodowana uszkodzeniem gruczołu tarczowego

• zapalenia tarczycy , wycięcie tarczycy

• po leczeniu jodem promieniotwórczym bądź radioterapii

• wrodzona niedoczynność tarczycy

• niedoczynność wtórna - będąca skutkiem niedoboru TSH (hormon tyreotropowy)

Objawy

• zwiększenie masy ciała

• uczucie zmęczenia, osłabienie, senność, trudności w koncentracji, zaburzenia pamięci, stany depresyjne

• łatwe marznięcie, uczucie chłodu

• przewlekłe zaparcia

• sucha, zimna, blada, nadmiernie rogowaciejąca skóra (objaw brudnych kolan)

• łamliwe włosy, czasem przerzedzenie brwi

• zmieniony głos (pogrubienie strun głosowych)

Nadczynność tarczycy,- stan chorobowy powstały wskutek nadmiernej produkcji hormonów tarczycy. Inne przyczyny to guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH , nadczynność tarczycy spowodowana spożywaniem nadmiernych ilości jodu i hormonów tarczycy Leczenie nadczynności tarczycy zależy od jej przyczyny i może być farmakologiczne (leki hamujące czynność gruczołu - tzw. tyreostatyki, jod promieniotwórczy) lub chirurgiczne (usunięcie guzka lub znacznej części wola).

Objawy:

• wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)

• zwiększona potliwość

• nietolerancja gorąca

• kołatania serca i tachykardia

• duszność

• utrata masy ciała

• wzmożony apetyt

• wytrzeszcz oczu

• ciepła i wilgotna skóra

• zahamowanie wzrostu

• powiększenie tarczycy (wole tarczycy)

• u dzieci - przyspieszenie wzrost

Niewydolność nerek- charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu z toksycznych produktów przemiany materii, wydalania wody oraz kontroli równowagi wewnątrzustrojowej (homeostazy). Objawami niewydolności będzie wyraźna zmiana objętości wydalanego moczu lub jego brak, narastanie objawów mocznicowego zatrucia organizmu oraz nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych krwi.

 Występuje niewydolność ostra i przewlekła.

Ostra niewydolność nerek- przyczyny

• niedostateczne ukrwienie nerki powodujące niewydolność przednerkową;

• choroby kłębuszków i miąższu nerki lub zatrucia powodujące niewydolność nerkową;

• zaburzenia odpływu moczu, prowadzące do niewydolności zanerkowej.

 

Przewlekła niewydolność nerek przyczyny-może w powolny sposób rozwijać się jako następstwo przebytych chorób nerek uszkadzających kłębuszki nerkowe lub kanaliki, zatrucia, chorób metabolicznych, wad i zakażeń układu moczowego oraz wiele lat trwającej kamicy nerkowej. Narastanie objawów klinicznych jest wolne.

Objawy: osłabieniem, wyniszczeniem, brakiem apetytu, zakwaszeniem organizmu (kwasicą metaboliczną), bólami kostnymi i skłonnością do patologicznych złamań kości, skłonnością do krwawień. Bardzo charaktery stycznym objawem jest typowa, słodko-mdława woń z ust chorych. Ponadto mogą się oni skarżyć na uporczywy świąd skóry i poranne wymioty.

ZABURZENIA GOSPODARKI WAPNIOWEJ

Hipokalcemia - stan, w którym stężenie wapnia całkowitego w surowicy krwi jest niższe od 2,25 mmol/l. może być ona wywołana przez:

• niedostateczna ilością podaży wapnia w pokarmach

• niedostatecznym wchłanianiem wapnia z przewodu pokarmowego

• niedostatecznym uwalnianiem wapnia z kości

• nadmierna utratą wapnia z moczem

• nadmiernym odkładaniem się wapnia w kościach

OBJAWY

Napady tężyczki(skurcz krtani, powiek, napad dusznicy bolesnej zawroty głowy napadowe niedokrwienie palców rąk i stóp)

Hiperkalcemia-podwyższenie poziomu wapnia we krwi.

Przyczyny hiperkalcemii:

• nadmierne wchłanianiem wapnia z przewodu pokarmowego

• upośledzenie wydalania wapnia z moczem

• przedawkowanie witaminy D

• długotrwałe unieruchomienie

• nadmierne wydzielanie: np. hormonu wzrostu, adrenaliny tyroksyny

objawy: zaburzenia czynności nerek(wielomocz , zakwaszenie moczu) zaburzenie ukł. Pokarmowego(nudności wymioty zaparcia) zaburzenia pracy serca(tachykardia, dodatkowe skurcze)

Niewydolność krążenia, stan niewydolności układu krwionośnego uniemożliwiający pełnienie jego funkcji fizjologicznych. W zależności od szybkości narastania objawów klinicznych wyróżniamy niewydolność ostrą i przewlekłą, natomiast ze względu na żródło niewydolności na prawo- i lewokomorową.

Niewydolność krążenia ostra to szybko pogłębiające się upośledzenie czynności układu krążenia, najczęściej na skutek dużego uszkodzenia serca, np. w zawale mięśnia sercowego. W ostrej niewydolności spowodowanej uszkodzeniem lewej komory serca występuje obrzęk płuc.

Przewlekła lewokomorowa niewydolność krążenia może być spowodowana: nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością naczyń wieńcowych serca (choroba wieńcowa), wady zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej.
Objawy: duszność wysiłkowa, a nawet spoczynkowa, napadowa duszność nocna, astma sercowa, bezsenność, kaszel, sinica.

Niewydolność krążenia przewlekła, prawokomorowa, występuje jako konsekwencja przewlekle utrzymujących się oporów w krążeniu płucnym, spowodowanych np.: przez rozedmę płuc, duże zniekształcenie klatki piersiowej, stwardnienie tętnic płucnych, wady zastawkowe serca lewego.
Objawy: poszerzenie żył szyjnych, powiększenie wątroby, stan podżółtaczkowy (żółtaczka), obrzęki, zwłaszcza na kończynach dolnych, najpierw w okolicach kostek i stóp, , przesięki w jamie brzusznej (wodobrzusze) i jamie opłucnowej, sinica, dolegliwości z przewodu pokarmowego, wynikające z zastoju krwi w narządach brzusznych (wzdęcia, nudności, zaparcia stolca lub biegunki). Szczególną postacią tego rodzaju niewydolności jest zespół płucno-sercowy (serce płucne).

Choroba żołądka- diagnostyka-zaczyna się od wywiadu i badania fizykalnego całej jamy brzusznej(palpacja, osłuchiwanie , oglądanie, opukiwanie) badania morfologiczne, usg, rtg, gastroskopia, endoskopia, tomografia lub rezonans. Rodzaje chorób żołądka;

BÓL BRZYCHA Chory skarży się na ból w dołku podsercowym, który pojawia się nagle i względnie szybko mija, a stanowi objaw zaburzenia trawienia na tle nerwicy żołądka. Ból daje o so­bie znać zarówno przy pełnym, jak i pustym żołądku, a naj­częściej chory doświadcza go w nocy. Wymioty na ogół nie występują. Jeśli ból trwa dłużej niż 1 godzinę, chory się poci, słabnie. Niektórzy chorzy tracą apetyt, inni odczuwają wilczy głód - jedzą wszystko i dużo piją, co prowadzi do za­parcia i wzdęcia.

KURCZ ŻOŁĄDKA-Kurcz żołądka uwarunkowany jest zaburzeniami czynnoś­ci nerwu błędnego oraz ośrodkowego układu nerwowego. Występuje bardzo często jako konsekwencja wrzodu żołądka lub dwunastnicy, czasem w kamicy żółciowej; może też być spowodowany między innymi zapaleniem jajników i macicy. Osoba chora skarży się na silny, ściskający ból żołądka, któremu czasem towarzyszą wymioty. Kurcz żołądka może trwać od kilku minut do kilku godzin.

NADKWASOTA (ZGAGA) - Zwiększone wydzielanie soku żołądkowego jest najczęściej spowodowane używaniem tytoniu, alkoholu i spożywaniem niewłaściwego pożywienia. Chorzy na wrzód żołądka i zapale­nie żołądka skarżą się na kwaśne odbijania i długotrwałe uczu­cie kwasów w przełyku lub żołądku, choć zwykle nie tracą ape­tytu. Zazwyczaj po jedzeniu odczuwają gniecenie w żołądku, spożyty pokarm wraca im do przełyku, mają nudności.

NADWRAŻLIWOŚĆ ŻOŁĄDKA- Dolegliwość ta daje dość różnorodne objawy. Jedni chorzy źle znoszą pokarmy zimne, inni pokarmy gorące. Atak nad­wrażliwości może być wywołany na przykład potrawami kwaśnymi, tłuszczami, często wypiciem zwykłej wody. Chory uskarża się na gniecenie, a czasem ból w żołądku, cierpi na wzdęcie, z trudem odchodzą gazy. Mdłości mogą się pojawić po przyjęciu pokarmów, ale także gdy żołądek jest pusty. Chory odczuwa słony smak w ustach i zgagę. Ma uczucie pełności w żołądku.

NIESTRAWNOŚĆ-Niestrawność występuje przy różnych dolegliwościach żo­łądka, na ogół jednak towarzyszy niedomaganiem wątroby, śledziony, nerek, serca.Chory skarży się na gniecenie w żołądku, pełność, odbija­nie, ślinotok, palenie, zgagę, bóle głowy, zaparcie, znużenie.

OSTRY NIEŻYT ŻOŁĄDKA- Najczęściej spotykaną przyczyną powstania ostrego nieży­tu żołądka są: przejedzenie, spożycie alkoholu. Zapadają na tę dolegliwość ludzie mający tak zwany słaby żołądek. Ostry nieżyt żołądka rozpoczyna się od niesmaku, nudności, gniecenia lub bólu w żołądku. Język bywa zwykle obłożony, z ust wydobywa się nieprzyjemna woń. Często, zwłaszcza u dzie­ci, pojawiają się wymioty albo biegunka. Chory nie ma ochoty na jedzenie, ale chętnie pije i ma zmienne zachcianki smakowe.

KRWAWIENIA Z PRZEWODU POKARMOWEGO- krwawienie, w wyniku którego krew przedostaje się do światła przewodu pokarmowego.

-ostry nieżyt żołądka 40%

- wrzód trawienny 36%

- żylaki przełyku 8%

-inne jak nowotwory, uchyłki 10%

Krwawienia z przewodu pokarmowego dzieli się na:

• krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego :choroba wrzodowa, żylaki przełyk, rak przełyku i żołądka

• krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego : żylaki odbytu, rak jelita grubego, uchyłki okrężnicy

Inny podział krwawień w zależności od intensywności krwawienia:

• krwawienie ostre, gdy jednorazowa utrata krwi przekracza 500 ml

• krwawienie przewlekłe - utrata dzienna krwi wynosi około 50 ml

• krwawienia utajone - wykrywalne tylko metodami laboratoryjnymi

Rozpoznanie: ciemne wymioty(fusowate, krwiste w ilościach 50ml) smoliste stolce, osłabienie, bladość powłok, obniżone ciśnienie tętnicze, obniżony poziom hemoglobiny, i hematokrytu

GRUŻLICA-(tuberkuloza)choroba zakaźna pojęcie pochodzi od gruzełków które widoczne są w tkankach. wywoływana jest przez prątka gruźlicy(bakteria słabo gram dodatnia)

RODZAJE GRUŹLICY: najczęściej spotykana to gruźlica płucna ale może też zaatakować -ośrodkowy ukł.nerwowy, ukł. Limfatyczny, naczynia krwionośne, ukł. Kostno-stawowy, ukł.moczowo-płciowy, skórę

2fazy gruźlicy pierwotna i popierwotna.

Pierwotna- pierwszy kontakt z czynnikiem zakażnym objawy: ból w klatce piersiowej krwioplucie kaszel utrzymujący ię ponad 3 tyg.

Popierwotna- następstwo fazy pierwotnej ujawnia się na wskutek dodatkowych czynników np. cukrzycza, białaczka, chłonniaki objawy; krwioplucie, gorączka, osłabienie, brak apetytu i spadek masy ciała.

Cukrzyca - grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Cukrzyca typu I- insulinozależna, lub typu dziecięcego) - jest spowodowana rzeczywistym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia komórek Beta wysp Langerhansa trzustki. Jedynie te komórki mogą wytwarzać insulinę. Choroba pojawia się najczęściej u dzieci i osób młodych, choć może się rozpocząć nawet po 80. roku życia. Leczenie wymaga stałego podawania insuliny. Zwykle przyczyną choroby jest uszkodzenie komórek β przez własny układ odpornościowy (autoagresja, stąd również nazwa: cukrzyca autoimmunologiczna).

Cukrzyca typu 2 insulinoniezależną,- to najczęstsza postać cukrzycy. U chorych zaburzone jest zarówno działanie, jak i wydzielanie insuliny, przy czym dominującą rolę może odgrywać jedna lub druga nieprawidłowość. Chorzy są mało wrażliwi na działanie insuliny (insulinooporność).Leczenie polega zazwyczaj na redukcji masy ciała, stosowaniu diety cukrzycowej, wysiłku fizycznego oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych, u części chorych po pewnym czasie trwania choroby konieczna jest insulinoterapia. Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych, z otyłością lub innymi zaburzeniami metabolicznymi. Otyłość, zwłaszcza nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej, powoduje oporność na insulinę.

Rozpoznanie cukrzycy typu 1 zwykle jest łatwe, występują bardzo nasilone objawy takie jak : silne pragnienie, częste oddawanie zwiększonych ilości moczu, gwałtowna utrata masy ciała które mogą prowadzić do rozwoju śpiączki . W badaniach laboratoryjnych występuje znacznie podwyższony poziom cukru we krwi oraz obecność cukru w moczu.

Rozpoznanie cukrzycy typu 2 Typowe objawy : utrata wagi, zmęczenie, częste oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, infekcje skórne ( grzybice, czyraki ), uczucie suchości w jamie ustnej, zaburzenia widzenia.
Potwierdzeniem rozpoznania cukrzycy jest pomiar cukru (glukozy) we krwi.

ZAPALENIE WIRUSOWE WĄTROBY

Wirus zapalenia wątroby typu A- wirus RNA, Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.) Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni)^]. Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią, najczęściej u dzieci, młodzieży i ludzi starszych. Objawy wywoływane przez wirusa to osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka. Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne.

Wirus zapalenia wątroby typu B- wirus DNA zwane kiedyś żółtaczką wszczepienną Choroba w ostrej postaci powoduje zapalenie wątroby, wymioty, żółtaczkę i - rzadko - śmierć. Okres wylęgania wynosi od 6 tygodni do 6 miesięcy. Występują objawy podobne jak w innych rodzajach zapalenia wątroby: osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka, objaw "pulsowania" w brzuchu po spożyciu posiłku. Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi zawierającymi krew np.

* naruszenie ciągłości skóry skażonymi narzędziami (tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, stomatologiczne)

* Zakażenie płodu i noworodka od matki nosicielki

* Przetoczenia krwi i jej produktów

* Przygodne stosunki seksualne

* Kontakty seksualne z nosicielami wirusa

Wirus zapalenia wątroby typu C, RNA wirus Uznaje się go za przyczynę raka i marskości wątroby. Wirus HCV jest zdolny do wywołania nosicielstwa. Wykazuje dużą wrażliwość na środki i metody dezynfekcyjne HCV przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela. Potencjalnie zakaźny jest każdy materiał zawierający krew. Wirus przenosi się w czasie zabiegów medycznych: pobierania i transfuzji krwi, zabiegów operacyjnych i innych, a także przez zabiegi niemedyczne, takie jak wykonywanie tatuażu, wstrzykiwanie narkotyku niesterylną igłą lub strzykawką itd. Jak dotąd nie znaleziono skutecznej szczepionki przeciw HCV.

Wirus zapalenia wątroby typu D- nazywany też wirusem delta, jest małym, kolistym wirusem RNA. Zakażenie następuje drogą pozajelitową przez zakażone igły, strzykawki, narzędzia chirurgiczne i stomatologiczne, przetaczanie krwi zakażonej wirusami oraz wydzieliny organizmu: spermę, śluz szyjkowy. Nie występuje w kale, ślinie i łzach.

Wirus zapalenia wątroby typu E,- wirus RNA Zakażenie szerzy się drogą pokarmową poprzez produkty spożywcze i wodę zakażoną wirusem HEV przez osoby wydalające wirusa z kałem. Rzadziej zakażenie szerzy się poprzez kontakt bezpośredni. Wirus wydalany jest z kałem na 2-3 tygodnie prze i około 8 dni po wystąpieniu żółtaczki. Przebieg wirusowego zapalenia wątroby może być żółtaczkowy lub bezżółtaczkowy co częściej stwierdza się u dzieci. Ostre wzw E może też przebiegać bezobjawowo. przed wystąpieniem żółtaczki mogą mieć charakter:

• rzekomo-grypowy: podwyższona temperatura, bóle mięśniowe, ogólne złe samopoczucie, uczucie rozbicia,

• dolegliwości żoładkowo-jelitowych: nudności, wymioty, brak apetytu, bóle brzucha, biegunka

• rzekomo-reumatyczny:bóle stawowe, dotyczące zwykle drobnych stawów.

Niedokrwistość, potocznie nazywana anemią, niedobór czerwonego barwnika krwi, zawierającego żelazo (hemoglobiny), lub czerwonych ciałek krwi (erytrocytów).

Objawy:
bladość skóry, z odcieniem niekiedy żółtawym, bladość błony śluzowej jamy ustnej oraz spojówek oka, ograniczenie sprawności ruchowej, poprzez łatwe męczenie się i występowanie tzw. Zadyszki wysiłkowej przy stosunkowa małych wysiłkach, ogólna ociężałość bóle i zawroty głowy, senność, apatia, szum w uszach, mroczki przed oczami, a w przypadkach ciężkich skłonność do omdleń. Podział:

Niedokrwistość aplastyczna- powstaje na skutek niedoczynności lub nawet zupełnego zaniku szpiku, np. pod wpływem uszkodzenia czynnikami fizycznymi (np. promieniowaniem jonizującym, rentgenowskim, izotopów), lub też chemicznymi (benzenem, nitrobenzenem, niektórymi środkami owado- i kwasobójczymi), a także niektórymi lekami.
We krwi, obok znacznego obniżenia ilości krwinek czerwonych, często występuje również leukopenia

Niedokrwistość ciężarnych- zwana również niedokrwistością rzekomą lub fizjologiczną, jest wynikiem zwiększenia się objętości krwi w czasie ciąży. Objętość krwi wzrasta przy tym nierównomiernie, jeśli chodzi o poszczególne jej składniki. Znacznie szybciej wzrasta objętość osocza krwi niż hemoglobiny i krwinek czerwonych krwi, stąd rozwodnienie krwi, spadek poziomu hemoglobiny i obniżona wartość hematokrytu.

Niedokrwistość hemolityczna- wynik nadmiernej hemolizy krwinek czerwonych, bądź z przyczyn związanych z samymi krwinkami czerwonymi (wady ich struktury, obecność patologicznych hemoglobin), bądź na skutek pojawienia się w osoczu krwi ciał hemolizujących (hemolizyny). Masowy rozpad uwalnianej z hemolizowanych krwinek hemoglobiny prowadzi do wzrostu poziomu bilirubiny i do żółtaczki, zwanej wówczas hemolityczną.

Z reguły powiększona jest śledziona. W szpiku wzmożone jest tworzenie nowych krwinek czerwonych. W zależności od przyczyny, która powoduje skrócenie czasu przeżycia krwinek czerwonych, rozróżnia się niedokrwistości hemolityczne:
1) wrodzone
2) nabyte

Niedokrwistość megaloblastyczna, cechuje się obecnością megalocytów (olbrzymie krwinki czerwone) we krwi i megaloblastów (olbrzymie erytroblasty) w szpiku. Przyczyną jej jest bądź niedobór witaminy B12, bądź kwasu foliowego - występujący dość często w przebiegu ciąży.

Niedokrwistość nadbarwliwa- typ niedokrwistości, w którym niedobór krwinek czerwonych jest stosunkowo większy niż hemoglobiny. Ten typ niedokrwistości jest charakterystyczny dla stanów niedoboru witaminy B₁₂.

Niedokrwistość niedobarwliwa- typ niedokrwistości, w którym niedobór hemoglobiny jest stosunkowo większy niż krwinek czerwonych. Ten typ niedokrwistości jest charakterystyczny dla niedoboru żelaza w ustroju.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza- najczęściej spotykany typ niedokrwistości, spowodowany niedostatkiem żelaza w ustroju, koniecznego do syntezy nowych cząsteczek hemoglobiny w miejsce fizjologicznie traconych lub ubywających w czasie krwawień. Przyczyną tego może być:
1) wzmożone zapotrzebowanie na żelazo w okresie wzrastania ustroju i zwiększania masy narządów oraz w stanach zapalnych.
2) zmniejszony dowóz żelaza do ustroju, np. przy ograniczeniach dietetycznych.
3) zmniejszone wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego.

Niedokrwistość złośliwa - choroba Addisona - Biermera-Choroba powstająca w wyniku niedoboru witaminy B₁₂, niezbędnej do syntezy czerwonych ciałek krwi (krwinek jest zbyt mało i są zbyt duże). Występuje zazwyczaj dopiero u osób po 40-50 roku życia. Niedobór witaminy B₁₂ jest skutkiem jej niedostatecznego spożycia, zaburzeń wchłaniania lub braku specjalnego czynnika (tzw. czynnika wewnętrznego Castle'a), produkowanego w żołądku. Choroba Addisona-Biermera objawia się m.in. osłabieniem, zawrotami głowy, żółtym odcieniem skóry, zapaleniem języka, niedowładem kończyn.

Niedokrwistość pokrwotoczna

Niedokrwistość pokrwotoczna, przyczyną jej jest bądź nagła, większa utrata krwi, np.: na skutek krwotoku, bądź też przewlekłego wykrwawiania się, np. przy obfitych krwawieniach miesięcznych u kobiet (cykl miesiączkowy), krwawieniach z wrzodu dwunastnicy (choroba wrzodowa), z żylaków odbytu itd..

---